یزدفردا
پایگاه خبری و تحلیلییزدفردا:- قرآن كریم همواره از طبیعت و شناخت آن سخن می‌گوید: از آسمان، زمین، خورشید، ماه، ستارگان، از ابرهای باران‌زا و ابرهای غیر باران‌زا، ریزش فراوان آب از آسمان، رویش گیاهان، زیبایی‌های نور، جلوه‌های گوناگون رنگ و وزش باد.
راستی چه وقتی دیدن طبیعت مفهوم دیگری پیدا می‌كند و زیبایی وجذابی دیگر را فراهم می‌سازد؟ در صورتی كه بدانیم در سراپرده طبیعت، دستی تدبیر می‌كند و برای این نعمت‌ها درجهت آسایش و رفاه انسان در كار است.
قرآن كریم در آیات بسیاری از تسخیر طبیعت برای انسان توسط خدا خبر می‌دهد مانند سوره ابراهیم /32 و 33، نحل /12 و 14، حج /65 و لقمان / 29، همچنین از رام كردن تمام آسمانها و زمین برای انسان خبر می‌دهد: سوره لقمان /20 و جاثیه/12. اما مهم این است كه بدانیم طبیعت چه اهمیتی دارد و چه زیبایی‌هایی می‌آفریند و چگونه می‌توان از آن به گونه‌ای نیكو استفاده كرد و مهم‌تر اینكه بدانیم همه این نعمت‌ها نشانه خدا و با تدبیر خدا هستند و هدفی برای آفرینش آنها وجود دارد و ما انسانها ناسپاسی نعمت نكنیم و به ستم از آن استفاده ننماییم .
به همین دلیل، در برخی آیات قرآن آمده است كه سفر كنید و در زمین بگردید و بنگرید چگونه خداوند آفرینش را آغاز كرده؛ سپس باز او جهان دیگری را پدید می‌آورد. خداست كه بر هرچیز تواناست ( عنكبوت/20). و در روایات رسیده است كه« سافروا تصحوا » سفر كنید تا سالم باشید ، زیرا گشت و گذار در طبیعت، دیدن منظره‌های زیبا و آشنایی با آداب و رسوم ملت ها ، گذشته ازآنكه خداشناسی ما را تقویت می‌كند و به شگفتیهای آفرینش خدا آشنا می‌سازد. و فایده‌های بی‌شمار مادی و معنوی برای ما ارمغان می‌آورد، آدمی را از افسردگی می‌رهاند و به سلامتی جسم و روان ما كمك می‌كند.
اكنون برای اینكه ابعاد گوناگون طبیعت قرآن را نشان داده باشیم به آیات چند كه در وصف طبیعت آمده، اشاره می‌كنیم: اهمیت طبیعت در قرآن: در قرآن كریم بیش از 750 آیه اشاره به ظواهر طبیعت می‌كند ابعاد گوناگون جلوه‌ها و زیبایی‌های آن را یادآور می‌شود. در اغلب این آیات، ما را توصیه به مطالعه كتاب طبیعت و پند‌آموزی آن می‌كند.
بی‌گمان، هدف این آیات، طرح علوم طبیعی و بیان قوانین آن نیست، هر چند به نكاتی اشاره دارد كه پس از قرنها اهمیت و حساسیت آن شناخته شده و خبر از این حقیقت می‌دهد كه گوینده آن در اتصال به مبدأ الهی و آفریننده جهان است.
آفریننده‌ای كه از همه چیز خبر دارد و با آگاهی آنها را پدید آورده و برای ما رام كرده است. قرآن كتاب هدایت است و منظور از ذكر این شگفتی‌ها تدبر در موجودات طبیعی و توجه به نشانه‌های آن در اصل خلقت است. پیدایش حیات در زمین و اهمیت آب: یكی از مسایلی كه همواره فكر بشررا به خود مشغول كرده، مساله حیات و چگونگی پیدایش آن در زمین است. در سیر طبیعت ما به زندگی موجودات گوناگون برخورد می‌كنیم و چگونگی حیات آنها برای ما شگفت‌انگیز است. قرآن كریم در چگونگی حیات آنها برای ما اشاره می‌كند.
مثلاً می‌گوید: هرچیز زنده‌ای را از آب پدید آوردیم ( انبیاء/30) و یا به مناسبت آفرینش جهان می‌گوید: اوست كه آسمانها و زمین را در شش دوره آفریده و قدرت استیلای او بر آب بود ( هود /7). شگفتی طبیعت به تنوع وچگونگی موجودات است؛ موجوداتی كه از آب آفریده شده‌اند، عده‌ای بر روی شكم راه می‌روند و پاره‌ای از آنها بر روی دو پا و برخی از آنها بر روی چهارپا . خدا هر چه بخواهد می‌آفریند( نور/45).
اهمیت آب در طبیعت در قرآن جایگاه مهمی قرار دارد. در تعبیرات گوناگون به شكل توصیف دریاها، رودخانه‌ها، نهرها و ریزباران‌ها مطرح می‌شود، اما آنچه در مرحله نخست جای دارد و آن را مقدس می‌كند این است كه از آب پدید آمده وعرش خدا بر آب مستقر شده و در مرحله بعدی حیات انسان و سعادت و لذت زندگی هر جانداری در مجموع آفرینش، به آب وابسته است.
قرآن در جایی، این شگفتی و زیبایی و اهمیت را چنین بیان می‌كند: و اوست كه از آسمان، آبی فرود آورد، پس به وسیله آن از هرگونه گیاه برآوریم. و از آن گیاه جوانه سبزی خارج ساختیم كه از آن دانه‌های متراكمی برمی‌آوریم و از شكوفه درخت خرما خوشه‌هایی است نزدیك به هم ، و نیز از آب باران باغ‌هایی از انگور و زیتون و انار همانند و غیرهمانند بیرون آوردیم. به میوه آن چون ثمر دهد و به طرز رسیدنش بنگرید، بی‌گمان در اینها برای مردمی كه ایمان می‌آورند نشانه‌هاست.(
انعام/99 ).
زندگی دوباره طبیعت: یكی دیگر از نمایش‌های خدا درجهان كه قرآن از آن یاد می‌كند، حیات دوباره طبیعت است، طبیعتی كه در فصل زمستان می‌میرد و سبزی وشادابی خود را از دست می‌دهد، اما در فصل بهار دوباره زنده شده وجان دیگر می‌گیرد. قرآن این رحمت الهی را با ریزش باران توصیف می‌كند ( اعراف/57 )
یا در جای دیگر می‌گوید: خداوند بادها را می‌فرستد كه ابرها را برانگیزند، آنگاه آن را به سوی سرزمین مرده می‌رانیم تا زمین را پس از مرگش دوباره زنده كنیم. توصیف طبیعت و حیات دوباره آن یكی ا زنمونه‌های دیگر شگفتیهای طبیعت در قرآن است، اما جالب است بدانیم هدف این توصیف مشهود، نشان دادن طبیعی حیات انسان پس ازمرگ است، به عبارت دیگر برای آن است كه چگونه پس از آنكه تمام جسم او پوسید و متلاشی شد، دوباره زنده می‌شود، همان‌گونه كه طبیعت زمین پس از پژمردگی و خزان ومرگ، دوباره حیات پیدا می‌كند.
طبقات آسمان: نمایشگاه دیگری از طبیعت ساكت، آرام و بی‌زبان كه در قرآن از آن سخن گفته می‌شود، نمایشگاه آسمان، ماه و ستارگان و كهكشان‌ها هستند. برای انسان فرصت‌هایی به دست می‌آید كه با تأمل به آسمان نگاه كند و از نگاه خود لذت ببرد.
این فرصت در شب در بیابان‌ها كه نور شهرها كمتر وجود دارد و تلألؤ می‌كند و تابلویی طبیعی و منظم از جهان آفرینش را به نمایش می‌گذارد، بهتر فراهم می‌شود . قرآن با تعبیرات گوناگون این زیبایی‌ها را توصیف می‌كند و مهم‌تر آنكه ما را به زاویه‌های پنهان شگفتی جهان آفرینش رهنمون می‌سازد: خدایی كه هفت آسمان را طبقه طبقه آفرید.
در آفرینش آن بخشایشگر، هیچ‌گونه اختلاف و تفاوت نمی‌بینی. باز بنگر آیا خلل و نقصانی می‌بینی (ملك/3 ). در آیه‌ای دیگر به جزئیات دیگری از آسمان و شگفتی‌هایش اشاره می‌كند. مگر ندیده‌اید كه چگونه خدا هفت آسمان را توبرتو آفریده است و ماه را در میان آنها روشنایی‌بخش گردانیده و خورشید را چون چراغی قرار داده است( نوح/15). ویژگی‌های زمینی: قرآن بیشترین نكات را درباره زمین به عنوان بستر زندگی انسان مطرح كرده است.
بیش از 450 آیه درباره زمین سخن می‌گوید، اما مهم‌ترین نكاتی كه به بحث ما مربوط می‌شود، درباره امتیازات و امكانات زمین است. اینكه خداوند زمین را قابل روییدن آفریده تا بتوان از آن محصولی استخراج كرد (بقره/164،حجر/19)، بر اثر بارش باران و فرورفتن آن در زمین كه تبدیل به چشمه های جوشان می‌شود ( زمر/21)، زمین را كشیده و پهن آفریده است ( بقره/22، رعد/3)، زمین را گهواره قرار داده و راه‌ها را در زمین ترسیم كرده است ( طه/53)، زمینه رستنیهای گوناگون را فراهم ساخته ( همان) و اینكه ظاهر زمین خشكیده دیده می‌شود ـ
اما چون آب بر آن فرود برود به جنبش درمی‌آید و نمو می‌كند و آمادگی هر نوع رستنی در آن فراهم است ( حج/5 ) و دهها تعبیر دیگری كه در توصیف زمین آمده و بیانگر ویژگی‌های زمین نسبت به سایر كرات می‌باشد، اینها نمونه‌هایی از توصیف طبیعت و زمین در قرآن به شمار می‌روند.
تهیه شده: دایره اجتماعی پلیس راه آهن یزد