چند وچون شيوه‌نامه حمايت از آثارنمایشی

امیرترقی نژاد

سرویس مقالات و یادداشت های یزدفردا "امیر ترقی نژاد :چند وچون شيوه‌نامه جديد شوراي حمايت از آثارنمایشی این روزها صحبت محفل هنرمندان این رشته است.البته آنها براین اعتقاد هستند که شیوه نامه منتشرشده به صورت کلی منتشر شده وآنچه ضرورت حاضر را می طلبد جزئیات آن است. به اعتقاد اهالی فن این رشته هنری،هرچند که در حال حاضر روندي كه شوراي حمايت از آثار در پيش گرفته روند بسيار كندي است، اما بهتر است اين شيوه‌نامه هر چه هست زودتر اجرايي شود تا ايراداتش زودتر معلوم شود و بتوان اين ايرادات و اشكالات را برطرف كرد، زيرا طبيعتا هر شيوه‌نامه جديدي محاسن و معايبي دارد كه در عمل مشخص مي‌شود اما روند كندي كه دوستان در پيش گرفته‌اند موجب مي‌شود اين شيوه‌نامه خيلي دير عملي گردد.

محمد يعقوبي شيوه‌نامه جديد شوراي حمايت از آثار را بسيار كلي توصيف می کند ومی گوید: بي صبرانه، بي‌صبرانه و باز هم بي‌صبرانه منتظريم تا ببينيم جزئيات شيوه‌نامه شوراي حمايت از آثار هر چه هست در مطبوعات منعكس شود تا بدانيم اين شيوه‌نامه چگونه است.

اين نمايشنامه‌نويس و كارگردان تئاتر در ارزيابي شيوه‌نامه‌ي جديد شوراي حمايت از آثار به خبرگزاری ایسنااظهار داشته است: آنچه در مطبوعات درباره‌ي اين شيوه‌نامه منتشر شده بسيار كلي است و ما منتظريم تا جزئيات اين شيوه‌نامه هر چه زودتر معلوم شود. البته تاسف‌برانگيز است كه خانه تئاتر به عنوان نهاد صنفي تئاتري‌ها چيزي درباره‌ي جزئيات اين شيوه‌نامه نمي‌داند و ديگر بچه‌هاي تئاتري هم از اين موضوع بي‌خبرند. اين نشان مي‌دهد كه نظرخواهي از تئاتري‌ها انجام نشده است.با اين حال اميدوارم زمزمه‌هايي كه به عنوان شايعه شنيده‌ايم درست نباشد.

يعقوبي درباره اين شايعات توضيح داد: گفته مي‌شود كه بعد از اين مقدار مشخصي بودجه به هرگروه نمايش داده مي‌شود تا آن گروه مابقي هزينه‌هاي خود را از طريق فروش گيشه تامين كند كه اين چيز تازه‌اي نيست در دوره‌اي كه نمايش « ماچيسمو» را اجرا مي‌كردم اين مساله مطرح شد. عدد كارشناسي نشده‌اي عنوان شد كه البته اجرايي نشد و اميدوارم اين زمزمه‌ درست نباشد كه بخواهند بار ديگر اين تصميم را عملي كنند.

نويسنده و كارگردان نمايشهايي همچون « نوشتن در تاريكي» و «خشكسالي و دروغ» تاكيد كرد: نرخ‌گذاشتن روي سالنهاي نمايشي كار درستي نيست، چرا كه ارزشگذاري سالنهاست، در حالي كه بايد كارها ارزشگذاري شوند نه سالنهايي كه نمايشها در آنها اجرا مي‌شوند.

يعقوبي در بخش ديگري از صحبت خود درباره‌ي اختيارات مدير اداره كل هنرهاي نمايشي هم تصريح كرد: آنچه در مورد نمايش خودم اتفاق افتاد نشان مي‌داد كه اتفاقا نظر مدير اداره كل هنرهاي نمايشي تعيين‌كننده است. اما در حال حاضر به نظر مي‌رسد مهمترين مشكلي كه آقاي مسافر دارد نداشتن اختيارات مالي است و به همين دليل است كه جلسات مربوط به قرارداد گروهها با تاخيرهاي بسيار تشكيل مي‌شود. خيلي ناگوار است فردي كه مديريت مركزي را بر عهده دارد نتواند درباره مسائل مالي آن مركز اختيارات كافي داشته باشد. اميدوارم در شكل جديد اين مشكل حل شده باشد.

نيما دهقان كه اين روزها نمايش « آنفولانزاي خوكي» را اجرا مي‌كند به شوراي حمايت از آثار نمايشي پيشنهاد كرد: هر چه زودتر شيوه‌نامه جديد خود را به مرحله اجرا بگذارد.

اين كارگردان تئاتر گفت: در حال حاضر روندي كه شوراي حمايت از آثار در پيش گرفته روند بسيار كندي است، اما بهتر است اين شيوه‌نامه هر چه هست زودتر اجرايي شود تا ايراداتش زودتر معلوم شود و بتوان اين ايرادات و اشكالات را برطرف كرد. زيرا طبيعتا هر شيوه‌نامه جديدي محاسن و معايبي دارد كه در عمل مشخص مي‌شود اما روند كندي كه دوستان در پيش گرفته‌اند موجب مي‌شود اين شيوه‌نامه خيلي دير عملي شود و معايب اين كندي بسيار بالاست.

دهقان معتقد است: مشكل اينجاست ما نمي‌دانيم در اين شيوه‌نامه چه مواردي لحاظ شده و قرار است چگونه اجرايي شود، ضمن اينكه همچنان اعتقاد دارم شرح وظايف ، اختيارات قانوني و نوع عملكرد شوراي حمايت از آثار بسيار مهم‌تر از تركيب اعضاي اين شوراست اما در حال حاضر ما اطلاع دقيقي درباره اين اصول و عملكرد نداريم.

كارگردان نمايش‌هايي همچون «دو متر در دو متر جنگ» و « خنكاي ختم خاطره» با اشاره به اجراي طرح هدفمند شدن يارانه‌ها در تئاتر افزود: بودجه توليد تئاتر در سال هر چقدر هم بودجه كمي باشد اما مبلغ مشخصي است كافي است، چند متخصص كه به مسائل اقتصادي تسلط دارند براي توليدات تئاتر بودجه مشخصي را پيش‌بيني و هزينه كنند، اما در حال حاضر نمي‌دانم چرا مديران بودجه توليد تئاتر را با طرح هدفمند كردن يارانه‌ها مرتبط مي‌دانند.

نيما دهقان با تاكيد بر اينكه اجراي طرح هدف‌مند كردن يارانه‌ها هيچ ارتباطي به توليد آثار هنري ندارد، اضافه كرد: معلوم نيست اولين‌بار چه كسي طرح هدفمند كردن يارانه‌ها را درتئاتر مطرح كرد، چرا كه اين طرح هيچ ارتباطي به مسائل فرهنگي ندارد، بلكه در هزينه خانواده‌ها تعريف مي‌شود و بايد بسيار آگاهانه اين عبارت را به كار برد. اما جالب اينجاست با توجه به اين كه اين طرح هيچ ربطي به توليد فرهنگ و آثار هنري ندارد، مديران ما اين همه برآن مانور مي‌دهند.

رضا گوران نیز معتقد است: براي تدوين شيوه‌نامه‌اي كه وضعيت مالي گروه‌هاي نمايشي را مشخص مي‌كند، بايد با هنرمندان و دست‌اندركاران تئاتر مشورت شود.

اين كارگردان تئاتر در ارزيابي شيوه‌نامه‌ي جديد شوراي حمايت از آثار به ایسنا می گوید: هنوز جزييات اين شيوه‌نامه منتشر نشده است تا بتوان درباره‌ي آن نظر داد، اما به هرحال براي تدوين چنين شيوه‌نامه‌اي بايد با كارگردان‌هاي تئاتر كه در كشور ما در جايگاه تهيه‌كننده هم قرار مي‌گيرند، مشورت شود.

او در ادامه با تاكيد بر لزوم حمايت دولت از توليد آثار نمايشي افزود: به عنوان كارگرداني كه در خارج از كشور هم فعاليت مي‌كنم اين را مي‌دانم كه تئاتر در هيچ جاي دنيا به صورت صد‌درصد خصوصي اجرا نمي‌شود و اصولا نمي‌تواند چنين باشد. اگر دولت‌ها دغدغه‌ي فرهنگ‌سازي دارند، بايد از فرهنگ حمايت كنند، چرا كه كمك‌كردن به فرهنگ كمك به جامعه است.

كارگردان نمايش‌هايي هم‌چون «داستان يك پلكان» و «يرما» خاطرنشان كرد: همان‌طور كه در كشورمان مترو مي‌سازيم و امكانات اجتماعي را افزايش مي‌دهيم، بايد به هنري مانند تئاتر هم كمك كنيم، چرا كه فرهنگ هر كشور امكاني اجتماعي است كه بايد گسترش پيدا كند و گسترش آن هم بايد در جهت ارتقاي سطح كيفي آن باشد و نه تنها كميت آن.

رضا گوران در ادامه با اشاره به اشكال گوناگون حمايت دولت از تئاتر در كشور‌هاي مختلف متذكر شد: دولت‌ها در كشور‌هاي متفاوت به شيوه‌هاي مختلفي از تئاتر حمايت مي‌كنند. هيچ ايرادي ندارد تا ما شيوه‌هاي كشورهاي ديگر را مطالعه و حتي گرته‌برداري كنيم. اين موضوع به هيچ وجه دليل بر ضعف ما نيست بلكه نشانگر هوشمندي ماست زيرا مي‌توانيم نكات درست الگوهاي موفق را مورد استفاده قرار بدهيم و كمتر دچار آزمون و خطا بشويم.

سرپرست گروه تئاتر «يرما» با اظهار تاسف از شرايط دشوار اقتصادي هنرمندان تئاتر يادآور شد: براي يك گروه نمايشي بسيار مشكل است، بعد از يكسال از اجراي نمايشش فقط هزينه‌ي ساخت‌وساز دكور را بگيرد. وقتي حمايت قاطعانه‌اي از آثار هنري انجام نشود، هنرمندان هم دچار سهل‌انگاري مي‌شوند، هرچند در تئاتر ما چنين اتفاقي نمي‌افتد و همه‌ي دوستان با تمام وجودشان كار مي‌كنند، اما اين شرايط براي تئاتري‌ها بسيار دشوار است.

گوران در پايان سخنانش تاكيد كرد: اگر مي‌خواهيم كالاي فرهنگي استاندارد توليد كنيم، بايد شرايط توليد استاندارد را هم فراهم كنيم. بدون فراهم‌كردن اين شرايط نمي‌توان توقع داشت كارهاي فرهنگي استاندارد توليد شود.