یزدفردا

امروزه که حجاب به اصطلاح در میان مسلمان پوششی است که بخشها یا تمامی بدن را  بپوشانند و مانع دیدن او از سوی دیگران شود. حجاب که وسیله ای است که به طور مطلق از دیدن و دیده شدن اعضای بدن زن جلوگیری کرده  که ائمه معصوم (ع) و اجماع فقها از دوران صدراسلام تا کنون به وجوب حجاب تاکید کرده اند و آن را یکی از ضروریات اسلام شمرده اند. تاریخ پوشش زنان به آفرینش اولین انسانهای روی زمین یعنی آدم و حوا برمی گردد که طبق آیاتی از قرآن آنها هم دارای لباس بوده اند و پس از خوردن میوه درختی که خداوند آن را حرام کرد پوشش خود را از دست دادند که بلافاصله به پوشاندن خود اقدام کردند. قبل از اسلام حجاب میان ملل جهان از جمله ایران وجود داشته است. درعرب حجاب وجود نداشته ولی با پیدایش اسلام حجاب در میان عربها نیز متداول گردید. درایران باستان زنان فقط دو دست خود را باز می گذاشتند و نپوشاندن هر یک از قسمتهای دیگر بدن خلاف ادب محسوب می گردید و اکنون هم میان زنان زرتشتی متداول است.

 

تعاریف حجاب

حجاب به معنی پوشش زنان و پوشش زن به معنی  پرده و حائلی است که میان دوشی قرار گیرد و مانع دیده شدن شی متقابل شود و نیز به معنی دربانی است که حائل میان افراد داخل و خارج یک عمارت باشد. حجاب عبارت است از یک نحوه احترام گذاردن و حرمت قائل شدن برای زن که نامحرمان او را از دید حیوانی ننگرند. زن محجبه زنی است که خود را به گونه ای بپوشانند تا از نظر نامحرمان در امان باشد. حجاب نامی است برای آنچه که با آن بدن خود را می پوشانند و آنچه که میان دو چیز حائل شود حجاب نامیده می شود. فقها اصطلاح ستر را که به معنی پوشش است، برای زنان بکار می برند و این باعث شده است که عده ای گمان کنند که اسلام خواسته است زنان پشت پرده در خانه محبوس باشند و بیرون نروند. پوشش در اسلام بیانگر این حالت است که زن در معاشرت خود با مردان بیگانه بدن خود را بپوشانند و به خودنمایی نپردازد.

نقش حجاب در جامعه

حفظ حریم و شخصیت زن عفت او است و اهمیت این مساله تا آنجاست که حضرت علی (ع) به فرزند خود توصیه می کنند که " اگر بتوانی غیر از خودت کسی دیگر تو را نشناسد " و در کتاب لغت  نام " جلباب " آمده است و جلباب پارچه ای است بین خمار که فقط سر را می پوشاند و ردا مثل چادر امروزی است. خدا و ندبه پیامبر دستور میدهد که زنان و دختران پیامبر و زنان مومن با پارچه ای برزگتر از مقنعه و روسری خود را بپوشاند که کاملا سر و گردن و سینه را می پوشاند. غیر از سیره عملی فاطمه زهرا (ع)، زنان پیامبر و سایر زنان مسلمان در طول تاریخ اسلام نشانه هایی درقرآن و سنت وجود دارد که مجموعه آنها به وجوب چادر دلالت نداشته باشد ولی حداقل اولویت را بر استجاب موکد آن دلالت دارد. نکاتی در آیه 6 سوره نور بر واجب بودن و اولویت چادر دلالت دارد:

1-  نپوشیدن مقعنه و جلباب و چادر به زمین گذاشتن تعبیر نموده است و این تعبیر درباره پوشیدن چادر مناسبتر است تا پوششهای دیگر.

2-   در مورد زنی که در اثر کهولت سنی امید ازدواج برای او منتفی است و هم رعایت حجاب و چادر مستجاب می باشد و به دختران جوان میتوانند با پوشیدن لباسهای  حتی رنگ رنگ که بدن را می پوشاند می توان اجازه ظهور و خروج داد.

3-  پوشیدن چادر برای اینگونه زنان تاکید شده و فرموده است که برای آنها از بی حجابی بهتر است پس به این طریق حجاب برای زنان جوان لازم و به نفع آنها است.

علت واجب شدن حجاب از آیه 53 و59 سوره احزاب و آیه 6 سوره نور هم می توان فهمید که حکم حجاب به جهتی صادر شده و رعایتش واجب شده است و در آیه 3 سوره نورکه به زن دستور می دهد که بدن آنها باید پوشیده باشد و آشکار نمودن زیورآلات و آرایش خود برای نامحرمان خوداری نمایند. نقشی که حجاب در جامعه دارد این است که زن دارای شخصیت بوده که مردم مومن به آنها احترام گذاشته  و از لطف خداوندی که برای زن مسلمان تکلیف نموده است زنان با این کار در جامعه با سربلندی که از این لطف اطاعت نموده اند با احترام رفتار خواهد شد.

حجاب و تحکیم خانواده

فلسفه حجاب در اسلام به عوامل مختلف بستگی دارد که برخی از آنها دارای جنبه روانی و برخی جنبه اجتماعی می باشد و بعضی مربوط به بالا بردن احترام زن و جلوگیری از ابتذال او می باشد. از نظر اسلام محدویت و پوشش زن از جنبه روانی به بهداشت و اجتماع کمک می کند. از جنبه خانوادگی باعث تحکیم روابط افراد خانواده و برقراری امنیت کامل میان زوجین می شود. از نظر اجتماعی موجب حفظ حفظ و استیفاء نیروی کار و فعالیت در اجتماع شده و سبب بالا رفتن ارزش زن نزد مرد می شود.

حجاب و مفاسد اجتماعی

با رعایت درست حجاب در امور ضروری در پیشگیری از مفاسدات و به طور چشمگیری مصونیت فردی واجتماعی از آسیب های فوق جلوگیری کرد. آیه 30 سوره نور بر آن دلالت دارد که زنان باید زیور و زینتهایی را که استفاده می کنند نیز از دید غیر محرم پوشیده نگه دارند. آنچه مقدم برحجاب است، ضوابط بوده  است. اما برای حجاب  و پوشش در اسلام با شکل خاصی تعیین نشده و محدویتی وجود ندارد و تا زمانی که حدود شرعی رعایت گردد هر کس می توانند لباس مورد نظر خود رابپوشد و باعث جلوگیری از مفاسد و معضلات اجتماعی گردد و سبب سرافرازی و شخصیت دادن به زنان مسلمان  و احترام به آنها در رعایت این امر خداوندی و تکلیف شرعی که بر آنها واجب است رعایت شود.

 سید ناصر میربلوکی

فهرست منابع

1- اجتهادی ، مصطفی : دایره المعارف زن ایرانی، تهران ، مرکز امور مشارکت زنان،.1382

2- فنایی اشکوری، محمد: منزلت زن دراندیشه اسلامی، تهران، زرین،1374.

3- جوادی آملی: زن درآیینه جلال وجمال، تهران ، مرکز نشر فرهنگی رجاء،1371.

4- جلیلی، محمدرضا: جایگاه زن درخانواده واجتماع ، دراسلام ویهودیت، تهران، دستان،1373.

5- آذری قمی،احمد: سیمای زن درنظام اسلامی: قم، دارالعلم،1372.

6- خزعلی، کبری: زن،عقل،آیمان ومشورت، تهران، سفیرصبح،1380.

7- محمودی ، عباسعلی:  پژوهشی قرآنی ، فقهی،حقوقی درباره مرد وزن