سعید فتحی سرپرست یزد فردا طبس / طبس سال های نه چندان دور کلکسیونی از هنر معماری سنتی کویر ایران بود ولی دست تقدیر در 25 شهریور 1357 ؛ تمامی این زیبایی ها را در یک زلزله مهیب 7.8 ریشتری مبدل به تلی از خاک نمود و جز چندین تصویر و خاطره ؛ چیزی از شهر زیبا و تاریخی طبس باقی نماند و پس از آن هم نیاز به ساخت سرپناه و التهاب ناشی از زلزله باعث شد ؛ کسی به فکر احیای معماری ویژه طبس نباشد . این موضوع همواره دل علاقه مندان به شهر طبس را به درد می آورد و هر کدام سعی نمودند در کنار گوشه ،برخی از عناصر هویتی معماری طبس را احیا نمایند .که در طاق ها ی برخی از ساختمانهای اولیه شهر طبس بعد از زلزله قابل مشاهده است . 
با گذشت سالها ؛ حادثه زلزله طبس کمرنگ گردید ولی صنعت ساخت و ساز به جایگاه اولیه خود باز نگشت و به دلیل عدم برنامه ریزی و دید تخصصی و فرهنگی به ” ساخت خانه ” در حوزه مدیریت ؛ معماری هویتی منسوخ گردید. 
مصداق این ادعا ؛ معماری های بی قاعده و کپی برداری شده وهمچنین نماهای غیر معقول برای مناطق کویری مانند سنگ و کاشی است. 
در سال 1379 ؛با توجه به دغدغه های مذکور و بنا به پیشنهاد مرحوم مهندس شکیبی ( نماینده وقت مجلس شورای اسلامی) مقرر شد ساختمانی در برگیرنده معماری سنتی طبس و با هدف ایجاد یک پایلوت جهت تشویق سایر ساکنین طراحی گردد . 
طرح توسط یک دانشجوی مهندسی عمران در سال 1379 طراحی گردید.
بنا به گفته مهندس ملازاده ؛ طراح این سازه ؛ سعی شده در طراحی این ساختمان ، ضمن در نظر گرفتن نیاز های روز و بهره مندی از مصالح و امکانات مدرن ؛ از عناصر و جزئیات معماری طبس استفاده شود .

ساختمان در دو طبقه شامل ساختمان اصلی و زیرزمین ( حوضخانه ) جمعا با زیر بنای حدود 500 متر مربع می باشد .
سازه بتنی با دیوار های 3d panel که عایق خوبی در گرما و سرماست و پنجره های دو جداره .
هسته اصلی ساختمان یک هال بصورت هشتی است که تمام ورودی و خروجی ها از آن نشأت می گیرد . 
ضلع جنوب این هشتی اصطلاحا شاه نشین قرار دارد که با یک پله از سطح ساختمان مجزا شده است .
بادگیر 2 طرفه نیز در انتهای ضلع جنوب با ارتفاع 7 متر قرار دارد که دریچه ای به حوضخانه و دریچه ای به شاه نشین دارد و عملیا ت گردش هوا (سیرکلاسیون ) را بعهده دارد .البته پنجره های وسیع در شمال ساختمان و پنجره های کوچک در سه ضلع شرق و جنوب و غرب و همچنین سقف ؛ نیز ضمن تامین نور ، این گردش هوا راهمراهی می کنند .
هشتی توسط یک گنبد به ارتفاع 4متر و قطر 5.5 پوشش داده شده است . وجود گنبد و بادگیر در کنار هم زیبایی خاصی به نمای ساختمان بخشیده است .
وجود نورگیر هایی با پنجره های مشبک اسلیمی و رنگی در گردن و تیزه گنبد باعث گردیده ضمن تامین نور ی ملایم ؛ در کنار ارتفاع 7 متری سقف ؛فضایی سنتی و آرام با بازتابهای رنگی در فضای هشتی ایجاد شود .
در ضلع شمال ساختمان و ورودی اصلی ؛ ایوان وسیعی قرار دارد که ضمن پوشش مناسب برای آفتاب تابستان ؛ بادگیری نیز برای باد شمال و هدایت آن به ساختمان محسوب می گردد .
سعی شده در ازاره داخل و نمای خارج ، سقف و گنبد ساختمان از آجر های 20*20 همراه با هره چینی که علاوه بر قیمت ارزان و همگون بودن با طبیعت کویر ، نیاز های نمای سنتی را فراهم کند ؛ استفاده شود .
این ساختمان در وسط باغی متشکل از صدها اصله نخل اصلاح شده خرما و درختان پرتغال که هردو میوه بومی طبس هستند قرار گرفته است . 
در چند سال پیش این باغ قسمتی از منطقه لم یزرع و سنگ لاخی حاشیه شهر طبس بود که با همت مالک آن تبدیل به باغ نمونه پرورش خرمای اصلاح شده گردید .
همچنین سعی شده با توجه به کمبود آب در طبس ؛ این باغ توسط سیستم قطره ای آبیاری می گردد .
اکنون این باغ محل بازدید ؛ دانشجویان و متخصصین کشاورزی است .










  • نویسنده : یزد فردا
  • منبع خبر : خبرگزاری فردا