مصاحبه با استاد همايون امامي در باب فیلم مستند ، عرضه کننده فرهنگ و تمدن ایران به سراسر جهان
یزدفردا " فیلم مستند علاوه بر ترویج و صدور فرهنگ و تمدن ایران می تواند برای کالاها و صنایع منحصر به فرد هر منطقه از کشور نیز بازار فروش ایجاد کند.
 به گزارش روابط عمومی حوزه هنری استان یزد: این مطلب را همایون امامی مستد ساز و مدرس دانشگاه در حاشیه کارگاه آموزش سینمای مستند که با حضور جمعی از فیلمسازان جوان در حوزه هنری یزد برگزار شد در گفتگو با خبر نگار حوزه هنری استان بیان کرد و گفت: فرهنگ ما غنی ترین و پر بار ترین فرهنگ دنیاست و در زمان گذشته غربی ها در پی دست یافتن به فرهنگ ما و بهره برداری از آن بوده اند و همچنان که مشهود است فرهنگ و تمدن ایرانی اثرات مطلوب و قابل توجه بر فرهنگ آنها گذاشته است .
وی معتقد است : ما در تعامل با فرهنگ جهانی نیستیم و کمتر توانسته ایم فرهنگ خود را به جهانیان بشناشانیم و همین عامل باعث شده تا بیشتر به مصرف کننده فرهنگ آنها تبدیل شویم که برخی از این فرهنگ غربی در جامعه ما به وضوح دیده می شود .
وی با اشاره به اینکه فرهنگ بر اثر اشتراک ملل به وجود می آید خاطر نشان کرد ما می توانیم با بها دادن به فیلم مستند و تولید آثاری که آداب، سنن، آیین، فرهنگ و تمدن کهن ایران را مورد بررسی قرار می دهد ، چشم اندازها و زیبائی های منحصربفرد کشورمان را بیشتر به جهانیان بشناسانیم وضمن گسترش  فرهنگ غنی ایرانی اسلامی زمینه صدور کالاهای ایرانی را نیز از طریق نگاه دوربین فیلم مستند فراهم سازیم.
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه سینما با سینمای مستند متولد شد گفت : سینمای مستند به عنوان یک واقعیت مطرح است ولی بر خلاف آنچه تصور می شود ، تصویر واقعیت نیست بلکه تصویر تصور فیلمساز از واقعیت است که فیلمساز در تولید آن گزارش ها و تفاسیر متفاوتی از واقعیت ، بر اساس برداشتها و تفکر خود ارائه می کند .
وی افزود : با توجه به اینکه در تولید فیلم مستند تحقیق و پژوهش صورت می گیرد و از روش های علمی و تکنیک های ابداعی و هنری نیز به صورت خلاقانه بهره گرفته می شود ، این فیلم تاثیر بسزایی در مخاطبان  می گذارد و گاه موجب تغییر نگرش مردم یا مسعولان نسبت به موضوعی می گردد. در حالیکه این اثر گذاری با روش های دیگر کمرنگ تر یا نا محسوس است.
این مستندساز  ثبت و ضبط وقایع و آنچه در حال فراموشی و از بین رفتن است مانند : معماری اصیل ایرانی ، صنایع دستی ، ابنیه تاریخی و حتی آداب و سنن و فرهنگ هر منطقه را از وظایف و اهداف سینمای مستند بر شمرد و خاطر نشان کرد : سینمای مستند در برخی موارد مشکلات و آسیب های اجتماعی را مطرح  و زمینه دگرگونی و تغییر نگرش در جامعه فراهم می آورد و به صورت هنری و حرفه ای رفتارهای غیر منطقی و  نا هنجاریهای اجتماعی ما را گوشزد می کند تا در جهت رفع این عیوب برآییم .
این محقق نقش تاثیر گذار خلاقیت در فیلم های مستند را بسیار مهم دانست و گفت : این خلاقیت می تواتند به صورت هنری، داستانی ، شعر و موسیقی با نو آوری و بهره گیری از بازی هنر پیشه و تخیل با ظرافت و دقت خاصی اعمال گردد تا به جذابیت اثر گذاری پیام مورد نظر در مخاطب کمک کند. 
عضو هیئت داوران فیلم دومین همایش سینمایی دانشکده سینمایی سوره  با اشاره به اینکه سینمای مستند ایران سالها قبل از درخشش فیلم های داستانی در جشنواره های جهانی دارای جایگاه ویژه ای بوده و نخستین جایزه جشنواره " کن " فرانسه و " آبرهوزن " آلمان را به خود اختصاص داده تصریح کرد : سینمای مستند ایران در کسب افتخارات فرهنگی پیشتاز بوده و در حال حاضر نیز فیلم های مستند سازان ایرانی در جشنواره های داخلی و خارجی حضور چشمگیر دارد و توانسته حائز رتبه های برتر گردد  اما این درخشش بدین معنا نیست که مستند سازی در کشور ما به یک جریان تبدیل شده است زیرا  ما هنوز نتوانسته ایم به طور نسبی از این توان باالقوه در راستای تقویت و بالندگی صنعت مستند سازی کشور استفاده‌کنیم .
وی دو عامل را موجب جدی نگرفتن تحقیق و پژوهش در تولید فیلم مستند عنوان کرد، نخست این که تلویزیون به عنوان اصلی ترین مصرف کننده فیلم مستند اعتبار کافی برای تولید آن اختصاص نمی دهد و دیگر آن که دست یابی به سرعت بیشتر در تولید فیلم مستند موجب شده تا فیلمساز وقت زیادی برای تحقیق و پژوهش درباره موضوع نداشته باشد و طبیعی است که چنین فیلمی نمی تواند به لحاظ فرم، نوآوری و بیان بدیع عملکرد مناسبی داشته باشد و در حوزه محتوا هم حرفی برای گفتن نخواهد داشت.
این منتقد سینما وجود یک متولی و نهاد قوی برای پرداختن به سینمای مستند در کشور را ضروری دانست و تصریح کرد: وقتی که مسئولان فرهنگی از سینمای ملی سخن می گویند، سهم سینمای مستند اصلاً به حساب نمی آورند و این عمل نشانگر این واقعیت است که از نظر آنها سینما یعنی مخاطب و چرخة اقتصادی،‌ غافل از آن که اثرگذاری یک فیلم مستند می تواند به مراتب بیشتر از یک فیلم داستانی و ... باشد.
امامی با بیان این که فیلم مستند در قیاس  با فیلم داستانی درآمدزا نیست و بازده مالی خوبی هم ندارد خاطر نشان کرد: بر همین اساس بسیاری از مسوولان چشم های خود را در برابر نیازهای فرهنگی واجتماعی امروز که می تواند از طریق سینمای مستند محقق شود بسته اند و از تأثیر جادویی این سینما مطلع نیستند در صورتی که اگر قدرت جذب مخاطب توسط سینمای مستند شناخته شود در زمینه های فرهنگی و اجتماعی و ... گامی مؤثر برداشته ایم.
 این منتقد سینما در بخش دیگری از سخنان خود به انحلال مقطعی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی اشاره کرد و افزود: این مرکز در یک مقطع زمانی منحل می شود و در زمان دیگری دوباره به فعالیت خود ادامه می دهد که این عمل نشانگر عدم تفکر بنیادین ، جامع و مستقل در حوزه سینمای مستند است.
وی با اشاره به اینکه بر خلاف اصل خصوصی سازی توسط دولت هنوز زمینه فعالیت مستندسازان بخش خصوصی فراهم نشده تاکید کرد: باید سیاست گذاریها و برنامه ریزی ها به گونه ای باشد که این بخش به سرمایه گذاری در سینمای مستند علاقه نشان دهد نه اینکه اگر در این حوزه فیلمی هم ساخته می شود آنقدر در دایرة نظارت و ارزشیابی با چالش ها و سوالات متعدد مواجه گردد که در نهایت موجب گریز سرمایه گذار و مهجور ماندن دوباره سینمای مستند شود .
این مستندساز گفت: نهادهای دولتی که در راستای تقویت و گسترش سینمای مستند تأسیس شده اند و می بایست شرایط را برای ورود بخش خصوصی به این عرصه فراهم نمایند، عملاً خود با استفاده از امکانات دولتی خود وارد عرصه شده اند و سینمای مستند در انحصار آنها قرار گرفته و ادارات و سازمانها ترجیح می دهند به جای سفارش کار به بخش خصوصی و کمک به رونق و توسعه این بخش به آنها مراجعه کنند.
این مدرس دانشگاه تلویزیون را مصرف کننده عمده مستندها خواند و ادامه داد: این رسانه از تولید فیلم های مستند سود  می برد و از آن جهت که ازدیاد روز افزون شبکه های تلویزیونی نیاز به تغذیه دارد دست اندرکاران رسانه را مجاب می کند تا با توجه به نیاز مخاطب و جذابیت و کم خرج بودن فیلم های مستند از این فیلم ها در شبکه های مختلف بیشتر استفاده کنند.
عضو هیئت علمی نخستین همایش انسان شناسی تصویری، مستندهای خلاق گزارشی ، داستانی، اطلاعاتی آموزشی ، حیات وحش و هنری را از پرطرفدارترین مستندهای تلویزیونی برشمرد و افزود: متأسفانه  جایگاه فیلم مستند در تلویزیون متناسب با شأن و منزلت آن نیست و فقط بهره برداری مالی از آن مطرح است، ضمن اینکه اگر مستندی هم تولید می شود پس از یکی دو بار پخش از شبکه ها به آرشیو رفته  و کم کم به فراموشی سپرده می شود که این مسئله خود نیاز به  آسیب شناسی دارد.
همایون امامی تصریح کرد: اگر رسانه ملی تصویر زندگی امروز ایران را برای آیندگان ثبت و ضبط نکند دیگران این کار را انجام خواهند داد ولی آن طور که دلخواهشان است. و در نتیجه یک سری تصاویر نادرست و غیرحقیقی مطرح خواهد شد که این مهم وظیفه رسانة ملی را بسیار حساس می نماید.
وی تولید فیلم های مستند تأثیرگذار در استان ها و حضور درخشان این آثار در جشنواره های داخلی و خارجی را نشانگر علاقه جوانان به فیلم مستند و روبه رشد بودن این هنر در استانها دانست و اظهار داشت: فیلمسازان جوان دوست دارند آثارشان از رسانة ملی پخش شود ولی اغلب چنین نمی شود و موجب سرخوردگی و ناامیدی آنان می گردد و طبیعی است که به سمت و سوی جشنواره های خارجی بروند و در برخی موارد نیز مورد سوء استفاده آنها قرار گرفته و به تدریج وی را در مقابل فرهنگ و تمدن خود قرار خواهند داد از این رو باید با برنامه ریزی هدفمند شرایط پخش آثار فیلمسازان جوان فراهم گردد.
این فیلم ساز به فیلم سازان جوان و کسانی که به این حرفه علاقه دارند توصیه کرد با مطالعه، تحقیق و شناخت دقیق عملی به تولید فیلم مستند پرداخته و از تجربه کارشناسان و پیشکسوتان این عرصه نیز بهره مند شوند. ضمن این که دیدن مداوم فیلم های مستند خود زمینه ای برای شناخت، آموزش و آگاهی فیلم سازان جوان از ابعاد گوناگون سینمای مستند است زیرا فیلم ساز در هر اثر خود افق های جدید و بدیع تجربه می کند.
وی با اشاره به این که هر فیلم مستند از دو وجه اطلاعاتی و حسی - عاطفی برخوردار است خاطر نشان ساخت در حال حاضر فیلم های تخیلی و مستند به یک سمت حرکت می کنند اگر چه فیلم مستند عوامل محدود کنندة فیلم داستانی را ندارد ولی مرز بین این دو فیلم خیلی کم شده است.
این مدرس دانشگاه در پایان حرکت شایسته حوزه هنری یزد در جهت گسترش آموزش سینمای مستند را مفید و سازنده ارزیابی کردو آثار مستند خوب تولید شده در حوزه هنری یزد را نشانة توجه به امر آموزش مستندسازان جوان دانست و گفت: امیدواریم با بهره گیری از روشهای نوین مستندسازی در آموزش، پژوهش، نمایش و نقد و بررسی فیلم های مستند و با ورود  نیروهای متخصص و جوان به این عرصه زمینه پیشرفت و تعالی سینمای مستند ایران فراهم گردد.
یزدفردا
  • نویسنده : یزد فردا
  • منبع خبر : خبرگزاری فردا