زمان زيادي به ثبت جهاني بافت تاريخي يزد در ميراث جهاني يونسكو به عنوان كهن‌ترين بافت تاريخي دنيا باقي نمانده بود و به نظر مي‌رسيد بعد از سال‌ها مشكل كتابخانه موجود در حريم تاريخي حل شود و پرونده براي يونسكو فرستاده شود كه ساختمان بلندمرتبه ديگري حريم منظري بافت تاريخي را مخدوش كرد. اين ساختمان يك بيمارستان هشت طبقه است كه در مجاورت بافت تاريخي قرار دارد و به شكلي منظر بافت تاريخي را تحت تاثير قرار داده كه تصور مي‌شود ثبت بافت در يونسكو براي دومين بار با مشكل جدي مواجه شود. ساخت اين بيمارستان از مصوبه‌هاي هيات وزيران در سفر سال گذشته دولت به استان يزد بوده است. البته مخدوش شدن حريم منظري اين بافت تاريخي در جايي اتفاق مي‌افتد كه اين بافت ارزشمند هنوز هيچ ضابطه‌اي در مورد حريم منظري ندارد؛ چيزي كه به اعتقاد كارشناسان ناشي از تعلل مسوولان ميراث در تدوين ضوابط براي اين حريم بوده است.

مديركل يزد: به ميراث فرهنگي ربطي ندارد

مسوولان كنوني اداره كل ميراث فرهنگي و گردشگري يزد اما نظر ديگري دارند. آنها مي‌گويند متولي در خارج از محدوده بافت تاريخي سازمان مسكن و شهرسازي است و بايد در اين مورد از آنها پرسش كرد اما در مورد اينكه اين بيمارستان منظر بافت تاريخي را مخدوش كرده چيزي نمي‌گويند و در جايي كه حتي تصاوير گوياي اين مورد است، آن را نمي‌پذيرند. اين البته در حالي عنوان مي‌شود كه از نظر سازماني مانند مسكن و شهرسازي رعايت منظر شهرها اهميت چنداني ندارد و اين به طور خاص بايد دغدغه متوليان ميراث فرهنگي باشد.

«بهرام رضايي» مديركل اداره ميراث فرهنگي استان يزد در اين باره مي‌گويد: «ميراث فرهنگي تنها در محدوده بافت تاريخي اظهارنظر مي‌كند و در خارج از بافت بايد از مسكن و شهرسازي آن را پيگيري كنيد.» او مي‌گويد متولي حفاظت از منظر شهر ميراث فرهنگي نيست و اضافه مي‌كند كه اگر بر اساس طرح تفصيلي اقدامي انجام نمي‌شود، وزارت مسكن بايد پاسخگو باشد. او مي‌گويد بافت تاريخي يزد بيش از 700 هكتار است و لزومي ندارد براي چنين منطقه‌اي حريم بگذاريم به علاوه اينكه بيمارستان 200 متر از بافت تاريخي يزد فاصله دارد.

مدير كل ميراث يزد اعتقاد دارد كه چنين موردي به اداره كل ميراث ارتباطي ندارد و مي‌گويد: «چرا از شهرداري شكايت نمي‌كنيد؟ اين به سازمان ميراث چه ربطي دارد؟» او با اطمينان معتقد است كه با اين اوصاف يزد مي‌تواند در ميراث يونسكو ثبت شود.

در حالي كه مدير كل يزد مي‌گويد موضوع مخدوش شدن حريم تاريخي يزد به ميراث فرهنگي ارتباطي ندارد و بيمارستان را در خارج از حريم يزد تلقي مي‌كند، سيد حسيني و ديگر شاهدان عيني مي‌گويند كه اين بيمارستان چسبيده به بافت تاريخي است و حريم منظري را در هم ريخته است. سيدحسيني اضافه مي‌كند كه در اين حالت اگر نماينده ميراث چنين موردي را امضا و تاييد نكند، براي ساخت آن هيچ كاري نمي‌تواند انجام شود. به گفته او مگر ساختمان جهان‌نما در اصفهان در داخل حريم ميدان نقش جهان قرار داشته كه لازم بود تعديل شود؟ اين ساختمان تنها حريم منظري نما را مخدوش كرده بود كه دادگاه حكم به تعديل آن داد و حالا اين بيمارستان هم همان شرايط را دارد.

بيمارستان هشت‌طبقه شهيد رهنون در مجاورت بافت تاريخي يزد و در منطقه‌اي واقع است كه معماري دوران اول پهلوي در آن بر جاي مانده است. در واقع اين بيمارستان بر روي يكي از ساختمان‌هاي تاريخي دوره پهلوي ساخته شده است. اين پرسش به وجود مي‌آيد كه آيا لزومي داشت اين بيمارستان در اين منطقه و در جايي كه هم منظر بافت تاريخي را بر هم مي‌زد و هم بر يك ساختمان تاريخي از دوره پهلوي اول قرار داشت، ساخته شود؟

تعلل در تدوين ضوابط حريم منظري

«محسن حاجي‌سعيد» دبير تشكل‌هاي گردشگري يزد در مورد ضرورت ساخت بيمارستان هشت‌طبقه در اين منطقه يزد به شرق مي‌گويد: «هيچ لزومي نداشته كه اين بيمارستان در اين منطقه ساخته شود آن هم در ابعاد هشت‌طبقه.» او اضافه مي‌كند كه اين بيمارستان اساساً هيچ مجوزي براي ساخت از شهرداري يزد نگرفته است.

او مي‌گويد: «درست است كه اين بيمارستان در محدوده بافت تاريخي نيست اما بافت تاريخي يك حريم منظري دارد كه براي مثال اگر در ميدان اميرچخماق بايستيد و بخواهيد نگاهي به بافت تاريخي بيندازيد، در سمت چپ و در مجاورت بافت يك ساختمان هشت‌طبقه مي‌بينيد كه سر بر آورده است.» و اضافه مي‌كند كه اين به علت تعلل مسوولان است كه هنوز ضوابطي در مورد حريم منظري بافت تاريخي تعيين نشده است.

به گفته «حاجي سعيد» بيمارستان بر روي يك بناي تاريخي از دوره پهلوي قرار گرفته كه اگر اين بنا هم ثبت شده بود، دانشگاه علوم پزشكي نمي‌توانست به اين سادگي در آن ساخت و ساز كند كه در اين ميان باز هم تعلل مسوولان ميراث يزد به چشم مي‌خورد. او در مورد برخورد منفعلانه اداره محيط زيست يزد كه معتقد است ساخت اين بيمارستان در داخل بافت تاريخي نبوده و اساساً اداره ميراث نبايد در اين مورد پاسخگو باشد، مي‌گويد: «اداره ميراث بايد اعتراض كند به علاوه اينكه اداره ميراث بايد ضوابطي در مورد حريم منظري بافت تاريخي داشته باشد و بايد در اين مورد پيگيري كند.» او مي‌پرسد: «مسوولان ميراث يزد چه مي‌كنند كه در طول همه اين سال‌ها هيچ ضابطه‌اي براي اطراف اين بافت تاريخي تدوين نشده است؟»

بافت تاريخي يزد با مساحت 743 هكتار و 5000 هكتار حريم به شماره 15000 و در تاريخ 16/12/84 در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيده است. در بافت عمده آثار مربوط به دوران سلجوقي تا پهلوي است.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا