یزدفردا
پایگاه خبری و تحلیلی
هفته كتاب و كتاب‌خواني را گرامي مي‌داريم
محمدرضا پيرنيا
محمدرضا پيرنيا- معاون برنامه‌ريزي و توسعه شهرداري يزد:عليرغم توسعه گسترده‌ي فناوری‌های جدید ارتباطی و شبکه ارتباطات مجازی در جهان، تالیف و نشر سنتی کتاب و کتابخوانی، همچنان جایگاه و اهمیت خود را داراست. هرچند كسي نمي‌تواند منكر دگرگوني ايجاد شده توسط تکنولوژی‌هاي جدید در این عرصه گردد اما هیچکس هم نمی‌تواند مدعی شود که روش سنتی در سایه‌ی شیوه‌های جدید و مدرن اطلاع‌رسانی و کسب آگاهی قرار گرفته است.
کتاب و کتابخوانی، هنوز در میان مخاطبان و علاقه‌مندان به مطالعه و تحقیق، جایگاه ویژه خود را دارد و نبايد گفت که به‌دلیل وجود شبکه ارتباطی مجازی و اینترنت و شبکه‌های اجتماعی مجازی، از
تعداد خوانندگان كتاب کاسته شده است. بلکه باید گفت که فناوری‌های جدید به‌کمک روش‌های سنتی آمده و تأثیر خود را بر میزان اطلاعات و آگاهی افراد جامعه گذاشته است. از اين‌رو نباید از این مقوله مهم غافل شد، بلکه لازم است به‌منظور ترویج فرهنگ تألیف و انتشار کتاب و کتابخوانی در جامعه با هدف ارتقاء سطح آگاهی و اطلاعات مردم و سطح فرهنگ جامعه، برای تولید علم بیشتر تلاش وافر نمود.
اداره یک جامعه اهل مطالعه، فهیم و با فرهنگ، بسيار آسان‌تر و با صرفه و صلاح‌تر از جامعه‌ای است که از علم و دانش فاصله دارد. بديهي است تأثیرپذیری یک ملت و فرهنگ عقب‌مانده و بی‌اطلاع و بی‌سواد، از فرهنگ بیگانه محتمل‌تر و پرهزینه‌تر است. بی‌تردید جامعه‌ای که در آن فضای مطالعه، پژوهش و تحقیق، به‌لحاظ سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، به‌گونه‌اي مطلوب فراهم باشد، فرهنگ و القائات بیگانه، بسيار كمتر تأثیر می‌پذیرد تا جامعه‌ای که از فرهنگ مطالعه و تحقیق، دور است.
به بیان ساده‌تر، اصل باید بر فراهم‌کردن بستر لازم و سیاست‌گذاری و نظارت بر امر کتاب، از طرف متولیان امر فرهنگ و تحقیق و پژوهش و تولید باشد. دين مبين اسلام و کلام‌الله مجيد برای مطالعه و کتابخوانی و کسب علم، ارزش و اعتبار خاصی قائل شده است. اهميت کتابخوانی در اسلام به‌قدری است که معجزه پيامبر اکرم (ص) از نوع کتاب است و در اين کتاب مقدس هم اولين آياتی که بر پيامبر (ص) نازل شده با امر به خواندن و الفاظ کتاب، قلم، و علم، همراه گرديده است. قرآن کريم، به‌سبب اينکه برای علم و دانش و کسب علم و انديشيدن درباره‌ي پديده‌های جهان هستی اهميت خاصی قائل شده است، به تبع آن، برای دانشمندان و علمای دين و دانش هم فضيلت و اعتبار ويژه‌اي قائل شده و ويژگی مهم علم و دانش را، دوام و ماندگاری منافع آن هم در اين دنيا و هم در آخرت برای افراد دانسته است. بهطوريکه، در روايات و احاديث هم، عالمان بر عابدان برتری دارند؛ چون منافع عبادت فقط شامل شخص عابد است ولی منافع علم هم شامل عالم و هم شامل ساير افراد می‌شود، بهطوريکه، در قرآن و اسلام، کتاب و کتابخوانی از جايگاه والايي برخوردار است.
ترویج کتابخوانی موضوعی چند بعدي است و سطح خرد و کلان را شامل مي‌گردد. اگر از سطح خرد به کلان حرکت کنیم، باید کتابخوانی را از خانواده شروع کرد، زیرا پايه‌هاي عادت به مطالعه در خردسالی و نخست در خانواده گذاشته مي‌شود و سپس در آموزشگاه‌ها و با همکاری مربیان.
از آنجايي كه در عصر جهانی‌شدن و انفجار اطلاعات هستيم و افراد با حجم عظیمی از اطلاعات و منابع اطلاعاتي روبه رو هستند، ترویج کتاب خوانی اهمیت بسياري دارد. به‌منظور ترغيب افراد به مطالعه، راه‌هايی وجود دارد ازجمله: برگزاری اصولي مسابقات کتابخوانی و خلاصه‌نویسی كتاب‌ها، فراهم‌نمودن امکانات و فرصت‌های مطالعاتی برای کودکان و نوجوانان از طريق همراهي آنها در تهیه و خرید کتاب و بازدید از نمایشگاه‌ها و فروشگاه‌های کتاب و یا هدیه‌ی کتاب به آنها، خواندن كتاب براي كودكان و نوجوانان توسط والدين در اوقات فراغت، افزودن کتاب‌های تازه و جدید به مجموعه‌ي کتابخانه‌ها در جهت تضمين حیات و پویایی کتابخانه، برگزاری نمایشگاه‌های دایمی کتاب، مسابقه کتابخوانی همراه با اختصاص جوایز برای کتابخوان‌ها و...
يكي ديگر از مسائل مهم در اين مقوله، توجه به روشن‌دلان و فراهم‌نمودن امكانات لازم جهت تسهيل زمينه‌هاي مطالعه آنان، همچنين توجه ويژه‌اي به تأسيس كتابخانه‌هاي تخصصي صنعت، ساختمان، عمران و ساير مباحث تخصصي مي‌باشد.
در اين راستا مديريت شهري باتوجه به رسالت و وظايف خود و به‌منظور تحقق و تثبيت شهرداريها از يك نهاد خدماتي به نهادي اجتماعي_خدماتي و مردم‌نهاد مي‌توانند بسترهاي لازم جهت ايجاد مراكز كتاب‌داري و كتاب‌خواني را فراهم سازند. تخصيص زمين جهت احداث كتابخانه، اعمال سياست‌هاي تشويقي و تخفيف‌هاي لازم به خيرين كتابخانه‌ساز، مناسب‌سازي مسير براي مراجعه آسان شهروندان به‌ويژه روشن دلان و ناتوانان جسمي به كتابخانه‌ها، همكاري در تأمين آرشيو از اطلاعات شهري ويژه كتابخانه‌هاي تخصصي و مراكز ديجيتال كتابخانه‌اي و نيز استفاده از ابزارهاي اطلاع‌رساني براي ارتقاء سطح فرهنگ كتاب‌خواني و جلب مشاركت مردم در تحقق اين امور، از عمده اقدامات شهرداريها در راستاي افزايش سرانه‌ي كتاب‌خواني در شهرها مي‌باشد.