آيت‌الله مدرسي يزدی:

درك فضیلت‌های ماه مبارك رمضان وابسته به شروطی است

یزدفردا ": عضو فقهای شورای نگهبان توفیق درك فضیلت‌های ماه مبارك رمضان را وابسته به شروطی دانست و گفت: یك شرط نیت صادقه و دیگری دل پاك است.
به گزارش خبرگزاری فارس آیت‌الله سید محمد رضا مدرسی یزدی عضو فقهای شورای نگهبان در مسجد بازار یزد (بیاق خان) در خصوص نیت راستین و دل پاك سخنرانی كرد كه متن كامل آن به شرح زیر است.
آیت‌الله مدرسی یزدی با بیان اینكه در آستانه ورود به ماه مبارك رمضانیم، گفت: ماه رمضان شهرالله الاعظم و بالاترین ماه در نزد خداست. ماه رحمت و مغفرت و بركت است و خداوند متعال با ماه مبارك رمضان نعمت‌های خودش را بر بندگانش تمام كرده است.
وی توفیق درك فضیلت‌های ماه مبارك رمضان را وابسته به شروطی دانست و گفت: در خطبه‌ای كه پیامبر عظیم الشأن اسلام صلی الله علیه و آله قبل از ماه مبارك ایراد فرمودند آمده: اقبل علیكم شهرالله بالبركة والرحمة والمغفرة ماه خدا با بركت و رحمت و مغفرت سوی شما روی آورده است ماهی كه دعای شما مستجاب است عمل شما مقبول است و ... برای اینكه انسان توفیق داشته باشد در آن ماه بتواند خود را در معرض نعمت‌ها و رحمت‌های الهی قرار بدهد پیغمبر خدا سفارش فرمودند از خدا بخواهید كه خدا شما را موفق بدارد برای روزه گرفتن ماه رمضان و تلاوت قرآن، اما چگونه بخواهید؟ فاسئلوا ربّكم بنیاتٍ صادقةٍ و قلوبٍ طاهرةٍ از خدا بخواهید با نیت‌های راست و دل‌های پاك؛ مهم آن است كه ما این دو شرط را فراهم بكنیم تا اینكه دعای ما برای توفیق در ماه رمضان مستجاب شود.
عضو فقهای شورای نگهبان با تاكید بر اینكه یك شرط نیت صادقه و دیگری دل پاك است، افزود: مقصود از نیت صادق و عزم راستین چیست؟ خیلی جاها در دعاها و در روایات درباره صدق نیت سخن گفته شده است در دعایی كه از امام زمان صلواه الله و سلامه علیه منقول است اینچنین می‌خوانیم اللهم ارزقنا توفیق الطاعة و بعد المعصیة و صدق النیة از جمله چیزهایی كه در آن دعای منسوب به امام زمان علیه الصلاة والسلام و عجل‌الله تعالی فرجه وارده شده است اینكه خدایا صدق نیت به ما عطا كن.
وی در ادامه خاطر نشان كرد: این صدق نیت و عزم راستین چیست؟ كه اینقدر بر آن تأكید شده است! در روایتی كه امام علیه الصلاه والسلام با هشام صحبت می‌كنند آنطور كه در نظرم هست و در كتاب تحف العقول نقل شده امام می‌فرمایند كمالا یقوم الجسد الا بالنفس الحیة فكذلك لایقوم الدین الا بنیة صادقة همانطوری كه جسد زنده است وقتی كه روح زنده با او مرتبط باشد و تحت تصرف روح باشد دین هم به نیت صادق و راست زنده است؛ خوب دقت بفرمایید اگر كسی روحش را از دست بدهد چه می‌شود؟ جسدی بی خاصیت می‌شود، لاشه‌ای افتاده در كناری، نه تنها كاری از عهده‌اش نیست بلكه اگر چند صباحی هم بماند بلكه در بعضی شرائط چند ساعتی هم بماند متعفن شده افرادی كه اطرافش هستند متأذی می‌شوند، و هیچ اثر مثبتی بر آن مترتب نیست باید او را كناری انداخت و دفن كرد از دستش راحت شد.
آیت‌الله مدرسی یزدی تصریح كرد: همانطور كه اگر جان در قالب نباشد و كالبد انسان خالی از جان بشود هیچ اثری مثبتی بر بدن مترتب نیست روایت می‌فرماید به اینكه دین هم اگر نیت صادق و عزم راست نداشته باشد مثل جسد بدون روح است. كسانی كه ایمانشان و عباداتشان فقط لقلقه زبان و تحرك ظاهری است و به عمق جانشان نفوذ نكرده است، این ایمان و عمل بدون روح است مثل جسد بدون روح است. نیت صادق باید باشد تا دین انسان زنده باشد و آثار حیات و زندگانی بر آن مترتب بشود. نیت صادقه معنایش این است كه انسان مطلبی را باور داشته و به دنبال این باور حركتی كه مناسبش هست انجام دهد.
این استاد حوزه گفت: به عنوان مثل در زندگانی روزمره كسی كه مدرسه می‌رود اگر بخواهد در كنكور شركت كند یك موقع می‌گوید مدرسه‌ای می‌رویم حالا ببینیم چه می‌شود؟ كنكوری شركت می‌كنیم! امتحانی می‌دهیم ! پذیرفته شدیم خوب چه بهتر پذیرفته هم نشدیم می‌رویم دنبال كسب و كار! اینچنین فردی كه عزم قبول شدن در امتحان ندارد حركتش، اعمالش و تلاشش سطحی است و عمق ندارد، انرژی‌های ذخیره‌اش به كار گرفته نمی‌شود و ذهنش آمادگی خاص را ندارد كه تلاش مناسب را به دنبال بیاورد.
وی افزود: اما دانش آموزی كه می‌گوید من این امتحان را باید بدهم، باید پذیرفته بشوم، باید رتبه خوب را بدست بیاورم و به جد چنین تصمیمی را دارد شبانه روز مشغول تحصیل است و آنی فرصت را از دست نمی‌دهد. كلاس، مطالعه، كتابخانه، تست زدن و... همه شرائط را فراهم می‌كند تا با رتبه‌ای كه مورد نظرش هست در كنكور پذیرفته شود.
آیت‌الله مدرسی یزدی ادامه داد: ایمان و دعا هم این چنین است یك موقع دعایی كه می‌كند لقلقه زبان است؛ می‌بینید مشكل دارد گفته می‌شود دعا مشكلات را حل می‌كند خوب پس ما هم دعایی می‌كنیم اما باورمان نیست كه این دعا می‌تواند اثر بخش باشد، می‌تواند در درگاه خداوند متعال نتیجه بدهد و جزیی از عواملی است كه در این عالم اثر بر آن مترتب است؛ و خدای قادر متعال قدرت دارد كه خواسته ما را محقق بكند؛ اگر این عزم و این نیت وجود نداشته باشد دعا هیچ اثری ندارد یك لقلقه زبان است اما اگر دعا از روی بینش از روی اعتقاد، هم اعتقاد به نیاز به آن چیزی كه برای آن دعا می‌كنم و هم دانستن و اعتقاد به اینكه آنچه را از درگاه خدا درخواست می‌كنم خداوند متعال قادر از راه رحمت و قدرتش به من می‌دهد. هم توانایی بر اعطای چنین نعمتی و درخواستی دارد و هم جود و رحمت او اقتضاء چنین افاضه‌ای را دارد. لهذا می‌بینید در خیلی از دعاهای رسیده از معصومین علیهم السلام وقتی هم می‌گوییم: یا ارحم الراحمین تو برترین جواد و بخشنده‌ای و هم می‌گوییم انّك علی كلّ شیءٍ قدیر تو قدرت هم داری به ما بدهی و بر هر چیز قادری.
این استاد حوزه خاطر نشان كرد: مهم این است كه این مطالب را بدانیم و باورمان بشود كه خدا ارحم الراحمین است، باورمان بشود خداوند جواد است و بذل می‌كند به بندگانش و قدرت هم دارد و امیدمان از اصالت و استقلال اسباب دنیا قطع بشود. بدانیم هر چه هست از جانب خداست، نه اینكه اسباب را فراموش كنیم اسباب هم جزیی از قضا و قدر الهی است و از اموری است كه خداوند مقدر فرموده است ولی بدانیم كه همه چیز به خداوند منتهی می‌شود. در عین حال آن درخواست را هم بدانیم كه نیاز ماست، به ویژه اگر چیزی است كه حتماً به آن احتیاج داریم و باید دریافت كنیم.
آیت‌الله مدرسی یزدی گفت: وقتی چنین نیتی داشتیم می‌شود نیت صادق و عزم راستین. خوب حالا این نیت صادق و این عزم راستین كفایت می‌كند در ایمان و در دعا؟ نه هنوز كافی نیست بلكه شرط دیگری هم دارد و قلوبٍ طاهرة شما با نیت‌های راستین و دل‌های پاك دعا كنید. دل پاك یعنی چه؟ در آیات شریفه و روایات اهل بیت علیهم الصلاه والسلام به دل پاك عنایت شده است.
وی گفت: خداوند متعال درباره منافقین و عده‌ای از كافران می‌فرماید: أُوْلَئِكَ الَّذِینَ لَمْ یُرِدِ اللّهُ أَن یُطَهِّرَ قُلُوبَهُمْ ... (مائده 41) این‌ها كسانی هستند كه خداوند نمی‌خواهد دل‌هاشان را پاك بكند. و وقتی خداوند متعال در مورد زنان پیامبر فرمان می‌دهد: هرگاه از زنان حضرت متاعی در خواست می‌كنید از پس پرده درخواست كنید می‌فرماید : ذیلِكُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِكُمْ وَ قُلُوبِهِنَّ ؛ این براى دل‌هاى شما و دل‌هاى آنان پاكیزه‏تر است.
عضو فقهای شورای نگهبان تصریح كرد: پس دل و جان چیزی است كه ممكن است آلوده بشود و هم ممكن است پاك بشود. پاكی و طهارت مراتبی دارد كه خداوند می‌فرماید درخواست از پس پرده برای قلب پاكیزه‌تر است‌، همچنین طهارت انواعی دارد. طهارت ظاهری داریم، طهارت بین ظاهر و باطن داریم و طهارت باطنی داریم. طهارت ظاهری یعنی همین پاكیزگی آشكار كه آن هم مطلوب اسلام است النظافة من الایمان پاكیزگی از ایمان است. كسی آلوده و كثیف باشد، ناخن‌های بلند كه زیرش آلودگی است موهای چرك و ژولیده و لباس، خانه و شهر كثیف از لحاظ اسلام مطلوب نیست. اسلام همه جا با پاكیزگی همراه بوده است، انسان باید پاكیزه باشد.
وی اضافه كرد: پاكیزگی دیگری داریم كه بین ظاهر و باطن است مثل وضو یك پاكیزگی ظاهری می‌آورد، صورتی و دستی شسته می‌شود، غسل كه همه بدن شسته می‌شود اما بدون نیت كامل نمی‌شود. آن پاكیزگی كه نظافت است بدون نیت هم محقق می‌شود. كسی حمام می‌رود و خودش را تمیز می‌كند نیت هم نكند پاك می‌شود، البته ثواب نمی‌برد ولی همان را هم اگر نیت بكند كه چون خدا دوست می‌دارد انجام می‌دهم ثواب می‌برد و انسان باید عاقل باشد فرصت‌ها را غنیمت بشمارد. كاری را كه انجام می‌دهد، می‌تواند به نحو بهتر انجام بدهد برای خدا انجام بدهد؛ حمام هم می‌روی از باب اینكه اسلام پاكیزگی را دوست می‌دارد قصد قربت بكن، هم پاكیزه شدی هم ثواب بردی؛ ناخنت می‌گیری، موهایت را اصلاح می‌كنی، لباست را می‌شویی و خلاصه هر تنظیفی كه انجام می‌دهی و بلكه در هر كار مثبت یا حتی ترك ارزشمند یك كار قصد قربت بكن.
این استاد حوزه گفت: به هر حال، طهارتی هست بین ظاهر و باطن یعنی هر دو جنبه را دارد مثل وضو گرفتن و غسل كردن. یك طهارت ظاهری محقق می‌شود اما بدون نیت نمی‌شود اگر كسی صد بار توی دریا برود و بیرون بیاید اما قصد قربت نكند از این زیر آب رفتن غسل نمی‌شود؛ ده بار آب به صورت بزند، دست راست و چپش را بشوید اما قصد قربت نكرده باشد وضو نمی‌شود. با آن‌ها نمی‌شود نماز خواند؛ این یك طهارتی است هم ظاهری و هم معنوی. طهارت‌هایی هست كاملاً معنوی است یا جنبه غالبش معنوی است و آن طهارت جان و طهارت قلب است. خداوند متعال درباره تكذیب كننده روز جزا می‌فرماید: إِذَا تُتْلَى عَلَیْهِ آیَاتُنَا قَالَ أَسَاطِیرُ الْأَوَّلِینَ (مطففین 13) هرگاه آیات ما بر او خوانده شود می‌گوید این افسانه‌های گذشتگان است. بعد خداوند متعال می‌فرماید: كَلَّا بَلْ رَانَ عَلَى قُلُوبِهِم مَّا كَانُوا یَكْسِبُونَ (مطففین 14) نه خیر این اساطیر گذشتگان نیست بلكه بر اثر اعمال آنان دل‌هایشان زنگار گرفته است؛ آینه را دیده اید اگر در حمام یا جای مرطوبی نصب شده باشد یا زمان زیادی از آن گذشته باشد آئینه زنگ می‌زند همانطور كه آهن زنگ می‌زند و جلایش از بین می‌رود؛ دیگر شخصی كه در مقابل آئینه قرار گرفته نمی‌تواند تصویر خودش را یا اصلاً ببیند یا به روشنی ببیند.
وی اضافه كرد: آیه شریفه گویا می‌فرماید دل‌های انسان‌ها به منزله آینه پاك، شفاف و نورانی است كه می‌تواند حقایق در آن منعكس بشود و انسان حقایق را بفهمد؛ اما بر اثر گناهان، اعمال خلاف، صفات مذمومه مثل حسد، كبر، عجب و ... آینه دل زنگار می‌گیرد دیگر یا اصلاً نمی‌تواند حقیقتی را منعكس كند یا اگر هم بتواند بطور ناقص منعكس می‌كند كَلَّا بَلْ رَانَ عَلَى قُلُوبِهِم مَّا كَانُوا یَكْسِبُونَ آنچه را كه كسب كرده‌اند موجب زنگار دل آنها شده است كَلَّا إِنَّهُمْ عَن رَّبِّهِمْ یَوْمَئِذٍ لَّمَحْجُوبُونَ (مطففین 15) این دل زنگار گرفته دیگر نمی‌تواند محل تجلی انوارعالم بالا باشد.
این استاد حوزه گفت: پیغمبر خدا صلواة الله و سلامه علیه می‌فرماید: ماه بزرگ رمضان با آن همه نعمت و بركت به سوی شما می‌آید، باید خودتان را آماده كنید و از بركاتش بهره ببرید؛ شرطش این است كه از خدا استعانت بجویید. استعانت از خدا به چه چیزی است، اینكه نیتتان راست باشد و دلتان هم پاك باشد یعنی آن زنگارهای معنوی‌ای كه در دل نشسته است زدوده بشود، جلا داده بشود، دل پاك بشود، تا بتواند آئینه حقایق بشود، دعایش در درگاه خدا بالا برود و مستجاب شود. خوب این زنگارها از چیست؟ از توجه به غیر پروردگار و غفلت از یاد خداوند و اعمال خودمان است و الا روح انسان فطرتاً آمادگی اتصال به عالم قدس و انعكاس حقایق در آن هست؛ هر گناهی كه انجام می‌دهیم، هرغفلتی كه ما دچار آن می‌شویم یك آلودگی برای قلب ما پدید می‌آورد كه باید با استعانت از خداوند شستشو شود در مناجات شعبانیة می‌خوانیم فَشَكَرْتُكَ بِإِدْخَالِی فِی كَرَمِكَ وَ لِتَطْهِیرِ قَلْبِی مِنْ أَوْسَاخِ الْغَفْلَةِ عَنْكَ پس تو را شكرگزارم كه مرا مشمول كرم خود نمودی و دل مرا از آلودگی‌های غفلت از خود پاك كردی. گناه نقطه كور و سیاهی را در دل ایجاد می‌كند.
وی خاطر نشان كرد: روایت دارد كه هر قلبی در آن نور وجود دارد وقتی كسی گناه می‌كند یك نقطه تاریك در آن قلب پیدا می‌شود اگر توبه كند آن نقطه تاریك می‌رود ولی اگر توبه نكند و دوباره گناه كند آن نقطه تاریك بیشتر می‌شود و خدای نكرده اگر بیشتر گناه كرد تاریكی بیشتر و بیشتر می‌شود تا آینكه آن سیاهی تمام روشنی قلب را از بین می‌برد یعنی زنگاری كه با آن هیچ روزنه امیدی برای نجات انسان باقی نمی‌ماند.
بنابر این ما كه آلوده به گناهان هستیم و زنگارها قلب ما را تیره و تار كرده برای اینكه دعایمان در درگاه خدا مستجاب بشود و توفیق استفاده از بركات ماه عظیم رمضان داشته باشیم باید با توبه و انابه به درگاه خدا و با تصمیم بر ترك گناه دلهایمان را پاك بكنیم، نیت‌ها را هم راستین و درست قرار بدهیم، آن وقت از خداوند درخواست كنیم كه خدایا توفیق روزه ماه رمضان و تلاوت كتابت را و دریافت سایر بركات ماه رمضان را به همه ما عنایت بفرما.