تعزيه به عنوان يك درام ايراني

امیرترقی نژاد

سرانجام پس از مدتها تلاش و كوشش پرونده تعزيه ايران در سازمان يونسكو به ثبت جهاني رسيد. به باور کارشناسان، تعزيه هنر فاخر در جهان معاصر امروز و به عنوان آيينی سنتی و مذهبی و از سرمايه‌های هنر دينی مورد توجه است. برخی پژوهشگران، پیشینه تعزیه را به آیین‌هایی چون مصائب میترا، سوگ سیاوش و یادگار زریران باز می‌گردانند و برخی پدید آمدن آن را متأثر از عناصر اساطیری میان رودان، آناطولی و مصر، و کسانی نیز مصائب مسیح و دیگر افسانه‌های تاریخی در فرهنگ‌های هند و اروپایی و سامی را در پیدایی آن کارساز دانسته‌اند. ولی به گمان بسیار، تعزیه جدا از شباهت‌هایش با عزاداری‌های آیینی گذشته شکل تکامل یافته‌تر و پیچیده‌ترِ سوگواری‌های ساده شیعیان سده‌های نخستین برای شهدای کربلا است.

جابر عناصری پژوهشگر و تعزيه‌شناس بااشاره به اینکه : هنر تعزيه ريشه در تاريخ كهن ايرانيان دارد،می گوید:پيش از ورود اسلام آيين عزاداری به اشكال مختلف اجرا می‌شد كه پس ازورود اسلام به ايران در سال 352 ه‌ق در زمان سلسله« آل‌بويه» تعزيه در اين سرزمين رواج يافت و در دوره «صفويه» هنر تعزيه تقويت يافت .

وی افزود: تعزيه هنر مقدسی است كه برای اجرای آن بايد تمام جنبه‌هايش مطالعه و به بهترين شيوه اجرا شود.

وی ادامه داد: اين هنر كليتی است با تمام جنبه‌های ديداری و شنيداری، اجرايی و گفتاری و مهم‌تر از همه اخلاقی و قدسی كه فقط در وجه كلامی آن مناظره، مفاخره، منظومه‌خوانی، رجزخوانی در خود دارد .

به باور این تعزیه شناس،اين هنر نه فقط در عزداری‌ها بلكه در اعياد فطر، قربان، غدير و نوروز نيز برگزار می‌شده است.

اما دبير نخستين جشنواره بين‌المللي تئاتر حقيقت با تاكيد بر قابليت هاي بسيار بالاي تعزيه می گوید: اين گونه نمايشي تاكنون جايگاه لازم را در جامعه بدست نياورده است.

به گزارش ايرنا، علي موذني اظهار داشت: اگر يك هنرستان تعزيه طي ‪ ۳۰سال اخير در كشور راه اندازي شده بود، هم اكنون فارغ التحصيلان آن به طور جدي اين رشته را پي‌گيري مي‌كردند و اكنون اثرات مثبت آن را شاهد بوديم.

وي از برگزاري همايشي درباره تعزيه در سال آينده خبر داد و خاطرنشان كرد: در اين همايش قرار است به منظور آشكار شدن قابليت‌هاي تعزيه، اين گونه نمايشي آسيب شناسي شود.

موذني تصريح كرد: در اين همايش همچنين اهميت تعزيه به عنوان يك درام ايراني براي مسوولان توضيح داده مي‌شود تا آنان بتوانند در جهت پيشرفت اين هنر گام‌هاي موثري بردارند.

ولی سرپرست کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان لرستان براین اعتقاد است که تعزیه از بهترین شیوه های بیانی برای کودکان و نوجوانان است.

تیمور احمدوند در این رابطه در گفتگو با خبرنگار مهر با تاکید بر تاثیرات تعزیه در ترویج فرهنگ عاشورا، یادآور شد: اجرای تعزیه به عنوان یکی از کاملترین نمایشهای ایرانی که به طور عمده به رخدادهای عاشورائی می پردازد در صورتیکه از نسخه های تایید شده ای که از تحریفات تاریخی به دور مانده اند استفاده شود، می تواند همچنان جزء بهترین شیوه های بیانی برای نسل کودک و نوجوان باشد.

وی خاطرنشان کرد: شیوه ترکیب موسیقی و ریتم و ادبیات در تعزیه موجب شده است تا اینگونه از نمایش خیابانی بتواند جایگاه خود را پس از سالها که از عمر آن می گذرد بین انواع شیوه های نمایشی موجود حفظ کند.

نویسنده : یزد فردا
منبع خبر : خبرگزاری فردا