یزدفردا
پایگاه خبری و تحلیلیزمان : 10 Khordad 1386 - 15:47
شناسه : 6041
بازدید : 3915
بازتاب و نتايج مهاجرت امام خميني به فرانسه
در پاريس چه گذشت؟
سجاد راعي
امامي خميني از 13 مهر 1344 تا 14 مهر 1357 به صورت تبعيد در عراق اقامت داشت و به فعاليت هاي ضدرژيم پهلوي مي پرداخت ، اما به دنبال مصالحه 2 کشور ايران و عراق ، در شهريور 57 رژيم شاه رسما از دولت عراق خواستار ممانعت از فعاليت هاي امام شد. رژيم بعثي نيز محدوديت هاي شديدي براي ادامه اقامت امام تعيين کرد که مورد پذيرش معظم له قرار نگرفت و منجر به خروج ايشان از عراق شد.مقاله حاضر به نحو بسيار مجمل به بررسي حضور امام در پاريس مي پردازد.
ساعت 14.30 جمعه 14مهر 1357 به وقت پاريس ، امام و هيات همراه وارد فرودگاه اورلي پاريس شدند. استقبال کنندگان از امام خميني و همراهان ، اکثرا از اعضاي انجمن هاي اسلامي دانشجويان خارج از کشور بودند. لازم به ذکر است که امام خميني با عنوان يک اقامت عادي (جهانگردي) وارد فرانسه شده بود.
ابتدا در محله ساشان(cachan) در پاريس رحل اقامت افکند. چون آن اقامتگاه وسعت لازم را نداشت و صاحبخانه به آن نياز داشت ، درصدد يافتن محل اقامت مناسب تري افتادند و آن را در منطقه نوفل لوشاتو ، از مناطق ييلاقي حومه پاريس يافتند. امام خميني تا زمان بازگشت به ايران در آنجا سکني گزيد! 1
شب اولين روز ورود به فرانسه ، ماموران فرانسوي به حضور امام رسيدند و اعلام کردند که مي توانيد در فرانسه اقامت کنيد ولي حق فعاليت سياسي نداريد. 2
لبته هيچ وقت براساس اين اخطار با ايشان رفتار نشد. با استقرار امام خميني در نوفل لوشاتو ، مرحله نويني از نهضت اسلامي آغاز شد که آخرين فصل هجرت را رقم زد و با پيروزي کامل به پايان رسيد. ديري نگذشت که آن منطقه آرام و ساکت ييلاقي دور افتاده به مرکز توجه رسانه هاي ارتباط جمعي جهان و محل فعاليت و تصميم گيري مبارزان ايراني تبديل شد.
مخالفت با تشريفات زائد
در اولين روزهاي ورود به پاريس ، عده اي از ياران و افراد نزديک به امام خميني تلاش کردند که براي انتظام امور، کميته اي به نام «کميته تصميم گيري» تشکيل دهند. وقتي اين خبر را به امام خميني دادند ، ايشان فرمود: «نه رئيس دفتر به دنبال من ببنديد ، نه اين اسمهاي ديگر که آورده ايد. من يک آخوند و يک طلبه هم پاي تلفن باشد کافي است ، هيچ يک از اين چيزها لازم نيست.» 3
در طول اقامت در پاريس تنها 2 دفتر ساده صرفا براي تنظيم و ساماندهي ارتباطات وجود داشت. دفتر اول در نوفل لوشاتو و دفتر دوم در پاريس بود. دفتر پاريس براي هماهنگ کردن ديدارها و اعزام افراد مراجعه کننده به نوفل لوشاتو بود. 4
پاريس ، مرکز فعاليت عليه رژيم
امام خميني و همراهان ، از لحظه ورود به پاريس ، با جو سياسي بسيار متفاوت و مساعدتري نسبت به نجف مواجه شدند. سالها بود که در فضاي سياسي باز و آزاد فرانسه و ساير کشورهاي اروپايي احزاب و گروههاي سياسي ايراني ، از جمله اسلام گرايان و دانشجويان ايراني عضو انجمن هاي اسلامي دانشجويان فعاليت مي کردند. اين گروه از فعالان سياسي ، تجربيات خود را در اختيار گردانندگان نهضت اسلامي قرار دادند. برگزاري ميتينگ ها، سخنراني ها، پخش پيامها، اعلاميه ها و مصاحبه هاي امام خميني ، پخش عکسهاي امام و طراحي و استفاده از شعارهاي ضد رژيم پهلوي ، بخشي از فعاليت ها بود. فعاليت هاي خود امام خميني نيز به صورت بي سابقه اي افزايش يافت. به طوري که حجم و کيفيت فعاليت هاي سياسي تبليغي امام خميني در مدت اقامت 4 ماهه در فرانسه ، از نظر کمي و کيفي در مقايسه با اقامت 14 ساله در عراق بيشتر و موثرتر بوده است.
وحدت حول محور امام خميني
با ورود امام خميني به پاريس و انعکاس مواضع و ديدگاه هاي ايشان و بويژه تاکيد ايشان بر لزوم رفتن محمدرضا پهلوي و سقوط رژيم ، بزودي مخالفان سياسي مقيم خارج و داخل ايران ، با پذيرش اصول مورد نظر امام خميني: «1 برچيده شدن سلطنت سلسله پهلوي 2 برچيده شدن رژيم سلطنتي براي هميشه 3 فراهم کردن استقرار حکومت جمهوري اسلامي» و پذيرش محوريت رهبري ايشان ، به فعاليت خود بر ضد حکومت پهلوي شدت ، انسجام و وسعت بخشيدند. 5 علاوه بر نيروهاي مذهبي و اسلام گرا از طيفهاي فکري گوناگون ، ساير نيروها اعم از اعضاي جبهه ملي ايران و کنفدراسيون جهاني محصلين و دانشجويان ايراني خارج از کشور نيز حاضر به پذيرش آن اصول و فعاليت مشترک شدند. امام خميني در مقابل برخي اظهارنظرها که سعي در القاي واژه «ائتلاف» داشتند ، ضمن مخالفت با آن گفت: «ما با جبهه
خاصي ائتلاف نداريم ، همه ملت با ما و ما با ملت هستيم و هر کس اين مطالبي که ما داريم و عبارت است از استقلال مملکت و آزادي همه جانبه و جمهوري اسلامي که قائم مقام رژيم سلطنتي است ، با آنها موافقت کند، از گروه ماست و از ملت است و اگر موافقت نکند ، برخلاف مصالح اسلام و ملت گام برداشته است و ما هيچ ربطي به او نخواهيم داشت.» 6
ديدارها
پس از استقرار امام خميني در پاريس دهها تن از شخصيت هاي داخلي و خارجي به ديدار ايشان رفتند و پيرامون ديدگاه ها و مواضع ايشان در مورد مبارزه با حکومت پهلوي به مذاکره پرداختند. در اين ميان حضور شخصيت هاي مذهبي همچون حضرات آيات بهشتي ، مطهري ، صدوقي و... همچنين نيروهاي ملي گرايان مذهبي ملي گرا مثل کريم سنجابي و مهدي بازرگان بيشتر به منظور مشورت جهت پيشبرد اهداف انقلاب و تصميم گيري در مورد نحوه مبارزه به حضور امام خميني مي شتافتند. نمايندگان کشورها و سازمان هاي خارجي نيز براي اطلاع مستقيم و دقيق از مواضع و نظرات ايشان و برخي مواقع به عنوان ميانجيگري براي مصالحه با حکومت پهلوي به ديدار ايشان مي شتافتند. نکته بسيار مهمي که تاثير زياد در تحقير حکومت پهلوي و ايجاد تزلزل در آن رژيم داشت ، اعلام شروطي از طرف امام براي پذيرش مقامات رژيم پهلوي بود. شرط اصلي در اين زمينه ، استعفا از شغل مورد تصدي بود. پذيرش سيدجلال الدين تهراني ، عضو و رئيس شوراي نيابت سلطنت به همين صورت انجام گرفت که موجب انحلال شوراي مذکور و در واقع پايان عمر حکومت پهلوي شد. 7
براي پذيرش شاپور بختيار نيز چنين شرايطي مطرح شد که در نهايت ، امکان ديدار فراهم نشد.
شاه بايد برود
يکي از استراتژي هاي امام خميني در مدت اقامت در پاريس که مکمل و عامل پيشرفت مواضع ديگر ايشان بود ، سازش ناپذيري و تاکيد به رفتن محمدرضا پهلوي بود. اين در حالي بود که تحليلگران سياسي و سياستمداران ، آينده چندان روشني را از نظر پيروزي نيروهاي مذهبي پيش بيني نمي کردند. امام خميني سازش را برابر با خيانت به ملت ايران مي دانستند و براي تحقق اين استراتژي ، سياست معتدل و گام به گام نيروهاي ملي گرا و ملي گرايان مذهبي را نيز رد کردند.
اين قاطعيت ، ناشي از شم سياسي و آينده نگري ايشان بود که دوست و دشمن بدان اعتراف کردند.
مصاحبه ها و سخنراني ها
يکي از روشهاي پيشبرد مبارزه عليه حکومت پهلوي ، انجام سخنراني ها و مصاحبه هاي گوناگون بود.
امام خميني با بهره گيري از آزادي بيان و فضاي مستعد سياسي و امکان دسترسي به مطبوعات و رسانه هاي آزاد ، نيمه مستقل و مستقل ، فعاليت هاي بي سابقه و طاقت فرسايي را به نمايش گذاشتند. در فاصله 17 مهر تا 8 بهمن 57 ، مجموعا 65 سخنراني و 116 مصاحبه صورت گرفت. پيامها، نامه ها، ديدارها ، اعلاميه ها و ساير امور روزمره را نيز بايد به آنها افزود. 8
با در نظر گرفتن سن بالاي امام خميني ، بيشتر مي توان به قاطعيت و پايداري ايشان در پيگيري مواضع و پيشبرد مبارزه با رژيم پهلوي و اثرات آن پي برد. از ديگر اقدامات و تصميم گيري هاي مهم امام خميني در دوره مهاجرت به پاريس مي توان به بهره گيري از فرصت ماه محرم و به ويژه ايام تاسوعا و عاشورا که از آن به عنوان «رفراندم تاسوعا و عاشورا» نام برد 9 ، اعلام غيرقانوني بودن دولت بختيار و شوراي سلطنت نيز از اقدامات پاريس است که هر کدام سهم بسزايي در فروپاشي ارکان مختلف
امام خميني از 13 مهر 1344 تا 14 مهر حکومت پهلوي و موفقيت مبارزين داشت.
پرواز انقلاب
به دنبال تشکيل شوراي نيابت سلطنت و خروج محمدرضا پهلوي از ايران در 26 دي 1357 ، مهمترين مساله باقيمانده ، بازگشت امام خميني به ايران بود. ايشان در مصاحبه ها و اظهارنظرهاي مختلف در مورد زمان بازگشت به وطن ، گفته بودند تا زماني که محمدرضا پهلوي باشد ، نخواهد آمد. اکنون محمدرضا پهلوي از کشور خارج شده بود ، اما اين بار بختيار - نخست وزير - با اجراي سياست هاي متناقض درصدد استمهال 2 هفته اي از امام خميني بود. 10 اما تظاهرات ميليوني مردم در روز اربعين باوجود استقرار وضعيت حکومت نظامي که يک صدا خواستار بازگشت امام خميني بودند ، آخرين زنگ خطر نيز به صدا درآمد و بختيار ، سران ارتش و امريکايي ها بار ديگر غافلگير شدند. پس از اربعين نيز کارکنان هواپيمايي ملي ايران و سازمان هواپيمايي کشوري بدون کسب اجازه و توافق با دولت ، تصميم گرفتند براي بازگشت امام خميني ، يک پرواز ويژه ، موسوم به پرواز انقلاب ترتيب دهند. 11 کميته استقبال از امام خميني نيز روز سوم بهمن اعلام موجوديت کرد و پرواز امام خميني براي ششم بهمن قطعي شد.
اما شوراي امنيت ملي تصميم گرفت که از بامداد روز 4 بهمن فرودگاه مهرآباد به منظور جلوگيري از پرواز انقلاب به اشغال نظاميان درآيد. اين امر به دستور بختيار صورت گرفت و اعلام شد که فرودگاه به مدت 3 روز تعطيل و بسته است. اين تعطيلي تا دهم بهمن به طول انجاميد و سرانجام بختيار نيز تسليم شرايط و فشار مخالفان شد و در اين روز اعلام کرد که فرودگاه براي ورود امام باز است. در عين حال بختيار از طريق سفارت فرانسه در تهران درصدد به تاخير انداختن بازگشت ايشان بود ، اما دوازدهم بهمن براي بازگشت تعيين شد و امام خميني با تغيير آن مخالفت کرد و در اين روز از پاريس به ايران بازگشت و در 22 بهمن نيز انقلاب به طور کامل پيروز شد و حکومت پهلوي سقوط کرد.
پانوشت ها:
1ـ همان ، صص 445-444
2ـاسماعيل فردوسي پور، همگام با خورشيد ؛ از ايران تا ايران ، فردوس ، مجتمع فرهنگي اجتماعي امام خميني فردوس ، 1372 ، ص 427
3ـ همان ، ص 446
4ـ صادق طباطبايي ، «ماجراي گوادلوپ چه بود؟» آفتاب امروز (18 بهمن) 1378 ، ص 7
5ـ صحيفه امام ، مجموعه آثار امام خميني ، ج 4 ، تهران ، موسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني ، 1378 ، صص 501.504
6ـ غلامرضا نجاتي. ج 2، همان ، ص 161
7ـ ابراهيم يزدي ، آخرين تلاش ها در آخرين روزها، تهران. قلم ، چ دوم ، 1363، صص 130-134
8ـ همان ، جلدهاي 4 ، 5 و 6
9ـ صحيفه امام ، ج 5 ، همان ، ص 211
10ـ اطلاعات (يکشنبه 24 دي)1357 ، ص 4
11- اطلاعات (دوشنبه 2بهمن)1357، ص 2
جام جم 13/11/83
در پاريس چه گذشت؟
سجاد راعي
امامي خميني از 13 مهر 1344 تا 14 مهر 1357 به صورت تبعيد در عراق اقامت داشت و به فعاليت هاي ضدرژيم پهلوي مي پرداخت ، اما به دنبال مصالحه 2 کشور ايران و عراق ، در شهريور 57 رژيم شاه رسما از دولت عراق خواستار ممانعت از فعاليت هاي امام شد. رژيم بعثي نيز محدوديت هاي شديدي براي ادامه اقامت امام تعيين کرد که مورد پذيرش معظم له قرار نگرفت و منجر به خروج ايشان از عراق شد.مقاله حاضر به نحو بسيار مجمل به بررسي حضور امام در پاريس مي پردازد.
ساعت 14.30 جمعه 14مهر 1357 به وقت پاريس ، امام و هيات همراه وارد فرودگاه اورلي پاريس شدند. استقبال کنندگان از امام خميني و همراهان ، اکثرا از اعضاي انجمن هاي اسلامي دانشجويان خارج از کشور بودند. لازم به ذکر است که امام خميني با عنوان يک اقامت عادي (جهانگردي) وارد فرانسه شده بود.
ابتدا در محله ساشان(cachan) در پاريس رحل اقامت افکند. چون آن اقامتگاه وسعت لازم را نداشت و صاحبخانه به آن نياز داشت ، درصدد يافتن محل اقامت مناسب تري افتادند و آن را در منطقه نوفل لوشاتو ، از مناطق ييلاقي حومه پاريس يافتند. امام خميني تا زمان بازگشت به ايران در آنجا سکني گزيد! 1
شب اولين روز ورود به فرانسه ، ماموران فرانسوي به حضور امام رسيدند و اعلام کردند که مي توانيد در فرانسه اقامت کنيد ولي حق فعاليت سياسي نداريد. 2
لبته هيچ وقت براساس اين اخطار با ايشان رفتار نشد. با استقرار امام خميني در نوفل لوشاتو ، مرحله نويني از نهضت اسلامي آغاز شد که آخرين فصل هجرت را رقم زد و با پيروزي کامل به پايان رسيد. ديري نگذشت که آن منطقه آرام و ساکت ييلاقي دور افتاده به مرکز توجه رسانه هاي ارتباط جمعي جهان و محل فعاليت و تصميم گيري مبارزان ايراني تبديل شد.
مخالفت با تشريفات زائد
در اولين روزهاي ورود به پاريس ، عده اي از ياران و افراد نزديک به امام خميني تلاش کردند که براي انتظام امور، کميته اي به نام «کميته تصميم گيري» تشکيل دهند. وقتي اين خبر را به امام خميني دادند ، ايشان فرمود: «نه رئيس دفتر به دنبال من ببنديد ، نه اين اسمهاي ديگر که آورده ايد. من يک آخوند و يک طلبه هم پاي تلفن باشد کافي است ، هيچ يک از اين چيزها لازم نيست.» 3
در طول اقامت در پاريس تنها 2 دفتر ساده صرفا براي تنظيم و ساماندهي ارتباطات وجود داشت. دفتر اول در نوفل لوشاتو و دفتر دوم در پاريس بود. دفتر پاريس براي هماهنگ کردن ديدارها و اعزام افراد مراجعه کننده به نوفل لوشاتو بود. 4
پاريس ، مرکز فعاليت عليه رژيم
امام خميني و همراهان ، از لحظه ورود به پاريس ، با جو سياسي بسيار متفاوت و مساعدتري نسبت به نجف مواجه شدند. سالها بود که در فضاي سياسي باز و آزاد فرانسه و ساير کشورهاي اروپايي احزاب و گروههاي سياسي ايراني ، از جمله اسلام گرايان و دانشجويان ايراني عضو انجمن هاي اسلامي دانشجويان فعاليت مي کردند. اين گروه از فعالان سياسي ، تجربيات خود را در اختيار گردانندگان نهضت اسلامي قرار دادند. برگزاري ميتينگ ها، سخنراني ها، پخش پيامها، اعلاميه ها و مصاحبه هاي امام خميني ، پخش عکسهاي امام و طراحي و استفاده از شعارهاي ضد رژيم پهلوي ، بخشي از فعاليت ها بود. فعاليت هاي خود امام خميني نيز به صورت بي سابقه اي افزايش يافت. به طوري که حجم و کيفيت فعاليت هاي سياسي تبليغي امام خميني در مدت اقامت 4 ماهه در فرانسه ، از نظر کمي و کيفي در مقايسه با اقامت 14 ساله در عراق بيشتر و موثرتر بوده است.
وحدت حول محور امام خميني
با ورود امام خميني به پاريس و انعکاس مواضع و ديدگاه هاي ايشان و بويژه تاکيد ايشان بر لزوم رفتن محمدرضا پهلوي و سقوط رژيم ، بزودي مخالفان سياسي مقيم خارج و داخل ايران ، با پذيرش اصول مورد نظر امام خميني: «1 برچيده شدن سلطنت سلسله پهلوي 2 برچيده شدن رژيم سلطنتي براي هميشه 3 فراهم کردن استقرار حکومت جمهوري اسلامي» و پذيرش محوريت رهبري ايشان ، به فعاليت خود بر ضد حکومت پهلوي شدت ، انسجام و وسعت بخشيدند. 5 علاوه بر نيروهاي مذهبي و اسلام گرا از طيفهاي فکري گوناگون ، ساير نيروها اعم از اعضاي جبهه ملي ايران و کنفدراسيون جهاني محصلين و دانشجويان ايراني خارج از کشور نيز حاضر به پذيرش آن اصول و فعاليت مشترک شدند. امام خميني در مقابل برخي اظهارنظرها که سعي در القاي واژه «ائتلاف» داشتند ، ضمن مخالفت با آن گفت: «ما با جبهه
خاصي ائتلاف نداريم ، همه ملت با ما و ما با ملت هستيم و هر کس اين مطالبي که ما داريم و عبارت است از استقلال مملکت و آزادي همه جانبه و جمهوري اسلامي که قائم مقام رژيم سلطنتي است ، با آنها موافقت کند، از گروه ماست و از ملت است و اگر موافقت نکند ، برخلاف مصالح اسلام و ملت گام برداشته است و ما هيچ ربطي به او نخواهيم داشت.» 6
ديدارها
پس از استقرار امام خميني در پاريس دهها تن از شخصيت هاي داخلي و خارجي به ديدار ايشان رفتند و پيرامون ديدگاه ها و مواضع ايشان در مورد مبارزه با حکومت پهلوي به مذاکره پرداختند. در اين ميان حضور شخصيت هاي مذهبي همچون حضرات آيات بهشتي ، مطهري ، صدوقي و... همچنين نيروهاي ملي گرايان مذهبي ملي گرا مثل کريم سنجابي و مهدي بازرگان بيشتر به منظور مشورت جهت پيشبرد اهداف انقلاب و تصميم گيري در مورد نحوه مبارزه به حضور امام خميني مي شتافتند. نمايندگان کشورها و سازمان هاي خارجي نيز براي اطلاع مستقيم و دقيق از مواضع و نظرات ايشان و برخي مواقع به عنوان ميانجيگري براي مصالحه با حکومت پهلوي به ديدار ايشان مي شتافتند. نکته بسيار مهمي که تاثير زياد در تحقير حکومت پهلوي و ايجاد تزلزل در آن رژيم داشت ، اعلام شروطي از طرف امام براي پذيرش مقامات رژيم پهلوي بود. شرط اصلي در اين زمينه ، استعفا از شغل مورد تصدي بود. پذيرش سيدجلال الدين تهراني ، عضو و رئيس شوراي نيابت سلطنت به همين صورت انجام گرفت که موجب انحلال شوراي مذکور و در واقع پايان عمر حکومت پهلوي شد. 7
براي پذيرش شاپور بختيار نيز چنين شرايطي مطرح شد که در نهايت ، امکان ديدار فراهم نشد.
شاه بايد برود
يکي از استراتژي هاي امام خميني در مدت اقامت در پاريس که مکمل و عامل پيشرفت مواضع ديگر ايشان بود ، سازش ناپذيري و تاکيد به رفتن محمدرضا پهلوي بود. اين در حالي بود که تحليلگران سياسي و سياستمداران ، آينده چندان روشني را از نظر پيروزي نيروهاي مذهبي پيش بيني نمي کردند. امام خميني سازش را برابر با خيانت به ملت ايران مي دانستند و براي تحقق اين استراتژي ، سياست معتدل و گام به گام نيروهاي ملي گرا و ملي گرايان مذهبي را نيز رد کردند.
اين قاطعيت ، ناشي از شم سياسي و آينده نگري ايشان بود که دوست و دشمن بدان اعتراف کردند.
مصاحبه ها و سخنراني ها
يکي از روشهاي پيشبرد مبارزه عليه حکومت پهلوي ، انجام سخنراني ها و مصاحبه هاي گوناگون بود.
امام خميني با بهره گيري از آزادي بيان و فضاي مستعد سياسي و امکان دسترسي به مطبوعات و رسانه هاي آزاد ، نيمه مستقل و مستقل ، فعاليت هاي بي سابقه و طاقت فرسايي را به نمايش گذاشتند. در فاصله 17 مهر تا 8 بهمن 57 ، مجموعا 65 سخنراني و 116 مصاحبه صورت گرفت. پيامها، نامه ها، ديدارها ، اعلاميه ها و ساير امور روزمره را نيز بايد به آنها افزود. 8
با در نظر گرفتن سن بالاي امام خميني ، بيشتر مي توان به قاطعيت و پايداري ايشان در پيگيري مواضع و پيشبرد مبارزه با رژيم پهلوي و اثرات آن پي برد. از ديگر اقدامات و تصميم گيري هاي مهم امام خميني در دوره مهاجرت به پاريس مي توان به بهره گيري از فرصت ماه محرم و به ويژه ايام تاسوعا و عاشورا که از آن به عنوان «رفراندم تاسوعا و عاشورا» نام برد 9 ، اعلام غيرقانوني بودن دولت بختيار و شوراي سلطنت نيز از اقدامات پاريس است که هر کدام سهم بسزايي در فروپاشي ارکان مختلف
امام خميني از 13 مهر 1344 تا 14 مهر حکومت پهلوي و موفقيت مبارزين داشت.
پرواز انقلاب
به دنبال تشکيل شوراي نيابت سلطنت و خروج محمدرضا پهلوي از ايران در 26 دي 1357 ، مهمترين مساله باقيمانده ، بازگشت امام خميني به ايران بود. ايشان در مصاحبه ها و اظهارنظرهاي مختلف در مورد زمان بازگشت به وطن ، گفته بودند تا زماني که محمدرضا پهلوي باشد ، نخواهد آمد. اکنون محمدرضا پهلوي از کشور خارج شده بود ، اما اين بار بختيار - نخست وزير - با اجراي سياست هاي متناقض درصدد استمهال 2 هفته اي از امام خميني بود. 10 اما تظاهرات ميليوني مردم در روز اربعين باوجود استقرار وضعيت حکومت نظامي که يک صدا خواستار بازگشت امام خميني بودند ، آخرين زنگ خطر نيز به صدا درآمد و بختيار ، سران ارتش و امريکايي ها بار ديگر غافلگير شدند. پس از اربعين نيز کارکنان هواپيمايي ملي ايران و سازمان هواپيمايي کشوري بدون کسب اجازه و توافق با دولت ، تصميم گرفتند براي بازگشت امام خميني ، يک پرواز ويژه ، موسوم به پرواز انقلاب ترتيب دهند. 11 کميته استقبال از امام خميني نيز روز سوم بهمن اعلام موجوديت کرد و پرواز امام خميني براي ششم بهمن قطعي شد.
اما شوراي امنيت ملي تصميم گرفت که از بامداد روز 4 بهمن فرودگاه مهرآباد به منظور جلوگيري از پرواز انقلاب به اشغال نظاميان درآيد. اين امر به دستور بختيار صورت گرفت و اعلام شد که فرودگاه به مدت 3 روز تعطيل و بسته است. اين تعطيلي تا دهم بهمن به طول انجاميد و سرانجام بختيار نيز تسليم شرايط و فشار مخالفان شد و در اين روز اعلام کرد که فرودگاه براي ورود امام باز است. در عين حال بختيار از طريق سفارت فرانسه در تهران درصدد به تاخير انداختن بازگشت ايشان بود ، اما دوازدهم بهمن براي بازگشت تعيين شد و امام خميني با تغيير آن مخالفت کرد و در اين روز از پاريس به ايران بازگشت و در 22 بهمن نيز انقلاب به طور کامل پيروز شد و حکومت پهلوي سقوط کرد.
پانوشت ها:
1ـ همان ، صص 445-444
2ـاسماعيل فردوسي پور، همگام با خورشيد ؛ از ايران تا ايران ، فردوس ، مجتمع فرهنگي اجتماعي امام خميني فردوس ، 1372 ، ص 427
3ـ همان ، ص 446
4ـ صادق طباطبايي ، «ماجراي گوادلوپ چه بود؟» آفتاب امروز (18 بهمن) 1378 ، ص 7
5ـ صحيفه امام ، مجموعه آثار امام خميني ، ج 4 ، تهران ، موسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني ، 1378 ، صص 501.504
6ـ غلامرضا نجاتي. ج 2، همان ، ص 161
7ـ ابراهيم يزدي ، آخرين تلاش ها در آخرين روزها، تهران. قلم ، چ دوم ، 1363، صص 130-134
8ـ همان ، جلدهاي 4 ، 5 و 6
9ـ صحيفه امام ، ج 5 ، همان ، ص 211
10ـ اطلاعات (يکشنبه 24 دي)1357 ، ص 4
11- اطلاعات (دوشنبه 2بهمن)1357، ص 2
جام جم 13/11/83