در رسانه ها: (قانون): مصطفی مسجدی آرانی: هزینه‌های میلیاردی تبلیغات به باد می‌رود؟ سپرده‌ی طلا شبهه‌ی شرعی دارد تفریبا تمامی مراجع تقلید بر لزوم وجود عقد بیع صوری میان بانک و مشتری تاکید کرده اند.موضوعی که بانک صادرات هم در اطلاعیه ی خود اعلام کرده است که چنین کاری را انجام می دهد.
گروه اقتصادی- پس از هزینه‌های میلیاردی تبلیغ برای ابتکار جدید بانک صادرات، حالا طرح سپرده‌ی طلا با شبهه‌ی شرعی مواجه شده است، طرحی که قرار بود در آن سپرده‌گذاران بتوانند ضمن حفظ ارزش سرمایه‌ی اولیه خود، از افزایش قیمت طلا نیز بهره‌مند شوند.
به گزارش خبرنگار قانون، کلید ماجرا را سایت شیعه‌نیوز زد که با انتشار استفتایی از آیت‌الله سیستانی اقدام اخیر یکی از بانک های کشور با نام سپرده طلا را از نظر شرعی ناصحیح خواند. این استفتا در سوال خود سپرده‌ی طلا را چنین معرفی می‌کند که مشتریان، حساب جاری ارزی بر پایه طلا افتتاح می‌کنند. در این حساب برای افتتاح کننده، یک گواهی رسید حساب سپرده‌ی طلا (غیرقابل نقل وانتقال) صادر می‌شود. همه مشتریان می‌توانند درهر زمان که مایل باشند نسبت به دریافت سپرده‌ی خود براساس ارزش روز فروش طلا اقدام کنند.
پرسش کننده که بعید نیست از متصدیان شیعه‌نیوز باشند نکته مهم را اینجا می‌داند که عملا طلایی در کار نیست و معامله روی کاغذ انجام می‌شود. کاغذی به عنوان رسید طلا به مشتری داده می‌شود، عددی به عنوان وزن طلای صوری خریداری شده و روی کاغذ نوشته می‌شود و اگر مشتری طلا را مطالبه کند، بانک اصلا آن طلا را ندارد که به او بدهد، بلکه بر اساس همان عدد (مثلا پنج گرم) قیمت روز طلا را محاسبه کرده و به مشتری پول پرداخت می‌کند. نتیجه آنکه مشتری در واقع پولی را در بانک می‌گذارد و بر اساس نوسان قیمت طلا پولش کم و زیاد می‌شود.
آیت‌الله سیستانی در پاسخ به این استفتاء بیان کرده است: این کار صحیح نیست اما اگر از بانک در مقابل پولى که می‌دهد طلایی بخرد که هر وقت بخواهد بتواند از بانک طلا تحویل بگیرد و انشاء الله خرید و فروش طلا صورى نباشد و بانک طبق توافق با مشترى هر وقت که مشترى خواست پول طلا را و نه بیشتر از آن از بانک بگیرد این قرارداد بلا مانع خواهد بود. شایان ذکر است که این استفتا هنوز در سایت رسمی آیت‌الله سیستانی منتشر نشده است که با توجه به به روزآوری دیر این سایت نکته‌ی قابل توجهی نیست.
واکنش بانک صادرات
بر اساس این گزارش، مدیران روابط عمومی بانک صادرات که ظاهرا از انتشار وسیع خبر بیم داشتند در اقدامی فوری اطلاعیه‌ای را روی سایت این بانک منتشر کردند و «به استحضار رساندند»: «سپرده‌ی طلا بانک صادرات ایران دقیقاً مطابق فرمایشات مراجع عظام تقلید بالاخص حضرت آیت‌الله العظمی سیستانی (مدظله‌العالی) عمل می‌نماید که بر این اساس ابتدا به استناد نظر شورای فقهی بانک مرکزی جمهوری اسلامی، قرارداد بیع با مشتری منعقد و مشتری نیز پولی را بابت خرید طلا در آینده (حداکثر شش ماه) به بانک پرداخت می‌نماید و در هر زمان که تمایل داشته باشد (قبل از پایان قرارداد) می‌تواند علاوه بر دریافت پول طلا به نرخ روز بانک مرکزی، با پرداخت هزینه‌هایی مانند مالیات بر ارزش افزوده و موارد دیگر فیزیک طلا را نیز از بانک صادرات مطالبه نماید».
بانک صادرات البته این موضوع را در صفحه‌ی توضیحات سپرده‌ی طلا در سایت خود درج نکرده است. اطلاعیه‌ی فوق هم به نظر مساله را حل نکرده است. بانک صادرات تلویحا اذعان کرده که در ازای پولی که از مشتری می‌گیرد طلایی نمی‌خرد و تنها اگر مشتری بخواهد به ازای آن پول به مشتری طلا می‌دهد که مسلما این اندازه طلا در صندوق بانک صادرات موجود است. استفتا از مراجع دیگر اما انگار سوال از آیت‌الله سیستانی ابتدای ماجرا بود.بعد از اطلاعیه ی بانک صادرات هم آن طور که خبر گزاری های ایسنا و خبرگزاری ایکنا اعلام کرده اند استفتاهایی از آیت الله مکارم شیرازی و آیت الله صافی گلپایگانی شده است. آیت الله صافی در پاسخ به پرسش کننده‌ی ناشناس شرط کرده اند که لزوما می بایست خرید و فروشی میان مشتری و بانک صورت گیرد، مشتری یا طلای خریداری شده را از بانک نگیرد و یا آن را به امانت به بانک بدهد تا هنگامی که خواست بتواند طلا یا معادل پولی آن را مطالبه کند.آیت الله مکارم شیرازی هم بر لزوم «خرید و فروش جدی» طلا توسط بانک به وکالت از مشتری تاکید کرده است. واقعی باشد؛ نه صوری تحلیل استفتاها ما را به این نتیجه می رساند که هر سه مراجع تقلید به لزوم وجود عقد بیع واقعی و نه صوری طلا تاکید کرده اند بدین معنا که بانک باید طلا بخرد و بفروشد نه اینکه به قدر طلا اعتبار ایجاد نماید.بانک صادرات تا به حال اعلام کرده است که با مشتری قرارداد بیع صورت می دهد.حالا باید پاسخ دهد که بیع طلا واقعی است یا صوری؟
- نویسنده : یزد فردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
شنبه 08,فوریه,2025