یزدفردا

 

 

احكام و آداب  انتخابات

فهرست:فصل اول : فلسفه ونقش انتخابات.فصل دوم: شرائط انتخاب شوندگان.فصل سوم : اصول تبلیغات انتخاباتی .فصل چهارم :  انتخاب اصلح فصل پنجم : وظایف انتخاب كنندگان و مجریان انتخابات-برگزیده بیانات امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری (مدظله العالی ) 

 

 فصل اول : فلسفه ونقش انتخابات

 

 انسان و سر نوشت:

 

بر مبنای اصل پنجاه و ششم قانون اساسى حاكمیت انسان بر سرنوشت اجتماعى خویش حقى نشات گرفته از حاكمیت مطلق خدا بر جهان و انسان معرفى شده است . این حاكمیت دارای سه ویژگی حقوقی است :

 

1- حاكمیت انسان حقى است الهى و از او قابل سلب نیست. یعنی اینكه كسى نمى‏تواند این حق الهى را با زور و غلبه از وی سلب كند و او را از حاكمیت ‏بر سرنوشت‏خویش محروم نماید زیرا چنین محرومیتی به معنى سلب آزادى و اختیار از انسان بوده  و اسلام این شیوه را محكوم نموده است ((لا اِكراهَ فِى الدینِ قَد تَبَیّ‍‍نَ الرشد من الغى )) بقره/  256.

 

2- همچنین حق حاكمیت انسان بر سرنوشت‏خویش با انتقال اختیارى هم قابل سلب نیست، به این معنى كه انسان خود نیز نمى‏تواند زمام اختیار و حاكمیت‏بر خود را به دیگرى تفویض كند و مسلوب الاختیار تابع دیگرى باشد (( ام اتخذوا من دونه اولیاء فالله هو الولى))  (شورى/ 9) اصولا قرآن اطاعت از غیر خدا را بعنوان بندگى و سلب اختیار نامشروع از انسان، شرك مى‏شمارد.

 

 3- این  حق الهى را نمى‏توان در خدمت منافع فرد یا گروهى خاص قرارداد. زیرا هدف از آزادى و اختیار انسان بهره گیرى او در ابعاد دوگانه زندگى مشترك اجتماعى در جهت منافع اختصاصى خود یا جامعه خویش است و به استخدام كشیدن این موهبت الهى براى منافع یك فرد یا گروه خاص انحراف از سنت‏خلقت و تعدى از حدود الهى و تجاوز به حقوق مردم است (( ومن یتعّد حدود الله فاولئك هم الظالمون )) بقره/ 229. آیت الله عمید زنجانی می فرماید: افراد ملت این حق الهى را مشتركاً در سازماندهى كشور و ایجاد تشكیلات سیاسى بكار مى‏گیرند و بطور دسته جمعى این حق خدادادى را از طریق نهادهاى سیاسى و قواى حاكم اعمال مى‏نمایند. بنابراین انسان‏ها با اعمال این حق مسلم خویش، افزون بر سرنوشت فردی، از سرنوشت گروهی نیز برخوردارند و رفتارهای جمعی آنان  در سرنوشت فردی و گروهی مؤثر است. چه اینكه خالق انسانها فرمود: ((اِنّ الله لا یغیّر ما بقوم حتّی یغیّروا ما باَنفسِهِم‏)) رعد / 11. خداوند سرنوشت هیچ ملتی را تغییر نمی‏دهد مگر آن که آن‏ها خود اقدام به تغییر آن کنند.

 

حضرت امام خمینی  معتقد هستند: ملت ایران بر سرنوشت خود حاكمیت دارئد و این ملت ایران است كه می خواهد سرنوشت خود را تعیین كند. ایشان برمبنای اندیشه سیاسی خویش فرمودند: از حقوق اولیّه هر ملتی است كه باید سرنوشت و تعیین شكل و نوع حكومت خود را در دست داشته باشد. طبیعی است كه چون ملت ایران بیش از نود درصد مسلمانند، باید این حكومت برپایه های موازین و قواعد اسلامی بنا شود.

 

حضرت آیت الله امینی اِعمال حق الهی انسانها برای تغیر سرنوشت  جمعی خود را در قالب تشكیل حكومت اسلامی  دانسته و می فرمایند: مشاركت سیاسی مردم در حكومت و مراجعه به آرا عمومی یعنی همه پرسی و انتخابات در جهان امروز از جایگاه ویژه ای برخوردار است و آن را بهترین شیوه حاكمیت می شناسند. در نظام جمهوری اسلامی ایران نیز همه پرسی به عنوان یك اصل , پذیرفته شده است . نوع حكومت یعنی جمهوری اسلامی با خواست و رای مردم و تاكید و تایید امام خمینی قدس سره تعیین شد و استقرار یافت.فقیه اهل بیت حضرت آیت ‌الله العظمی مكارم شیرازی بیان كردند: جمهوری اسلامی از دو جزء جمهوریت و اسلامیت تشكیل شده است كه تبلور جمهوریت را در انتخابات می‌توان شاهد بود و همه در آن می‌توانند شركت كنند.

 

 لزوم شرعی حضور در صحنه :

 

فقیه و اسلام شناس بزرگ جهان تشیّع و بنیانگذار جمهوری اسلامی در بیان حكم شرعی این موضوع فرمودند: ما مکلفیم در امور سیاسی دخالت کنیم، مکلفیم شرعا، همان طور که پیغمبر می‏کرد، همان طور که حضرت امیر می‏کرد. مسئولیت این امر خطیر از دیدگاه آن فقیه سیاستمدار، به حدی است که حضرتش آن را در کنار نماز قرار داده و فرمود:  باید همه شما، همه ما زن و مرد، هر مکلّف، همان طور که باید نماز بخواند، همان طور باید سرنوشت ‏خودش را تعیین کند .حضرت آیت الله خامنه ای مفهوم مشاركت سیاسی و حضور در صحنه را چنین تبیین كرده اند: حضور مردم در صحنه، معنایش این است كه آحاد مردم - پیر و جوان، قشرهاى مختلف، مرد و زن در هر نقطه‏اى از كشور - مسائل اساسى كشور را مسائل خودشان بدانند؛ مسائل علمى و پیشرفت علمى و فنى را مسئله‏ى اساسى خودشان به حساب آورند؛ پایبندى كشور و نظام و مسئولان به ارزشهاى اساسى انقلاب را به عنوان یك خواست حقیقى خودشان همه‏ جا مطرح و مطالبه كنند؛ حضور مردم در صحنه یعنى بى‏تفاوت نبودن؛ سرنوشت كشور را رها نكردن؛ بى‏رغبت نبودن نسبت به حوادثى كه در كشور مى‏گذرد؛ این معناى حضور در صحنه است.ایشان با توجه به حیات سیاسی – اجتماعی یك ملت می فرمایند: وقتى یك ملت - پیر و جوانش، بزرگ و كوچكش، قشرهاى مختلفش - نسبت به مسائل گوناگون كشور خود داراى انگیزه و فكر است، آن فكر را بر زبان مى‏آورد، بر آن پاى مى‏فشرد و از آن دفاع مى‏كند، این ملت، ملت زنده‏اى است و آینده‏ى آن تضمین شده است. آیت الله مكارم شیرازی در رساله خود فرموده اند:  هر گاه مسلمانان از این بیم داشته باشند كه اجانب نقشه استیلا ء بر مملكت اسلامی را كشیده و بدون  واسطه یا با واسطه عمال خود از داخل یا خارج آن راعمل كنند . بر همه  مكلفین واجب است كه به هر و سیله ای كه امكان دارد در برابر آن بایستند و از مما لك اسلامی دفاع كنند .[8]  آیت الله امینی معتقدند كه: شركت در انتخابات یك وظیفه شرعی و ملی است . از این جهت شرعی است كه بهترین وسیله است برای بقا و تداوم و اقتدار نظام اسلامی , و حفظ نظام اسلامی بر همگان واجب است . و بدین جهت یك وظیفه ملی است كه استقلال عظمت كشور بدان بستگی دارد , و عموم شهروندان از آن بهره می گیرند. حضرت آیت الله مكارم شیرازی در پاسخ به استفتاء زیر، در این باره فرموده اند:به نظر حضرتعالی آیا شركت در انتخابات شرعا واجب است؟ جواب : با توجه به شرایط موجود و اینكه دشمنان ما اصرار بر عدم شركت در انتخابات دارند، به نظر می رسد كه شركت كردن تمام افراد واجد شرایط، واجب است. حضرت آیت الله صافی گلپایگانی در این باره در رساله عملیه خویش (مـسـالـه 2896) نوشته اند: وظـیـفـه هـر مـسـلـمـان اسـت كـه در بهبودى امور وضع معاش واقتصادى مسلمانان اهتمام نماید (كه من اصبح ولم یهتم بامور المسلمین , فلیس بمسلم ).ایشان همچنین( درمـسـالـه 2907) كمك و یاری رهبران و مجریان دلسوز و شایسته را واجب دانسته ودر فتوای خویش فرموده اند: مـسـلـمان اگر بتواند جامعه ومملكت را در مسیر اجراى احكام اسلام قرار دهد واحـكـام اسـلام را اجرا سازد, باید اقدام كند و واجب است با كسانى كه این نیت را دارند, همكارى وتشریك مساعى نماید.  با توجه به این كه استعمارگران و برخی از دشمنان اسلام می كوشند با شیو ه های عوامفریبی و معرفی افراد بظاهر متدین  و با رخنه در سیستم های مختلف یك نظام سیاسی، بصورت نامحسوس به اهداف پلید خویش دست یابند، هوشیاری مسلمین در مقابل دشمنان اسلام، دفاع از كیان اسلام خواهد بود.مقام معظم رهبری این نكته را چنین گوشزد كرده اند: یکی از علل اصلی دشمنی دشمنان، برچیده شدن بساط غارت و چپاول قدرتهای سلطه طلب در ایران است . مراکز قدرت جهانی به  (این) چشم دوخته اند تا اگر مردم در انتخابات حضور گسترده ای نیافتند با تبلیغ و القای جدایی مردم از نظام، راه را برای دخالتها و سلطه طلبی های خود در ایران هموار کنند. حضرت آیت الله صافی گلپایگانی مقابله با تهاجمات دشمنان دین را از واجبات شرعی دینداران شمرده و در رساله عملیه خویش (مـسـالـه 2912) نوشته اند:مبارزه با نفوذ اقتصادى و فكرى و سیاسى بیگانگان , در بلاد اسلام , بر هر مسلمان واجب است و كمك كردن به آن حرام است .

 

دیدگاه تكلیف محوری :

 

 رقابت های انتخاباتی از امور اجتناب ناپذیر همه پرسی ها در تمامی ملل جهان می باشد . در اندیشه سیاسی جوامع غربی برد و باخت های سیاسی از دغدغه های تمامی رقیبان بوده و كاندیدای منتخب، خود را برنده مسابقه قدرت و رقبای دیگر را بازنده و شكست خورده آن میدان می داند.  بر مبنای اندیشه سیاسی اسلام، همه كاندیداها و فعالان سیاسی و طرفداران آنها، بدست آوردن نتیجه و چگونگی آن را ملاك عمل نمی دانند، بلكه كلیه فعالیتهای خویش را یك تكلیف و وظیفه شرعی دانسته و نامزد منتخب را فردی برخوردار از مسئولیت سنگین شرعی و پاسخگوی همگان در محضر خدای متعال بشمار می آورند. فقیه استوار و رهبر فرزانه انقلاب در این باره می فرمایند: برنده ی این‌ ‌انتخابات ملت است و همه ی كسانی كه در انتخاب شركت داشته اند اعم از آنها كه خود یا‌ ‌نامزد مورد علاقه شان رای آورده یا نیاورده اند، همه برنده اند، بازنده ی این‌ ‌انتخابات، امریكا و صهیونیسم و دشمنان ملت ایرانند همه با همدلی به یكدیگر و به‌ ‌دولت خدمتگزار كمك كنید تا گره ها یكی پس از دیگری گشوده شود. هنگامى كه مى‏خواهند آراء را بنویسند و وقتى مى‏خواهند آن را در صندوق بیندازند، قصد قربت كنند و رضاى الهى را حتماً درنظر داشته باشند.  امام خمینی فرمودند: فرضا كه ما بد باشیم اما اسلام كه خوب است، اسلام را كه قبول دارند همه، این یك وظیفه اسلامى است كه ما حفظ كنیم جمهورى اسلامى را .به یقین تمامی دلسوزان دین و فرهنگ اسلامی، مسئولیت حفظ كیان جامعه و نظام اسلامی را داشته و چونان سربازی فداكار از مرزهای عقیدتی آن حراست می نمایند.حضرت آیت الله صافی گلپایگانی در این باره در رساله عملیه خویش نوشته اند:هـر مـسلمانى باید استقلال جامعه مسلمانان و اعتلاء كلمه اسلام وقوت و قدرت مسلمین را در برابر كفار از اهم مقاصد دانسته و جریان امور را زیر نظرداشته باشد. در هر محیط اجتماعی و حكومت بشری در اثر عوامل متعدد طبیعی یا مدیریتی یا كارشكنی های دشمنانه یا ... برخی نارساییها و مشكلات كوچك یا بزرگی نمایان شده و آسیب هایی متوجه شهروندان آن جامعه خواهد شد، اما اینگونه مسائل در تصمیم گیری های اساسی و سرنوشت ساز افراد بویژه پیروان مكتب اهل بیت (ع) تاثیری نخواهد گذاشت.آیت‌ الله العظمی مكارم شیرازی، فرمودند: مردم هوشمند و با ایمان ایران با وجود این كه از مسایل گوناگون به ویژه وضعیت اقتصادی گله دارند، ولی هنگامی كه امرسرنوشت سازی مطرح می‌شود، آنها را فراموش كرده و به میدان می‌آیند. این نشانه شعور بالای سیاسی مردم است.

 

 آثار و نتایج انتخابات :  

 

برگزاری هرگونه انتخاباتی در كشور تاثیرات مثبتی در ابعاد سیاسی- اجتماعی و روانی در ملت ایجاد خواهد كرد. رهبر معظم انفلاب می فرمایند : اولین اثر انتخابات این است كه نشان‏دهنده‏ى حیات و خودآگاهىِ یك ملت است؛ این را باید ملت ما با استفاده از فرصت انتخاباتهاى گوناگون و پى‏درپى، تمرین و اثبات كند. اثر بعدى هم این است كه وقتى اراده‏ى مردم در یك انتخاباتى وارد میدان مى‏شود، آن چیزى كه بر طبق نظر اكثریت مردم و خواست و آرمان آنهاست، آن تحقق پیدا مى‏كند؛ چه در انتخاب رئیس جمهور، چه در انتخاب نمایندگان مجلس و انتخابات مجلس خبرگان و انتخابات شوراها . مقام معظم رهبری  با اشاره به آزادی موجود در کشور بویژه آزادی فکر و بیان، اوجود انتخابات را نشانه برخورداری ملت ایران از آزادی های سیاسی دانسته  و فرمودند:  ملت ایران در چارچوب قانون خود، آزاد است تا مسوولان کشور را براساس رای و نظر خود انتخاب نماید که اگر از عملکرد مسوولان راضی باشد، انتخاب آنها را ادامه می دهد و چنانچه رضایت نداشته باشد، انتخاب خود را تغییر خواهد داد.

 

 آفات عدم حضور و انتخاب نادرست : 

 

انجام ندادن هر تكلیف شرعی برای مسلمین، علاوه برآنكه از سوی خداوند عقاب و عذاب الهی در پی دارد،  آثار وضعی آن در این دنیا گریبانگیر انسانها خواهد شد و آفاتی را برای زندگی دتیایی ایجاد خواهد كرد. بیهی است چنانچه آن حكم شرعی تعطیل شده از سوی مردم، مربوط به سرنوشت عمومی و اركان اساسی جوامع بشری باشد، دامنه آسیبهای مزبور عمومیت بیشتری پیدا كرده و دود آن در چشم همگان خواهد رفت. 

 

نهج البلاغه امام علی (ع) مهمترین سند دینی است كه  بسیاری از اصول و ضوابط و نیز آسیب های اجتماعی و سیاسی جوامع انسانی را گوشزد نموده و رهمنودهای فراوانی در این باب برای جهانیان بویژه مسلمانان به ارمغان نهاده است. در دورانی كه زمام امور در بخشهایی از سرزمین های اسلامی بدست فرمانروایانی نالایق و دنیا طلب همانند معاویه و ... افتاده بود، امام علی (ع) مهمترین كارگزار سیاسی خویش – مالك اشتر نخعی – را به همراه دستورالعملی ارزشمند و جامع به سوی مصر فرستاد .امام علی (ع)  در بخش هایی از آن منشور حكومتی و سیاسی،  بخوبی دغدغه خود را از مفاسد حاكمیت غیرصالحان (معاویه و ...)  اینگونه ابراز داشته است:   « ولکنی آسی ان یلی امر هذه الامة سفهائها وفجارها فیتخذوا مال الله دولا وعباده خولا والصالحین حربا والفاسقین حزبا » :... از آن تاسف می‏خورم که امور مردم به دست نادانان و گناه‏کاران بیفتد. آنان مال خدا را دست‏به دست ‏بین خود می‏گردانند، بندگان خدا را برده‏ی خویش می‏سازند، با نیکان می‏جنگند و بدکاران را یاور خویش قرار می‏دهند. آری، امام علیه السلام حاكمیت سیاسی را حقی از سوی خداوند و متعلق به او دانسته است و همواره از سلطه‏ی انسان‏های فاسق و بی‏دین بر این حق الهی و جامعه اسلامی نگران و اندوهگین بود. تاسف امام علی (ع) بر این بود كه چگونه نااهلان به جای شایستگان نشستند و انقلاب اسلامی پیامبر(ص)  را به انحراف كشانده و آرمان های مقدس آن فرستاده الهی را نقش بر آب كردند. از این رو چنانچه مردم فاسدان را برگزینند، جامعه اسلامی نیز به سمت‏حکومت فاسدان حرکت می‏کند و در نتیجه، خداوند ستمگران را بر مردم آن دیارچیره خواهد کرد. امام جواد علیه السلام می‏فرماید: « وکل امة  قد رفع الله عنهم علم الکتاب حین نبذوه و وَلاهم عدوهم حین تولوه» (4) هر امتی كه به کتاب آسمانی بی‏اعتنایی کردند، خداوند دانش کتاب را از آن‏ها باز گرفت; و آن گاه که سلطه و ریاست دشمنان را پذیرفتند، خداوند دشمن را بر آنان چیره ساخت.

 

ارتكاب گناه كبیره : 

 

فقهای توانمند شیعه در باره معیار و انواع گناهان كبیره مطالبی بیان كرده اند. از جمله حضرت امام خمینی، در كتاب تحریر الوسیله، گناهانی را كه از سوی خداوند در مورد آنها وعده آتش دوزخ داده شده یا شارع مقدس با شدت عظیم از آنها نهی كرده است، به عنوان گناه كبیره تعریف كرده است .

 

ایشان براساس روایات ائمه معصومین، بیش از چهل گناه كبیره را چنین برشمرده است:... كمك به ستمگر- تكیه برظالم – سوگند دروغ – دروغگویی – تكبّر – اسراف – خیانت – غیبت – سخن چینی – ناامیدی از رحمت خدا- و ... حضرت امام خمینی (ره) با استناد به متون خدشه ناپذیر دینی و روح حاكم برفقه و حقوق اسلامی می فرمایند: عدم دخالت ملت، از مراجع و علما بزرگ تا طبقه بازارى و كشاورز و كارگر و كارمند، همه و همه مسئول سرنوشت كشور و اسلام مى باشند چه در نسل حاضر و چه در نسل هاى آتیه . و چه بسا كه در بعض مقاطع عدم حضور و مسامحه، گناهى باشد كه در راس گناهان كبیره است.سپس فرمود: اکنون ما باید از آن توطئه‏ها و مفاسدی که از انزوای متدینین پیش آمد و سیلی که اسلام و مسلمین خوردند، عبرت بگیریم و بدانیم و بفهمیم که نظام اسلام و اجرای احکام آسمانی آن و مصالح ملت و کشور اسلامی و حفظ آن از دستبرد اجانب، بستگی به دخالت اقشار مختلف و بویژه روحانیون محترم و مراجع معظم دارد و اگر خدای نخواسته بر اسلام یا کشور اسلامی از ناحیه عدم دخالت در سرنوشت جامعه، لطمه و صدمه‏ای وارد شود، یک یک تمام ملت در پیشگاه خدای قهار توانا مسئول خواهیم بود و نسلهای آینده که ممکن است از کناره‏گیریهای کنونی مورد هزارگونه تجاوز واقع شوند، ما رانبخشند.وی همگان را به این مهم اجتماعی – سیاسی هشدار داده و می فرمایند: نقش بسیار فعال داشته باشید كه خداى نخواسته مجلس یك مجلسى نشود كه به واسطه ورود بعض عناصر غیر صالح به تدریج كشانده بشود به طرف شرق یا به غرب و همان بشود كه در زمان سابق بود و همان بگذرد بر ما و شما كه در زمان سابق مى گذشت.  اگر مسامحه كنید، مسئول هستید پیش خداى تبارك و تعالى، اگر نروید و راءى ندهید و آنها كه جدیت دارند به این كه وارد بشوند در مجلس و به هم بزنند اوضاع ایران را، آنها خداى نخواسته بروند، مسئولیتش به عهده شماست مستقیما، مسئولیت همه طبقات دارند، مراجع مسئولند، علما و ائمه جماعت مسئولند، خطبا مسئولند، تجار مسئولند، بازرگان مسئولند، دانشگاهى ها مسئولند، طلاب علوم دینیه مسئولند، كارگرها مسئولند، همه مسئولند. همانگونه كه امام علی (ع) فرمودند، درصورت عدم حضور خوبان و اداره امور كشور بدست شایستگان، مسند حكومت و سیاست توسط ظالمان و غارتگران ربوده خواهد شد و سكوت در مقابل ظالمان به مثابه رضایت و همراهی با آنان تلقی می گردد.

 

حضرت آیت الله العظمی صافی نیز به عنوان فقیهی ظلم ستیز وسنگربان حریم دین در رساله اش   فرموده اند: اعـانت ظلمه و كسانى كه با دین و احكام دین , ضدیت ومعاندت دارند وهمراهى نمودن با آنها در ظلم وستم , تجاوز به حریم دین و حرام است .

 

ذلت جامعه اسلامی :

 

بنیانگذار جمهوری اسلامی فرمودند: اگر مومنین كنار بروند آنهایى كه متعهد به اسلام هستند كنار بروند و اینها بیایند و قبضه كنند مثل صدر مشروطه كه رفتند كنار اشخاصى كه متعهد بودند وقبضه كردند مشروطه را آنهایى كه متعهد به اسلام نبودند، اسلام را به آنجا كشاندند كه همه دیدند اگر درصدد مشروطه علما در میدان، مؤ منین آمده بودند، روشنفكرهاى متعهد آمده بودند و مسلمان هاى متعهد آمده بودند و قبضه كرده بودند مجلس را و نگذاشته بودند كه دیگران بیایند مجلس را بگیرند، ما به این روزگار نمى رسیدیم، ما مملكت مان خراب نمى شد، ما عزتمان از بین نمى رفت

 

گسترش ظلم: 

 

امام خمینی نیز افزوده اند: باید كارى كنیم كه ظلم نباشد و ظالم از بین برود اگر دیدیم در این دوره خلاف شده و به افرادى ظالم شده باید تلاشمان را بیشتر كنیم تا خلاف و ظلم را از بین ببریم نه این كه برویم از صحنه خارج شویم زیرا اگر از صحنه خارج شویم ظلم بیشتر مى شود پس باید اجتماعمان را بیشتر كنیم و بیشتر در صحنه حاضر باشیم. در اول مشروطه اصناف بازار هم وكلائى داشتند انتخابات تا اندازه اى دست مردم بود بعد كم كم آنهائى كه فاسد بودند كار را طورى كردند تا متدینین را از مجلس كنار گذاردند آنها هم مقاومت نكردند و كنار رفتند بعد دیدید كه مجلس را چه كردند، هر كارى كه خاستند انجام دادند اگر مجلس در آینده یك قدم عقب نشینى كنیم در آینده نزدیك ما را كنار خواهند گذاشت.

 

ضررهای جبران ناپذیر :

 

با توجه به اینكه هرنوع انتخاب ناصحیح، سرنوشت یك جامعه و كشور را حداقل به مدت چهار سال دستخوش بحرانها یا شكستها و ناكامی های جبران ناپذیرفرهنگی – سیاسی – اقتصادی  میكند وحقوق الهی انسانهای آن ملت را ضایع كرده و ضررهای بیشماری را متوجه آن ملت میكند، برهمگان لازم است تا با درایت و هوشیاری كامل این قدرت عظیم را به كاندیدای اصلح واگذار نمایند.  بنیانگذار جمهوری اسلامی حضرت امام خمینى در این باره میفرماید:  سرنوشت اسلام و مسلمین را به دست كسى كه لایق براى این مقام نباشد ندهید.  انتخاب رئیس جمهور خواندن نماز و گرفتن روزه نیست كه اگر همراه با شرایط نبود تنها باطل باشد و بصورت صحیح اعاده گردد. بلكه بى توجهى در انتخاب، سرنوشت سوئى را براى دنیا و آخرت راى دهندگان و شخص رئیس جمهور رقم خواهد زد، از این رو باید مواظب باشیم انتخاب رئیس جمهور سیلى به اسلام نباشد بلكه با انتخاب خود سربازى فداكار را در صحنه دفاع از اسلام و منافع مسلمین وارد كنیم، ایشان سپس عاقبت چنین فرد منتخبی را گوشزد كرده، می فرماید: اگر ریاست جمهور خوب باشد آن است كه خدمت به ملت مى كند و اگر بد باشد آن است كه راه جهنم را باید بپیماید. بنا براین سپردن زمام امور یك كشور  بدست دیگران بطور كوركورانه و بدون تحقیق و بررسی همه جانبه، كاری غیر عاقلانه و معارض با توصیه های دینی و فتاوای فقیهان خواهد بود و همچنین نیز از مصادیق كمك به متجاوز و غاصب خواهد بود و رای دهنده مسئول عواقب انتخاب خود خواهد بود.    حضرت آیت الله گلپایگانی فرموده اند:- كسانی كه متدین وملتزم به احكام اسلام نیستند و اهل نماز و روزه و وظایف شرعیه نمی باشند، لیاقت عهده دارای مشاغل اجتماعی اسلامی و مناصب عمومی را ندارند و اگر عهده دارشوند غاصب و متجاوز به حقوق عمومی شناخته می شوند .

 

 پاسخ گو در محضر خداوند :

 

از آن ‏جایی که بر اساس تعالیم دینی، همه انسانها در مقابل اعمال خویش پاسخ گو هستند و در برابر خدای بزرگ  باید پاسخ قانع کننده‏ای برای رفتارهای متفاوت خویش داشته باشند، لذا شرکت در انتخابات و رای دادن به كاندیداهای مورد نظر نیز به عنوان یک وظیفه و تکلیف شرعی قلمداد می‏شود. از این رو، مردم چنانچه گزینش افراد منتخب  براساس معیار حق و شرع صورت نپذیرد، باید در قبال انتخاب خویش پاسخ‏گو باشند .

 

از حضرت آیت الله علامه سیدمحمد حسین شیخ فضل الله - از مراجع پرتوان و ژرف اندیش شیعه در كشور اسلامی لبنان-  در این باره چنین استفتاء شده است :

 

سوال: غالباً افراد رأى دهنده تصویر درست و روشنى از نامزدها ندارند و به توصیه بستگان و آشنایان خود عمل مى كنند. آیا در این صورت، رأى دادن مشروعیت آور است؟معظم له در فتوای خویش فرموده اند: ... رأى دهنده مسؤولیت كارها و اقدامات كارى نامزدى را كه به او رأى داده - در صورت پیروزى او - برعهده دارد. بنابراین شرعاً جایز نیست كه انسان به كسى رأى دهد كه به سلامت خط فكرى و سیاسى و اقتصادى و فقهى او اطمینان نیافته است. چنان كه جایز نیست انسان، شخص یا شورایى را برگزیند كه انتظار مى رود حكمى برخلاف احكام اسلام در سیاست و اقتصاد و مسایل اجتماعى تصویب كند.بر رأى دهنده لازم است تا همه جوانب مسأله را بررسى كند. اگر نامزدى مؤمن به خدا و دوستدار او بود، باید از او حمایت كند. و اگر نامزدى، سر دشمنى با خدا و دین خدا را داشت، انسان باید به یاد داشته باشد در روزى كه هر كس با خود مجادله خواهد كرد و خداوند از انسان ها بازخواست خواهد كرد، باید در محضر خداوند پاسخ گوى اعمال نیك و بدش باشد.

 

  فصل دوم: شرائط انتخاب شوندگان

 

همه كسانی كه به عنوان نامزد انتخاباتی، در صحنه تصمیم گیری مردم حاضر شده و مورد گزینش و انتخاب یك ملت جهت تصدّی امور كشور در قوه مقننه یا قوه مجریه یا دستگاههای نظارتی واقع می شوند می بایست از صفات و توانمندیهای ویژه ای برخوردار باشند. این عده از نخبگان كه كارگزاران نظام جمهوری اسلامی شمرده می شوند، علاوه برداشتن رای قاطع و قانونی مردم، در صورتی دارای مجوز شرعی برای حاكمیت برمردم هستند، كه از شرایط و صلاحیت های قابل قبول شرع مقدس اسلام برخوردار باشند. بدیهی است كاندیدایی كه فاقد صلاحیت های شرعی باشد، علیرغم بدست آوردن رای اكثریت، وجاهت قانونی و شرعی برای وكالت مردم و تسلط برامورات آنان را نخواهد داشت. زیرا رای اكثریت الزاماً نشان دهنده حقانبت نیست.بلكه مشروعیت از نظر اسلام در همه ابعاد برخاسته از وحی خداوند سبحان و سخن پیامبرش است.

 

الف- شرایط انتخاب شوندگان

 

1-    شایستگی

 

 مبنای  دین اسلام بر این اصل استوار شده  که انسانها در تمام مراحل زندگی در برابر اعمال خود مسئول هستند . آدمی اگر برای انجام امری که توانایی آن را دارد، پیشقدم نشود و خود را به بی تفاوتی زده یا سهل انگاری كند، در پیشگاه خداوند مسئول است، همچنین اگر صلاحیت و توانایی انجام آن را نداشت، ولی با تشویق هوای نفس خویش پیشقدم شد و وارد میدان رقابت گردید و حق خدمت یا مسولیت را از افراد توانا و شایسته غصب كرد و سرانجام از جایگاه مدیریتی یا مسولیتی برخوردار شد، نزد خداوند و پیامبرش و همه مسلمانان مسئول خواهد بود.  البته این اصل مهم در تمام مراحل زندگی انسان جاری است و اختصاص به موضوع  مشارکت در انتخابات یا دیگر مسولیتهای سیاسی و اجتماعی نخواهد داشت . بدیهی است كسانی كه از طریق تبلیغات و فعالیتهای سیاسی برای فرد غیر صلاحیت دار تلاش نمایند و به تصرف غاصبانه مقام سیاسی یا اجتماعی چنین افرادی رضایت داشته باشند، خود نیزمرتكب گناه شده اند.

 

رسول اکرم صلی الله علیه و آله در این باره چنین می‏فرماید:« مَن تَقَدّمَ عَلی قومٍ مِن المسلمین و هو یَری اَنّ فیهم من هو اَفضل منه، فَقد خان اللهَ ورسولَه و المسلمینَ.» هر کس خود را بر جمعی از مسلمین مقدم کند، در حالی که می‏داند، فردی شایسته‏تر از او در میان آنان است، یقینا به خدا و پیامبرش و مسلمین خیانت کرده است.پیشگامی یا مدیریت و بدست گرفتن پست ها و مقامات اجتماعی و سیاسی از اركان اساسی حاكمیت ها می باشد.  براساس این اصل مهم، وظیفه هر فرد مسلمان متعهد است که در صورت داشتن توانایی حضور و نیز برخورداری از شرائط و صلاحیتهای لازم  در سنگرهای خدمت به مردم، خود را معرفی و نامزد کند. به یقین چنانچه افراد شایسته و دارای صلاحیت در این صحنه حاضر نشوند، میدان  برای تصدی اختیارات مردم از سوی افراد نالایق باز خواهد شد. حضرت امام راحل نیز این اصل سیاسی را یاد آور شده و می فرماید: كسانى كه خود را كاندید مى كنند یا كاندید گروه هایى هستند اگر خود را صالح براى وكالت در یك چنین مجلسى نمى دانند و وجود آنها در این مكان نفعى براى كشورشان ندارد، خداى متعال را در نظر بگیرند و رضاى او را بر رضاى خود مقدم دارند و چنین خلاف ناشایسته اى را مرتكب نشوند.

 

 حضرت آیت الله خامنه ای با اشاره به لزوم توجه به معیارها درانتخاب نامزدهای شایسته افزودند:

 

تدین، کارآمدی، دلسوزی و شجاعت، چهارشرط اصلی انتخاب کاندیداهای مناسب و شایسته است که می توان با شناخت فردی و یا مراجعه به افراد امین، اینگونه کاندیداها را شناخت و به آنها رای داد تا مجلسی قوی و متکی بر آرای مردم تشکیل شود و وظایف سنگینی را که بر عهده دارد انجام دهد.

 

2-      سابقه درخشان

 

 انقلاب و حكومتی که به بهای خون هزاران تن از شریف‏ترین انسان‏ها شکل گرفته و نتیجه زحمات گسترده فقها و بزرگان مكتب در طول قرنهای متمادی بوده است، نباید به دست ناآگاهان و نااهلانی سپرده شود که توانایی درک اهمیت آن را ندارند و به دلیل آن که برایش بهایی نپرداخته‏اند، برای حفظ و استمرارآن انگیزه‏یی ندارند. برای اداره پست های كلیدی و حساسی چون ریاست جمهوری مجلس شورای اسلامی باید کسانی را برگزید که در کوران حوادث قبل و بعد از انقلاب ثبات رای و استواری ایمان خویش را به اثبات رسانده‏اند. امیر مؤمنان علی علیه السلام در باره انتخاب كارگزان و عوامل اجرایی موثر در حكومت، به مالک اشتر می‏نویسد: « وتوخ منهم اهل التجربة والحیاء من اهل البیوتات الصالحة والقدم فی الاسلام المتقدمة »‏ از میان كارگزارانت كسانی را انتخاب كن كه دارای اوصاف زیر باشند: .1- تجربه و توانایی انجام کار  2- برخوردار از حیاء  3. دارای خانواده ا‏ی صالح 4. داشتن پیشینه‏ی ایمانی و سابقه مذهبی ذاشته باشد.

 

بنابراین، آنانی  که در عرصه‏ی عمل امتحانی  پشت‏سر ننهاده و در فعالیت‏های انقلابی و اجرایی تجربه ای نیندوخته‏اند و یا آن که در عمل و تجربه، ناتوان بوده  دارای و ضعف ایمانی و نیز برخواسته از خانواده ای نیكوكار نبو ده اند، برای ورود به مجلس شورای اسلامی و یا دیگر مناصب حكومتی مناسب نیستند

 

3-    دین‌داری و وفاداری اسلامی

 

حضرت امام خمینی (ره)فرمودند: كسانى را انتخاب كنید كه صد درصد مسلمان و معتقد به احكام اسلام و معتقد به اجراى احكام اسلام و مخالف با مكتب هاى انحرافى و معتقد به جمهورى اسلامى باشند، باید به اشخاصى كه احتمال انحراف در آنان مى رود راءى ندهید، چه احتمال انحراف عقیدتى،(موجب ) اعمال و یا اخلاقى مى شود كه به چنین اشخاصى اعتماد نمى شود كرد و راى به آنان موجب مسئولیت خواهد بود. شخصى كه تعهد به اسلام دارد اعتقاد به قوانین اسلام دارد و در مقابل قانون اساسى خاضع است و اصل صدودهم ظاهرا كه راجع به ولایت فقیه است، معتقد است و وفادار است نسبت به او، یك همچو شخصى را شماها خودتان انتخاب كنید.

 

امام راحل فرمودند: مسئله انتخابات یك امتحان الهى است كه گروه گرایان را از ضوابط گرایان ممتاز مى كند و مومنین و متعهدین را از مدعیان جدا مى نماید و  آیت الله صافی گلپایگانی در این باره در رساله عملیه خویش (مـسـالـه2895 ) نوشته اند:كسانى كه متدین وملتزم به احكام اسلام نیستند واهل نماز و روزه ووظایف شرعیه نمى باشند لیاقت عهده دارى مشاغل اجتماعى اسلامى ومناصب عمومى را ندارند و اگر عهده دار شوند, غاصب ومتجاوز به حقوق عمومى شناخته مى شوند. اساس در همه‏ى مسئولیتها تدیّن، امانت و صداقت است. اگر آدمهاى كارآمد امانت و صداقت نداشته باشند، كارآمدى آنها به نفع مردم تمام نخواهد شد. علاوه بر كارآمدى، انسانها باید متدیّن، امین، صادق، رو راست و دل بسته‏ى به اهداف و آرمانهاى دینىِ مردم باشند. این‏طور افراد را پیدا كنید و به آنها رأى دهید.

 

فصل سوم : اصول تبلیغات انتخاباتی

 

بیدار سازی و هدایت

 

انسانهای برای شناختن حق از باطل وشناساندن بهترین راه و مسیر حركت های فردی یا اجتماعی جهت انتخاب و گزینه اصلح از مسائلی است ده به عنوان امر به معروف به معروف و ارشاد جاهل مورد توجه اندیشمندان مسلمان و فقهای شیعه قرار می گیرد0با توجه به اینكه فعالیت های ضابطه مند تبلیغاتی با هدف بهترین تصمیم گیری برای تغیر و تدبیرسرنوشت اجتماعی از مهمترین نیازمندیهای جوامع بشری بحساب می آید، بدیهی است گام برداشتن برای به چنین هدفی، نه تنها مطلوب و مورد رضایت حق تعالی است  بلكه ضرورت عقلی و شرعی آن اجتناب ناپذیر است. از سوی دیگر بیان نظرات و دیدگاههای مختلف هر یك ازنامزدها و نیز آگاه سازی دیگران نسبت به استعدادها و صلاحیت ها و لیاقت های وی و سرانجام تبلیغات انتخاباتی از حقوق مسلم تمامی كاندیداها بشمار می آید0امام خمینی (ره) در این باره فرمود: ... همه حق تبلیغات صحیح برای خود یا كاندیداهای خود یا دیگران را دارند و هیچ كس نمی تواند جلوگیری از این حق نماید . براین اساس امروزه اهمیت نقش و تاثیر تبلیغات در هدایت  جهت گیری های شهروندان یك جامعه بركسی پوشیده نیست، از این رو تبلیغات و اطلاع رسانی و آگاهی بخشی در امور سیاسی یك جامعه از جمله در انتخابات و رفراندم ها جزء مطالبات اساسی یك جامعه پویا و ارزنده تلقی گردید ه و از عوامل حیات سیاسی انسانهاست.برای شركت گسترده مردم در انتخابات از دو جهت نیاز به تبلیغات است , یكی تبلیغ و تشویق مردم به احساس وظیفه و شركت در انتخابات , دیگری شناخت صحیح و معرفی افراد انتخاب شونده , تا رای دهندگان از روی بصیرت وارد عمل بشوند و بتوانند فرد اصلح را انتخاب كنند. مسئولین مربوطه در معرفی افراد حق و عدالت و مساوات را رعایت كنند , هیچ یك از آنها را بر دیگری ترجیح ندهند. و گر نه شرعا مسئول خواهند بود.بدیهی است هر گونه تبلیغ و آگاه سازی مخاطب ( چه نسبت به اصل حضور در انتخابات و چه نسبت به توانمندی ها و صلاهای كاندیداها) میی بایست بر محور اصول پذیرفته شده فقه و حقوق اسلامی و مطابق با ارزشها ی اخلاقی دین باشد. بنابراین عدم رعایت موازین شرعی در تبلیغات انتخاباتی، موجب ضایع كردن حق الناس و نارضایتی خداوند متعال است. متاسفانه در برخی مواقع دیده می‌شود كه حتی اخلاق و حقوق شرعی شهروندان و حق الناس در عرصه‌هایی مثل تبلیغات شهری رعایت نمی‌شود و این بر خلاف اصول دینی و اسلامی است.در منطق اسلامی قدرت و عزت و آبرو و خوشنامی و امكانات انحصاراً برای خدمت به مردم و حركت دادن خود و جامعه و كشور در راه نظام مقدس اسلامی و رسیدن به آرمان بلندی است كه تمام مردم جهان نیازمند آن هستند.حضرت امام (ره) می فرمایند: ... اگر احتمال بدهیم بواسطه تبلیغات انتخاباتی ما اسلام و جمهوری اسلامی در ضرر است باید آنجور تبلیغاتی كه خطرناك است -  دست از آن برداریم ... گاهی با اسم اسلام یا با توهم اسلامی بودن، یك اموری انجام می گیرد كه بر خلاف اسلام است.با توجه به اینكه تبلیغات دراندیشه اسلامی برای  معرفی و بیان خوبی ها و تشویق و ترغیب افراد به نیكی و انتخاب نیك سیرتان برای حفظ و تقویت تعالیم اسلام خواهد بود، پیروی از اصول اخلاقی دین، بر كاندیداها و هواداران آنان ضروری است. بنیانگذار جمهوری اسلامی در این باره فرموده اند:.... سعی كنید تبلیغات انتخاباتی شما در چهار چوب تعالیم و اخلاق  عالیه اسلام انجام شود و از كارها یی كه با شئونات اسلام منافات دارد جلوگیری گردد. باید توجه داشت كه هدف از انتخابات در نهایت حفظ اسلام است. بنابراین منطق تبلیغات و حتی شیوه برگزاری انتخابات در كشور ما با كشورهای غربی متفاوت  است و بر همین اساس ما باید در عملكرد انتخاباتی خود از اصول اخلاقی  پیروی كنیم.انتخابات در كشور ما باید مسابقه خدمت به خلق خدا باشد نه مسابقه برای كسب قدرت و این منطق انتخابات اسلامی است. همانگونه كه بر مبنای سیاسی – اعتقادی شهید متفكر آیت الله بهشتی  ما شیفتگان خدمتیم نه تشنگان قدرت.  در این مقال برخی از ضوابط دینی ویژه فعالیتهای تبلیغاتی و اخلاق صحیح رقابت های سیاسی را مد نظر قرار میدهیم.الف) ضوابط اسلامی تبلیغاتاخلاص و اسلام خواهی برمبنای این اصل قرآنی كه انسانها همواره در حال امتحان الهی هستند، ساز و كارهای عملی مربوط به تبلیغات انتخاباتی یكی از میادین آزمون انسانها و مشخص شدن میزان تقوا و خدامداری یا نفس پرستی كاندیداها و هواداران آنها می باشد . میزان خلوص و پاك سیرتی افراد ویا آلودگی های قلبی و درونی انسانها در دوران انتخابات براحتی نمایان می شود.امام خمینی (ره) این حقیقت اجتناب ناپذیر را چنین گوشزد كرده است: .... آن كسی كه تبلیغ می كند برای خودش یا برای غیر – این آزمایش اش همانجاست ... تو یی كه فعالیت می كنی و تبلیغ می كنی برای انتخابات، تبلیغ خودت را می كنی یا تبلیغ برای اسلام می كنی؟  اگر برای رسیدن به مجلس است، دلت می خواهد مجلس بروی ... شما تبلیغ برای خودت می كنی كه همان تبلیغ برای شیطان است چون حب نفس دارد.  قانون مداری رعایت قوانین مختلف در جوامع كه برمبنای مصلحت عمومی  افراد وضع شده است، همواره ضامن كنترل و تنظیم رفتارهای فردی، اجتماعی و سیلسی یك جامعه است. بنابراین تخلف از آن موجب ایجاد اختلال و برهم زدن نظم عمومی جامعه خواهد شد. از آنجا كه توجه به اصل رعایت نظم و مقررات از تعالیم اخلاقی و حقوقی اسلام است، مورد توصیه و تاكید فقهای شیعه قرار گرفته است.   بنیانگذار جمهوری اسلامی  با ارج نهادن به حقوق سیاسی نامزدهای انتخاباتی به منظور تبلیغ و معرفی خویش به مردم، فرموده اند: ...  لازم است  تبلیغات موافق مقررات دولت باشد.حضرت آیت الله خامنه ای در لزوم تبعیت از قانون در همه امور فرموده اند: ... بنده به خیلی از این قوانینی كه در مجلس تنظیم  می شود، اعتقادی ندارم و آنها را قبول ندارم، ولی وقتی قانون شد، بنده هم به صورت یك قانون عمل می كنم و مخالفت نمی كنم .   امام خمینی –همیشه انحرافات به تدریج در یك رژیم وارد می شود و در آخر رژیمی را ساقط می كند لازم است همه به طور اكید به مصالح اسلام و مسلمین توجه كنیم و به قوانین هر چند مخالف نظر و سلیقه شخص مان باشد – احترام بگذاریم. از حضرت آیت الله مكارم شیرازی سؤال شده است :  تخلف از قوانین و مقررات جمهوری اسلامی در مسائل مربوط به انتخابات چه حكمی دارد ؟ایشان جواب فرمودند:  جایز نیست. از حضرت آیت الله صانعی استفتاء شده است:

 

سوال : چیزى كه در جامعه مفسده به بار مى آورد و یا باعث اختلال نظام اجتماعى مى شود، حكمش چیست؟معظم له در جواب فرموده اند: حرام است، و حرمتش قطع نظر از عظم و كبرش جزو بدیهیات و ضروریات اسلام است، و عقل و نقل بر لزوم تركش متفق اند و هر امرى كه احتمال انجرار به اختلال نظام را بیاورد، حرام و باید از آن جلوگیرى شود.           

 

رعایت حرمت‏ شخصیت‏ها

 

از آنجا که شخصیت‏های اجتماعی و ممتاز كشورمان اعم از حوزوی و دانشگاهی، بخشی ازسرمایه‏های ملت محسوب می‏شوند و هزینه های هنگفتی از بیت‏المال صرف شده تا این سرمایه‏ها مجهز و  بارور و آماده فعالیت های سازنده برای كشور شده اند، حفظ حرمت  وجایگاه اجتماعی آن‏ها از وظایف همه هموطنان است.

 

متاسفانه در برخی از دوره‏های قبلی انتخابات، با تاثیر پذیری از ادبیات رفتاری و رسوم ناپسند متداول در غرب، حرمت‏ شخصیت‏ها از طرف افراد گوناگون مورد هتاكی و تخریب واقع شده است. در حالی که گناه شکستن حرمت آن‏ها گاه از از گناه شکستن حرمت کعبه زیادتر است .  امام صادق علیه السلام فرموده است:  « المؤمن اعظم حرمة من الکعبة » [10]. مؤمن احترامش از احترام کعبه زیادتر است.  لذا در تبلیغات انتخاباتی اگرچند نقادی اندیشه‏ها با هدف آشكارشدن نقاط قوت و ضعف و مشخص شدن گفتار حق از باطل امری ضروری است و موجب افزایش شناخت  و آگاهی مردم برای انتخابب واقعی و شایسته می شود، اما نقد صاحبان اندیشه و ذكر نامشان موجب برخی تخلفات شرعی كردیده و چه بسا  این کار موجب موضعگیری‏های شخصی گردیده و هتاکی‏ها یی را از سوی موافقان و مخالفان كاندیدای نقد شده بدنبال داشته باشد.بنا براین اینگونه رفتارهای افشاگرانه برخلاف اصول شرعی و مصالح عمومی كشور می باشد.حضرت امام خمینی در این باره فرموده اند: هیچ گروهی و شخصی حق ندارد به دیگران كه مخالف نظرشان هستند توهین كنند یا خدای نخواسته افشاگری نمایند.البته چنانچه  برخی از كاندیداها  با توسل به حیله های عوامفریبانه، سوابق بسیار منفی و اندیشه ها و اهداف پلید خود را تا قبل انتخابات پنهان كرده باشند و بخواهند از حسن ظن مردم پاك سیرت سوء استفاده كنند و با كسب آرای غیر واقعی قصد شكستن آرای  شایستگان و یا رسوخ در بدنه نظام اسلامی را داشته باشند، لازم است با حفظ همه موازین شرعی و براساس نهی از منكر، فرد مزبور را از اعمال شیطانی اش باز داشت . اما چنانچه او همچنان به فریب كاری و ظاهر سازی خویش ادامه داد، در این صورت به منظور نجات مردم از دامهای شیطانی چنین دغلبازانی، لازم است توطئه آنها را نقش برآب كرد.از حضرت آیت الله مكارم شیرازی در این باره استفتاء شده است:  بیان انحرافات اجتماعی یا سیاسی یا اخلاقی و مذهبی برخی افراد به منظور جلوگیری از اغفال مردم و ارشاد جاهل و نهی از منكر جایزاست یا خیر ؟ معظم له در پاسخ فرموده اند: در صورتی كه این كار،  تنها راه نهی از منكر باشد اشكالی ندارد.

 

 قضاوت های عادلانه

 

خداوند تبارک و تعالی می‏فرماید: « ولا یَجرمنّکم شنئان قوم عَلی اَن لاتعدلوا اِعدلوا هو اَقرب لِلتقوی‏» مائده/ 8   دشمنی با گروهی، شما را به بی‏عدالتی نکشاند، عدالت را پیشه کنید که آن به تقوی و پرهیزکاری نزدیک‏تر است. انسانها در رفتارها و عملكردهای سیاسی – اجتماعی خویش دارای ظرفیت ها و توانمندیهای مختلف هستند. همچنین میزان تقوای افرا د در ایفای مسولیت های واگذارشده به كارگزاران تیز سهم بسزایی خواهد داشت. از این رو لازم است هنگام قضاوت در كارها و عملكردهای آنان، از دایره انصاف و عدالت بیرون نرفته و از قضاوتهای ظالمانه و گناه آلود پرهیز كرد. بر اساس اوامر قرآن نه تنها در قضاوت نسبت به دوستان و نیروهای خودی، بلكه  در قضاوت نسبت به دشمنان نیز می بایست عدالت را پیشه ساخت زیرا آن نشان از تقوای درون دارد.

 

بنابراین نادیده گرفتن  زحمات و فعالیتهای كارگزاران پیشین و زیر سؤال نبردن کارهای خوب و مثبت افراد و به اصطلاح سیاه نمایی دیگران، عملی برخلاف تقوا و از آداب منفی سیاست بازان دنیا طلب خواهد بود. تشكر از زحمات مسولین و خدمت گذاران گذشته افراد، وظیفه ای منطقی و مورد رضایت پروردگار بوده ونشان از روحیه شكرگذاری از خداوند متعال است.

 

در سخنان ائمه معصومین آمده است كه: « من لم یشکر المنعم من المخلوقین لم ‏یشکرالله عزوجل».کسی که از افراد نیکوکار تشکر نکند شکرگذاری خداوند را نکرده است.  بنابراین فعالیت روسای جمهور گذشته و نمایندگان دوره های پیشین مجاس شورای اسلامی و كارگزاران خدوم ملت  باید مورد قدردانی قرار گیرند. اصول اخلاقی اسلام و عقل سلیم بشری رفتارهای خارج از عدل و انصاف رامغایر با روح تقوا و خدامحوری دانسته است. جه بسا زیر سوال بردن دست اندركاران قبلی نظام، به انكار و زیر سوال بردن طرحها و مصوبات و قوانین قبلی آن سیستم  حكومتی منجر شود.

 

نقش رسانه های جمعی

 

رسانه جمعی به تمام ابزارهای غیرشخصی گفته می شود كه به وسیله آن می توان پیامهای نوشتاری، دیداری یا شنیداری را به طور مستقیم به اقشار مختلف جامعه انتقال داد. رادیو و تلویزیون، مجلات و نشریات، كتابها، اینترنت و سینما در زمره رسانه های جمعی شمرده می شوند. رسانه ها می توانند كاركردها مثبت و بسیار تاثیر گذاری برمجموعه مخاطبان خود داشته باشند. اطلاع رسانی جامع و عادلانه به رای دهندگان در باره اهداف، برنامه ها و سیاست های احزاب و نامزدهای انتخابات،  خواسته ها و معیارهای انتخاب كنندگان، شناساندن افراد و چهره ها به رای دهندگان، حقوق و وظایف رای دهندگان و انتخاب شوندگان، قوانین و ضوابط رای گیری و .... از جمله كاركردهای رسانه های جمعی است.حضرت آیت الله العظمی مكارم شیرازی فرمودند : رسانه‌ها می‌توانند یك دیو را به صورت فرشته در بیاورند و یا فرشته‌ای را به صورت دیو نشان دهند. ...  سرنوشت سیاسی و نظامی كشور ما در میدان رسانه تعیین می‌شود و  سرنوشت كشورها به انتخابات بستگی دارد و انتخابات هم تحت تأثیر رسانه‌ ماست. دست اندركاران و طراحان اصلی رسانه ها می بایست همه موازین شرعی و فقهی ابلاغ پیام از قبیل امانتداری، راستگویی، موقعیت شناسی، مخاطب شناسی، عدالت در ارائه پیام، بیطرفی، دفاع از منافع ملی، تبلیغ ارزشهای اخلاقی، تقویت حس همدلی و وحدت ملی، حمایت صریح از اصول قانون اساسی، تبیین مقام ولایت و ... را در قلب های هنری، رسلت اصلی خویش بدانند. همچنین پرهیز از سیاه نمایی، رفتارهای جناحی، گفتارهای توهین آمیز، نقل بی پرده و صریح نظرات نامزدها، عدم تاثیر پذیری از صاحبان ثروت، پرهیز از تعریف و تمجیدهای اغراق آمیزو كناره گیری از تمامی صفات نكوهیده در مكتب اخلاقی اسلام را پیشه خود سازند. در این میان رسانه ملی (صدا و سیما) جایگاهی ویژه در نظام اطلاع رسانی ایفاء میكند.  

 

رهبری معظم انقلاب فرمودند: ...  هم مطبوعات، هم رادیو و تلویزیون، هم كسانی كه به ابزارهای‌ ‌گوناگون ارتباط جمعی دیگری مجهز هستند - رایانه‌ها و شیوه‌های رایانه‌ای - هم كسانی‌ ‌كه یك منبری برای سخن گفتن دارند؛ مثل خطبای جمعه و نمایندگان مجلس شورای اسلامی؛‌ ‌همه توجه داشته باشند كه ًتخریب، فضای انتخابات را خراب میكند». شما از آن كسی كه‌ ‌به او علاقه‌مندید، دفاع كنید؛ هیچ مانعی ندارد؛ اما به آن كسی كه رقیب اوست، مطلقا‌ ‌حمله نكنید؛ تخریب نكنید. این تخریب و این حرف‌زدنها و اهانت كردنها، نه حجیت دارد‌ ‌برای مستمعان، و نه جایز است؛ به خاطر اینكه فضا را خراب میكند.

 

حضرت آیت الله ابراهیم امینی در این باره فرمودند: صدا و سیما یك وسیله همگانی است و به عموم مردم تعلق دارد , مسئولین مربوطه در معرفی افراد حق و عدالت و مساوات را رعایت كنند , هیچ یك از آنها را بر دیگری ترجیح ندهند وگرنه شرعا مسئول خواهند بودحضرت آیت الله اردبیلی در رساله خویش فرموده اند:  بر ارباب وسایل ارتباط جمعی، هنرمندان، و نوسندگان لازم است علم، هنرو ابزار خود را در جهت ترویج معروف و نهی از منكر و پیشگیری از اخلاق ناپسند اجتماعی بكار گیرند و هنر، علم و ابزار نوین ارتباط جمعی را در جهت اِلقاء شبهه و گمراهی و یا اِشاعه اخلاق ناپسند بكار نگیرند.

 

 ب) منكرات تبلیغاتی

 

دوران تبلیغات انتخاباتی بدلیل وجود رقابت های شدید بین كاندیداها و هواداران آنها و جناحهای مختلف سیاسی و تلاش برای كسب آرای بیشتر، رفتارهایی از سوی برخی مردم رخ میدهد كه بدلیل ضعف های فرهنگی یا اعتقادی عده ای از آنان، اوضاع اجتماعی مردم دچار نابسامانی هایی شده و تعدادی  از فعالان سیاسی، مرتكب تخلفات و گناهانی می گردند. برخی از این گناهان و جرائم عبارتند از:  عوام فریبی، دادن وعده‏های دروغین و غیر قابل عمل، تلاش برای کسب مقام و شهرت، تعریفها و تمجیدهای بی جا و ناروا، تبلیغات پر زرق و برق غیر ضرور و شعارهای انتخاباتی توخالی، ایجاد خسارتهای مالی به اموال خصوصی افراد، اسراف و افراط در هزینه‏های انتخاباتی، استفاده از اموال عمومی و امکانات بیت المال، اعمال نفوذ برخی صاحب منصبان، دخالت صاحبان پول و ثروت، افزایش  تهمت و شایعه پراكنی، تسویه حسابهای شخصی و گروهی، در گیریهای قومی و نژادی، آزارها و. مزاحمت های صوتی،  استفاده ابزاری از مقدسات و آموزه‏های دینی، دست‏یازیدن به شیوه‏های تبلیغاتی غیر اسلامی و غربی و....  هریك از عناوین فوق بدلیل تعارض با اصول اخلاقی و نظرات فقهی مراجع تقلید، می تواند مورد خطاب و نهی فقهاؤ واقع گردد. به علاوه اینكه انجام این كارها عوافب ناگواری برای شهروندان داشته و موجب غیر اخلاقی شدن فضای  انتخابات و نگرانی های مختلف افکار عمومی، بی تفاوتی و روی گردانی از انتخابات، گزینش غیر صحیح و نامعقول و عدم انتخاب  كاندیدای  شایسته واصلح و ... می‏شود. در چنین موقعیتی نقش تبلیغی و رسالت نخبگان و مراجع سلامت بخشی به فضای اخلاقی و اعتقادی  جامعه، بسیار آشكار خواهد شد

 

تخریب شخصیت

 

حضرت امام خمینی فرمودند: ... سعی كنید تبلیغات انتخاباتی شما در چهار چوب تعالیم و اخلاق  عالیه اسلام انجام شود و از كارها یی كه با شئونات اسلام منافات دارد جلوگیری گردد... . در جریان تبلیغات انتخاباتی، گروهی از افراد بی اطلاع یا بی اعتنا به ارزشهای اخلاقی اسلام، دست به ترور شخصیت و انتشار تهمت و شایعه پراكنی زده و به جای نقد و ارزیابی دیدگاهها و طرح و برنامه نامزدها، به نقد و نفی شخصیت آنها پرداخته و مرتكب گناهان بزرگی می شوند كه در شان انسان مسلمان و زیبنده جامعه اسلامی نیست. برخی از این گنهكاران برای معقول دانستن كارها خود، به توجیهاتی متوسل می شوند، در حالی كه بر اساس موازین فقهی شرع مقدس، برای جلوگیری از تخلفات و گناهان دیگران اجازه ارتكاب گناه نخواهیم داشت. حضرت امام خمینی در رساله توضیح المسائل خویش فرمودند: جایز نیست برای جلوگیری از معصیت،ارتكاب معصیت مثل فحش ، دروغ و اهانت .آیت الله موسوی اردبیلی فرمودند: برای جلوگیری از معصیت، ارتكاب معصیت دیگر مثل فحش، دروغ و اهانت جایز نیست. آیت الله گلپایگانی  سیاه نمایی و هتك حرمت و آبرو ریزی دیگران را مخالف فقه و حقوق اسلامی دانسته و فرموده اند:  از چیز هایی كه احترام بسیار دارد جان و مال و آبروی مسلمان است كه هیچ كس بدون حكم شرع حق تجاوز به حقوق آنها راندارند . تمسخر و تحقیر انسانهای مومن با هر ابزار و عناصر گفتاری و نوشتاری و امثال آن از قبیل فیلم، عكس، نقاشی، و اشاره و كنایه و اداء و نمایش از مصادیق هتاكی مومن بشمار می آید و خلاف شرع مقدس می باشد.در این باره از مراجع تقلید چنین استفتاء شده است: كشیدن كاریكاتور اشخاص، در صورتی كه موجب استهزاء و هتك آنان شود، چه حكمی دارد؟ همه مراجع عظام، بطور كلی جواب داده اند: استهزاء و هتك حرمت مؤمن حرام است.

 

رهبری معظم انقلاب فرمودند: ... كسانی‌ ‌كه یك منبری برای سخن گفتن دارند؛ مثل خطبای جمعه و نمایندگان مجلس شورای اسلامی؛‌ ‌همه توجه داشته باشند كه ًتخریب، فضای انتخابات را خراب میكند. شما از آن كسی كه‌ ‌به او علاقه‌مندید، دفاع كنید؛ هیچ مانعی ندارد؛ اما به آن كسی كه رقیب اوست، مطلقا‌ ‌حمله نكنید؛ تخریب نكنید. این تخریب و این حرف‌زدنها و اهانت كردنها، نه حجیت دارد‌ ‌برای مستمعان، و نه جایز است؛ به خاطر اینكه فضا را خراب میكند. حضرت آیت الله خامنه ای می فرمایند:  کاندیداها در تبلیغاتشان، حرفهای واقعی بزنند و عقاید واقعی خود را بیان کنند تا مردم نیز با شناخت صحیح و در کمال آزادی، نامزدهای مورد نظر خود را انتخاب کنند و مجلسی در شان ملت ممتاز ایران تشکیل شود.

 

آیت الله ابراهیم امینی در این باره فرموده اند:  افراد انتخاب شونده نیز می توانند با سخنرانی , تبلیغ در روزنامه ها , اطلاعیه ها و پوسترها امتیازات و نكات مثبت خودشان را بیان كنند اما شرعا و اخلاقا حق ندارند از رقیب خود عیبجویی و آبروریزی و تخریب كنند و شخصیت او را بشكنند. چون توهین به مومن حرام است و زیبنده مسئولین نظام نیست . در تبلیغات از اسراف و تبذیر و پخش پوسترهای رنگی آن هم در حد زیاد نیز باید اجتناب كرد.

 

ایشان همچنین با استناد به نظرات امام خمینی در رابطه با تبلیغات انتخاباتی می فرماید : هیچ مقامی و حزبی و گروهی و شخصی حق ندارد به دیگران كه مخالف نظرشان هستند توهین كنند یا خدای ناكرده افشاگری نمایند. از آقایان كاندیداها و دوستان آنها انتظار دارم كه اخلاق اسلامی و انسانی را رعایت كنند...از هرگونه انتقاد از طرف مقابل كه موجب اختلاف و هتك حرمت باشد خودداری نمایند. كه برای پیشبرد مقصود و لو سلامی باشد ارتكاب خلاف اخلاف مطرود و از انگیزه های غیر اسلامی است .

 

مقام معظم رهبری نیز در این رابطه می فرماید : كسانی كه می خواهند در این صحنه مطرح شوند یا كسانی را مطرح كنند مواظب باشند , مواظب موازین شرعی باشند. اگر شما خواستید كسی را معرفی كنید او را معرفی كنید ولی دیگری را نفی نكنید , هیچ كس , هیچ دسته , هیچ جمعی نباید به خودشان اجازه دهند كه به كسانی كه قبولشان ندارند اهانت كنند.حضرت امام خمینی (ره) می فرمایند: باید توجه داشت كه هدف از انتخابات در نهایت حفظ اسلام است . اگر در تبلیغات حریم مسائل اسلامی رعایت نشود چگونه منتخب حافظ اسلام می شود0

 

براستی كاندیدایی كه برای بدست آوردن رای لازم، به خود اجازه می دهد همه ضوابط و اصول و معیارهای شرعی و اخلاقی را زیر پا نهاده و تنها حافظ منافع و مقام  خود باشد، باز هم می توان او را واجد ابتدایی ترین  صلاحیت های لازم برای وكالت جامعه اسلامی دانست و او را جزیی از عصاره فضائل ملت نامید.؟تخریب ناجوانمردانه‌ترین شیوه رقابت است، گفت: افرادی كه به این گونه اقدامات متوسل می‌شوند از ضعیفان هستند.افرادی كه ضعیف هستند و نمی‌توانند با راههای منطقی، كار خود را پیش ببرند،  دست به تخریب رقبا و توهین به دیگران می‌زنند. مردم باید آگاه باشند و  تخریب‌گران را از صحنه گزینش خود دور كنند. و در ارزیابی نهایی خود از كاندیداها به این امور توجه نمایند.تخریب سیاسی امری غیرقانونی و دور از اخلاق انسانی و مرام جوانمردی است و تخریب گران سیاسی مخالفان حقیقی نظام اسلامی و مردم سالاری هستند.این اقدام حكایت از ضعف گروهی دارد كه به واسطه آن اهداف خود را پیگیری می‌كنند، تخریب خلاف دستور رهبر انقلاب است و با دفاع از تخریب هم نمی‌توان از آرای مردم صیانت كردكار تخریبی در دوران انتخابات می‌كنند در واقع ضعف خود را به نمایش می‌گذارند و بر خلاف نظر نظام عمل می‌كنند

 

 دروغ

 

در اسلام دروغگویی به عنوان یكی از گناهان كبیره بشدت مورد نکوهش قرار گرفته تا جایی که  پیامبربزرگ خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)  فرمودند: « هرگاه مؤمن بدون عذر شرعی دروغ می‏گوید، هفتاد هزار فرشته او را لعنت می‏کنند و بوی آزار دهنده ای  از قلب او خارج می‏شود تا به عرش می‏رسد. هچنین دروغگویی كلید و ابزارارتكاب همه گناهان دیگر محسوب شده است.بیان مطالب خلاف واقع در ابعاد مختلف زندگی بویژه در امور سیاسی و اجتماعی كه با سرنوشت دیگران ارتباط پیدا می كند، آثار منفی بی‏شماری درپی خواهد داشت.  سلب اعتماد عمومی، فریب افكار عمومی، ایجاد جو بدبینی و خرد شدن شخصیت گوینده دروغ، از نتایج منفی آن بوده كه خود هریك گناهی دیگر می باشد. بنابراین راست‏گوئی و صداقت در گفتار از آداب ضروری در تبلیغات انتخاباتی  بحساب می آید. اگرچه بیان كردن هر سخن راستی واجب نیست اما گفتن هر دروغی گناه است.البته ارتكاب گناه دروغ در تبلیغات منحصر به گفتن مطالب كذب نمی باشد بلكه نوشتن مسائل غیر واقعی از قبیل القاب و عناوین و مشاغل علمی، سیاسی و اجتماعی خلاف واقع (( آیت الله، استاد، سردار، دكتر، مهندس، رئیس ...) و همچنین نوشتن مسئولیت ها یا پست ها یا سوابق و تخصصهای غیر واقعی، برخلاف قوانین كشورو نوعی كذب محسوب شده و مورد نهی الهی و حرمت شرعی فقهاء واقع می گردد. نامزد ردوغگو بدلیل ارتكاب گناه كبیره صلاحیت اخلاقی لازم را برای دفاع از حقوق مردم نخواهد داشت زیرا فردی كه از خشم الهی ترس نداشته باشد، خشم و غضب موكلینش برای او اهمیتی نخواهد داشت. از این رو مقام معظم رهبری كاندیدای دروغگو را عنصری خطرناك  دانسته و فرموده اند:  [ افرادی كه]  برایشان خلاف واقع گفتن و دروغ گفتن، بلكه مردم را بنا حق تهییج كردن، حق را باطل و باطل را حق جلوه دادن، اهمیتی ندارد ! واقعا اگر چنین كسانی باشند، باید جلوی آنها را گرفت و نباید گذاشت به مجلس راه پیدا كنند.

 

همچنین نقل اكاذیب و حوادث خلاف واقع مربوط به كاندیداها از سوی طرفداران یا مخالفان آنها در نشریا ت، روزنامه ها، رسانه های جمعی و رسانه ملی از مصادیق نشر اكاذیب بوده و ممنوعیت شرعی خواهد داشت.با تاسف برخی افراد با توسل به برخی ازتوجیهات بظاهرشرعی، در صدد ذكر مطالب دروغ برآمده و سپس برای رهاندن خود ازعذاب وجدان یا پاسخگویی به دیگران، ادعای مصلحتی بودن دروغهای خویش را دارند.در حالیكه فقهای شیعه و مراجع تقلید اجازه چنین تخلفات شرعی را نداده اند.در رساله توضیح المسائل مطابق با نظر ده تن از مراجع تقلید به سوال زیر پاسخ داده شده است:سوال: دروغ مصلحتی چه حكمی دارد؟  فتوای همه مراجع ده گانه چنین است:  دروغ مصلحتی به معنای رایج نزد مردم - كه در واقع  دروغ منفعتی است، حرام است . موارد جواز دروغ در اسلام مشخص است از جمله آنها وجود مصلحت اهم ( مثل حفظ جان مؤمن و یا رفع نزاع بین دو مسلمان ) است.

 

.حضرت آیت الله العظمی سیستانی دراین باره فرموده اند: دروغ حرام است.  سپس در باره  دروغ مصلحتی فرمودند:  دروغ گفتن در دو مورد جایز است دفع ضرر از خود یا مؤمن دیگر2- اصلاح بین دو نفر.                                                                

 

همچنین تعرف و تمجید های بیجا و غیرواقعی و مدح و ستایش بی اندازه و اغراق آمیز نوعی دروغ و مخالف اصول اخلاقی اسلام و نظرات فقهاء میباشد.امام عسكری (ع) در باره ستایش های بیهوده از افراد فرمود : «من مدح غیر مستحق فقد قام مقام المتهم ...» : هركسی كه  انسان غیر قابل تعریفی را مدح و تعریف نماید، خود را در جایگاه اتهام قرار داده است. حضرت آیت الله مشكینی نیز فتوا داده اند: حرام است مدح و تعریف باطل از شخص غیر مستحق، و نیز تعریف شخص مستحق به بیش از استحقاق.                                                       

 

تهمت

 

با تاسف یكی از آسیب های شایع در عرصه انتخابات، ارتكاب گناه تهمت از سوی كاندیداها یا طرفداران آنها است است. تهمت به معنای نسبت دادن كاری به شخصی است در حالیكه آن شخص هرگز آن را انجام نداده است. خداوند در قرآن مجید این افراد را آزاردهنده گانی گنهكار معرفی كرده و می فرماید:  « والذین یؤذون المؤمنین و المؤمنات بغیر ما اكتسبوافقداحتملوابهتانا واثمامبینا» احزاب/58آنان كه مردان و زنان مومن را به خاطر كاری كه انجام نداده اند آزار میدهند، متحمل بهتان و گناه آشكار ی شده اند.امام رضا (ع) به نقل از رسول خدا(ص) چنین می فرماید: « من بهت مؤمنا او  مؤمنة، اوقال فیه ما لیس فیه اقامه الله یوم القیمة علی تل ّ من ناراٍ حتی یخرج مما قال فیه.»

 

كسی كه به مرد یا زن با ایمانی بهتان بزند، یا دربارۀ او چیزی بگوید كه در او نیست، خداوند در روز قیامت او را روی تلی از آتش جهنم نگه می دارد تا از عهدۀ آنچه درباره آن مؤمن گفته، بیرون آید. و معلوم است چون قادر به اثبات گفتۀ خویش نیست، همیشه درعذاب است. در دوران تبلیغات انتخاباتی، یكی از ابزارهای بیرون راندن رقیبان و نابودی شخصیتی آنان، زدن تهمت های مختلف خانوادگی، اخلاقی، مالی، سیاسی و .... به دیگران است. پخش و گسترش انواع تهمت ها از قبیل فساد مالی و سیاسی یا فساد اخلاقی وخانوادگی موجب آزرده شدن روح نیكان و نیز مسموم ساختن فضای انتخابات بوده و برخی نیز تنها بخاطر حفظ آبروی خود، با كنار گذاشتن میدان رقابت، بحران ایجاد شده را فیصله می دهند. ترك كردن سریع و بی قید و شرط صحنه انتخابات و تجاوز به حقوق سیاسی و شخصیتی نامزدهای شایسته نه تنها گناهی در حق متهمان است بلكه موجب دلسردی مردم از رای دادن گشته و در نتیجه حقوق جمعی مردم مورد تجاوز دغلبازان حیله گر واقع می شود.مقام معظم رهبری در سفارشهای خود نسبت بعه همگان از جمله مسولین، به یكی از اینگونه اتهامات اشاره كرده، می فرماید: 

 

بعضیها را به اندك چیزی « ضد ولایت فقیه» می گویند! معلوم نیست اگر كسی یك وقت در جایی یك كلمه حرفی زد، این ضدیت با ولایت فقیه باشد.رمی به « ضدیت با ولایت فقیه » چیز آسانی نیست كه تا اندك جیزی از كسی دیدیم، فورِا این مهر را به پیشانی او بزنیم ؛ ضدیت با ولایت فقیه، شواهد و ضوابطی دارد. البته ضدیت با ولایت فقیه، یعنی ضدیت با اصیل ترین و ركین ترین اصول و اركان نظام جمهوری اسلامی.

 

براساس نظر ایشان هر گاه فردی غالباً و صریحاً با مواضع و تصمیمات دستگاه رهبری كه طبق قانون اساسی، سیاستهای اصلی نظا م را تشكیل می دهد مخالفت ورزیده و دشمنی می كند، ضدیت با رهبری شمرده می شود. اما بیان یك نظریه یا مخالفت با یك قضیه بطور موردی ضدیت با ولایت فقیه نمی باشد.بنابراین انسان مسلمان و پایبند به اصول شرعی و اخلاقی نباید بدون تحقیق افراد را متهم كند. حتی براساس ظن و گمان یا پندارها  و تحلیل های شخصی خوداجازه سوئ ظن و سپس اتهام به دیگران را نخواهیم داشت. چه اینكه برخی اوقات متهم كردن افراد به برخی مسائل غیر واقعی موجب خروج او از صحنه های سیاسی- اجتماعی شده و چه بسا بخاطر عدم حمایت و پشتیبانی از سوی نیروهای خودی و دوستداران انقلاب، در صف مخالفان و دشمنان واقع شود. كه آن نیز گناهی بزرگتر و نابخشودنی است. بدیهی است چنانچه فردی را با استناد به شواهد و اسناد معتبر، دارای اشكالات یا معایب اساسی یافتیم، برای جلوگیری ازهرگونه اختلال در امر انتخابات، به عنوان امر به معروف و نهی از منكر، به همان فرد مورد نظر و یا مراجع قانونی مراجعه خواهیم كرد.   

 

هدایای فریبنده

 

یكی از آسیب های قابل رواج در ایّام تبلیغات انتخاباتی، گرفتن یا ارائه هدایای مالی یا خدمات رایگانی است كه ممكن است بین نامزدها و طرفداران یا مردم دیگر اتفاق بیافتد. این رفتار اجتماعی چنانچه در اوقات عادی غیر انتخابات انجام شود و هدیه دهنده با نیّت مقدس و مشروع كمك یا مساعدت و یا جلب قلوب و رفع كدورت های قلبی بین افراد و یا ... اقدام به پرداخت هدایا و یا ارائه خدمات رایگان نمایید، امری بسیار مقبول و قابل ستایش خواهد بود.در دوران تبلیغات انتخابات، انجام چنین كارهایی ممكن است گیرنده یا دهنده آن را متهم به عمل خلاف شرع رشوه نتماید و یا اینكه آْن دو با علم و یقین به هدف نامشروع رشوه و با هدف كسب رای  از سوی رای دهندگان و تفاق بیافتد. بدیهی است چنانچه رشوه دهنده متتقاضی رفتار سیاسی غیرمشروع می باشد، رای دهنده رشوه گیر نیز بطور متقابل توقعات و خواسته های ویژه ای از فرد منتخب خود خواهد داشت. بنابراین هردو مرتكب تخلفات شرعی و قانونی می گردند. امام علی (ع) در نهج البلاغه همین موضوع را بررسی كرده و فرموده اند: « والله لو اعطیت الا قالیم السبعه بما تحت افلاكها علی ان اعصی الله فی نملة اسلبها جلب شعیرة ما فعلته... » به خدا سوگند اگر اقلیم های هفتگانه را با آنچه در زیر آسمانها است به من دهند، تا اینكه با گرفتن پوست جوی از دهان مورچه ای، خداوند را نافرمانی كنم، هرگز این كار را نخواهم كرد0 و این دنیا شما نزد من از برگ جویده ای كه در دهان ملخی باشد، خوارتر و بی ارزشتراست.» این موضعگیری سخت امیرمومنان علی (ع) است كه در برابر فرد منافقی كه رشوه آورده بود و قصد داشت آن را با توجیه هدیه به آنحضرت بدهد، انجام شد .   فقهای بزرگوار شیعه فتاوای صریحی در موضوع رشوه بویژه در مسائل سیاسی دارند. از حضرت آیت الله علامه سیدمحمد حسین فضل الله استفتاء شده است :

 

آیا نامزد انتخاباتى مى تواند با حیله و فریب و به كارگیرى روش هاى مادى و خدماتى، رأى دهندگان را به برگزیدن خود ترغیب كند؟ حكم رأى دادن به چنین افرادى چیست؟

 

معظم له در جواب فرموده اند:

 

 مردمى كه چنین رفتار فریبنده اى را مشاهده مى كنند، اگر اعتقادى به شایستگى چنین فردى ندارند، حق ندارند تسلیم تبلیغات او شوند. زیرا صرف باور و اطمینان نامزد به خودش، ایجاب نمى كند كه دیگران هم به او اعتقاد پیدا كنند. رأى دهنده باید به دور از تأثیر ابزارهاى فریبنده اى كه نفع مادى یا معنوى اى به او عرضه مى كند به مسؤولیت شرعى خویش فكر كند. او باید فكر كند كه آیا این نامزد شایستگى به دست گرفتن این منصب را دارد یا خیر؟ اگر او را شایسته یافت، مشكلى در پذیرش هدایا و خدمات او نیست. هرچند ما این كار را نمى پسندیم و حتى در برخى شرایط بنا به برخى ملاحظات پذیرش چنین هدایا و خدمات را جایز نمى دانیم.رأى دهنده نباید تحت تأثیر تبلیغات فریبنده قرار گیرد. و اگر دانست كه آن شخص براى تصاحب رأى او، به وى بذل و بخشش مى كند ولى خود او مى داند كه چنین نامزدى را برنخواهد گزید، قبول بذل و بخشش بر وى جایز نیست، زیرا چنین كارى حرام خورى (اكل للمال بالباطل) است. مراجع دیگر تقلید شیعه این پدیده منفی اجتماعی را بررسی كرده و با توجه به آثار مخرّب آن در مسائل اداری و دستگاهای دولتی، به پرسش زیر جواب داده اند:سوال: دادن رشوه برای مشكل اداری و تسریع در كار چه حكمی دارد ؟ جواب: ( حضرات آیات عظام امام خمینی، بهجت، خامنه ای، صافی، فاضل، مكارم شیرازی، نوری همدانی )  پرداخت پول یا اموالی از سوی مراجعه كننده به كارمند ان ادارها  كه وظیفه ارائه خدمات به مردم را دارند منجر به فساد در اداره ها خواهد شد  كه از نظر شرعی حرام است – گرفتن آن بر دریافت كنند ه نیز حرام است و حق تصرف در آن را ندارند.                     برخی افراد ضعیف الایمان یا كسانی كه همواره برای رسیدن به امیال خویش بدنبال راههای بظاهر شرعی و حیله های عوامفریبانه هستند، دانسته یا ندانسته متوسل به قاعده ضد دینی (( هدف، وسیله را توجیه می كند )) شده و مرتكب خلاف شرع می گردند. حضرت آیت الله خامنه ای بر مبنای قرآن و سنت اینگونه رفتارهای غربی و ضد شرعی را ردّ كرده و در جواب یكی از استفتائات فرموده اند: هدیه در محیط كار و از جانب ارباب رجوع  یكی از خطرناكترین چیزها است و هر چه بیشتر از آن اجتناب كنید به صرفه  دنیا وآخرت شما خواهد بود.  حضرت آیت الله مكارم شیرازی در جواب از استفتای زیر فرمودند: سؤال : گرفتن یا دادن هدایا در ایام انتخابات از سوی كاندیداها چه حكمی دارد ؟ جواب: هدایا اشکال دارد. معظم له در پاسخ به سؤالی دیگر در این موضوع فرمودند:سؤال : آیا استفاده از اموال و هدایا و كمك های نقدی ثروتمند ان غیر متشرع برای تبلغات كاندیداهای انتخاباتی جایز است ؟جواب:  در صورتی كه هدف آنها رسیدن به منافع نامشروعی باشد جایز نیست.فتوای حضزت آیت الله صانعی در این چنین است.گرفتن رشوه و پرداخت آن حرام است، مگر در جایى كه انسان بدون پرداخت رشوه نمى تواند به حقّ خود برسد، كه در این صورت، براى پرداخت كننده مانعى ندارد و معذور است، ولى براى گیرنده حرام است و اكل مال از طریق باطل است.

 

 غیبت

 

 تخریب چهره مومنین به وسیله غیبت و بدگویی دیگراز دیگران در شمار گناهان بزرگ است كه قرآن مجید آن را به شدت نهی كرده و به (خوردن گوشت مرده برادر ) تشبیه كرده است.« وَلا یَغتَب بعضُكُم بَعضاً اَیحبّ احدكم اَن یاكلَ لحمَ اخیه میتاً» حجرات/12  همچنین ائمه معصومین (علیهم السلام) شدیدا از آن نهی كرده اند.

 

پیامبر گرامی اسلام فرمود : ای كسانی كه باز زبان مدعی ایمان هستید ولی ایمان در قلبتان نفوذ نكرده است , از مردم غیبت نكنید , در صدد عیوب آنها برنیائید , زیرا هر كس كه از برادر مومنش عیبجویی كند خدای متعال نیز عیوب او را كشف و رسوایش می سازد , گرچه در داخل خانه اش باشد.

 

از مقام معظم رهبری استفتاء شده است؟ لطفا حكم غیبت را با توجه به مسائل دینی بیان كنید؟ حضرت آیت الله خامنه ای در تبیین و حكم شرعی غیبت فرموده اند:  بطور كلی اگر پشت سر مؤمن، مطلبی گفته شود كه حقیقت  دارد لكن اگر او مطلع شود ناراحت می شود  و این مطالب به قصد عیب جویی گفته شود یا نزد عرف عیب جویی به حساب می آید،  غیبت است و جایز نیست .  و صِرف معلوم بودن[ آن مطلب] برای هر دو طرف ...  مجوز غیبت نیست. ولی گفتگو در باره خوبی های یك فرد حكم غیبت را ندارد. همچنین در مورد مشاوره نیز،  اطلاع دادن مانعی ندارد.

 

معظم له در پاسخ به این سوال كه: (منظور از مؤمن چیست ؟ یعنی هر فردی را می توان مؤمن نامید؟)، فرمودند:   مؤمن یعنی كسی كه  شیعه اثنی عشری است.

 

  از حضرت آیت الله العظمی روحانی استفتاء شده است: اگر شخصی یا اشخاصی پشت سر شخصی صحبت كنند در صورتی كه او آن عمل را انجام داده است و كسی راضی نباشد كه پشت سرش بگویید آیا غیبت محسوب می شود؟ ایشان در جواب فرمودند:  غیبت عبارت است از آن كه : عمل بدی را كه شخصی مخفیانه انجام داده و راضی به افشاء آن نیست , شما افشاء كنید و در غیاب او به دیگران بگویید حضرت آیت الله روحانی در جواب استفتاءای فرمودند: حرمت غیبت اختصاص به غیرمسائل سیاسی ندارد. امام  صادق (ع) دربارۀ غیبت كردن، این گونه فرموده است : « الغیبة تأكل الحسنات كما تأكل النار الحطب »  غیبت، نیكیها را می بلعد چنانكه آتش هیزم را.حضرت آیت الله مشكینی (در مساله 340 ) فرمودند: حرام است غیبت كردن از مؤمن غیر متظاهر به فسق، یعنی عیوب او را آشكاركردن در صورت عدم رضایت او، چه با گفتار باشد، یا نوشتار، یا كردار، یا طریق دیگر. غیبت انسان مومن از گناهانی است كه ساقط كننده عدالت گوینده اش می گردد. واز نظر فقهی كسی كه مرتكب گناه كبیره كردد دارای عدالت نیست و در بسیاری از احكام شرعی از جمله امامت جماعت و قبول شهادت او در مجامع قضایی قابل پذیرش نخواهد بود غیبت كننده باید ابتدا در پیشگاه خداوند توبه كند و سپس از فرد غیبت شده پوزش و حلالیت بطلبد.  معمولاً این نوع از تخریب‌ها كه با مبانی دینی نیز به هیچ وجه سازگاری ندارد، اثر معكوسی را داشته و فرد یا گروه مورد هجمه در سالیان اخیر كمتر در انتخابات‌ها شكست خورد‌ه‌اند؛ چرا كه از سویی مردم تخریب‌كنندگان را جریانی ناسالم ارزیابی كرده و حاضر به اعتماد كردن به این طیف نمی‌شوند و از سوی دیگر تخریب باعث‌ «مظلوم‌نمایی» فرد یا جریان تخریب شده می‌شود كه همین امر موجب افزایش آراء آنها خواهد شد. گویا برخی براین روش و عقیده غربی و ضد دینی هستند كه  برای رسیدن به هدف از همه ابزارها می‌توان استفاده كرد حتی از ابزارهایی همانند دروغ‌پردازی، تهمت و افترا زدن كه در دین مبین ما به‌عنوان گناهان كبیره برشمرده شده است.تجربه تاریخی در كشور ما در سالهای بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نشان داده كه حركتهای افراطی و تندرویهای غیر عاقلانه و غیرلازم، جناح‌های سیاسی را وارد چالشهای اساسی با مجموعه نظام كرده است. و در اثر تند روی های برخی افراد، جمع كثیری از كسانی كه مورد تهاجمات ضد اخلاقی و غیرشرعی دوستان و خودی ها واقع شده اند، پس از چندی به مخالفان سرسخت نظام تبدیل شده اند. براستی كسانی كه ادعای پیروی از سیره و اندیشه امام علی (ع) را دارند، چه مقدار از قدرت جاذبه آن امام مظلوم درس آموخته و  بهره جسته اند؟

 

تندروهای های همه جناح های دوستدار انقلاب و جمهوری اسلامی،ً نظام را به چالش های شدید كشانده و مجموعه آنچه كه به عنوان جمهوری اسلامی و دستاوردهای آن كه بیش از یك قرن بزرگان، روحانیون و مراجع ارزشمند تقلید هزینه‌های آن را پرداختند در معرض خطر قرار داد. از اینرو سخنی به گزافه نگفته ایم كه یكی از بهترین راههای سرنگونی نظام اسلامی از سوی دشمنان، ایجاد اختلافات قومی، سیاسی و اجتماعی بویژه در دوران تبلیغات انتخاباتی بوده است.از همین رو حضرت امام خمینی فرموده اند: مردم در انتخابات موظفند موظف شرعى هستند كه اختلافات كوبنده را از آن دست بردارند. امام خمینی فرموده اند: جایز نیست برای جلوگیری از معصیت،ارتكاب معصیت مثل فحش ، دروغ و اهانت . آیت الله العظمی مکارم شیرازی اظهار داشتند: در صورتی که انتخابات، اسلامی برگزار شود، دیگر دروغ، تخریب و وعده های کاذب وجود نخواهد داشت.

 

افشاگری

 

 افشاگری به معنای  پخش و گسترش بدی ها یا ضعف ها و نقائص شخصی یا شخصیتی افراد با هدف  مطلع كردن افراد جامعه از بدی های  یك فرد و دستكاری در افكار و اذهان عمومی می باشد.داشتن چنین نیتی از سوی افشا گران (با چشم پوشی از انجام یا عدم آن) نشان از خباثت درونی و پستی اخلاقی طراح یا طراحان آن دارد. اقدام برای رسیدن به این هدف شیطانی از هر راهی كه باشد، گناهی بزرگ است زیرا حفظ آبرو و حرمت مسلمان وظیفه ای همگانی و به مراتب از حفظ حرمت كعبه بالاتر خواهد بود. در انجام این عمل غیر انسانی هیچ توجیه معقول و منطقی و هیچ نیت خیر خواهانه ای از سوی مجرمین نسبت به فرد افشاء شده قابل تصور نخواهد بود. زیرا بهترین شیوه جلوگیری از مفاسد و انحرافات اشخاص، اجرای مقررات امر به معروف و نهی از منكر خواهد بود.حضرت امام خمینی  فرمودند: هیچ گروه و شخصی حق ندارد به دیگران كه مخالف نظرشان هستند توهین كنند یا خدای نخواسته افشاگری نمایند. افشاگری در ایام انتخابات عملی مجرمانه و موجب ازبین بردن حق الناس و نیز آلوده ساختن فضای انتخابات می باشد از همین رو در توصیه های حضرت امام خمینی و رهبرعزیز انقلاب، هشدارهایی برای فعالان سیاسی و كاندیداها و طرفداران آنها بیان نموده اند و مردم را از انجام چنین كارهایی نهی كرده اند. البته این واژه در فتاوای و رساله های علمیه كمتر به چشم می خورد اما كارها و رفتارهای كه منجر به این عمل خلاف شرع میگردد، در نظریات همه مراجع تقلید وجود داشته و بشدت مورد نهی فقهای بزگ اسلام و اساتید اخلاق واقع شده است.بر اساس فتوای فقیهان، هر گونه تجسس و تحقیق برای اطلاع یافتن از وضعیت خصو صی افراد و معایب و نقائص افراد، عملی برخلاف شرع خواهد بود.حضزت آیت الله مشكینی فرموده اند:  حرام است تجسس از عقاید قلبی و اسرار داخلی مؤمن به منظور اِیذاء و رسواكردن او. حرمت تجسس از زندگی شخصی افراد به حدی است كه حتی كوچكترین رفتارهایی كه منجر به آن شود، برخلاف شرع مقدس می باشد. حضرت آیت الله صافی در رساله  خویش ( مساله 2889) آورده است:  خانه افراد مسلمین محترم است و بدون اذن صاحبش ورود در آن ,جایز نیست بلكه سر كشیدن به خانه غیر, از بالاى بام , یا شكاف دیوار یا روزنه در,جایز نیست . البته از این سخنان نباید سوء استفاده شود. بلكه افشاگری در جای خود كاری لازم  و واجب است زیرا كسانی كه در جامعه دارای موقعیتی هستند بطوری انحراف و گمراهی شان در جامعه اثر می گذارد، باید با افشای آن به مبارزه فرهنگی با آنها پرداخت. به عنوان مثال كسی كه شراب می خورد و پشت فرمان اتوبوس می نشیند، باید او را افشاء كردزیرا جان مسافران در خطر است ولی اگر كسی مخفیانه در خانه خود شراب خورد، جایز نیست به نام افشاگری آبروی او را بریزیم. از همین رو حضرت آیت الله مكارم شیرازی در جواب از استفتای زیر فرمودند: سؤال : بیان انحرافات اجتماعی یا سیاسی یا اخلاقی و مذهبی برخی افراد به منظور جلوگیری از اغفال مردم و ارشاد جاهل و نهی از منكر جایزاست یا خیر ؟ایشان در جواب فرمودند:  در صورتی كه این كار تنها، راه نهی از منكر باشد اشكالی ندارد.همچنین معظم له در جواب از سؤال زیر فرمودند: باتوجه به این كه برخی افراد با پنهان كردن زوایای بسیار انحرافی خود  قصد تصرف غاصبانه پست های كلیدی نظام را داشته و در صورت پیروزی در انتخابات، ضررهای جبران ناپذیری به مردم و منخبین خود خواهند زد، و حتی با نهی از منكر ااین ضرر منتفی نخواهد شد، در این صورت برای نجات جامعه باید چاره ای دیگر اندیشید.از آیت الله مكارم شیرازی استفتاء شده است: افشای افكار انحرافی و سوابق منفی كاندیداها چه حكمی دارد ؟ایشان در جواب فرمودند:  آنچه برای حفظ کشور لازم است افشای آن لازم است.

 

عكس و اطلاعیه غیر مجاز

 

بر اساس قوانین مصوب، كاندیداها و طرفداران آنها به منظور شناساندن خود یا نامزد مورد نظر خویش اجازه دارند در چارچوب زمان مشخص شده، از وسایل و ابزارهای متفات و قابل قبول وزارت كشور، از قبیل چاپ عكس – پوستر- پارچه نوشته – جزوه های مختلف زندگینامه، لوح فشرده (CD) و ... استفاده تبلیغاتی كرده و به روشنگری بپردازند.از آنجا كه این ابزار و عناصر فرهنگی هم می توانند مشمول موازین شرعی و قواعد فقهی قرار گیرند، لازم است دست اندركاران امور تبلیغاتی  به آن بذل توجه نمایند.بر اساس فتاوای فقهای شیعه تكثیر و انتشار هر نوع تصویر می بایست از توجهات تلذذ نامشروع مبرا باشند. در این میان تصاویر بانوان از حساسیت های بیشتری برخوردار هستند. به یقین استفاده از عكس های آرایش شده از مجوز شرعی برخوردار نمی باشند.در این باره استفتاء شده است: آیا استفاده ابزاری از عكس های آرایش كرده و چهره های جذاب زنان یا مردان در پو سترها و بروشورهای تبلیغات انتخاباتی جایز است؟آیت الله مكارم شیرازی در جواب فرمودند:  جایز نیست. از حضرت آیت الله العظمی روحانی در این موضوع استفتاء شده است:

 

 حكم پخش و نشر و خرید و فروش و نگاه و نگهداری عكسهای رنگی زنهای هنر پیشه كه با چهره های جذاب و چشمگیر و در بعضی موارد موهای نمایا ن چاپ و تكثیر شده چیست ؟ با توجه به این كه افراد نامبرده معروف و سرشناس هستند و راضی هستند كه مردم به عكس آنها نگاه كنند آیا باز هم نگاه كردن به آنها حرام است ؟

 

 معظم له در جواب فرموده اند:  نظر به این كه نشر و تكثیر چنین عكس هایی موجب تحریك جوانان می شود , قبیح است و جایز نیست . راضی بودن و نبودن آنان دخیل در حكم نیست.

 

همچنین بهتر است كاندیداهای محترم بویژه زنان وبانوان متدین از تكثیر عكس هایی كه می تواند مورد سوء استفاده برخی افراد واقع گردند و بطور غیرمستقیم اسباب تمسخر یا هتك حرمت صاحبان عكس ها شوند، بشدت پرهیز نمایند.در باره سخنرانی خانمها در تبلیغات انتخاباتی آیت الله روحانی استفتاء شده است: سخنرانی برخی خانم ها برای تبلیغات در زمان انتخابات یا غیره چه صورت دارد؟  اگر مردان صدای آن زن را بفهمند و بعضا باعث تحریك جوانان شود چه صورت دارد ؟  معظم له جواب فرمودند:  سخنرانی فی نفسه جایز است و شنیدن مرد نامحرم اشكال ندارد. ولی چنانچه خود سخنرانی و یا چیزی كه تؤام با آن است موجب تحریك قوه شهوانی شود، جایز نیست.در این باره استفتاء شده است: – كشیدن كاریكاتور اشخاص، در صورتی كه موجب استهزاء و هتك آنان شود، چه حكمی دارد؟همه مراجع محترم تقلید جواب فرموده اند: استهزاء و هتك حرمت مؤمن حرام است. همچنین حضرت آیت الله مشكینی فرموده اند: استهزاء و مسخره كردن مؤمن حرام است. دراغلب جزوه ها و بروشورهای نوشتاری، از كلمات و اسماء‌ مقدس و آیات قرآن استفاده می شود.  با توجه به اینكه این گونه نوشته ها اغلب پس از مطالعه و استفاده، در معرض نابودی و پاره شدن واقع می شود، لازم تابیری برای جلوگیری از بی احترامی به اسماء مقدس آن جزوات اندیشیده شود.

 

تصرف در اموال عمومی و خصوصی

 

چسباندن عكس ها و اطلاعیه ها و پلاكاردهای تبلیغاتی و نیز شعار نویسی بر روی اماكن عمومی و ساختمانهای دولتی و تابلوهای عمومی بدلیل اینكه تصرّف در بیت المال مسلمین و برخلاف قوانین مصوب كشور و نیز ایجاد نوعی بی نظمی اجتماعی بحساب می آید، كاری برخلاف شرع مقدس بوده و حرام می باشد. همچنین انجام اینگونه كارها روی دیوارها و اموال شخصی افراد، چناچه بدون رضایت مالكین محترم آنها صورت گیرد، تصرّف در اموال دیگران و ضایع كردن حق الناس بشمار می آید. بدیهی است ارتكاب چنین تخلفاتی، مخالف شرع مقدس بوده و گناه بحساب می آید.  

 

تعصبات غیر دینی

 

حمایت های بدون دلیل و رفتارهای غیر منطقی و متعصبانه از افراد و كاندیداها و دفاع جاهلانه از نقاط منفی و نظرات یا عملكردهای نادرست كسانی كه مورد علاقه و فی محبوب ما هستند، عملی ضد اخلاقی و برخلاف شرع می باشد. قرآن مجید چنین كارهای را نكوهش كرده، فرموده است:« اِذ جَعلَ الذینَ كفروا فِی قُلوبهم الحمیّة حمیّة الجاهلیّةِ» [ به یاد آرید]هنگامی را كه كافران در دلها ی خود، خشم و تعصب جاهلیت داشتند. حضرت آیت الله  مشكینی (در مساله 162) فرموده است:  اِعمال تعصب ناروا در بارة خویشاوندان و منسوبان و دوستان مانند : معرفی باطل آنها، دادن حق دیگران به آنان، سكوت در مقابل تعدی و ظلم آنان، و كمك به ستم و زور گویی آنان حرام است. در حدیثی از پیامبر خدا (ص) آمده است : كسی كه تعصب بورزد یا به نفع او تعصب ورزیده شود، حلقه ایمان را از گردن خویش، باز كرده است. همچنین فرمود: هركسی در دلش به اندازه دانه خردلی، تعصب  باشد، خداوند در قیامت، او را با اَعراب جاهلیت برانگیزاند.

 

یكی از آسیب های دوران انتخابات، توجهات بیش از حد برخی كاندیداها یا طرفداران آنها به گرایشات قومی، قبیله ای، صنفی و عشیره ای برای بدست آوردن آرای بیشتر به منظور رسیدن به اهداف خود می باشد. بدیهی چنانچه رای دادن به اینگونه افراد تنها برمبنای تعصبات فامیلی یا قومی و قبیله ای باشد، رای از روی تعصبات جاهلی بحساب آمده و مورد نهی خداوند خواهد بود.امام علی (ع) فرموده است: اگر ناگزیر از داشتن تعصب هستید، پس در راه یاری رساندن به حق و كمك به ستمدیده، تعصب نشان دهید.

فصل چهارم :  انتخاب اصلح

 

الف) مفهوم و ضرورت انتخاب اصلح

 

پیامبربزرگ اسلام صلی الله و علیه و آله فرمود: «مَن ِاستعملَ عاملا مِن المسلمین و هوَ یعلم اَنّ فیهم اَولی بِذلک منه و اَعلم بِکتاب الله و سنة نبیه فقد خان الله و رسوله و جمیع المسلمین».یعنی: هر کس از مسلمانان عاملی (کارگزاری) را بر سر کار بیاورد (و به او مسئوولیت ‏بدهد) در حالی که می‏داند در بین مسلمانان فردی وجود دارد که او برای این کار سزاوارتر بوده و به کتاب و سنت پیامبر - صلی الله علیه و آله - آشناتر است، آن کس به خدا و رسول خدا - صلی الله علیه و آله - و جمیع مسلمانان خیانت کرده است . انسان مكلف علاوه بر حضور در صحنه انتخابات  می بایست  رأی هدفمندانه به صندوق بیاندازد.  صرف مشاركت ادای تكلیف نیست بلكه رأی او باید هدفمند باشد یعنی هرگاه تكلیف شرعی بر عهده ی شخصی واقع شد  در صورتی از انسان ساقط می شود كه آنچه كه لازم بوده به نحو احسن هدفگیری نموده  و انجام دهد یعنی محاسبه كند كه رأی او در جهت تقویت حكومت دینی، اعتلاء و عزت اسلام و استحكام جایگاه ولایت خواهد بود یا نه اگر رأی او تقویت كننده حاكمیت اسلام و نظام جمهوری اسلامی بود این رأی هدفمند است و الاّ مسقط تكلیف نیست. و براساس حدیث فوق، چنانچه رای دهنده عمداً و یا برمبنای برخی گرایشات نفسانی و جناحی، فرد اصلح را كنار نهاده و شخص دیگری را انتخاب و بكار گمارد، به یقین خائن به خدا و رسولش و مسلمین خواهد بود. تایید تمامی داوطلبان نمایندگی از سوی سوی مراجع قانونی به معنای برخورداری آنها از شرایط نسبی و برخوردار بودن از حداقل های نمایندگی و جواز ورود در صحنه انتخابات بوده و این كه آنها افراد صالحی هستند می باشد . در این هنگام وظیفه رأی دهنده فراتر از این است یعنی پس از تایید صلاحیت  نامزدها  صاحب رأی باید با تفكر و تحقیق از میان آنها گزینه اصلح را انتخاب كند تا به تكلیفش عمل كرده باشد.از این رو حضرت امام خمینی (ره) فرمودند:  اگر اصلح را انتخاب کردید، کاری اسلامی می‏کنید و این یک محکی برای خودتان است که تشخیص بدهید انتخاب برای اسلام است یا برای صلاح خودتان. مقام معظم رهبری در این رابطه می فرماید : هم چنان كه اصل انتخابات یك تكلیف الهی است انتخابات اصلح هم یك تكلیف الهی است بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، انتخاب اصلح را چنین بیان كردند:  انتخاب اصلح برای مسلمین، یعنی انتخاب فردی که تعهد به اسلام و حیثیت آن داشته باشد و همه چیز را بفهمد. باید مسلمانی باشد که احتیاجات مملکت را بشناسد و سیاست را بفهمد و مطلع به مصالح و مفاسد کشور باشد و ممکن است به شما و گروه شما هم مربوط نباشد . آیت الله ابراهیم امینی فرموده اند: اگر شركت در انتخابات و رای دادن یك تكلیف شرعی و ملی است باید با تحقیق و كنجكاوی فرد اصلح را بشناسید و به او رای مثبت بدهید. گرچه به همه كسانی كه صلاحیت آنان بوسیله شورای نگهبان تایید شده می توان رای داد ولی انتخاب شایسته ترین آنها اولویت دارد. در انتخاب افراد كاملا دقت كنید.

 

 ب) معیارهای اصلح

 

داشتن بینش سیاسی:براساس سخنان امام علی (ع) تخصص و كارآیی اجرایی درمسولان و کارگزارن حکومت، به تنهایی کافی نیست; بلکه لازم است که کارگزان ر دارای بینش و آگاهی سیاسی باشد تا مغلوب و فریفته دیگران بویژه دشمنان نشود و در اداره امور کشور، و رتق و فتق امور مردم فریب نخورده و بتوانند جامعه اسلامی رابه بالاترین درجه کمال برسانند .

 

امام علی علیه السلام فرموده است: « آفة الزعماء ضعف السیاسة » آفت کارگزاران ناتوانی در [بینش] سیاسی است. و نیز فرمودند: «من قصر عن السیاسة صغر فی الریاسة»کسی که در سیاست کوتاه [فکر] باشد، مدت ریاستش اندک خواهد بودآیت الله امینی ویژگیهای نامزد اصلح چنین بیان داشته اند : به كسانی رای بدهید كه از جهت علم و تقوا و آشنایی با حوادث زمان و موقعیت اجتماعی بر دیگران برتری دارند , یعنی اصلح هستند. امام راحل می فرمایند: یكى از وظایف مهم شرعى و عقلى ما براى حفظ اسلام و مصالح كشور، حضور در حوزه هاى انتخابیه و راى دادن به نمایندگان صالح كاردان و مطلع بر اوضاع سیاسى جهان و سایر چیزهایى كه كشور به آنها احتیاج دارد مى باشد.

 

انصاف و عدالت‌پیشگی

 

از مهمترین شرائط  کارگزاران و مسئولان حكومت اسلامی، رعایت انصاف، عدل و قسط در برنامه ریزی ها و رفتارها وتمامی شئون اجتماعی و سیاسی می باشد. بنا براین پرهیز از هر گونه ستم و ظلم نسبت‏ به دیگران بویژه مردم منتخبش بروی واجب خواهد بود. قرآن كریم با صراحت و قاطعیت تمام  این صفت كاركزاران را بین می‏فرماید: «ولا ترکنوا الی الذین ظلموا فتمسکم النار ومالکم من دون الله من اولیاء»  هود/113 

 

 به آنان که ستم کردند، اعتماد نکنید که آتش دامنگیر شما می‏شود و جز خدا برای شما یاورانی نیست.بر این اساس  نباید مسولیتهای كشوری را به چنین افرادی واگذار كرد و آنان یاری رساند.  امروز بزرگ‏ترین یاری به افراد ظالم و ستمكار، رای دادن به آنان و انتخاب آنان است . امام صادق علیه السلام می‏فرماید: «من مشی الی ظالم لیعینه وهو یعلم انه ظالم فقد خرج عن الاسلام; (12) هر کس برای مساعدت و یاری ظالمی در پی او رود، در حالی که می‏داند او ظالم است، از اسلام خارج شده است.(آیت الله صافی در رساله اش فرمودند: اعـانت ظلمه وكسانى كه با دین و احكام دین , ضدیت ومعاندت دارندوهمراهى نمودن با آنها در ظلم وستم , تجاوز به حریم دین و حرام است.

 

شجاعت انقلابی

 

 

یکی از معیارهای بنیادین  کارگزاران نظام دینی، داشتن شهامت، شجاعت و جرات بیان نظرات خود و استقلال رای و نترسیدن از دشمنان داخلی و خارجی و باج ندادن به جناحها وگروههای معارض و غیرخودی است . چه بسا نبودن روحیه مقاومت و شجاعت انقلابی در یك كاركزار دینی، موجب جرات یافتن دشمنان و پیدا كردن چشم طمع آنان می شود.

 

حضرت امام  رحمه الله علیه می‏فرماید: کسانی را که انتخاب می‏کنید، باید مسائل را تشخیص دهند; نه از افرادی باشند که اگر روس یا آمریکا یا قدرت دیگری تشری زد، بترسند، باید بایستند و مقابله کنند. مقام معظم رهبری نیز فرموده است:... آن کسی که اسلام را نمی‏پسندد و مقررات اسلامی را قبول نمی‏کند، برای خاطر دل بیگانگان و خوش آمد دیگران به انقلاب و ارزشهای انقلابی خیانت می‏کند و یا به خاطر ترس از دیگران، به جای اینکه به ملت گرایش نشان دهد، به دشمن گرایش نشان می‏دهد و آن کسی که تقوای لازم را ندارد ... و اهل دنیا است و فقط برای نام و نشان و استفاده شخصی این مسئولیت را می‏خواهد، او لایق و شایسته این کار نیست.

 

حمایت از محرومان

 

یکی از اهداف و برنامه‏های جمهوری اسلامی ایران - که در قانون اساسی نیز به آن اشاره شده - رفع محرومیت و فشار از مردم متدین و خدمت ‏به اقشار مختلف جامعه به خصوص مستضعفان، پابرهنگان، نیازمندان و ... است .

 

کارگزاران و دست اندركاران نظام جمهوری اسلامی، نه تنها باید خود را وقف خدمت به  محرومان و نیازمندان نمایند، بلکه لازم است همواره ارتباط مستقیم و دوستانه‏ای نیز با آنان برقرار کنند. در غیر این صورت، لیاقت و صلاحیت مسئولیت در جمهوری اسلامی ایران را ندارند و نمی توانند منتخبان ملت اسلامی ایران باشند.

 

حضرت امام(ره) فرمود: «اشخاصی که معروف هستند به خدمت ‏به مردم، آنها را تعیین بکنند. مقام معظم رهبری نیز این مهم را برای مسولین نظام معین كرده و فرموده اند: در تنظیم برنامه‏های کشور، اصلی‏ترین مسئله عبارت از رفع فقر و محرومیت و نجات طبقات مستضعف و محروم و پابرهنگان از تبعات دوران ستم‏شاهی و آثار سلطه بیگانگان است . نمایندگان محترم باید در قوانین مصوب و نیز در مراجعات خود با مسئولان اجرایی کشور، این را اصل بدانند و وظیفه کمک به محرومان را سرلوحه مسئولیتهای نمایندگی خود قرار دهند. صلاحیت اخلاقیدر نظام جمهوری اسلامی غیر از دانایی و كفایت سیاسی، كفایت اخلاقی و اعتقادی هم لازم است. افرادی نگویند كه اخلاق و عقیده مسأله ی شخصی انسانها ست  بله، اخلاق و عقیده مسأ له ی شخصی انسانهاست؛ اما نه برای مسؤول. من اگر در جایگاه مسئولیت قرار گرفتم و اخلاق زشتی داشتم؛ فهم بدی از مسائل جامعه داشتم و معتقد بودم كه باید جیب خودم را پر كنم، نمی توانم به مردم بگویم این عقیده و اخلاق شخصی من است و اخلاق و عقیده ربطی به كسی ندارد.  برای یك مسئول، عقیده و اخلاق مسأله ی شخصی نیست، مسأله ا ی اجتماعی و عمومی است؛ حاكم شدن بر سرنوشت مردم است. آن كسی كه به مجلس می رود، یا به هر مسؤولیت دیگری ریدر نظام جمهوری اسلامی می رسد، اگر فاسد، بیگانه پرست و در خدمت منافع طبقات برخوردار جامعه بود، دیگر نمی تواند نقشی را كه ملت و طبقات محروم می خواهند، ایفا كند0 اگر آن شخص انسان معامله گر، رشوه و توصیه پذیر و مرعوبی بود، در مقابل تشّر تبلیغات و سیاستهای خارجی جا زد، دیگر نمی تواند مورد اعتماد مردم قرار بگیرد و برود آن جا بنشیند و تكلیف ملك و ملت را معین كند. این شخص غیر از كفایت ذاتی و دانایی ذاتی، به شجاعت اخلاقی، تقوای دینی و سیاسی و عقیده ی درست هم احتیاج دارد.  البته این حرف  من نباید موجب شود ده تفتیش عقاید راه بیندازند و نفر به نفر سؤال كنند كه عقیده ی شما راجع به فلان موضوع چیست. من با تفتیش عقاید موافق نیستم ... بنابراین صلاحیت اخلاقی لازم است و همه باید روی این بعد حساس باشند. بعضی می گویند حق شهروندی انتخاب شدن را نبایستی سلب كرد. حق انتخاب شدن، حق شهروندی معمولی مثل حق شغل و كسب و كار و ساكن شدن در شهر و راه رفتن در خیابان و خریدن اتومبیل و ... نیست. این یك حق شهروندی است كه برای دارنده ی آن صلاحیتهایی لازم است كه این صلاحیتها باید احراز شود.

 

راههای شناخت اصلح

 

 برای دستیابی به رأی هدفمند راهكارهای زیادی وجود دارد. در آموزه های دینی به انسانها توصیه شده است كه شما باید تحقیق كنید. در بسیاری از موارد مهم  احراز برتری داشتن لازم است، احراز بهتر بودن یك فرد نسبت به دیگران یا به صورت فردی صورت می گیرد و یا با مشورت با افراد مورد اعتماد و یا یا تركیبی از این دو.امام خمینی (ره) فرمودند: شناخت این اشخاص یا با آشنائى به اعمال و رفتار آنان از رمان رژیم طاغوت تاكنون است و یا به معرفى روحانیون متعهد در شهرستان یا اشخاص متدین موجه كه گرایش به چپ و راست یا دسته اى نداشته باشند.   حضرت آیت الله خامنه ای فرمودند: مردم بایستى افراد شایسته را بشناسند و انتخاب كنند. چنانچه افرادى را نمى‏شناسند، از راهنمایىِ انسانهاى مؤمن و مطمئنى استفاده كنند كه معرفى آنها براى انسان حجت شرعى باشد؛ دنبال حجت شرعى باشید. دنبال این باشید كه اگر خداى متعال پرسید زید را چرا براى مجلس خبرگان انتخاب كردید، شما بگویید این زید را فلان كسانى كه مى‏دانستیم مردمِی وارد و مطمئن و امینى هستند، معرفى كرده بودند؛ پیش خدا حجت داشته باشید. به هر معرفى‏اى نمى‏شود دل بست و اعتماد كرد.. معرفى انسانهاى مورد اطمینان؛ معرفى كسانى كه انسان بداند كه اینها نیتشان خدایى است؛ براى دنیا و براى گِروكشیهاى سیاسى و جنجال و هیاهو وارد میدان نشده‏اند؛ بلكه به عنوان اداى وظیفه معرفى كرده‏اند؛ انسان از حرف آنها اطمینان پیدا مى‏كند.  

 

 

 

فصل پنجم : وظایف انتخاب كنندگان و مجریان انتخابات

 

الف) حقوق و مسئولیت های انتخاب كنندگان

 

تحقیق و شناخت كاندیداها  شناسایی بهترین و صالح‏ترین افراد از میان نامزدهای انتخاباتی برای سپردن امور جامعه‏ی اسلامی به ایشان و انتخاب آنان به عنوان نماینده‏ی خویش در مجلس، مهم‏ترین وظیفه‏ی هر مسلمانی است . بدیهی است  همان گونه که معیار انتخاب، باید رعایت حق و جلب رضایت‏خداوند متعال و احیای دین خدا در جامعه‏ی اسلامی باشد . هرکس را نمی‏توان به صرف ادعا، صالح و یا اصلح تشخیص داد، بلکه عملکرد افراد بر محور حق و رضایت‏خدا و تلاش آنان در راه اعتلای جامعه اسلامی، باید معیار انتخاب باشد و این مهم از طریق مطالعه و تحقیق فردی ویا از طریق مشورت با افراد دارای صلاحیت محقق خواهد شد.  امام علی علیه السلام فرمودند: ( مَن اِستقبلَ وجوهَ الآراءِ، عَرفَ مواقعَ الخطاِ. هرکس از آرا و نظریات مختلف استقبال کند، مواضع [اشتباه و] خطا را خواهد شناخت   حضرت امام خمینی درباره اى این وظیفه رای دهندگان مى فرماید: مردم با علما و اشخاص ‍ مورد اعتمادشان مشورت كنند، بعد به هر كس خواستند راءى دهند.  بلكه اگر چنانچه اشخاص مطمئنى باشند كه آنها تشخیص بدهند كه فلان آدم جهات مختلفش همه خوب است آن وقت مانعى ندارد كه كسى به واسطه تشخیص آنها و اطمینان به این كه این صحیح است راءى هم به آنها بدهند.

 

از حضرت آیت الله علامه سیدمحمد حسین فضل الله در این باره استفتاء شده است :غالباً افراد رأى دهنده تصویر درست و روشنى از نامزدها ندارند و به توصیه بستگان و آشنایان خود عمل مى كنند. آیا در این صورت، رأى دادن مشروعیت آور است؟

 

معظم له در جواب فرموده اند: در انتخابات چنین است كه رأى دهنده، به نامزد خود وكالت مطلق - بدون هیچ شرط الزام آور - مى دهد. در این صورت رأى دهنده باید به طور دقیق خط فكرى نامزد و التزام شرعى و روش سیاسى او - در مسایل داخلى و خارجى - را بررسى كند.... بر رأى دهنده لازم است تا همه جوانب مسأله را بررسى كند. اگر نامزدى مؤمن به خدا و دوستدار او بود، باید از او حمایت كند. و اگر نامزدى، سر دشمنى با خدا و دین خدا را داشت، انسان باید به یاد داشته باشد در روزى كه هر كس با خود مجادله خواهد كرد و خداوند از انسان ها بازخواست خواهد كرد، باید در محضر خداوند پاسخ گوى اعمال نیك و بدش باشد.

 

این فقیه اهل بیت همچنین فرموده اند: هیچ كس حق ندارد نامزدى را انتخاب كند مگر آن كه در انتخاب وى مصلحت امت و جریان التزام به اسلام را دیده باشد. بنابراین رأى دهنده باید مشروعیت رأى و موضع و جایگاه خویش را در این مسأله مورد توجه و دقت قرارداد.رهبر انقلاب اسلامی در پاسخ به سوالی در این باره كه چنانچه فردی از نظر موازین قانونی واجد صلاحیت باشند، اما دیگران علم و یقین به عدم صلاحیت وی داشته باشند، فرمود: اگر انسان می داند، باید طبق علمش عمل كند.   بدست آوردن سوابق افراد اشخاص را هم ملاحظه سوابق شان را بكنید كه قبل از انقلاب چه بوده اند در حال انقلاب چه بوده اند و بعد از پیروزى نسبى چه كردند و چه بودند بعد از این كه همه اوصافش را به دست آورید و او را شخصى دانستید كه لیاقت دارد براى یك همچو مسندى و مى تواند این مملكت را به طورى كه خدا مى خواهد اداره كند تا آن حدودى كه در اختیار اوست . بنا براین چنانچه انتخاب شده گان افرادی  ناصالح بوده و  عملکرد نادرستی داشته باشند به گونه‏ای که موجب تضعیف اسلام و جامعه اسلامی شوند، انتخاب كنندگان  به دلیل سهل‏انگاری و عدم تحقیق درست در انتخاب افراد، شریک جرم ایشان محسوب می‏شوند!

 

مشورت کردن

 

مشورت از دستورات اسلامی است و خداوند مؤمنین را برای انجام امور زندگی به ویژه مسائل اساسی زندگی از جمله امور حكومتی به مشورت فرا خوانده و می‏فرماید:

 

« و امرهم شوری بینهم»  شوری/ 38  و در جای دیگر می‏فرماید: «وشاورهم فی الامر»   آل عمران/ 259  در روایات متعددی بر اهمیت مشورت تاکید شده است . تا جایی که حضرت امیرالمؤمنین علی علیه‏السلام در وصیت‏خود چنین می‏فرماید: « اضمم آراء الرجال بعضها الی بعض ثم اقربها الی الصواب و ابعدها من الارتیاب»‏  نظریات صاحبان رای را جمع آوری کن و سپس نزدیکترین آن را به صواب و دورترین آن را از شک انتخاب کن . امام راحل رحمة الله علیه مردم را به مشورت با انقلابیون دلسوز بویژه روحانیت متعهد فراخوانده و فرمود: در تعیین رئیس جمهوری و وکلاء مجلس با طبقه تحصیل کرده متعهد و روشن فکر با اطلاع از مجاری امور و غیر وابسته به کشورهای قدرتمند استثمارگر، و اشتهار به تقوی و تعهد به اسلام و جمهوری اسلامی مشورت کرده، و یا علماء و روحانیون با تقوی و متعهد به جمهوری اسلامی مشورت نمائید.

 

 عدم تاثیر پذیری

 

هیچ كس تحت تاثیر دیگرى نیست.  تحت تاءثیر تبلیغات واقع نشوند و خودشان با موازین اسلامى اشخاص ‍ صحیح را انتخاب كنند   [89] و اگر كسى یا كسانى را رد غیر گروه یا صنف خود یافتند كه از هر گروهشان لایق تر است او را كاندید كنند.

 

فعالیت انتخاباتی احزاب و گروها و مجامع مختلف و نیز تعیین و معرفی نامزد یا نامزدهای مورد نظرشان  و سپس اعلان نظرات تشكیلاتی خود به عموم مردم و نیز تهیه و تنظیم لیست های انتخاباتی از جمله فعالیتهای سیاسی است كه امروزه در بسیاری از كشورها اجراء می گردد. انجام این فعالیتها از سوی گروهها چنانچه بر مبنای ضوابط دینی باشد و اجراء و اعلان آن به شیوه برخی از كشورهای غربی نباشد، نه تنها منع شرعی ندارد بلكه موجب هدایت افراد و گرم شدن بازار انتخابات و افزایش حضور بیشتر مردم می گردد.

 

حضرت امام (ره) با تیز بینی سیاسی خود، ارائه لیست های انتخاباتی و معرفی افراد را، میزان و معیاری برای شناخت تقوای سیاسی معرفی كنندگان و رای دهندگان دانسته و بیان داشته اند:اگر اصلح را انتخاب کردید، کاری اسلامی می‏کنید و این یک محکی است ‏برای خودتان که تشخیص بدهید، انتخاب برای اسلام است‏ یا برای صلاح خودتان .

 

در این میان وظیفه رای دهندگان شناسایی تك تك افراد موجود در لیستها و احراز صلاحیت افراد معرفی شده از سوی گروهها می باشد البته در صورت ایمان و اعتقاد به نظرات معرفی كنندگان و تایید آن لیستها از سوی مشاوران قابل اعتماد، می توان به كاندیداهای منظور رای داد.

 

بنیانگذار جمهوری اسلامی در این باره فرموده اند:احدی شرعا نمی‏تواند به کسی کورکورانه و بدون تحقیق رای بدهد و اگر در صلاحیت‏ شخص یا اشخاصی تمام افراد و گروهها نظر موافق داشتند، ولی رای دهنده تشخیص ‏اش بر خلاف همه آنها بود، تبعیت از آنها صحیح نیست و نزد خداوند مسئولیت دارد و اگر گروه یا اشخاص، صلاحیت فرد یا افرادی را تشخیص دادند و از این تائید، برای رای دهنده اطمینان حاصل شد، می‏تواند به آنها رای دهد.

 

ما نباید مقلد کسی باشیم که هر چه را عده‏ای تشخیص دادند، همان را عمل کنیم; بلکه باید کاملا توجه کنیم که... چه کسانی لیاقت دارند. که هم مسائل روز را بفهمند و هم متدین باشند و هم برای اسلام کار کنند، اشخاصی را انتخاب کنیم که از هر جهت صالح باشند، اگر کسان دیگری هم اشخاص صالحی داشتند، به آنها رای دهید; والا نه .

 

 حضرت آیت الله خامنه ای با مهم شمردن نظرات شخصی رای دهندگان در اینگونه موضوعات،‌ فرموده اند:... در احراز صلاحیت نامزدها خود مردم بهترین افراد هستند و بیشترین مسئولیتها را دارند كه وقتی انسانی را احراز صلاحیت كردند، به همدیگر معرفی كنند .                                  

 

از حضرت آیت الله علامه سیدمحمد حسین فضل الله در این باره استفتاء شده است :سوال: لیست هاى انتخاباتى، گاه نوعى ترفند و فریب كارى با خود دارد. زیرا افرادى را به پیروزى مى رساند كه اگر در لیست قرار نداشتند، برنده نمى شدند و افراد دیگرى را كه شایستگى بیش ترى داشتند، به خاطر نبود اسمشان در لیست، از نمایندگى محروم مى كند. نظر شما چیست؟

 

جواب: باید ماهیت انتخابات را مطالعه كرد و نیز براى رأى دهندگان تبیین كرد كه مسؤولیت شرعى بر عهده دارند و داراى حق گزینش هستند. آیا تمام این گروه (لیست) را پذیرفته اند؟ چه مبنایى براى گزینش آنها داشته اند؟ كار تشكیلات و ائتلاف هاى انتخاباتى چیزى است و گزینش مردم از میان آنان چیزى دیگر. زیرا هیچ كس حق ندارد نامزدى را انتخاب كند مگر آن كه در انتخاب وى مصلحت امت و جریان التزام به اسلام را دیده باشد. بنابراین رأى دهنده باید مشروعیت رأى و موضع و جایگاه خویش را در این مسأله مورد توجه ودقت قراردهد. حضرت آیت الله صافی گلپایگانی در این باره در رساله عملیه خویش  نوشته اند:مـسـلـمان اگر بتواند جامعه و مملكت را در مسیر اجراى احكام اسلام قرار دهد و احـكـام اسـلام را اجرا سازد, باید اقدام كند و واجب است با كسانى كه این نیت را دارند, همكارى وتشریك مساعى نماید.  مردم با توكل به خدا و با قصد تقرب الى‏اللَّه - كه یك عبادت است - وارد میدان انتخابات شوند و صحنه‏ى آن را گرم كنند، طمئن باشید وقتى شما با این نیت و عزم صادقانه و اراده‏ى راسخ وارد میدان شدید، خداى متعال هم كمك خواهد كرد و نتایج خوبى را بر این انتخابات مترتب خواهد كرد،   اگرچه مسلمانها همواره با رعایت اصل مشورت می توانند از تجارب و اندیشه های دیگران استفاده نمایند اما برای پرهیز از وابستگی های فردی یا اجتماعی و برخورداری انسانها از عزت و استقلال در تصمیم گیریها، و به منظور حجیت بخشیدن به شناخت عقلانی افراد و حفظ كرامت انسانی، داشتن روح آزادی و آزاد اندیشی از ضرورت های مورد تاكید اسلام و اندیشمندان مسلمان است.    حضرت امام (ره) در این مورد چنین می‏فرماید: «مردم در انتخابات آزادند و احتیاج به قیم ندارند و هیچ فرد یا گروه و دسته‏ای حق تحمیل فرد یا افرادی را به مردم ندارند.                        .

 

پرهیز از گروه گرایی

 

 ورود به دسته جات سیاسی و احزاب و گروه ها و تشكّلات صنفی، سیاسی و ...  از ویژگیهای نظام های سیاسی جوامع  پیشرفته می باشد. اگرچه در آیات قرآن كریم همه مومنین گروه واحد و (( حزب الله )) نام گرفته اند اما تحزّب  منافاتی با اتحاد مسلمین نخواهد داشت . البته جواز شرعی تحزّب مشروط به رعایت اصول شرعی می باشد.  برخی مواقع تعصبات حزبی و باند بازی های سیاسی، انسان را از شناخت واقعیت و تصمیمات عاقلانه باز داشته و برای هماهنگی با گروه سیاسی خویش و رضایت افراد گروه، علیرغم میل باطنی اش، در تصمیم گیری ها راه  ناصواب را پیموده و مرتكب رفتارهای غیر شرعی گردد. هرقدر انسانها از تقوا و ارزشهای مقدس دینی فاصله بیشتری داشته باشند، میزان انحرافات سیاسی و رفتارهای غیرمعقول آنها افزایش خواهد یافت وبه پرتكاه كناه نزدیكتر خواهندشد.حضرت امام‏قدس سره در کلام دیگری، انتخاب اصلح را ضابطه‏گرایی و عدم تعصب گروهی معرفی نموده است:

 

اگر کسی یا کسانی را در غیر گروه یا صنف خود یافتند که از افراد گروهشان لایق‏تر است، او را کاندید کنند . مسئله انتخابات یک امتحان الهی است که گروه‏گرایان را از ضابطه‏گرایان ممتاز می‏کند و مؤمنین و متعهدین را از مدعیان جدا می‏نماید.حضرت آیت الله خامنه ای همگان بویژه دست اندر كاران را از تعصبات و قضاوتهای باندی و خطی پرهیز داشته، می فرماید: حركت خطی،حركت خوبی نیست . حركت خطی، غیر از این است كه انسان مواضعی را به طور مدوّن  قبول كرده باشد . حركت خطی، یعنی گروه گرایی ؛ یعنی كسی را كه داخل یك مجموعه است، قبول می كند ؛ به صرف این كه در این مجموعه قرار دارد.وقتی كسی جزو آن عده باشد، این عده نگاه نمی كنند كه خصوصیات اخلاقی او چیست و معیارها چه قدر بر او منطبق است ؛ ردّش می كنند ؛ آن عده هم كاری ندارند كه معیارها و ضوابط چیست و قبولش می كنند ؛ این غلط است.ایشان مبتلا شدن به مسلئل خطی و حب و بغض های باندی را صفتی منفی دانسته و فرمودند: مسائل خطی ... شبیه گروه گرایی و قبیله گرایی و قوم و خویش گرایی است . حضرت امام خمینی (ره)  یكی از نشانه های انتخاب اصلح را عدم گرایشات حزبی و گروهی در انتخاب كاندیدای  اصلح دانسته و چنین بیان می‏فرماید: «اگر (انتخاب اصلح) برای خودتان باشد شیطانی است و اما اگر انتخاب اصلح برای مسلمانهاست، کی و از کجاست، مطرح نیست، از هر گروهی باشد، حزب باشد، یا غیر حزب، نه حزب اسباب این شود که غیر آن فاسد و نه صد در صد حزبی بودن باعث صلاح آنهاست .

 

عدم رای باطل

 

براساس مصوبات مجلس شورای اسلامی در موضوع انتخابات، آرای سفیدی كه به صندوق ریخته شده باشد، به عنوان آرای باطله و غیر موثر در شمارش نهایی محسوب خواهد شد. لذا رای سفید تاثیری در تغیر نتیجه انتخابات نداشته و نوعی عدم مشاركت در آن بشمار می آید. و وظیفه شرعی وارد شده بر انسان را از عهده انسان خارچ نمی كند. از اینرو فقیه تلاشگر حضرت آیت الله ابراهیم امینی می فرمایند: رای سفید یا باطله را در صندوق ریختن تضییع فرصت است و تكلیف را ساقط نمی كند.

 

 

وظایف  مردمو انتخاب كنندگان

 

 

 

 

 

وظایف كاندیداها و انتخاب شوندگان

 

 

 

 

 

ویژگیهای كاندیدای اصلح

 

ویژگیهای كاندیدای اصلح از دید امام خمینی (ره)

ویژگیهای كاندیدای اصلح از دید مقام معظم رهبری(مدظله العالی)

1.       آشنا به احتیاجات، مصالح و مفاسد مملكت 2.       وفادار به اسلام و جمهوری اسلامی و قانون اساسی و معتقد به احکام نورانی الهی 3.       وطن دوستی و محور قرار دادن منافع ملی 4.       مقدم داشتن مصالح امت اسلامی بر مصلحت خود 5.       حامی محرومان و خدمتگذار مستضعفان 6.       تخلّق به اخلاق و ادب اسلامی 7.       دلسوز و خدمتگزار ملت 8.       متعهد ،سالم با بصیرت و بدون انحراف از مواضع انقلاب و اسلام 9.       موصوف بودن به خیرخواهى امت 10.   آگاه به مسائل روز و متدین

1.       طرفدار انقلاب، دین، عدالت و عدم تبعیض بین فقیر و غنى 2.       معتقد و پایبند  به به آرمان‌هاى امام و نظام اسلامى 3.       درد کشور را بفهمد     4.       با مردم یگانه و صمیمى باشد 5.       از فساد دور باشد و به دنبال مبارزه با آن 6.       دنبال اشرافی‌گرى خودش نباشد 7.       مردمى و  ساده‏زیست باشد 8.       در مقابل دشمن تسلیم و منفعل نباشند 9.       مؤمن و شجاع و انقلابی  باشد 10.   حافظ قدرت این ملت در سایه ارزشهای انقلابی باشد 11.   داراى روحیه‌ى مقاوم باشد 12.   استقلال كشور را حفظ و تعمیق ببخشد 13.   تلاش در جهت رفاه بهتر مردم 14.   بتواند امید و شور و شوقى دربین مردم ایجاد كند 15.   اهل استقامت و ایستادگی باشد 16.   پابند به قوانین و مقررات باشد 17.   ارزشی وبا تدبیر باشد 18.   پایبند به منافع ملى باشد 19.   مرز او با دشمن مرز مشخصى باشد 20.   ایمان و اعتقاد به خدا، انقلاب اسلامی، قانون اساسی و مردم 21.   برخوردار از روحیه مقاوم در برابر دشمن 22.   برخوردار از تدبیر و حکمت و نگاه بلند مدت و همه‌جانبه 23.   برخوردار از تهذیب اخلاقی و نپرداختن به حواشی

 

انتخابات در نظام اسلامی

 

امام خمینی (ره)

 

1.       هدف از انتخابات در نهایت حفظ اسلام است

 

مقام معظم رهبری(مدظله العالی)

 

2.       انتخابات نماد حرکت اسلامى در کشور ماست.

 

3.       انتخابات، هدیه‌ى اسلام به ملت ماست.

 

4.       مردم‏سالارى دینى باحضور واراده‏ى مردم، ارتباط فکرى و عقلانى و عاطفى مردم با تحولات کشور و انتخابات صحیح و همگانى و مشارکت وسیع مردم ممکن نیست.

 

5.       دعواها و رقابتها ، متعلق‌ به‌ دمکراسیهای‌ غربی‌ است‌ که‌ از خدا و دین ‌، هیچ‌چیزی‌ به‌ مشامشان‌ نرسیده‌ است و نه جمهوری اسلامی

 

6.       مردم‌سالارى دینى چون بر اساس یک اعتقاد دینى است ، قابل نقض نیست

 

7.       اتكاء جمهورى اسلامى و اقتدار جمهورى اسلامى به دلهاى مردم، عواطف و احساسات مردم است، به خرد و اندیشه و بصیرت مردم است

 

 

وظایف خواص در انتخابات

 

امام خمینی (ره)

 

1.       جامعه محترم روحانیت خصوصاً مراجع معظم وصیت مى‏کنم که خود را در مسائل جامعه خصوصاً مثل انتخاب رئیس جمهور و وکلاء مجلس کنار نکشند و بى تفاوت نباشند

 

2.       شما ائمه جمعه موظفید بمردم را به شرکت در انتخابات دعوت کنید.

 

مقام معظم رهبری(مدظله العالی)

 

3.       درمعرفی نامزدهای نمایندگی باید ملاحظه کنند که هیچ رابطه ای را غیر از رابطه دینی و الهی و وظیفه شرعی دخالت ندهند

 

4.       كسای كه زبان گویا، قلم توانا و اعتبار نزد مردم دارند، مردم در توجیه و تشویق به حضور نمایند و آدمهای خوب را به آنان معرفی كنند

 

5.       متعادل نگاه داشتن فضای سیاسی  كشور تا زمان انتخابات توسط مسئولین

 

6.       عدم دخالت نیروهای مسلح در دسته بندی‌های سیاسی

 

7.       برخورداری از آگاهی، روشن بینی و شم سیاسی توسط نیروهای مسلح

 

8.       از بین بردن تشنج های سیاسی توسط سیاسی جهت همگرایی مردم

 

9.       به وجود آوردن فضاى معتدل ، آرام و دلنشین جهت برگزاری مناسب انتخابات توسط مسئولین

 

10.   توجه مسئولین به اخلاق و عقیده خود و توجه به تاثیرات آن بر مردم

 

11.   توجه شود كه توجه به انتخابات ریاست جمهورى نتواند اهمیت انتخابات شوراها را از چشم مسئولین، از چشم مردم، از چشم نخبگان، دور بدارد.

 

 

نقشه دشمن برای انتخابات

 

مقام معظم رهبری(مدظله العالی)

 

1.       تدارك رسانه‌های دشمن برای انتخابات ۹۲

 

2.       مانع‌تراشی و كتمان پیشرفت‌ها

 

3.       ایجاد اختلاف بین مسئولین

 

4.       برهم زدن ثبات و آرامش كشور

 

5.       سعی در اخلال در برگزاری انتخابات

 

6.       تلاش در جهت كمرنگ‌ برگزار شدن انتخابات و بدون حضور همگانی

 

7.       تشكیك در سلامت انتخابات

 

8.       تصویب تحریم‌ها و سعی در خسته كردن مردم

 

9.       ایجاد تردید و دودلی در دل مردم

 

10.   منزوی كردن ملت ایران

 

11.   ایجاد فضای بى‏اعتمادى و بدبینى در كشور

 

12.   ایجاد نفاق در بین مردم