اصلاح ماده ۱۰۴۳ و ۱۰۴۴ قانون مدنی در خصوص اذن پدر برای ازدواج تقدیم مجلس شد.

 طبق تبصره ای که اضافه شده است دیگر نه حکم دادگاه و نه اذن پدر برای کسانی که شرایط زیر را دارا هستند برای ازدواج نیاز است :

۱: سن ۲۸ سال به شرط احزاز رشد از سوی مرجع قضایی

۲: دارای حداقل مدرک کارشناسی ارشد

۳: دارای ۵ سال سابقه کار و بیمه بازنشستگی

همچنین افرادی که شرایط بالا را نداشته و نیاز به حکم دادگاه دارند ظرف مدت ۱ ماه تعیین تکلیف می شوند.در حال حاضر یکسال طول می کشد تا دادگاه تعیین تکلیف کند که زمانی طولانی بود . در صورت تصویب مجلس ؛مدت زمان رسیدگی دادگاه کاهش خواهد یافت.

زهرا ساعی، درباره جلسه فراکسیون خانواده با رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: عصر امروز جلسه‌ای را با آقای لاریجانی رئیس مجلس داشتیم. در این جلسه گزارش‌هایی از کارهایی که در فراکسیون خانواده صورت گرفته ارائه کردیم و برنامه‌هایی که در آینده در دست اجرا داریم هم با ایشان در میان گذاشتیم.

وی تاکید کرد: موضوع خانواده موضوع بسیار مهمی است زمانی که مسائل فرهنگی و اجتماعی را بررسی می‌کنیم باید بدانیم که یک بعد آن خانواده است. برنامه ششم توسعه الزامات بسیار زیادی را برای این رکن اساسی گذاشته که برای ما این ضرورت را ایجاب می‌کند که در حوزه خانواده ورود کنیم.

نماینده مردم تبریز ادامه داد: براساس برنامه ششم توسعه در انتهای آن ما باید شاهد کاهش ۲۰ درصدی طلاق باشیم و زنان سرپرست خانوار را ساماندهی کرده باشیم.

وی تاکید کرد: در مورد آسیب‌های اجتماعی در برنامه ششم و دوره‌های قبل هم مطالبی عنوان شد که نظارتی روی آنها وجود نداشت و دستگاه‌ها جدی نمی‌گرفتند اما فراکسیون خانواده نامه‌های متعددی به دستگاه‌ها ارسال کرد که این امر از وظایف ذاتی آنهاست و ما باید بعد نظارتی خود را قوی کنیم.

این عضو فراکسیون اجتماعی با بیان اینکه موضوعات ریز خانواده را رصد کردیم و بررسی آن را در دستور کار قرار دادیم، گفت: مواردی مانند طلاق، کودک‌آزاری، حقوق خانواده‌ها، زنان ‌سرپرست خانوار را مورد بررسی قرار دادیم و از مشاوران دانشگاه‌ها مانند دانشگاه تهران و از طریق مرکز پژوهش‌ها وارد عمل شدیم.

وی افزود: مرکز پژوهش‌های مجلس هم در این مورد با ما همکاری خوبی را داشت. رئیس مجلس از گزارش‌هایی که ارائه کردیم بسیار رضایت داشتند و گفتند شما موضوعات را به طور ریشه‌ای بررسی کرده‌اید. ایشان گفتند باید قوانین مربوط به کودک‌آزاری، زنان مطلقه، آسیب‌های اجتماعی و زنان سرپرست خانوار از حمایت ویژه‌ای برخوردار شوند. آقای لاریجانی از گزارش‌های ما استقبال کردند و گفتند هر جا که لازم باشد از آنها حمایت خواهند کرد.

ساعی در خصوص شرایط ازدواج بدون اذن پدر، گفت: این موضوع آن‌طوری که بیان می‌شود، نیست بلکه برای مواردی است که پدر  اجازه نمی‌دهد، فوت کرده و یا صلاحیت لازم را ندارد؛ در موارد در قانون هم اشاره که دختر می‌تواند به دادگاه مراجعه کند و اجازه بگیرد که یک پروسه طولانی را باید طی کند.

وی خاطرنشان کرد: طولانی بودن این پروسه باعث می‌شود افرادی که می‌خواهند وارد زندگی مشترک شوند با مشکلاتی مواجه شوند، دوستان پیشنهاد دادند که این پروسه زمانی کوتاه‌تر شود.

ساعی تاکید کرد: چنین قوانینی برای مواردی مورد استفاده قرار می‌گیرد که پدر صلاحیت را نداشته باشد و یا در قید حیات نباشد.

بررسی ازدواج دختران بدون اذن پدر از نظر مراجع تقلید:

 عقد بدون اجازه پدر اعتبار شرعی دارد؟

 آیت‌ا... صافی گلپایگانی: به نظر اینجانب بنابر احتیاط واجب، نکاح دختر باکره بالغه باید با اذن پدر یا جد پدری باشد و اگر بدون اجازه عقد کرده ‌باشند احتیاط آن است که مرد طلاق بدهد و بعد اگر با آن خانم ازدواج کند با اذن پدر یا جد باشد. البته اگر بدون اجازه عقد کرده‌ باشند و پدر بعد از اطلاع با آن مخالفت نکند و رضایت بدهد همان عقد اول کافی است.

آیت‌ا... مکارم شیرازی: دختر باید در صورت امکان به شکلى رضایت پدر را جلب کند، در غیر این صورت عقد آنها اشکال دارد و احتیاط واجب آن است که پسر باقی‌مانده مدت را ببخشد و از همدیگر جدا شوند و اگر عقد دائم بوده، او را طلاق دهد. توضیح‌المسائل (المحشی الامام الخمینی)،ج2، ص 925

آیت‌ا... سیستانی: دخترى كه به حدّ بلوغ رسيده و رشيده است، يعنى مصلحت خود را تشخيص مى‏دهد، اگر بخواهد شوهر كند ، چنانچه با ‌كره باشد و متصدى امور زندگانى خويش نباشد، بايد از پدر، يا جدّ پدرى خود اجازه بگيرد، بلكه ـ بنابر احتياط واجب ـ اگر خود متصدى امور زندگانى خويش باشد نيز بايد اجازه بگيرد  و اجازه مادر و برادر لازم نيست .( مسئله ۲۳۴۳)

 کدام مراجع اذن پدر را ضروری می‌دانند؟

آیات عظام امام خمینی(ره)، شبیری زنجانی، تبریزی و نوری همدانی عقیده دارند اذن پدر در ازدواج دختر لازم است. آیت‌ا... سیستانی هم پیرو همین نظر هستند اما در دختری که متصدی امور زندگی خودش باشد اذن پدر را بنا بر احتیاط واجب لازم می‌دانند نه به فتوا.

آیت‌ا... مکارم شیرازی در توضیح‌المسائل خود در این باره می‌نویسند: دختری که به حد بلوغ رسیده و رشیده است، یعنی مصلحت خود را تشخیص می‌دهد چنانچه باکره باشد، احتیاط آن است که با اجازه پدر یا جد پدری ازدواج كند ولی اگر همسر مناسبی برای دختر پیدا شود و پدر مخالفت کند اجازه او شرط نیست. همچنین اگر به پدر یا جد پدری دسترسی نباشد و دختر هم احتیاج به شوهر‌کردن داشته باشد یا اینکه دختر قبلا شوهر کرده باشد که در این دو صورت نیز اجازه پدر و جد در ازدواج جدید لازم نیست.

کدام مراجع اجازه پدر را برای عقد دختر لازم نمی‌دانند؟

اما آخرین رویکرد مراجع به مسئله ازدواج، رویکردی است که ازدواج دختر رشیده و بالغ را بی‌نیاز از اذن پدر می‌داند. مثل آیت‌ا... اردبیلی که معتقدند اگر دختر باکره‌‏اى که به حد بلوغ رسیده و رشیده است‌ ـ یعنى مصلحت خود را تشخیص مى‌‏دهد‌ ـ بتواند زندگانى خود را به نحو مستقل اداره کند و قدرت تصمیم‌گیرى صحیح در امور زندگى خود را داشته باشد و بیم آن که فریب بخورد در میان نباشد، چنانچه بخواهد ازدواج کند، احتیاجى به اجازه پدر یا جد پدرى خود ندارد و در غیر این صورت، بنابر احتیاط واجب باید از پدر یا جد پدرى خود اجازه بگیرد و اجازه مادر یا برادر لازم نیست. همچنین بنابر احتیاط واجب دخترى که باکره نیست نیز همین حکم را دارد.

بخشی از فتواهای آیت‌ا... مکارم شیرازی

 در ازدواج دختر در چه مواردی اجازه پدر لازم نیست؟

در صورتی که دختر قبلا شوهر کرده و شوهرش فوت کرده باشد یا از او طلاق گرفته باشد برای ازدواج‌های بعدی اجازه پدر لازم نیست و همچنین در صورتی که خواستگار مناسبی برای دختر بیاید و پدر بدون دلیل موجه با آن مخالفت کند.

آیا دختری که پدر و جد پدری‌اش فوت شده‌اند، می‌تواند بدون اذن خانواده ازدواج کند؟

 درصورتی که به تصدیق بزرگ‌ترهای فامیل (از قبیل عمو یا دايی) خواستگار مورد نظر کفو و مناسب دختر باشد و دسترسی به پدر دختر نباشد، می‌توانند با هم ازدواج کنند.

اگر پدر یا جد پدری به هر دلیلی غایب یا دردسترس نبود، چه کنیم؟

 طبق فتواى علما در صورتى که پدر یا جد پدرى غایب باشد و دختر باکره احتیاج به شوهر داشته باشد، اجازه لازم نیست.

اجازه پدر برای ازدواج دختران از چه سنی لازم نیست؟

 از سن 30 سال به بالا به شرط اینکه دختر، فرد هوشیاری باشد و بتواند تصمیم بگیرد و مصلحت خود را تشخیص دهد، اجازه پدر لازم نیست.

منابع:ایلنا

برنا

برترین ها

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا