یزدفردا

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی آثار حضرت آیت‌الله مصباح یزدی، رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در مراسم افتتاحیه سال تحصیلی جدید ضمن تبریك دهه كرامت و میلاد مسعود امام رضا(ع) اظهار داشت: حضور طلاب در حوزه‌های علمیه متوقف بر پیش فرض‌هایی است كه با توجه به آنها، به حوزه‌های علمیه گام نهاده اند. اول آنكه همه ما اعتقاد داریم كه تنها راه سعادت عمل به دستورات و احكام اسلام است، ثانیا معتقدیم: لازم است عده‌ای عمر خود را برای تحصیل علوم دینی وقف كنند تا احكام اسلام را شناخته و به دیگران هم بیاموزند.

علامه محمدتقی مصباح یزدی با اشاره به اینكه آموختن معارف اسلام واجب كفایی است و با توجه به نبودن افراد به میزان كفایت، حكم واجب تعیینی را پیدا كرده است، اظهار داشت: از طرفی برای همه ما روشن است كه هیچ كس نمی‌تواند بر همه معارف اسلامی به طور كامل احاطه پیدا كند و نمونه بارز آن نیز اعتراف فقهایی است كه نیم قرن عمر خود را برای فقه و اصول صرف كرده‌اند و معتقدند هنوز بر همه فقه و اصول احاطه ندارند، در حالیكه فقه و اصول تنها یك رشته از احكام و معارف اسلام است، چه رسد به اینكه كسی بخواهد در مدت عمر خود همه معارف اسلام را فرابگیرد.

وی ادامه داد: لذا ناچار باید تقسیم كار شود و هر كسی تعلم بخشی از علوم و معارف اسلامی را بر عهده بگیرد تا بتواند با كار در آن رشته، معارف اسلام را از آن استنباط كرده، به صورت قابل فهم در دسترس همگان قراردهد.

آیت‌الله مصباح یزدی با اشاره به پیش فرض‌های فوق برای حضور در حوزه علمیه ادامه داد: چه بسا برخی از ما هر چند این مقدمات را قبول داریم، اما با دقت در آنها تفكر نكرده ایم.

وی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به اینكه مسیر شناخت معارف اسلام، راهی بسیار پرپیچ و خم است، اظهار داشت: در طول تاریخ شیعه، به جز در ضروریات دین و مذهب كه با ادله متقن مبتنی بر عقل، قرآن، اجماع و سنت ثابت شده است، همواره بین علما اختلاف نظر وجود داشته است و حتی بین افرادی چون شیخ مفید، شیخ كلینی و شیخ صدوق كه از علمای بزرگی هستند كه قرب عهد به معصومین(ع) داشته اند، چنین اختلافاتی به وضوح مشخص است، لذا نمی‌توان توقع داشت كه همه علما در هر رشته، دارای نظراتی مشترك باشند.

عضو خبرگان رهبری با تأكید بر پرهیز از تعصب بی‌جا اظهار داشت: یكی از آفت‌هایی كه شیطان می‌تواند از آن طریق به انحراف افراد بپردازد، همین تعصبات بیجاست، لذا در مسائل علمی باید به دیگران حسن ظن داشته باشیم و در غیر یقینیات و ضروریات دین، انعطاف داشته و به نظرات دیگران احترام بگذاریم.

وی یكی دیگر از آفت‌ها را پیش‌داوری دانست و افزود: برخی انگیزه‌ها و گرایش‌ها در افراد سبب می‌شود كه عده‌ای دوست داشته باشند نتیجه تحقیقاتشان همان چیزی باشد كه انتظار داشته و مورد دلخواه آنهاست، لذا برخی پیش‌داوری‌های نادرست، تحقیقات و مطالعات را به سوی آنچه كه فرد می‌خواهد، سوق داده می‌دهند، نه آنچه كه در واقع هست.

آیت‌الله مصباح یزدی با تأكید بر لزوم تزكیه و جهاد با نفس اظهار داشت: برخی صفات مانند كبر، حسد و حرص از جمله صفاتی هستند كه زمینه را برای پیش‌داوری نادرست آماده می‌كنند، و با توجه به این‌که زمینه این صفات مذموم در همه افراد وجود دارد، آدمی باید با جهاد با نفس این آلودگی‌ها را از خود پاك كند، چرا كه بسیاری از بزرگترین مفاسد عالم، از همین صفات سرچشمه می‌گیرد.

وی با اشاره به لزوم همراه بودن علم و تزكیه برای طلاب خاطر نشان كرد: اگر خودسازی و تزكیه نباشد، ممكن است به همان خطری مبتلا شویم كه بدعت‌گزاران در دین به آن مبتلا شده‌اند.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در ادامه با اشاره به اینكه بسیاری از مردم تقوا و دین را در عبادات و انجام تكالیف فردی خلاصه می‌كنند، اظهار داشت: متأسفانه اگر كسی نسبت به مسئولیت‌های اجتماعی خودش غافل باشد، اما در نماز و روزه و سایر عبادات فردی كوتاهی نكند، در عرف ما انسانی باتقوا شناخته می‌شود، در حالی‌كه اسلام دین جامعی است كه هم در آن تكالیف فردی وجود دارد و هم مسئولیت‌های اجتماعی.

وی با طرح این سئوال كه آیا آن دسته از معارف و احكام اسلام كه مربوط به تكالیف اجتماعی مردم است را باید كسانی غیر از روحانیان برای مردم تبیین كنند، اظهار داشت: اگر اسلام را محدود در احكام فردی بدانیم كه این همان تفكر سكولاریستی است، و اگر اعتقاد داریم اسلام دارای دستورات اجتماعی هم هست، باید بدانیم تحقیق و پژوهش برای فهم آنها و تبیین این تكالیف و وظایف اجتماعی برای مردم نیز بر عهده ماست و در صورت كم كاری در این زمینه مسئول خواهیم بود.

رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) خاطر نشان كرد: خداوند متعال بر ما منت نهاد و مردی از تبار اهل بیت(ع) را برانگیخت كه بهتر از دیكران متوجه احكام اجتماعی اسلامی بود و برای احیای این بخش عظیم اسلام كه مغفول مانده بود، تا پای جان پیش رفت و از هیچ چیز نهراسید و حتی فرمود امروز تقیه حرام است ولو بلغ ما بلغ، یعنی هرچند كه جان هزاران بلكه میلیون‌ها انسان در خطر بیفتد، آن هم در زمانی كه هیچ مرجع تقلیدی جرأت نمی‌كرد چنین فتوایی بدهد.

وی افزود: امام خمینی(ره) نه تنها از نظر فقهی و نظری به احكام اجتماعی اسلامی اهتمام ورزید، بلكه در عمل نیز تاپای جان پیش رفت و حجت را بر امثال ما تمام كرد و در حالی كه حتی كسی به ذهنش هم خطور نمی‌كرد كه بتوان نظامی اسلامی تشكیل داد، انقلاب اسلامی را به پیروزی رسانید.

این استاد اخلاق حوزه علمیه با اشاره به روایتی اظهار داشت: طبق روایت، كسانی محب واقعی اهل بیت(ع) هستند كه تا مرحله مجروح شدن و كشته شدن در این راه پیش بروند، این در حالی است كه اگر اسلام منحصر در احكام فردی بود، كشته شدن یا مجروح شدن بی‌معنا بود.

وی در پایان تأكید كرد: طلاب به غیر از درس خواندن، دو وظیفه مهم دیگر كه همان تهذیب اخلاق و درك مسائل سیاسی و اجتماعی زمان است، بر عهده دارند و كوتاهی در هر یك از این زمینه‌ها می‌تواند سبب شود كه فرد نه تنها فایده‌ای برای اسلام نداشته باشد، بلكه طعمه‌ای برای دشمنان در جهت سوء استفاده قرار بگیرد، همانگونه كه در تاریخ نمونه‌های زیادی داشته است و برخی افرادی كه مسائل فقهی را به خوبی بلد بودند، به دلیل بی‌بصیرتی و عدم شناخت واقعیات جامعه، ضربات مهلكی بر اسلام زده‌اند.

گفتنی است آیین افتتاحیه سال تحصیلی جدید مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با حضور آیت‌الله حسینی بوشهری مدیر حوزه‌های علمیه كشور، 26 شهریور ماه همزمان با میلاد حضرت امام رضا(ع) در سالن همایش‌های این مؤسسه برگزار شد.