پیشنهاد ایران برای ایجاد پل محلی سبز یا درون منطقه ای برای تبادل اطلاعات در منطقه آسیا اقیانوسیه؛واکنش سریع به بلایای طبیعی؛ اجرای برنامه منطقه‌اي واكنش اضطراري در منطقه آسيا و اقيـانوسيه

اعلام آمادگی ایران برای  میزبانی از هفدهمین اجلاس مجمع عمومی مجالس آسیا و اقیانوسیه پیرامون محیط زیست و توسعه

 

شانزدهمین اجلاس مجمع عمومی نمایندگان مجالس آسیا – اقیانوسیه  پیرامون  "محیط زیست و توسعه"امروز در " نپال" با حضور بیش از 46 کشور از جمله نماینده پارلمان جمهوری اسلامی ایران دکتر محمدرضا تابش (رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس) برگزار شد.

دکتر محمدرضا تابش به عنوان تنها نماینده کشورمان  در این نشست ؛ سخنرانی را از طرف جمهوری اسلامی ایران ایراد نمود.

پیشنهاد نماینده کشورمان برای ایجاد پل محلی سبز یا پل درون منطقه ای برای تبادل ازاطلاعات در منطقه آسیا و اقیانوسیه و همچنین برنامه ای واکنش اضطراری برای این منطقه مورد استقبال این اجلاس قرار گرفت.

رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی کشورمان هدف از این گردهمایی را حمایت حفاظت از ارتباط  محیط زیست  و توسعه به عنوان اولويت بسيار مهم منطقه آسيا و اقيانوسيه عنوان کرد و گفت: این حمایت منجر خواهد شد تا ارزش های والای هستی انسان و وابستگی آن به طبیعت که امروزه به گونه فزاینده ای در معرض خطر قرار دارد، براي نسلهاي حاضر و آتي تضمين نماييم.

وی با تاکید بر حفظ استانداردهاي زيست محيطي و تلاش جهت كاستن تخریب محیط زیست در اثر رشد اقتصادی، به عنوان يكي از اجزای تفکیک‌ناپذير توسعه پايدار، اظهار داشت: توسعه پايدار را می‌توان به  صورت توسعه اقتصادي روبه رشد و متعادل، گسترش برابري و مساوات اجتماعي و پايداري زيست محيطي در كنار هم توصيف كرد.

وی تصریح کرد: توسعه پايدار منشوري از رشد اقتصادي، گسترش عدالت و كاهش فقر و بيسوادي و توسعه هرچه بيشتر آزادي‌هاي اجتماعي و فردي و استقرار حكمراني مطلوب و تصويب قوانين مناسب حقوق شهروندي با حضور و مشاركت كليه اقشار جامعه است

دکتر تابش با اشاره به سابقه طولانی و تاریخی تمدن کهن ایران در جهت توجه به حفاظت محيط زيست و توسعه پايدار، یادآور شد: سنگ نوشته هاي موجود در آثار تاريخي مربوط به قبل از ميلاد مسيح در كشورمان از جمله پاسارگاد و تخت جمشيد در شيراز و ... از جمله مدارك معتبر براي تاييد اين ادعا مي باشد.

وی افزود: در دوران ايران باستان آلودگي آبها ممنوع و مشمول پرداخت جريمه  بوده است. روز جهاني درخت كاري كه از طرف FAO نام گذاري شده است از دوران زرتشت (بيش از 3000 سال) در ايران پهناور براي حفظ و توسعه فضاي سبز و جنگل شروع شده است. در حال حاضر نيز يكي از اصول قانون اساسي كشورمان (اصل پنجاهم) به عنوان يك اصل و سند بالا دستي به حفاظت از محيط زيست و توسعه پايدار، حتي 13 سال قبل از اجلاس ريو به تعريف توسعه پايدار اختصاص داده شده است و بر اين اساس اسناد چشم انداز توسعه بلند ، ميان و كوتاه مدت كشورمان با رعايت حفاظت محيط زيست و توسعه پايدار تنظيم و اجرا مي گردد.

تابش در بخش دیگری از سخنان خود با تاکید بر اینکه بهبود مديريت منابع آبي  در بحث منابع آب سطحي و زيرزميني در حوضه هاي آبريز  يكي ديگر از اهداف اساسي توسعه پايدار مي باشد، دو معضل اساسی در این زمینه را اینگونه بیان کرد: 1- عدم توجه به حقابه هاي زيست محيطي ،2-عدم كنترل منابع آلاينده در بالا دست و بروز اثرات مخرب آن در حوضه پايين دست كه براي اين معضل ضروري است طرح جامع كنترل و كاهش آلودگي منابع آبي مشترك با همكاري كليه كشورهاي واقع در حوزه آبريز مشترك تهيه گردد.

نماینده کشورمان در شانزدهمین اجلاس مجمع عمومی نمایندگان مجالس آسیا – اقیانوسیه  ادامه داد: اقدامات پيشنهادي جمهوري اسلامي ايران جهت بهبود مديريت منابع آبي براي توسعه پايدار بر مبناي چهار سياست افزايش بهره وري، توسعه حفاظت و پايداري كمي و كيفي منابع آب، گسترش آگاهي هاي عمومي و توسعه فناوري و تحقيقات علمي مي باشد.بازار كربن و افزايش راندمان انرژي در واقع يك سياست تشويقي مي باشد كه با ارايه انگيزه‌هاي اقتصادي و پرهيز از اعمال فشارهاي قانوني، كارخانه هاي آلوده كننده را به سمت كاهش و كنترل آلودگي سوق مي دهد.

تابش براي نيل به اين هدف این پیشهادات را ارائه کرد: 1-تدوين راهبرد مناسب جامع و هدفدار در مديريت عرضه و مصرف انرژي، 2- بالا بردن سطح پوشش رسانه ها در كشورها به منظور آگاهسازي مردم از اهميت صرفه جويي در مصرف انرژي،3-تدوين نظام مميزي انرژي در بخش هاي مصرف كننده انرژي، 4-بازسازي و نوسازي سيستم هاي حمل و نقل كشورها.

رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی در پایان خاطر نشان کرد:از طرف مجلس شورای اسلامی ایران مفتخرم که پیشنهاد میزبانی هفدهمین اجلاس مجمع عمومی مجالس آسیا و اقیانوسیه پیرامون محیط زیست و توسعه را در کشورم ایران اعلام نمایم. انتطار دارد این پیشنهادها در بیانیه نهایی اجلاس در پشتیبانی از مردم عزیز منطقه مان منعکس گردد.

متن کامل سخنرانی  دکتر محمد رضا تابش نماینده محترم مجلس شورای اسلامی ایران در  شانزدهمین اجلاس مجمع عمومی نمایندگان مجالس آسیا – اقیانوسیه پیرامون  محیط زیست و توسعه " نپال"28-25 دی،  1391بدین شرح است:

بسم الله الرحمن الرحيم

عالی جنابان، هیات های محترم

       در ابتـدا لازم مـي دانم از دولـت و مردم نپال و دبیـرخـانه  مجمع عمومي "شانزدهمین کنفرانس مجالس آسیا و اقیانوسیه پیرامون محیط زیست و توسعه" برای ميزباني، تلاش و زحمات بی وقفه شان درجهت موفقیت برپایی این اجلاس صمیمانه قدردانی نـمایم. مـا در این  نشست گردهم آمده ایم تا از ارتباط حـفاظت از محیط زیست  و توسعه به عنوان اولويت بسيار مهم منطقه آسيا و اقيانوسيه حمایت کرده تا ارزش های والای هستی انسان و وابستگی آن به طبیعت که امروزه به گونه فزاینده ای در معرض خطر قرار دارد، براي نسلهاي حاضر و آتي تضمين نماييم.

از دهه 1980 به‌دنبال بروز كاستي‌هاي مدل كلاسيك توسعه با پيامدهاي فقر فزاينده، بيكاري، فجايع زيست محيطي، عدم مشاركت افراد جامعه در تصميم‌گيري‌هاي توسعه‌اي و بي‌توجهي به رفع اين پيامدها، مفهوم توسعه پايدار از سوي كارشناسان و نظريه‌پردازان توسعه در سطح جهاني مطرح گرديد. توسعه به همراه صفت پايداري در برگيرنده ابعاد «اقتصادي»، «اجتماعي» و «زيست محيطي» است. به طوریکه جنبه‌هاي مذكور با همة زير مجموعه‌هاي مربوط به خود با يكديگر مرتبط‌ هستند و درك ارتباط متقابل آنها براي دوري از جزيي نگري و تك بعدي انديشي هنگام مفهوم سازي، نهادسازي، تدوين برنامه‌ها و اجراي آنها اهميت به‌سزایی دارد.

بنابراین، حفظ استانداردهاي زيست محيطي و تلاش جهت كاستن تخریب محیط زیست در اثر رشد اقتصادی، يكي از اجزای تفکیک‌ناپذير توسعه پايدار است. توسعه پايدار را می‌توان به  صورت «توسعه اقتصادي روبه رشد و متعادل، گسترش برابري و مساوات اجتماعي و پايداري زيست محيطي در كنار هم توصيف كرد». لذا توسعه پايدار منشوري از رشد اقتصادي، گسترش عدالت و كاهش فقر و بيسوادي و توسعه هرچه بيشتر آزادي‌هاي اجتماعي و فردي و استقرار حكمراني مطلوب و تصويب قوانين مناسب حقوق شهروندي با حضور و مشاركت كليه اقشار جامعه است. بر این اساس است که طرفداران توسعه پایدار بر این باورند که رشد اقتصادی و حفظ محیط زیست، لازم و ملزوم یکدیگر بوده و نباید رشد اقتصادی و حفظ محیط زیست فدای یکدیگر شوند.

 در اين راستا كشورم ايران با تمدن كهن داراي سابقه طولاني و تاريخي به جهت توجه به حفاظت محيط زيست و توسعه پايدار مي باشد. سنگ نوشته هاي موجود در آثار تاريخي مربوط به قبل از ميلاد مسيح در كشورمان از جمله پاسارگاد و تخت جمشيد در شيراز و ... از جمله مدارك معتبر براي تاييد اين ادعا مي باشد. در دوران ايران باستان آلودگي آبها ممنوع و مشمول پرداخت جريمه  بوده است. روز جهاني درخت كاري كه از طرف FAO نام گذاري شده است از دوران زرتشت (بيش از 3000 سال) در ايران پهناور براي حفظ و توسعه فضاي سبز و جنگل شروع شده است. در حال حاضر نيز يكي از اصول قانون اساسي كشورمان (اصل پنجاهم) به عنوان يك اصل و سند بالا دستي به حفاظت از محيط زيست و توسعه پايدار، حتي 13 سال قبل از اجلاس ريو به تعريف توسعه پايدار اختصاص داده شده است و بر اين اساس اسناد چشم انداز توسعه بلند ، ميان و كوتاه مدت كشورمان با رعايت حفاظت محيط زيست و توسعه پايدار تنظيم و اجرا مي گردد.

     با توجه به اينكه اصل ²مسئولیت های مشترک اما متفاوت² زیر بنای اخلاقی دستور کار21 توسعه پایدار قلمداد مي گردد، همه اعضای جامعه جهانی در انتظار عمل به دیدگاه های توسعه پایدار و حفظ محیط زیست هستند و انتظارات زیادی جهت تحقق این دیدگاه در مرحله عمل دارند. این آشکارترین شاخص آمادگی جامعه جهانی برای بدوش گرفتن مسئولیتش در قبال نسل های حاضر و آینده است.در این خصوص به نگاهی فراتر از اجلاس هاي ریو و اهداف هزاره و ارایه تفسیر عمیق تر از اصل مزبور نیازمندیم. امید است بيانيه نهايي این اجلاس به سرعت زندگی مردم منطقه را مطابق با واقعیت ها، آرمانها و استانداردهاي كيفيت بهتر زندگي، در سطح منطقه آسيا و اقيانوسيه متحول سازد. این اجلاس فرصتی برای ایجاد و تحکیم نظم جهانی عادلانه و تاکیدی مجدد بر تعهدات قبلی ماست.

آقاي رييس، عالي جنابان

       اولين محور مورد بحث ظرفيت برد اكولوژيكي در بهره برداري از منابع و ذخاير مي باشد كه با شكل گيري مفهوم توسعه پايدار اقتصادي و محيط زيستي در سال 1992 كه سه ركن اصلي توسعه اقتصادي، توسعه اجتماعي و حفاظت ازمحيط زيست را به عنوان اركان اصلي توسعه پايدار مطرح نمود. به منظور دستيابي به مديريت منابع و تعيين ظرفيت برد اكولوژيكي در نظر گرفتن موارد زير حايز اهميت مي باشد:

1.     حفاظت و بهره برداري پايدار از منابع و تعيين آستانه عمر اكولوژيكي آن،

2.     تعيین سطوح قابل قبول آلودگي‌هاي صوتي ، آب و هوا در منابع قابل بهره برداري،

3.     در نظر گرفتن بخشي از عرصه دريا، اقيانوس و منابع طبيعي به عنوان مناطق تحت حفاظت براي حفظ ذخاير ژنتيكي و اكولوژيكي براي نسل‌هاي آينده. بطور مثال اختصاص نيم درصد از درآمد ساليانه صنايع براي بهبود و توسعه جنگلها با توجه به اهميت نقش جنگل‌ها در ترسيب كربن و گازهاي گلخانه‌اي و همچنين نگهداري تنوع زيستي كه در كنگره جهاني جنگل در تابستان 2010 در كشور كره جنوبي مطرح شد يكي از اين موارد مي‌باشد.

4.     تدوين و اجرايي نمودن كنوانسيونهاي زيست محيطي منطقه‌اي و پروتكل‌هاي الحاقي آن نظير كنوانسيون‌هاي تهران و كويت.

عالي جنابان،

     دستيابي به ارتقاي راندمان اكولوژيكي ناشي از رشد اقتصادي از ديگر موضوعات مطرح در جوامع جهاني مي‌باشد. تقویت سازوکارهای مالی بین المللی و همکاری در جهت نیل به اهداف قابل اجرا، انجام تعهد بر ضرورت افزایش پایداری کمک های رسمی توسعه ای و دیگر منابع برای ریشه کنی فقر ، استفاده از سياست‌هاي تشويقي و تخفيف در امور مالياتي در چارچوب زمانی مشخص می‌تواند به فرایند اعتمادسازی و گسترش و ترویج حاکمیت مطلوب جهانی و چند جانبه‌گرایی کمک کند.

        با در نظر گرفتن این هدف که تا سال 2015 چنانچه در بیانیه هزاره آمده، تعداد مردم فقیر جهان به نصف تقلیل می‌یابد، طرح منطقه ای پنوم پن، هفت اقدام را برای پیگیری مشخص کردکه شامل: ظرفیت‌سازی برای توسعه پایدار، کاهش فقر در جهت توسعه پایدار، تولید پاک و انرژی پایدار، مدیریت زمین و حفاظت از تنوع زیستی، حفاظت، مدیریت و دسترسی به منابع آب شیرین، منابع اقیانوس ها، ساحلی و دریایی و توسعه پایدار کشورهای در حال توسعه جزیره‌ای کوچک و فعالیت‌های مربوط به اتمسفر و تغییرات آب و هوایی است. در اين راستا توجه جدي به سند "آينده اي كه مي‌خواهم" بعنوان برون برد اجلاس اخير سران زمين موسوم به "ريو +20 "در خور تعمق است.

 

جناب آقاي رييس،

بهبود مديريت منابع آبي  در بحث منابع آب سطحي و زيرزميني در حوضه هاي آبريز  يكي ديگر از اهداف اساسي توسعه پايدار مي باشد. در حال حاضر معضلاتي كه در اين مورد وجود دارد عبارتند از:

1.     عدم توجه به حقابه هاي زيست محيطي ،

2.     عدم كنترل منابع آلاينده در بالا دست و بروز اثرات مخرب آن در حوضه پايين دست كه براي اين معضل ضروري است طرح جامع كنترل و كاهش آلودگي منابع آبي مشترك با همكاري كليه كشورهاي واقع در حوزه آبريز مشترك تهيه گردد.

اقدامات پيشنهادي جمهوري اسلامي ايران جهت بهبود مديريت منابع آبي براي توسعه پايدار بر مبناي چهار سياست افزايش بهره وري، توسعه حفاظت و پايداري كمي و كيفي منابع آب، گسترش آگاهي هاي عمومي و توسعه فناوري و تحقيقات علمي مي باشد.

 

همكاران ارجمند،

   بهبود مديريت منابع انرژي براي توسعه پايدار و آلودگي هاي محيط زيست سالهاست كه ذهن برنامه‌ريزان را در سراسر دنيا به خود مشغول كرده است و هر كدام به نوعي براي حل اين مشكل طرح و برنامه‌اي انديشيده‌اند. بازار كربن و افزايش راندمان انرژي در واقع يك سياست تشويقي مي باشد كه با ارايه انگيزه‌هاي اقتصادي و پرهيز از اعمال فشارهاي قانوني، كارخانه هاي آلوده كننده را به سمت كاهش و كنترل آلودگي سوق مي دهد. براي نيل به اين هدف موارد زير پيشنهاد مي‌گردد:

 

1.     تدوين راهبرد مناسب جامع و هدفدار در مديريت عرضه و مصرف انرژي

2.     بالا بردن سطح پوشش رسانه ها در كشورها به منظور آگاهسازي مردم از اهميت صرفه جويي در مصرف انرژي

3.     تدوين نظام مميزي انرژي در بخش هاي مصرف كننده انرژي

4.     بازسازي و نوسازي سيستم هاي حمل و نقل كشورها

به عبارتي ابتدا افزايش راندمان انرژي و سپس صرفه جويي و در انتها استفاده از گزينه هاي كم كربن يا تجديد پذير انرژي كه سازگاري كامل به ملاحظات زيست محيطي دارند، ‌توصيه پذير است.

 

 

 

خانمها و آقايان،

يكي ديگر از تهديدات محيط زيستي ناشي از توسعه ، پديده تغييرات آب و هوا مي باشد. بروز سيلابها ، خشكسالي‌ها و گرمايش بيش از حد معمول در مناطق مختلف از اثرات پديده تغييرات جهاني آب و هوا است كه كشورهاي واقع در آسياي جنوب غربي نظير ايران، عراق و سوريه به وضوح قابل مشاهده است. تداوم بروز اين پديده ها نظير خشكسالي ، خشك شدن تالابهاي واقع در جنوب غرب عراق ، كاهش تراز آب درياچه اروميه و پديده گرد و غبار كه ناشي از اين موضوع است، نگراني هايي را در سطح منطقه ايجاد كرده است. موضوعات مربوط به پديده گرد و غبار به اندازه‌اي درمنطقه آسياي جنوب غربي تاثير گذار بوده كه كشورهاي جمهوري اسلامي ايران، عراق ، قطر، تركيه و سوريه را بر آن داشته تا با برگزاري اجلاسهاي متعدد به دنبال راهكاري براي حل اين معضل در منطقه باشند.

       همچنين ضروري است كه ظرفيت‌سازي ملي و منطقه اي براي تدوين برنامه‌هاي توسعه اقتصادي –اجتماعي  سازگار با تغييرات آب و هوا در سطح كشورهاي آسيايي انجام پذيرد. اين ظرفيت‌سازي شامل ايجاد منابع و بانكهاي اطلاعاتي، تربيت نيروهاي كارشناسي و مديريتي، تقويت سيستم‌هاي پايش تغييرات  آب و هوا‌يي در سطح ملي و منطقه و تامين نيازهاي تكنولوژيكي جهت سازگاري با تغييرات آب و هوا و نيز كاهش انتشار گازهاي گلخانه‌اي است.

 

جناب آقاي رييس، در خاتمه و جمع بندي

       براي تسهيل انتقال فناوري و دستيابي سريع به اهداف رشد واقتصاد سبزمتناسب با شرایط  ویژه هر کشور، جمهوري اسلامي ايران بر اين باور است كه مكانيزم اين انتقال مي‌بايست ابتدا از داخل قاره شروع و سپس در سطح وسيعتر با قاره‌هاي ديگر به اشتراك گذاشته شود. لذا اولين گام را تحت عنوان پل محلي سبز يا پل درون منطقه‌اي Local Green Bridge)   / Inter- Regional Bridge) براي تبادل اطلاعات و اجرا در منطقه و زير مناطق آسيا و اقيانوسيه پيشنهاد مي‌نمايد.

     از آنجايي كه منطقه آسيا و اقيانوسيه جزو مناطق بلا خيز طبيعي مي‌باشد، مواردي مانند زلزله‌هاي روزانه ژاپن، سونامي و سيل‌هاي اخير پاكستان و فيليپين، نياز به وجود راهكارهاي پيشگيرانه و يا آمادگي مواجهه با اين بلاياي غير مترقبه را طلب مي‌نمايد. بر اين اساس جمهوري اسلامي ايران دومين ابتكار خود را تحت عنوان برنامه منطقه‌اي واكنش اضطراري (Regional Emergency Response Plans) در منطقه آسيا و اقيـانوسيه  پيشنهاد مي‌نمايد. همچنین از طرف مجلس شورای اسلامی ایران مفتخرم که پیشنهاد میزبانی هفدهمین اجلاس مجمع عمومی مجالس آسیا و اقیانوسیه پیرامون محیط زیست و توسعه را در کشورم ایران اعلام نمایم. انتطار دارد این پیشنهادها در بیانیه نهایی اجلاس در پشتیبانی از مردم عزیز منطقه مان منعکس گردد.

کثرت مقامات و هیأت‌های پارلمانی شرکت‌کننده در این اجلاس نشانه میزان امیدواری و اهمیت این رویداد است. بنابراین لازم است ما دیدگاه خود را از مرزهای زمان، مکان و متغیرهای زندگی مادی فراتر برانیم. دنیا نیازمند رهبری است که جامعه جهانی را به سوی قدردانی کامل از برکات لایتناهی خداوند رهنمون شود.جهان نیازمند به تغییرات اساسی و راه حل‌های قاطع برای احیا و تقویت یک حاکمیت جهانی است که بتواند نفع همگان را در بر گرفته و تضمین کند. ما مسئوليت مشترك و متفاوت داريم بنابراين تلاش جدي و اثر گذار ما براي شهروندان منطقه ما، شادي و بهروزي به ارمغان خواهد داشت.  پس كوشا‌تر عمل كنيم تا مورد  رضايت خدا و مخلوقات خداوند باشد. از توجه و صبر همه شما عزيزان سپاسگزارم.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا