آشنايي با بسته‌هاي بيوژنيك
یزدفردا "بازيافت- ترجمه دكتريونس شكرخواه:
بسته‌بندي بيوژنيك (Biogenic Packaging) نوعي بسته‌بندي است كه از مواد خام قابل بازيافت به دست مي‌آيد
در اين گزارش - به قلم كنود واسرمن- يك مركز فعال در اين حوزه مورد بررسي قرار مي‌گيرد: مركز بسته‌بندي شهر گراز (Graz) در اتريش.
دست‌اندركاران اين مركز با استفاده از جلبك آلگا درصدد جايگزين‌سازي پلي استايرن برآمده‌اند و دستيابي به بيوپلاستيك براي آنها به يك هدف عمده تبديل شده است.
در گزارش خود نگاه دقيقي به اين تجربه دارد:
سوزان منينگر بي‌ترديد يك كارآفرين واقعي است. او بينش و نگرشي معطوف به هدف دارد كه جانمايه قصه موفقيت بزرگ مركز بسته‌بندي شهر گراز در اتريش است.
مركز بسته‌بندي گراز تقريباً از يك دهه پيش كار بازاريابي تخصصي خود را در حوزه بسته‌بندي بيوژنيك آغاز كرد.
Biogenic Packaging
بسته‌بندي بيوژنيك در واقع نوعي بسته‌بندي است كه از مواد خام قابل بازتوليد به دست مي‌آيد و در عين حال مواد خامي كه در اين نوع بسته‌بندي مورد استفاده قرار مي‌گيرد، قابل تجزيه و قابل جذب در محيط زيست است.
سوزان ميننگر مسئول مركز بسته‌بندي شهر گراز درباره وضيت فعلي اين پديده مي‌گويد: امكانات بالقوه‌اي در زمينه بسته‌بندي بيوژنيك وجود دارد كه متأسفانه از همه آنها استفاده كامل نمي‌شود و علت اين امر هم در اينجا نهفته است كه دست‌اندركاران اين نوع از بسته‌بندي تمايلي به انجام پژوهش در اين زمينه‌ها ندارند و در عين حال از روحيه پيشتازانه هم برخوردار نيستند.
بنابراين، او به عنوان مدير يك شركت تجاري دست به اقدامي نامتعارف زده است و با دانشگاه‌هاي مختلف دست به پژوهش‌هاي متعددي در اين عرصه زده است تا به كاربردهاي تازه‌اي در زمينه استفاده از مواد طبيعي در بسته‌بندي بيوژنيك برسد.
رنسانس خمير چوب
نخستين اقدامي كه اين شركت خانوادگي در زمينه بسته‌بندي بيوژنيك انجام داد، استفاده از خمير چوب براي بسته‌بندي ميوه بود كه در دهه 1990 به تغييرات عمده‌اي در ترانزيت توت فرنگي با بسته‌بندي جديد منجر شد.
پدر سوزان ميننگر روزهايي را به خاطر مي‌آورد كه كانتينرهاي چوبي در دهه 1960 به‌طور وسيعي مورد استفاده قرار مي‌گرفت و بعدها به تدريج از صحنه محو شد و جعبه‌هاي پلاستيكي جاي آنها را گرفت.
خمير چوب يكي از مواد خوب براي بسته‌بندي بيوژنيك است كه از طريق چوب‌هاي زايدي به دست مي‌آيد كه طي پروسه مديريت جنگل‌ها به وفور پيدا ميشود و در دسترس است.
وقتي خمير چوب تحت فشار قالب‌گيري قرار داده ميشود، رزين موجود بدون احتياج به مواد چسبنده خود به خود حالت مي‌گيرد.
مزيت ديگر بسته‌هاي بيوژنيك نسبت به بسته‌هاي پلاستيكي اين است كه بسته‌هاي بيوژنيك قابل تبديل شدن به كود هستند، همچنين مي‌توانند رطوبت موجود در فضا را جذب كرده و دوباره به محيط تحويل دهند. اين امر به ويژه براي مواد غذايي يك جو كوچك طبيعي (micro climate) درست مي‌كند كه تشكيل باكتري و قارچ را -دست كم تا سه، چهار روز- به تأخير مي‌اندازد.
چشم‌انداز وسيع
سالانه حدود دو ميليون يورو مربوط به سفارشات بسته‌بندي‌هاي بيوژنيك ميشود.
طيف محصولات موجود در عرصه بسته‌بندي بيوژنيك را بسته‌هاي ساخته شده از خمير چوب، كيف‌هاي غني توري، بسته‌هاي ساخته شده از نشاسته، كيف‌هاي كاغذي و انواع ساك‌ها تشكيل مي‌دهند.
اما كيف‌هاي توري بافته شده از الياف طبيعي جزو موفق‌ترين محصولات اين عرصه به شمار مي‌آيند. مرغوب‌ترين انواع اين كيف‌ها توسط مركز بسته‌بندي گراز توليد مي‌شوند و از استحكام فوق‌العاده‌اي برخوردارند.
مركز بسته‌بندي گراز از يك تكنولوژي ويژه در اين زمينه استفاده مي‌كند كه به آن تكنولوژي دوبافته مي‌گويند. در اين روش الياف مورد استفاده به صورت دوبل در يكديگر تنيده مي شوند و ضمن اينكه از استحكام بيشتري برخوردارند، به دليل دوبار تابيده شدن از مواد كم‌تري هم استفاده مي شود.
نگاه سبز كافي نيست
سوزان منينگر فردي بسيار پراگماتيست است. او براي معرفي يك محصول به بازار، همه جوانب را در نظر مي‌گيرد. خودش مي‌گويد: «صرف اينكه خيال كنيم استفاده از مواد طبيعي باعث ميشود كه به محيط زيست ضرر نزنيم، كافي نيست. مركز بسته‌بندي گراز طول عمر يك محصول را در نظر مي گيرد، هم مقوله انرژيي كه صرف مي شود، هم هزينه‌هاي حمل و نقل و هم تمامي طرح‌هاي موجود براي انهدام بسته‌ها را پس از استفاده، بايد در نظر گرفت.»
اين روزها تنها داشتن يك نگاه سبز (دوستدار محيط زيست) براي موفق شدن كافي نيست. استفاده از بسته‌بندي بيوژنيك بايد صرفه اقتصادي هم داشته باشد.
سوزان منينگر مي‌گويد: مشتريان اين آمادگي را دارند كه بابت استفاده از بسته‌هاي دوستدار محيط زيست، پول بيشتري بپردازند. اما تجربه به ما نشان داده كه كانون درد در اينجا نهفته است كه قيمت اين بسته‌ها تقريباً بيست درصد از بسته‌هاي ديگر بيشتر است.
تجارب مركز بسته‌بندي گراز همچنين حاكي از اين است كه در توليد بسته‌هاي بيوژنيك بايد هر دو عامل مقرون به صرفه بودن اقتصادي و زيبايي بسته‌ها را در نظر داشت.
مركز بسته‌بندي گراز گروه طراحي خاص خودش را دارد و در رأس آن بتينا رايشل قرار دارد كه خواهر مدير اين مركز است. او كه خود يك طراح مد است بر اين باور است كه بسته‌ها بايد در نقطه فروش از جذابيت منحصر به فرد برخوردار باشند.
بتينا رايشل نه تنها مسؤول طراحي و عرضه محصولات مركز بسته‌بندي گراز است، بلكه هميشه مقوله ارتباط «بسته‌ها و محيط زيست» را هم در نظر دارد. اين شعار او مورد استفاده شركت تبليغاتي والتل اند والتل هم قرار گرفته است.
از ضايعات كشاورزي تا بيوپلاستيك
پايه فعاليت‌هاي پژوهشي مركز بسته‌بندي گراز تركيبي از صرفه اقتصادي، حفظ محيط زيست و زيبا بودن بسته‌هاي بيوژنيك است.
يكي از پروژه‌هاي جذاب مركز بسته‌بندي گراز كه به طور مشترك با دانشگاه فني گراز انجام شد، مقوله بسته‌هاي بيوپلاستيك بود. قبلاً هم در اين حوزه تلاش‌هايي صورت گرفته، اما موادي كه مورد استفاده قرار گرفته بود، عمدتاً جزو مواد گران‌قيمت بود و شامل مواد اوليه‌اي چون شكر و نشاسته بود كه باعث مي‌شد قيمت تمام شده بسته‌ها حدود 6 برابر بسته‌هاي ديگر باشد.
مركز بسته‌بندي گراز به همين خاطر در چارچوب كاستن از قيمت تمام شده بسته‌ها، استفاده از ضايعات كشاورزي را در دستور كار خود قرار داد.
در اتريش هميشه هزاران تن تفاله چغندر پس از استخراج شكر از آنها، به جا مي‌ماند و همچنين وقتي كه آب سيب‌هاي درختي را مي‌گيرند، تفاله زيادي به جا مي‌ماند كه استفاده از اين مواد به معناي كاهش قيمت بسته‌هاي بيوپلاستيك تا حد هفتاد درصد است.
البته مركز بسته‌بندي گراز در نظر ندارد كه بيوپلاستيك را جايگزين انواع پلاستيك‌هاي سنتي كند، اما خواصي كه در اين زمينه مطرح است باعث هيجان بيشتر مدير مركز بسته‌بندي گراز شده است: مقاومت در برابر اشعه ماوراءبنفش و چربي، خاصيت‌هاي ضد استاتيك و رخنه‌پذيري اندك اكسيژن و از همه مهم‌تر قابليت تجزيه و جذب محيط زيست شدن.
از بسته‌هاي بيوپلاستيك مي‌توان در حمل نوشيدني‌ها استفاده كرد و به صورت حفاظ كارتن‌ها آنها را مورد استفاده قرار داد.
استفاده از آلگا
پروژه جذاب ديگر مركز بسته‌بندي گراز استفاده از آلگا (Algae) به عنوان جايگزين پلي‌استايرن است. آلگاها از رشد و نمو چشم‌گيري برخوردارند، به طوري كه برخي از انواع آنها در هر دوازده ساعت يك متر قد مي‌كشند و مي‌توان روزانه اين جلبك‌ها را درو كرد.
سوزان منينگر مي‌گويد: «با استفاده از اين جلبك‌هامحصول نهايي 15 درصد گران‌تر از پلي‌استايرن ميشود، اما اگر قيمت تفاله‌ها پايين‌تر بيايد، قيمت بسته‌ها هم پايين‌تر خواهد آمد.»
منبع:همشهری
- نویسنده : یزد فردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
http://www.yazdfarda.com/news/af/21263/
چهارشنبه 25,دسامبر,2024