یزدفردا

بی گمان اهمیت و تأثیر مالیات در حیات و چرخه ی اقتصادی كشور بر كسی پوشیده نیست و همه ی اقتصاددانان دنیا بر این باورند كه درآمدهای مالیاتی از مطمئن ترین درآمدهای دولت است. اما كشور ما از آن دسته كشورهایی نیست كه ساختار اقتصادی آن بر محور درآمدهای مالیاتی استوار باشد؛ چرا كه تاكنون درآمدهای نفتی تعیین كننده ی سرنوشت اقتصاد كشور بوده است.

اگرچه این تغییر ساختار به راحتی امكان پذیر نیست و به سالها زمان احتیاج است تا در زمینه های مختلف اقتصادی از قبیل صنعت، كشاورزی، بازرگانی، صادرات غیرنفتی و… بر مشكلات موجود فائق آییم. مالیات زمانی به درآمد واقعی و مطمئن برای دولت تبدیل می شود كه در زمینه ی گسترش فرهنگ مالیاتی به نقطه ی ایده آل برسیم و پشتوانه و ساختار اقتصادی قوی نیز داشته باشیم.

این در حالی ست كه با نگاهی به اقتصاد كشورهای اروپایی و برخی از كشورهای آسیایی و درحال توسعه مانند ژاپن، كره ی جنوبی، مالزی، تركیه و برزیل كه یا فاقد نفت و گاز هستند یا استعداد بالقوه و منابع نفتی شان به اندازه ی ما نیست، درمی یابیم كه آنان از نقطه نظر اقتصادی از ما پیشی گرفته اند

. آنچه كه در این میان، بیش از هر عامل دیگری، باعث پیشرفت اقتصادی كشورهای فوق الذكر گردیده است، راه اندازی سامانه های مالیاتی جدید و كارآمدی همچون سیستم مالیات بر ارزش افزوده است. لایحه ی" قانون مالیات برارزش افزوده " برای اولین بار در سال 1366تقدیم مجلس شورای اسلامی گردید و كلیات آن به تصویب رسید .

ولی به دلیل شرایط اقتصادی ،سیاسی و اجتماعی سال های دهه 60 و 70 بررسی وتصویب آن مسكوت ماند. قانون مالیات بر ارزش افزوده در نهایت در سال 1386 توسط مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و درتیر ماه سال1387 جهت اجرا به دولت ابلاغ شده است. این قانون پس از تصویب جایگزین قانون موسوم به تجمیع عوارض كه نوعی مالیات بر كالا و خدمات بوده گردید.

سازمان امور مالیاتی كشور از مورخ1/ 7/ 1387 براساس اختیارات حاصل از قانون مذكور و با مدنظر قراردادن شرایط زیر ساختی اقتصادی و اجتماعی كشور، نسبت به اجرای قانون را بر اساس دسته بندی نمودن مودیان در مراحل نختلف نسبت به ورود فعالان اقتصادی به عرصه ی اجرای این قانون اقدام نموده است

. از مهمترین ویژگی های مالیات بر ارز ش افزوده می توان به آثار قابل توجه آن بر كاهش فرار مالیاتی و كشف منابع مالیاتی زیر زمینی از طریق اخذ مالیات در مراحل مختلف تولید و یا ارائه خدمات اشاره نمودمالیات بر ارزش افزوده نوعی مالیات چند مرحله ای است كه در مراحل مختلف واردات، تولید و توزیع براساس درصـدی از ارزش افـــزوده ی كالاهــــای تــــولید شده و یـــا خدمات ارائه شده اخذ می گردد. مـالیات بر ارزش افزوده انگیزه های سرمایه گذاری را افزایش داده و از انتقال سرمایه از بخشهای مولد به بخشهای خدماتی جلوگیری می كند.

مالیات بر ارزش افزوده در خلال فرآیند تولید یعنی از كارخانه تا محل فروش به صورت مرحله به مرحله اخذ می گردد. در این نوع مالیات بر خلاف مالیات بر فروش، انبــاشت مرحله ای مالیات وجود نــداشته و مالیات به صورت جدا از قیمت اصلی كالاها و خدمات محاسبه می گردد. در نظام مــالیات بر ارزش افـــزوده، كالاهای صادراتی در مراحل مختلف تولید و توزیع از پرداخت مالیات معاف هستند؛ ولی در مقابل، كالاهای وارداتی مشمول مالیات می گردند، كه این امر به بهبود وضعیت تراز بازرگانی خارجی و افــزایش نسبی توان صادراتی كمك می كند. مالیات بر ارزش افزوده یك نوع مــالیات بر مصـرف محسوب می شود و معمولاً با نرخ ثابت بر كالاهای مشمــول اعمـــال می گردد.

از آنجایی كه این مالیات با میزان مصرف ارتباط مستقیم دارد بنابراین هرچه مصرف بیشتر باشد، مالیات بیشتری در این نظام پرداخت می شود كه نوعی عدالت عمومی اطلاق می گردد. ضمنا برای حمایت از اقشار آسیب پذیر و كم درآمد، كالاهای اساسی و ضروری از مالیات بر ارزش افزوده معاف می باشد.