مقدمه

یزد در کتب تاریخی و فرهنگ های مختلف به اسم ها و عنوان های گوناگونی مشهور است که برخی پیشینه ای تاریخی و زبانی دارد و برخی دیگر به عادات و ویژگی های عمومی و خاصی که در یزد به کثت دیده می شود. عنوان های چون «کثه» به عنوان قدیمی ترین نام یزد که «کسنویه»ی فعلی تغییر یافته و به جا مانده از همان اسم است، ایساتیس به عنوان یکی دیگر از اسامی مشهور و تاریخی و القابی چون؛ «نگین کویر»،«عروس کویر»،«شهر بادگیرها»،«شهر آب انبارها»، «شهر گل دسته ها و مناره ها»،«شهر دوچرخه ها»،«دیار پهلوان یزدی»،«خاستگاه وحشی بافقی»،«دارالعباده»، «دارالعلم»،«دارالعمل»و هزاران عنوان دیگر که اعتقاد داریم یز تمامی این هایی که عنوان شد بوده و خواهد ماند. ما یزد را «کاخ موزه ی کویر سرزمین پارسیان»می دانیم که انبوهی از نایاب ترین ها، ارزشمندترین ها و معنوی ترین ها را در خود گرد هم آورده است مهم تر از برخی عناوین ذکر شده یزد «دارالعلماء»و مأمن بزرگترین علمای علوم مختلفه می باشد که تمامی این عناوین و نام های نه یک عنوان صرف بلکه حاوی تاریخی مدوّن، فرهنگی پاسداشته شده و فضایی پاک و معنوی است که در گذر ایام و قرون متمادی در آن شکل گرفته است.

این که برخی برای وجود بعضی ناملایمات و مشکلات و نامهربانی ها به این عناوین می تازند و اعتراض خود را به این القاب و عناوین گاه ستیزجویانه پی می گیرند هیچ محلی از اعتبار و التفات ندارد چرا که دارالعباده بودن اعتباری است هزار ساله که طی یک شب و دو روز به دست نیامده است که حال با وزش نسیمی آرام دچار تشتّت و پراکندگی شود. دارالعلم بودن یزد به گواه تاریخ اعتباری است که به هیچ روی، قابل کتمان و تشکیک نیست چرا که یزد همیشه مأمن علم و عالمانی بوده است که ردّ پای آنان تا همیشه ی تاریخ بر جای خواهد ماند. یزد به دلیل ویژگی های منحصر بفردی که دارد همیشه خاستگاه علمای گرانقدر و طراز اولی بوده است تاریخ نویسان و تذکره نویسان در تمامی قرون گذشته و پیش رو بر این مدعا اصرار خواهند ورزید . و حال اگرچه زمانه به تعبیر برخی عوض شده است، دیدگاه ها تغییر یافته و نگاه ها سمت و جهتی دیگرگون به خود گرفته است اما این دلیلی بر کتمان گذشته و گذشتگانمان نیست.

پیشینه ی کنگره «سیّد و شیخ»

پیشینه ی این طرح برمی گردد به سفر تاریخی و به یادماندنی مقام عظمای ولایت به یزد که آن مهم دوست داشتنی، در دی ماه 1386 به انجام خیر رسید . در دیدار علماء، روحانیون و طلاب استان یزد ضمن اشاره به پیشینه ی عظیم علمی و دینی استان یزد به نکته ای اشاره شد که در تمامی سال های گذشته و     حداقل از زمان پیروزی انقلاب اسلامی مهجور و مغفول مانده بود و آن بزرگداشت مقام و مرتبه علمای جلیل القدر به ویژه حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی معروف به «شیخ مؤسس» ـ بنیانگذار حوزه ی علمیه ی قم ـ و حضرت آیت الله حاج سید محمد کاظم طباطبایی یزدی ملقب به«صاحب عروه» و معروف و مشهور به «سید» که اشاره ای هوشمندانه و ظریف بود . تا آن زمان خیلی از مؤسسات و بنیادهای ریز و درشت بزرگداشت هایی را دستور کار قرار داده بودند اما این دو نام بزرگ و تاریخ ساز به طرز عجیبی نادیده انگاشته شده بود این نادیده انگاری و تغافل هم از سوی مدیران فرهنگی و هم از طرف سیاست گذاران حوزه ی علمیه و بخش های دینی و مذهبی استان دینمدار و ولایتمدار یزد معلوم و مشهود است.

گردش کار

از آن پس برگزاری این کنگره در جای جای سخنرانی ها و نشست ها به صورت همه جانبه و تحت عنوان «کنگره سید و شیخ» تنها به صورت یک شعار و موضوعی برای سخنرانی اشاره می شد و دیگر هیچ!چیزی حدود چهار سال از آن ایام می گذرد بارها و بارها از زبان شخص اول مدیریت اجرایی این استان جناب آقای فلاح زاده شنیدیم که به زودی «کنگره سید و شیخ» در ابعادی وسیع برگزار خواهد شد و همیشه نگران آن بودیم که این امر مهم و تأثیر گذار در سایه ی بی توجّهی و فراموشی انجام نشود. از طریق خیلی از دوستان و مدیران این امر پیگیری شد و این روزها خوشحال کننده ترین خبر این است که مقدمات برگزاری این کنگره ی عظیم مهیا شده است و کمیته های علمی آن در استان های یزد و قم تشکیل و فرخوان های این امر نیز آماده ی انتشار شده است که به زودی دست اندرکاران اصلی برگزاری در نشستی مطبوعاتی جزئیات آن اعلام عمومی نیز خواهند نمود.

چند نگرانی کوچک!

سبب این نوشتار چند نگرانی است در این زمینه که شاید اینگونه راحت تر به گوش تصمیم گیران امر برسد؛ نخست این که تا چه اندازه اصرار بر برگزاری بین المللی این کنگره وجود دارد یعنی اولویت برگزاری کنگره در ابعاد بین المللی است یا تنها برگزاری باشکوه و علمی آن مدّ نظر می باشد؟

دیگر نگرانی، زمزمه هایی است که از گوشه و کنار شنیده شده است، برخی عقیده دارند کنگره ی بزرگداشت این دو بزرگوار جداگانه برگزار شود و این بدترین حالت ممکن برای جامه ی عمل پوشاندن به خواست چهارساله ای است که کم کم دارد عملیاتی می شود. این دو عالم جلیل القدر اگرچه ارتباط ظاهری با هم ندارند اما تأثیر گذاری و رد پایی که از خود در تاریخ دینی این سرزمین بر جای نهاده اند به نوعی مکمل و تعیین کننده بوده است که باید در قالب یک کنگره بررسی و تبیین شود دوم این که بیم آن می رود با برگزاری جداگانه هر کدام از بزرگداشت ها دیگری به محاق فراموشی و انجام ناپذیری سپرده شود.

پیشنهاد.

در همین زمینه و موضوع و طی نشست های غیر رسمی که برخی از مدیران در داخل و خارج استان داشته اند در قالب برگزاری یک پیش کنگره و با موضوع بررسی ابعاد و اندیشه های سیاسی «آیت الله حاج سید محمد کاظم طباطبایی یزدی»می تواند زمینه ساز برگزاری هر چه باشکوه تر آن نشست عظیم علمی باشد که اگر این پیشنهاد توسط مجریان و برگزار کنندگان قرار گیرد می تواند در تبیین اندیشه ها و نقش روحانیت مبارز در به وجود امدن انقلاب ها و خیزش های مردمی بر اساس و معیار های دینی مفید و مؤثر باشد و از آنجایی که «سید»در جریان انقلاب مشروطه تأثیر گذاری ها و نشیب و فراز های قابل توجهی داشته اند        می تواند برای بررسی ریشه های تاریخی و انحرافات به وجود آمده در متن و حاشیه ی مشروطه چشم انداز روشن تری به همراه داشته باشد.

خلاصه این که هم برگزاری کنگره ی «سیّد و شیخ» در ابعاد ملی و یا بین المللی و هم برگزاری نشست های حاشیه ای که برخی موضوعات جانبی را مورد توجه قرار می دهد (برای نمونه ، بررسی ابعاد و اندیشه های سیاسی سید) بار دیگر یزد را به کانونی از توجهّات خاص علمای دینی و پژوهشگران حوزه سیاست و اندیشه تبدیل می نمایدو این مدعا که یزد برای همیشه محمل بزرگان علم و فرهنگ بوده است به سادگی قابل اثبات است . برای تمامی کسانی که در به وجود آمدن این مجموعه کمر همت بسته اند از درگاه ایزد منان خیر و سلامتی توأم با موفقیت و بهره گیری از توفیقات حضرت صاحب الامر عج طلب می نماییم