یزدفردا

محتوای توافق ایران و آژانس منتشر شد 

یک دیپلمات مستقر در وین گفته است، اجرای توافق بین ایران و آژانس، ممکن است چندین سال طول بکشد و قرار نیست همه چیز یک شبه حل شود. 

به گزارش «تابناک» و به نقل از فرانس پرس، اعلام روز جمعه آژانس در مورد مذاکرات خوب با ایران، یک غافلگیری بود که بسیاری را که شاهد مذاکرات طولانی و ناموفق قبلی بین دو طرف بودند شگفت‌زده کرد. آژانس گفته که از ایران می‌خواهد اجازه دهد به بعضی از اماکن را دسترسی یابد، با مقامات ایرانی مصاحبه کند و اسنادی را مورد بررسی قرار دهد که با فعالیت‌های سابق ایران برای تولید یک ابزار منفجر شوند هسته‌ای در ارتباط است و احتمال می‌رود هنوز ادامه داشته باشد. آژانس در نوامبر 2011 گزارش داده که شواهد کلی و قابل اعتنایی وجود دارد که چنین فعالیت‌هایی در سال 2003 انجام شده است و شاید هنوز ادامه داشته باشد. این فعالیت‌ها شامل مواد انفجاری شدید، آزمایش بر روی مواد هسته‌ای برای شبیه‌سازی انفجار هسته‌ای، مدلسازی و مطالعات مهندسی بر روی کلاهک یک موشک بالستیک و «پروژه نمک سبز» برای غنی‌سازی مخفیانه اورانیوم می‌شود. ولی تردیدها در مورد منشا سوالات مطرح شده در این موارد ادامه دارد. آژانس می‌گوید که منابع اطلاعاتی آن، شامل یک کارشناس خارجی – احتمالا فردی اهل شوروی سابق که قبلا برای ایران کار می‌کرده- و تصاویر ماهواره‌ای و نیز منابع آشکار و عمومی، شبکه قاچاق هسته‌ای وابسته به عبدالقدیرخان و نیز اطلاعات ارائه شده توسط خود ایران است. ولی بیشتر اطلاعات و از جمله هزار صفحه اسناد موسوم به «مطالعات ادعایی» که طبق گزارش‌ها ادعا می‌شود در سال 2004 از "لپ‌تاپ مرگ" به دست سیا افتاده است، از سرویس‌های اطلاعاتی خارجی به دست آژانس رسیده است و البته چندین ناظر آنها را مورد تردید قرار داده‌اند. ایران این اسناد ادعایی آژانس را رد می‌کند و معتقد است یا توسط دشمنان کشور تهیه شده‌اند و یا این که به موضوع هسته‌ای و بنابراین به آژانس ارتباطی ندارند. ایران همچنین از این موضوع شاکی است که آژانس حتی بعضی از این اسناد را به ایران را نشان نمی‌دهد. آژانس در پاسخ به ایران مدعی است که ایران پرونده‌ای دارد که باید به آن پاسخ دهد و نیز برای کمرنگ کردن نقش سرویس‌های خارجی در مورد دسترسی به پارچین استدلال می‌کند که اطلاعاتش در این ومرد مستقل از سرویس‌های جاسوسی است. یوکیا آمانو به طرف ایرانی گفته است: «به من اطمینان داشته باشید، ما افرادی منطقی هستیم. گذشتن از کنار ابعاد نظامی و یا پاسخ ندادن به سوالات مطرح شده، راه حل مساله نیست». ایران خواهان چیزی است که دو طرف آن را سند «روش نظام‌مند» می‌نامند و از دید آژانس به یک طرح کاری برای رسیدگی به اتهامات در قالبی منظم اشاره دارد. اما رسیدن به چنین طرحی کار مشکلی است زیرا ایران خواهان گنجاندن مواردی در سند فوق است که بعضی از اعضای آژانس از ان بیم دارند که باعث قربانی شدن حق آژانس برای دریافت اطلاعات مورد نیاز آن شود. برای مثال، یک دیپلمات مستقر در وین پس از مذاکرات با ایران گفته است که ایران خواهان آن است که هر مساله پس از پاسخ دادن به ان مختومه اعلام شود. یک مساله بغرنج دیگر این است که اگر در جریان اجرایی شدن توافق ایران و آژانس روشن شود که اسناد مورد ادعای آژانس دقیق هستند، چه باید کرد. کشف چنین موضوعی باعث خواهد شد که حل دیپلماتیک مساله اتمی ایران با چالش جدی مواجه شود. یک راه حل برای چنین مواقعی همان چیزی است که از سوی پیر گلداشمیت یکی ار معاونان سابق مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیشنهاد می‌شود که بر اساس آن، به یک کشور فرصت داده می‌شود تا به تخلفات قبلی خود اعتراف کند و در مقابل تضمین داده شود که مجازاتی علیه آن در نظر گرفته نشود. از دید گلداشمیت چنین اعترافاتی می‌تواند بسیار مفید و اعتماد ساز باشد زیرا کمک می‌کند تا اطمینان حاصل شود که ایران این بار قصد دارد کاملا و با شفافیت با آژانس همکاری کند. آژانس اختیار دادن چنین امتیازی به ایران را ندارد و در واقع باید در چارچوب گسترده‌تر 1+5 چنین توافقی با ایران صورت گیرد. این در حالی است که ایران و 1+5 قصد دارند به زودی با یکدیگر مذاکرات جدیدی انجام دهند.