گروه سیاسی: کنگره آمریکا گامبهگام به سمت فتح سنگرها پیش میرود. اینبار، پیام اقدامش، کاخ سفید را در وضعیتی قرار داده که باید برای اجرای سالانه تشدید تحریمها علیه ایران، دست نگه دارد. روز گذشته روزنامه «واشنگتن پست» در خبری اعلام کرد: «کنگره آمریکا طرح سالانه تشدید تحریمها علیه ایران را به کاخ سفید ارایه ندادند و اعلام کردند که این طرح ممکن است تا اکتبر و حتی تا پایان سالجاری میلادی نیز آماده نشود.» این در حالی است که یکروز پیش از این اقدام، اعضای کنگره پای نامهای به اوباما را امضا کرده بودند که در آن از رییسجمهوری آمریکا خواسته بودند با ایران وارد مذاکره شود. در این نامه که تعداد امضاهایش به 131 نفر رسیده، آمده است: «با وجود اینکه مردم ایران در گذشته هم رییسجمهوری را با دیدگاه اعتدال و اصلاح انتخاب کرده بودند و تجربه تاریخی حکایت از آن دارد که باید نسبت به تغییر معنادار محتاط بود، باید همه توافق داشته باشیم که تجدید دیپلماسی بخشی از استراتژی وسیعتر ما نسبت به ایران باشد.» در این نامه از رییسجمهوری آمریکا خواسته که اقداماتی انجام ندهد که موضع آقای روحانی را در قبال «تندروها» در ایران تضعیف کند. در همین حال، روزنامه «واشنگتن پست» از سنتشکنی خارقالعاده اعضای کنگره آمریکا خبر داد. آنها طرح سالانه تشدید تحریمها علیه ایران را این بار به کاخ سفید نفرستادند. آنها گفتهاند که «طرح سالانه تحریمها آماده نشده و حتی اگر برای سالجاری آماده شود، زودتر از ماه اکتبر این کار انجام نخواهد شد.» کنگره، تابستان هر سال بدون توجه به اینکه اقدامش از نظر کاخسفید خوب است یا بد، طرحی قانونی را به کاخ سفید میفرستد که هدفش تشدید تحریمهای ایران است. ایسنا گزارش داده که فصلنامه کنگره با عنوان «امیلی کادی» نوشته بهتعویقافتادن طرح قانونی تحریمها، پنجره دیپلماتیک خوبی برای آمریکا و ایران فراهم میکند زیرا حسن روحانی در ماه آگوست، دولت را به دست میگیرد و دور بعدی مذاکرات هستهای بینالمللی نیز برای سپتامبر برنامهریزی شده است. کنگره، نهاد قانونگذاری در ایالات متحده آمریکا و متشکل از دو مجلس «سنا» و مجلس «نمایندگان» است. مجلس نمایندگان دارای 435 عضو و مجلس سنا، داری یکصد عضو است. سناتورها هر ششسال یکبار و نمایندگان هر دوسال یکبار انتخاب میشوند. اکثریت مجلس نمایندگان در اختیار جمهوریخواهان و مجلس سنا در اختیار حزب دموکرات است. نامه 131 امضای نمایندگان کنگره به اوباما برای افزایش فشار دیپلماسی نیز از سوی نمایندگان هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه امضا شده بود.
روزنامه «واشنگتنپست» با اشاره به تحریمهای دولت اوباما علیه ایران، تلاشش برای ضربهزدن به اقتصاد ایران و ابراز تمایل این کشور برای توسل به اقدام نظامی علیه برنامه هستهای ایران نوشت که از سال 2009 و زمانی که باراک اوباما، رییسجمهور آمریکا شد، دولتش سرسختی فوقالعادهای در قبال ایران داشت و کنگره آمریکا نیز معمولا راهی را برای سختترکردن مواضع آمریکا در قبال ایران پیدا کرد.
یک دوجین تحریم
تاکنون چندین دور تحریم از سوی آمریکا علیه ایران مصوب شده که جدیدترین آن، تحریم بخش «انرژی، کشتیرانی و کشتیسازی ایران» بود که با امضای باراک اوباما، از 10 تیرماه اجرایی شد. تاکنون ریال ایران، صنایع نفت و پتروشیمی تحریمشده و روشهای انقباضی برای پیشگیری از ورود ارز به داخل ایران اندیشیده شده بود.
واشنگتنپست نوشته که دولت اوباما و روحانی هر دو، مدتهاست که به تمایل برای ورود به دیپلماسی مستقیم و کارکردن در جهت توافقی گستردهتر به منظور پایاندادن به چند دهه خصومت اشاره کردهاند. یک مانع اصلی میزان درجهای است که ایران و آمریکا میتوانند درخصوص اهداف و منافع مختلفشان با یکدیگر مصالحه کنند. این مانع سختی است. این منافع رقیب فقط از طریق مذاکرات مفصل و به احتمال زیاد، مصالحههایی سخت از جانب هر دو قابل حلوفصل هستند. به نوشته این روزنامه، موانع بزرگ دیگر نیز شامل سیاستهای داخلی هر دو طرف است و اینکه هر طرف به فرهنگ سیاسی طرف دیگر بیاعتماد است.
بنابراین گزارش دیپلماسی آمریکا- ایران بیشتر به بحثهای داخلی در هر کشور درباره ارتباط خارجی میان آنها مربوط میشود و برای آنهایی که تمایل دارند شاهد پایان این چند دهه خصومت به شکلی مسالمتآمیز و دیپلماتیک باشند، نرمشدن ظاهری کنگره در قبال ایران نشانه بالقوه، چشمگیر و یک گام واقعی هرچند کوچک به سمت صلح است.
در نامه 131 عضو کنگره نیز محکنزدن روحانی و سنجیدن اینکه آیا انتخابش فرصتی واقعی برای پیشرفت را فراهم میکند یا خیر، اشتباه خواهد بود و اضافه کرده بود: آمریکا بهتر است از تمامی ابزارهای دیپلماتیک برای بخشیدن جان دوباره به گفتوگوهای هستهای استفاده کند. پیش از این نامه نیز، دو نامه با 59 امضا از سوی اعضای کنگره منتشر شد که از اوباما خواسته بودند برای رسیدن به یک راهحل دیپلماتیک با ایران تلاش کند. به نوشته روزنامه «واشنگتنپست» این نامه از آن جهت حایز اهمیت است که توسط نهادی ارایه شد که به لحاظ سنتی با بهکارگیری دیپلماسی در قبال ایران مخالف است اما اکنون تعداد زیادی از اعضای آن خواستار چنین چیزی شدهاند.
مذاکره مستقیم؛ اندکی بعد
در همین حال، «نیکلاس برنز»، معاون پیشین وزیر امور خارجه آمریکا در امور سیاسی در مقالهای با عنوان «سرگردانی آمریکا -اسراییل درباره ایران» که روی وبسایت «تایمز ریکورد» قرار گرفت از احتمال مذاکرات مستقیم ایران _ آمریکا در نیمه دوم سال 2013 خبر داد. «نیکلاس برنز» این احتمال را مطرح کرد که دیپلماتهای آمریکایی و ایرانی در نیمه دوم سال 2013 برای اولینبار پس از 34 سال با یکدیگر بر سر میز مذاکرات مستقیم بنشینند.
به گزارش ایسنا، او بخشهایی از سخنان نتانیاهو را تایید کرد، اما افزود که نخستوزیر رژیم صهیونیستی در اینباره اغراق میکند. برنز در این مقاله نوشت که بخش عمدهای از آنچه نتانیاهو میخواهد که شامل تحریم سنگین و تهدید به زور است، توسط باراک اوباما و جورج بوش، روسای جمهور فعلی و پیشین آمریکا به اجرا درآمده است. حتی خود نتانیاهو هم در مصاحبه یکشنبه گذشته خود پذیرفت که ایران هنوز از خط قرمز تلآویو در زمینه توان هستهای یا از خط قرمز آمریکا درباره سلاح هستهای عبور نکرده است. هیچ کارشناس متبحری هم پیشبینی نمیکند که ایران در سال 2013 به سلاح هستهای دست یابد. بنابراین اکنون زمان دیپلماسی است و دلیلی برای کوبیدن بر طبل جنگ وجود ندارد. برنز افزود: «نمایش واقعی در نیمه دوم این سال (2013) احتمالا در میز مذاکرات در وین، استانبول یا ژنو رخ خواهد داد که در آنجا دیپلماتهای آمریکایی و ایرانی احتمالا اولین گفتوگوی اساسی را پس از 34سال قطع روابط که در دوران جیمی کارتر آغاز شد، انجام خواهند داد و اینجاست که هشدار نتانیاهو مبنی بر اینکه اسراییل (رژیم صهیونیستی) ممکن است پیش از آمریکا، بهاقدام علیه ایران بپردازد، نسنجیده خواهد بود.»
از نظر برنز «همچنان امکان رسیدن به توافق با ایران از طریق مذاکره، بر یک جنگ عجولانه با پیامدهایی غیرقابل پیشبینی برای آمریکا، اسراییل، مردم ایران و خاورمیانه آشفته ارجحیت دارد.»
اما بهدنبال انتشار این خبر، سخنگوی وزارت خارجه ایران اعلام کرد: «درباره انجام مذاکره مستقیم هیچ موضوع جدیدی مطرح نشده است، گمانهزنیهایی که از طرفهای مختلف یا توسط افراد یا موسسات مطالعاتی مختلف مطرح میشود، هیچ مبنای مشخصی ندارد. برای تصمیمگیری درباره هرگونه مذاکرهای بین ایران و آمریکا منتظر تغییر در رویکردها و رفتارهای طرف آمریکایی هستیم.»