پاسخ روابط عمومی بانک مرکزی به ادعای روزنامه دنیای اقتصاد

نگارنده سرمقاله، شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در شهریور ماه سال 1389 را به دو سبد حامل‌های انرژی و سایر کالاها تفکیک نموده است. اما در سبد حامل‌های انرژی ، بنزین را که دارای ضریب اهمیت 96% درصدی و دارای شاخص قیمت بسیار بالاتری نسبت به سایر حامل‌هاست، لحاظ ننموده است.

روابط عمومی بانک مرکزی در پی درج مطلبی تحت عنوان اثر اصلاح قیمت‌ها بر تورم در روزنامه دنیای اقتصاد سر مقاله مورخ 4/10/1389 که به مصاحبه معاون اقتصادی بانک مرکزی اشاره کرده، جوابیه ای صادر کرد.

به گزارش یزدفردا به نقل از پایگاه اطلاع رسانی دولت ، متن کامل این جوابیه به شرح زیر است:

احتراماً روزنامه دنیای اقتصاد سر مقاله مورخ 4/10/1389 تحت عنوان اثر اصلاح قیمت‌ها بر تورم به مصاحبه معاون اقتصادی بانک مرکزی باا یکی از خبرنگاران اشاره کرده بود . معاون اقتصادی بانک مرکزی در این مصاحبه طبق محاسبات سال پایه 1383 و با توجه به وزن و ضریب اهمیتی که فرآورده‌های تحت شمول قانون هدفمند کردن یارانه‌ها در هزینه خانوار دارند اثر مستقیم افزایش قیمت‌ها حامل های انرژی بر هزینه خانوار را محدودارزیابی کرده بود.

سر مقاله مزبور این ارزیابی را به چالش کشیده و چنین ارزیابی کرده است : اگر فرض نماییم قیمت این شش قلام کالا با افزایش 100 درصدی مواجه شود با توجه به وزن 71/2 درصدی آنها در سبد خانوار شاخص کل قیمت در همان زمان از 2/322 به 54/226 واحد افزایش خواهد یافت . بنابراین اثر مستقیم افزایش 100 درصدی قیمت این شش قلم کالا بر نرخ تورم حدود برابر 5/1 درصد خواهد بود و این یعنی با فرض تورم 10 درصدی در حالت معمول نرخ تورم تنها زا ناحیه اثر مستقیم به 5/11 در صد افزایش خواهد یافت بنابراین اثر مستقیم افزایش قیمت این شش قلم کالا بر نرخ تورم به میزان 3/0 درصد به وضوح از صحت بخوردار نیست.

ضمن تشکر از علاقمندی و حساسیتی که نگارنده سرمقاله و نیز جریده پرمخاطب و تخصصی "دنیای اقتصاد" به مواضع و دیدگاههای تخصصی اقتصادی به خرج داده اند، در پاسخ به نقد مزبور، نکات ذیل قابل ذکر است:

نگارنده محترم سرمقاله، شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در شهریور ماه سال 1389 را به دو سبد حامل‌های انرژی و سایر کالاها تفکیک نموده است. اما در سبد حامل‌های انرژی ، بنزین را که دارای ضریب اهمیت 96% درصدی و دارای شاخص قیمت بسیار بالاتری نسبت به سایر حامل‌هاست، لحاظ ننموده است.

شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در شهریور 1389 به میزان 2/223 و نرخ تورم سالانه در آن مقطع زمانی 9/8 درصد بوده است. اگر این شاخص به و گروه شاخص حامل های انرژی و شاخص سایر کالاهای تفکیک شود به ترتیب اعداد 8/155 و 1/225 بدست آید. با فرض افزایش 100 درصدی شاخص قیمت حامل‌های انرژی ، شاخص، قیمت این گروه 6/311 خواهد شد. این شاخص قیمت گروه حامل‌های انرژی با شاخص 1/225 سایر کالاها، شاخص کل را به 5/227 تغییر خواهد داد. اگر شیوه صرف ریاضی را مطمح نظر قرار دهیم ، تغییرات شاخص در دوازده ماهه منتهی به شهریور 1389 نسبت به دوره مشابه سال قبل (نرخ تورم) با فرض افزایش 100 درصدی قمیت حامل‌های انرژی، به میزان 1/9 درصد خواهد بود که در مقایسه با تورم 9/8 درصد بدون افزایش حامل های انرژی، حاکی از افزایش 2/0 واحد درصدی نرخ تورم است

نکته‌‌ای که ذکر آن ضروری است، در صورت شوک یکباره قیمتی، شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی با یک جهش مواجه خواهد شد و عدد آن بزرگ‌تر از حالت عادی و معمول (بدون وقوع تکانه) خواهد شد. معمولاً اثر تکانه‌های قیمتی در عدد شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی به گونه‌ای خواهد بود که با رسم نمودار سری زمانی عدد شاخص، جهش این نمودار به سوی بالا رادر دوره وقوع تکانه می‌توان ملاحظه نمود. این تکانه قیمتی اثر افزایش خود بر روی تورم را تا دوازده ماه بعد از آن به صورت صعودی ادامه خواهد داد.

به بیان دیگر، تکانه قیمت موجب بزرگ‌ شدن بیش از حد معمول عدد شاخص در دوره وقوع آن خواهد شد. این افزایش به همراه یازده عدد یدگر شاخص مربوط به دوره‌های قبل از آن در محاسبه عدد تورم نقش خواهد داشت و شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی را بزرگ‌تر خواهد نمود. بنابراین در صورت وقوع یک شوک قیمتی، تا دوازده دوره بعد از آن و به دلیل جایگزین شدن یک عدد بزرگ شاخص به جای عدد کوچک‌تر مربوط به زمان قبل از وقوع تکانه، عدد نرخ تورم تمایل به افزایش با روند افزایشی خواهد داشت. حال آن که دقیقاً همین عامل موجب خواهد شد که پس از دوره دوازدهم با انتقال اعداد بزرگ شاخص به مخرج کسر تورم، روند افزایشی نرخ تورم کاهش یابد.

لازم به تأکید است در محاسبات فوق صرفاً اثر مستقیم افزایش قیمت حامل‌های انرژی در ماه نخست اجرای این سیاست، بر اساس محاسبات سال پایه 1383، لحاظ شده و ملاحظات مربوط به اثر غیرمستقیم حامل‌های انرژی و نیز تغییرات ضرایب فنی بین داده‌ها و ستانده‌ها در اقتصاد، تسامحاً نادیده گرفته شده است.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا