معرفی کتابی تازه:

واژه نامه ی گویشی اردکان به همت فرزند دکتر طبا طبا ئی اردکانی در دست انتشار

یزدفردا "معرفی کتابی تازه:واژه نامه ی گویشی اردکان اثر شادروان دکتر سید محمود طباطبایی اردکانی، به زودی توسط "انتشارات پیشین پژوه" منتشر می‌شود.
ژامک طباطبایی اردکانی فرزند دکتر سید محمود طباطبایی اردکانی با اعلام این خبربه یزدفردا اظهار داشت : " واژه نامه ی گویشی اردکان" نتیجه ی علاقه، توجه و همت والای شادروان دکتر سید محمود طباطبایی اردکانی نسبت به گویش رایج در زادگاهش " اردکان " است.
وی افزود:این اثرشامل واژگان، تمثیلات، ضرب المثل ها و کنایات اردکانی است که به همت پدرم جمع آوری شد اما در دوران حیات ایشان به ثمر نرسید، بنده بر حسب وظیفه تصمیم گرفتم این کار را به سر انجام برسانم، اگر واژه یا ضرب المثل و کنایه ای از قلم افتاده بود به این مجموعه اضافه کردم تا ان شاءالله کتابی کامل در اختیار پژوهشگران و همشهریان اردکانی قرار گیرد.
طباطبایی تصریح کرد : این واژه نامه در بدنه ی بنیادین خود بیش از2500 مدخل اصلی را در برمی گیرد و هر یک از آنها پس از واج ‌نویسی دقیق مورد شرح قرارگرفته است. اگر چه تدوین نخستین این واژه نامه بر مجموعه ای از واژه های مکتوب و در نهایت بر نوع بیان گرد آورنده مستند بوده است اما در تدوین دوم آن اساسی بر شیوه ی کار میدانی و نوع تولید واژه ها از سوی گویش وران مختلف صورت پذیرفته است.
او در توضیح روش این واژه ‌‌نامه گفت: کلیه مدخل ها در بدنه ی اصلی واژه نامه با دقت واج نویسی و در فهرستی دیگر و البته بدون شرح مربوطه به دقت و منطبق با نظام IPA آوا نویسی تفصیلی شده است. از این روی در آغاز واژه نامه جدولی از ارزش آوایی واج‌ ها و آواهای مربوطه آمده است.
طباطبایی افزود: هم در واج ‌نویسی و هم در آوا نویسی تفصیلی، محل دو پدیده ی "تکیه" و "کشش" از پدیده های زبر زنجیری، بر پایه ی تولید واژه توسط گویش ور بومی مشخص شده است. همچنین افعال مندرج در این واژه نامه به صورت مصدر و صرف نشده آمده است و از آنجا که پاره ای از این افعال از قاعده ی عمومیِ صرف افعال تبعیت نمی کنند و در واقع قاعده ای ویژه دارند، از این روی در پایان واژه نامه جدولی از نمونه های صرفی مربوطه آمده است.
وی با بیان اینکه معمولاً رسم بر این نیست که در واژه نامه، تمثیلات و ضرب المثل ها و عبارات استعاری با واژه ها همراه شوند گفت: این موضوع به این علت است که موارد مذکور از یک سو در حوزه ی پژوهشی دیگری که بیشتر مردم شناختی است تا زبان شناختی جای می گیرد و از سوی دیگرهدف اصلی واژه نامه را که همانا مادۃ المواد پژوهش های واژگانی است به بیراهه می کشد، اما از آنجا که پدرم بخش چشم گیری از این موارد را گردآوری کرده بودند و مجال دیگری برای ارائه آنها پیش نمی آمد از این روی ترجیح داده شد تمام آن موارد نیز در اختیار پژوهشگران قرار گیرد.
ژامک طباطبایی با اشاره به علاقه ی زاید الوصف پدرش به زادگاه خود یادآور شد : به همین دلیل سی سال از عمر با برکت پدرم صرف گرد آوری تاریخ ، فرهنگ و گویش اردکان شد. کتاب "فرهنگ عامه ی اردکان" حاصل ده ها سال تلاش ایشان برای زنده نگه داشتن آداب و رسوم و سنن این خطه بود که در سال 1381 توسط شورای فرهنگ عمومی استان یزد با مقدمه ی حجت الاسلام والمسلمین سیدمحمد خاتمی ، به زیور طبع آراسته شد و مورد استقبال همشهریان،پژوهشگران و علاقه مندان به فرهنگ ایران زمین قرار گرفت.
وی در مورد چگونگی تدوین این واژه نامه توسط پدرش اظهار داشت: جمع آوری واژه ها، کنایات و ضرب المثل های اردکان دغدغه ی پدرم بود،بنده خود شاهد این مدعا بودم که پدرم با چه ذوقی واژگان اردکانی را یادداشت کرده و معنی آن را با دقت و وسواس می نوشتند و اگر لغت یا مَثَل ناشنیده یا کمتر مستعملی به گوش می شنیدند تا معنی درست ودقیق آن را نمی یافتند آرام و قرار نداشتند.
طباطبایی افزود: پدرم به واسطه ی تحصیل و تدریس در دانشگاه کمتر امکان صحبت و گویش به لهجه ی اردکانی را داشتند،اما مادرم این مهم را به خوبی انجام داده و در تمام این سالها یار و همراه ایشان بودند و به زیبایی،هرآنچه را که پدرم درخواست می کردند با لهجه ی شیرین اردکانی اداکرده معنی آن را نیز می گفتند تا آنچه دراین کتاب ثبت و ضبط می شود تا حدّامکان به دورازعیب ونقص باشد .
وی ادامه داد:ازبرکات خداوندی خانه ی ما وجود مادر بزرگ مادری و عمه ی پدرم (که خداوند هر دوی این عزیزان را قرین رحمت کند)بود ،آنها چون گنجینه ی گرانبهایی هر آنچه ازشعر،قصه،مَثَل،لالایی و...در دل و خاطر داشتند بازگو می کردند تا پدرم آنها را یادداشت و ثبت نمایند و برای آیندگان به یادگار بگذارند .
فرزند دکتر طباطبایی از راهنمایی های دکتر سعید عریان درجریان آماده سازی و تدوین این کتاب تشکر کردوگفت : آقای دکتر سعید عریان با صبوری و لطف بی حد خود ، قطره ای از دریای بیکران معلومات خود را به بنده آموختند تا واج نویسی و آوا نویسی این مجموعه انجام شود و قطعاً اگر محبت بی دریغ ایشان نبود این مهم به انجام نمی رسید.
وی اظهار امیدواری کرد تدوین این واژه نامه گامی موثر در تحقق خواسته های پدرم باشد و بتواند بر مجموعه ی دانش های زبانی این مرز و بوم بیافزاید.
شادروان دکتر سید محمود طباطبایی اردکانی در هفدهم دی ماه 1315 در خانواده ای روحانی در اردکان متولد شد. پدرش حاج سید حسین طباطبایی واعظ ،معروف به " آقای جلال" فرزند آقا سید محمد طباطبایی واعظ بود که نسب او به حسن بن ابیطالب(ع) می رسد. دکتر طباطبایی سال ها در دانشگاه علامه طباطبایی به تدریس اشتغال داشت و در تاسیس دانشگاه پیام نور اردکان اهتمامی جدی نمود. سرانجام در عصر روز سیزدهم مهر ماه 1372 هنگامی که در کلاس درس مشغول تدریس بود، دچار سکته قلبی شد و به جوار رحمت حق شتافت. شادروان طباطبایی دارای آثار و تالیفات زیادی در حوزه ادبیات فارسی، تاریخ ایران و اسلام است . کتاب فرهنگ عامهْ اردکان حاصل 27 سال تحقیق آن مرحوم درباره فرهنگ مردم،آثار وابنیهْ اردکان است."شجره نامه های اردکان" دیگر اثر پژوهشی منتشر نشده دکتر سید محمود طباطبایی است که امید می رود با اهتمام خانواده ایشان منتشر شود.
شهرستان اردکان یکی از شهرستانهای استان یزد در مرکز ایران است. شهر اردکان مرکز این شهرستان است. جمعیت این شهرستان در سال ۱۳۸۵، برابر با ۷۳٫۲۹۲ نفر بوده است. شهرستان اردكان 32% پهنه استان یزد (بیش از 24 هزار کیلومتر مربع) را در خود جای داده است. این شهر در روزگار آبادانی آن در محلی به نام زردک قرار داشته و دیوارهای تاریخی آن هنوز پا برجا ست. این شهرستان دارای سه بخش مرکزی، بخش خرانق و بخش عقدا می باشد. معمار گفتگوی تمدنها سید محمد خاتمی متولد این شهرستان می باشد. در شهرستان اردکان یک هزار اثر تاریخی شناسایی شده است که 217 اثر در فهرست آثار ملی ثبت رسیده است. مردم اردكان آریایی نژاد و ایرانی الاصل هستند و به زبان فارسی و لهجه یزدی – گویش اردکانی سخن می گویند. بیشتر مردم شهر مسلمان و شیعه جعفری هستند و شماری زرتشتی نیز در اردکان زندگی می كنند. از جمعیت شهر اردكان 6/99% مسلمان و 4/0% زرتشتی و... هستند.