آئين نامه درجه بندي كتابخانه هاي عمومي كشور
یزدفردا "سرویس اطلاع رسانی "علی آبادی :یکی از آئین نامه های اجرادی نهاد کتابخانه های عمومی کشور آئین نامه جدید درجه بندی کتابخانه های عمومی کشور است که توسط دبیر کل این نهاد ابلاغ گردیده است و بدنیست که استفاده کنندگان از کتابخانه های عمومی در کشور نیز بدانند کتابخانه منطقه آنها از چه درجه ای می باشد :
مقدمه:
كتابخانه هاي عمومي با مجموعهاي كامل از منابع مكتوب و مضبوط، وظيفه فراهم آوردن امكانات و شرايط لازم براي ارتقاي سطح آگاهي تمام اقشار جامعه در زمينههاي علمي، فرهنگي، اجتماعي و... را برعهده دارند. با عنايت به لزوم همسويي و هماهنگي كتابخانه با شرايط علمي، فرهنگي، جمعيتي، اقتصادي جامعه استفاده كننده و نقش مهم آن در ميزان موفقيت و پايداري ارائه خدمات و اطلاع رساني كتابخانه عمومي و توجه به گستردگي و پراكندگي كتابخانههاي عمومي كشور، تعيين سطح يا درجهبندي كتابخانههاي عمومي به مفهوم بنا نهادن و استوار نمودن ساختار سازماني كتابخانهها طبق معيارهاي استاندارد شده از اهميت به سزايي برخوردار است.
بررسي و ارزيابي دقيق و همه جانبه از وضعيت كتابخانه هاي عمومي با توجه به كاركردهاي جديد كتابخانهاي و همخواني آن با سطح نيازهاي جامعه استفاده كننده، و با در نظر گرفتن معيارهاي مهمي چون جمعيت، موقعيت جغرافيايي و بومي، تعداد و نوع منابع و امكانات موجود در كتابخانهها، نيروي انساني، تجهيزات مورد نياز، ميزان استفاده از منابع الكترونيكي، فعاليتهاي جنبي و... ضرورت تدوين طرح جديد درجهبندي را ايجاد نمود.
بدين منظور در راستاي ارتقاي سطح كمي و كيفي كتابخانهها و فراهم ساختن شرايط كافي جهت ارائه خدمات بهتر به مراجعين، ضوابط و معيارهاي درجه بندي كتابخانههاي عمومي به شرح ذيل تدوين گرديد.
ماده 1) تعاريف :
· نهاد : منظور نهاد كتابخانه هاي عمومي كشور است ؛
· كتابخانه عمومي: كتابخانه هايي كه با هدف خدمات رساني به تمام اقشار جامعه ايجاد ميشوند و با فراهم آوري مواد چاپي، ديداري – شنيداري و الكترونيكي سعي در گردآوري، نگهداري، سازماندهي، بازيابي، انتشار و ارائه اطلاعات و آثار خلاقهي ذهن بشري دارند؛
· درجه بندي: گروه بندي كتابخانه هاي عمومي براساس معيارهاي استاندارد شده به منظور يكپارچگي خدمات رساني و سهولت نظارت؛
· منابع: تمامي منابع كتابخانهاي اعم از كتاب، نشريه، منابع الكترونيكي و ساير مواد كتابخانهاي و اطلاع رساني ؛
· جامعه كتابخانه: افرادي كه كتابخانه هاي عمومي براساس تعريف ماده (1) آييننامه اجرايي موظف به ارائه خدمات به آنهاست؛
· تجهيزات: شامل ميز، صندلي، قفسه، برگه دان، ميز امانت، كتاببر، رايانه، ابزارهاي استفاده از مواد ديداري شنيداري، انواع سخت افزارها و... است؛
· خدمات فني: كارهايي كه براي ساخت و سازماندهي مجموعه كتابخانه شامل كتابها، اسناد و مدارك، نشريات ادواري و ساير مواد خواندني اعم از چاپي، غيرچاپي، ديداري-شنيداري و همچنين حفظ و مراقبت از آنها صورت ميگيرد؛
· خدمات عمومي: فعاليت هايي كه كتابخانه مستقيماً براي جلب مراجعان و علاقهمند كردن مردم به كتاب و كتابخواني انجام ميدهد نظير امانت، كار مرجع و پاسخگويي، برپايي همايشها و نمايشگاهها؛
· خدمات رايانه اي: انجام كليه امور خدمات فني و خدمات عمومي به صورت مكانيزه؛
ماده 2) اهداف :
· ارائه الگو و خط مشي مناسب و قابل اجرا جهت يكسان سازي درجه كتابخانه هاي عمومي كل كشور براساس سطوح درجه بندي؛
· ايجاد زمينه اي مناسب براي برنامهريزي و طراحي نقشه و فضاهاي كتابخانه اي براساس موقعيت جغرافيايي، سطح مراجعات، حجم مجموعه و...
· تعيين ضوابط تخصيص منابع متناسب با درجه كتابخانه؛
· ارزيابي مستمر كتابخانه هاي عمومي براساس ضوابط درجهبندي؛
· تعيين ضوابط براي گسترش تجهيز كتابخانه هاي عمومي متناسب با سطح درجه بندي كتابخانه؛
· ارائه ضوابطي جهت پيشبيني نيروي انساني مورد نياز متناسب با سطح درجهبندي هر كتابخانه؛
· برنامهريزي جهت تخصيص بودجه لازم براي هر كتابخانه متناسب با درجه هر كتابخانه؛
ماده 3) عوامل مهم و مؤثر در درجهبندي كتابخانه هاي عمومي:
1- ساختمان و فضاي كتابخانهها (متراژ زيربنا)
2- تعداد عضو فعال
3- خدمات (ويژه)
ماده 4) با دقت و بررسي در كتابخانه هاي عمومي و با عنايت به معيارهايي چون حجم مراجعان تعداد كتابهاي موجود، فضا و تجهيزات كتابخانه اي، نيروي انساني و حجم خدمات اطلاع رساني كه در اين كتابخانه براي رفع نيازها و پاسخگويي به درخواستهاي اطلاعاتي بهرهگيران در سطوح مختلف سني (اعم از بزرگسالان، نوجوانان و كودكان) ارائه ميشود و با توجه به استانداردهاي موجود كتابخانههاي عمومي و انطباق آنها با وضعيت موجود، كتابخانههاي عمومي تحت پوشش نهاد به 6 سطح زير دستهبندي ميشوند:
4-1- كتابخانه مركزي استان
4-2- كتابخانه مركزي شهرستان
4-3- كتابخانه استاندارد
4-4- كتابخانه هاي شهري
4-5- كتابخانه هاي روستايي
4-6- كتابخانه هاي سيار
ماده 5) درجه بندي كتابخانه هاي عمومي شهري:
5-1- درجه اوليه "درجه بندي كتابخانه هاي شهري" متناسب با متراژ كتابخانه براساس جدول شماره (1) اين آئيننامه مشخص ميگردد.
جدول شماره 1. متراژ (زيربنا) كتابخانه
درجه |
متراژ |
يك (1) |
___ |
دو (2) |
___ |
سه (3) |
1400 تا 2000 متر |
چهار (4) |
1000 تا 1399 متر |
پنج (5) |
700 تا 999 متر |
شش (6) |
450 تا 699 متر |
هفت (7) |
250 تا 449 متر |
هشت (8) |
150 تا 249 متر |
نه (9) |
كمتر از 150 متر |
5-2- درجه ثانويه كتابخانه هاي شهري برمبناي تعداد عضو فعال كتابخانه مشخص ميگردد، لذا چنانچه تعداد اعضاي هر يك از كتابخانههاي عمومي شهري به ميزان تعيين شده در جدول شماره (2) برسد يك درجه به درجه قبلي (موضوع جدول شماره 1) آن افزوده ميگردد.
جدول شماره 2. تعداد اعضا فعال كتابخانهها
درجه اوليه |
درجه جديد |
تعداد اعضاء |
سه (3) |
دو (2) |
4000 |
چهار (4) |
سه (3) |
3000 |
پنج (5) |
چهار (4) |
2000 |
شش (6) |
پنج (5) |
1200 |
هفت (7) |
شش (6) |
800 |
هشت (8) |
هفت (7) |
500 |
نه (9) |
هشت (8) |
300 |
5-3- ارتقاءدرجه ثانويه كتابخانه هاي شهري نيز برمبناي تعداد عضو فعال كتابخانه مشخص ميگردد، لذا چنانچه تعداد اعضاي هر يك از كتابخانههاي عمومي شهري به ميزان تعيين شده در جدول شماره (3) برسد دو درجه به درجه اوليه آن افزوده ميگردد.
جدول 3. ارتقاء درجه برحسب تعداد عضو فعال كتابخانهها
درجه اوليه |
درجه جديد |
تعداد اعضاء |
سه (3) |
يك (1) |
8000 |
چهار (4) |
دو (2) |
5000 |
پنج (5) |
سه (3) |
4000 |
شش (6) |
چهار (4) |
3000 |
هفت (7) |
پنج (5) |
2000 |
هشت (8) |
شش (6) |
1200 |
نه (9) |
هفت (7) |
800 |
5-4- كليه كتابخانه هايي كه تعداد اعضاي فعال آنها پس از سه (3) ماه از درجهبندي اوليه آنها كمتر از 300 (سيصد) عضو باشد تا كسب شرايط عضويت مناسب به درجه 9 تنزل مييابد.
ماده 6) اين آئيننامه در 6 ماده تدوين و تنظيم گرديده و از تاريخ 1/2/1388 براي كليه كتابخانههاي عمومي شهري لازم الاجرا ميباشد.
منصور واعظي
دبيركل
- نویسنده : یزد فردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
یکشنبه 20,اکتبر,2024