به گزارش روابط عمومی شرکت آب منطقه ای یزد،«محمدحسین باقری» با اشاره به عوارض برداشت بی رویه از منابع آبی استان، اظهار کرد: برداشت بی رویه از منابع آبی با عث ظهور فروچاله، فرونشست، تخریب اراضی و پدیده لوله زایی شده که در این میان فروچاله و فرونشست را آخرین سرحد مرگ آبخوان و زمین قلمداد می کنند.

وی با بیان برخی از پیامدهای فرونشست زمین   افزود: از نظر متخصصین، تهدید بنیادی این است که ایجاد چنین پدیده هایی منجر به از دست رفتن قابلیت احیاء آبخوان و سفره آب زیرزمینی و انسداد خلل و فرج آن شود.

رییس اداره منابع آب شهرستان های یزد و اشکذر در ادامه گفت: اگر روزی بارندگی به میزان سابق باز گردد، این آب ها مسیری برای نفوذ در زیر زمین نداشته و میزان تغذیه حاصل از بارندگی به حداقل ممکن خواهد رسید، موضوعی که  در تشدید سیلاب ها نیز موثر می باشد.

وی کاهش نزولات جوی و افزایش دوره های خشکسالی را عاملی موثر در کاهش تغذیه و ورودی آب‌های زیرزمینی عنوان و بیان کرد: این امر در ایجاد فرونشست نقش دارد اما   بهره برداری و پمپاژ بی رویه مهمترین عامل در تشدید فرونشست و فروچاله است.

باقری تصریح کرد: در اثر بهره برداری بیش از ظرفیت آبخوان، کاهش بلندمدت سطح آب زیرزمینی  اتفاق می‌افتد و این اقدام نیز می‌تواند منجر به تخلیه آب از خلل و فرج لایه‌های زیرسطحی زمین گردد که به صورت فرونشست زمین و یا فروچاله ظاهر می‌شود.

وی ادامه داد: در برخی از سازنده‌های آهکی و مشابه آن افت شدید سطح آب زیرزمینی باعث وقوع فروچاله در سطح زمین می‌شود .

باقری با اشاره به این که در حال حاضر دشت یزد- اردکان از جمله دشت ‎های شاخص استان است، خاطرنشان کرد: این دشت   با فرونشست قابل توجه زمین در سال‌های اخیر روبه رو بوده است به نحوی که وقوع لوله زائی قابل توجه در منطقه رستاق و همچنین تحقیقات علمی  حاکی از فرونشست زمین در دشت یزد-اردکان بدلیل افت سطح آب زیرزمینی است.

 وی با بیان این که دشت ابرکوه با تعداد 36 مورد فروچاله و منطقه شمش- بهادران از دیگر دشت‌های مطرح استان هستند که به این پدیده دچار شدند، گفت: وقوع فروچاله و فورنشست باعث شده  سه دشت فوق الذکر جزء چهار دشت‌ «ممنوعه بحرانی» استان در خصوص بهره برداری از منابع آب زیر زمینی مشخص شوند.

این مسئول اظهار کرد: بخش‌های مرکزی و غربی استان به دلیل ویژگی‌های خاص زمین شناسی و میزان کسری مخازن آن‌ها از پتانسیل بیشتری برخوردار هستند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این که از جمله اقدامات موثر و شاخص در جهت جلوگيري از شدت وقوع فرونشست و فروچاله، مديريت و كنترل برداشت از آبهاي زيرزميني و توقف افت سطح آب زيرزمينی است، خاطرنشان کرد: اين موضوع به عزم جدی و همگانی در تغيير الگوهای فعلی مصرف و بهينه سازي مصارف آب در بخش هاي شرب، صنعت و كشاورزي نیاز دارد .

رییس اداره منابع آب شهرستان های یزد و اشکذر با بیان این که طبق طرح احیا و تعادل بخشی از سال 93 تا کنون مشارکت سازمانی و مردمی در جهت نجات منابع آبی استان در دستور کار سازمان ها و ادرات ذیربط قرار گرفته است، افزود: این طرح  با تشکیل شوراهای حفاظت منابع آب استان و شهرستان ها آغاز و  اقدامات موثری از قبیل  نصب حدود 60 درصدی کنتورهای هوشمند بر روی چاه های کشاورزی، اجرای طرح سپاس آب، طرح داناب، جداسازی آب شرب از مصارف آب فضای سبز و تقویت اکیپ های گشت و بازرسی به همراه پر و مسلوب المنفعه نمودن چاههای غیرمجاز را بهمراه داشته است.

باقری با اشاره به برنامه ریزی برای اجرای طرح تحویل حجمی آب در استان یزد افزود: به منظور آماده سازی بهره برداران جهت طرح تحویل حجمی آب، برنامه های خاموشی زمستانه برای چاههای کشاورزی از سال 1395  آغاز  شد که بنا بر آن طرح خاموشی  خاموشی 30 روزه در سال 95، خاموشی 45 روزه در سال 96 و خاموشی 50 الی 60 روزه در سال 97 در سطح همه چاه های کشاورزی استان شده است.

وی یادآور شد: برای سال جاری نیز برنامه ریزی جهت اجرای طرح تحویل حجمی آب در تعدادی از دشت های استان اتخاذ شده که امیدواریم با حفظ تعامل و هم دلی صورت گرفته بین ارگان های مرتبط و همچنین تداوم همکاری قابل تقدیر کشاورزان شاهد تعادل بخشی بیشتر منابع آبی استان باشیم.

وی در پایان با اشاره به اثر بخشی اقدامات انجام شده، گفت: کاهش افت سطح آب دشت های چاهک-شهریاری، طاقستان، بهادران، شمش و چاهگیر ابرکوه و همچنین بهبود کیفیت برخی از آبخوان ها از جمله نشانه های اثربخشی طرح ملی احیاء وتعادل بخشی در استان یزد بوده است به گونه ای که در دشتهای بهادران و چاهک-شهریاری به طور متوسط با افت 67 و 100 سانتیمتر در سال مواجه بودیم که خوشبختانه در سال آبی گذشته علیرغم کاهش قابل توجه نزولات جوی، دشتهای یاد شده با افت به ترتیب 39 و 65 سانتیمتر مواجه بودند که موفقیتی ارزنده برای حفظ منابع آبی استان محسوب می شود.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا