یزدفردا
پایگاه خبری و تحلیلییزدفردا:رئیس دانشگاه پیام نور استان یزد در خصوص فرار مغزها گفت: در چند سال اخير فرار مغزها و یا به عبارتی دیگر مهاجرت نخبگان بصورت يكي از مسائل عمده جامعه ما مطرح شده و در محافل گوناگون و بخش هاي مختلف جامعه اعم از مسئولين و مردم پيرامون نتايج منفي از دست دادن نيروي انساني متخصص بحث و تبادل نظر و چاره انديشي شده است.
"عباس کلانتری" با بیان اینکه مهاجرت نخبگان می‌تواند هم فرصت باشد و هم تهدید، اظهار داشت: اگر اين امر به پدیده‌ای به نام فرار مغزها كه در واقع فرار سرمایه‌های انسانی که بهترین و مهم‌ترین سرمایه‌های اجتماعی ما هستند منجر گردد، يك تهديد است اما اگر از این مساله برای توسعه‌ی علمی و تکامل دانش، اطلاعات، دیدگاه‌ها، تحلیل‌ها و مهارت‌های آموزشی و پژوهشی استادان دانشگاه‌هاي كشور استفاده بشود و به تبع آن، اثراتش را در جامعه هم ببینیم آن را به يك فرصت بدل ساخته‌ايم.
وی به دیدگاه مقام معظم رهبری در این زمینه نيز اشاره کرد و افزود: نگاه مقام معظم رهبری به مقوله‌ی مهاجرت نخبگان دقیقاً نگاه به فرصت است و حتی فکر می‌کنم ایشان جزء معدود کسانی هستند که از به کار بردن کلمه‌ی فرار نخبگان یا فرار مغزها اکراه دارند.
"کلانتری" ضمن بررسی سه مفهوم «سفر، مهاجرت و فرار» در قرآن و بیان آیاتی مانند «أولم یسیروا فی الأرض فینظرو کیف کان عاقبة الذین کانوا من قبلهم کانوا هم أشد منهم...(21 غافر)» و « أولم سیروا فی الأرض...(9 روم)» به مسئله‌ي مهاجرت در این کتاب آسمانی پرداخت و تصریح کرد: در قرآن از مهاجرت، همسنگ با جهاد و شهادت نام برده شده است. جالب این که 14 بار لغت سفر و 14 بار هم واژه‌ي مهاجرت به کار رفته است.
رئیس دانشگاه پیام نور در ادامه به آیه‌ي «ان الذین آمنوا و الذین هاجروا و جاهدوا فی سبیل الله...(218 بقره)» اشاره کرد و گفت: در تعاليم ديني مهاجرت همتراز با ایمان است. در این آیه، جهاد به دنبال مهاجرت می‌آید - مهاجرت کردند و در راه خدا جهاد کردند - و معمولاً اجر مهاجرت مساوی و همسنگ شهادت است.
"کلانتری" هدف از سفر و مهاجرت را جنبه‌ی سازندگی دانست و افزود: سازندگی بیشتر به معنای مبارزه‌ی نفسانی، سیاسی و همچنین عبرت‌گیری و درس آموزی.
وی گفت: اگر ما بخواهیم در آینده‌ی دور و نزدیک جلوی مهاجرت‌های نامطلوب را بگیریم - البته این لفظ نامطلوب به دلیل انگیزه‌ای است که آن مهاجرت کننده محتملاً می‌تواند داشته باشد - و در ضمن بتوانیم مهاجرت‌های مطلوب و هدفمند را تقویت بکنیم، باید نظام آموزشی و پرورشی کشور این مسئله را در راهبرد‌های سیاست‌گزاری و برنامه‌ریزی‌های خودش قرار بدهد.
"کلانتری" در ادامه تصریح کرد: هر مقدار، نسل با‌هویت‌تر باشد من تصور می‌کنم یا مهاجرت‌ها کم‌تر می‌شود یا مهاجرت‌های هدفمندی که مورد تأیید فرهنگ قرآنی است افزايش مي‌يابد.
وی تاکید کرد: ما هر مقدار از نظر مدیریتی به نخبگان جامعه نزدیک‌تر و مرتبط‌تر شویم، نخبگان در جامعه كمتر احساس غربت مي‌کنند.
"کلانتری" در زمینه‌ي مدیریت تربیتی و تاثیر آن در کنترل مهاجرت گفت: اگر مدیریت تربیتی داشته باشيم فرد نخبه نمی‌رود و اگر رفت بر‌می‌گردد. ولی اگر به مدیریت تربیتی بي‌توجهي كنيم ممکن است برود؛ چون زمینه‌های فکری و اعتقادی و باور‌های قوی در همه‌ي نخبگان وجود ندارد تا این اعتقادات، آنها را نسبت به مملكتشان وفادار نگه بدارد. ممکن است با یک مدیریت تربیتی نادرست يا یک برخورد عاطفی و روانی نامطلوب، به مهاجرت‌ها دامن بزنیم.
وی تاکید کرد: مهم‌ترین دغدغه‌ی دانشگاه و سیاست‌گذاري‌هاي بخش علمي در ایران باید این باشد که استراتژی حداقلی موجود را به استراتژي ایجاد امید، ارزش دادن به علم و عالم، استقلال دانشگاه و جاذب ساختن علم و رهانیدن آن از شرایط نامطلوب اقتصادی و سیاسی بدل سازد.
"کلانتری"با اشاره به فرمایش مقام معظم رهبری درباره‌ي دمیدن روح امید در دانشگاه‌ها، دو مفهوم «بیگانگی و امید» را در مهاجرت و تأثیراتی که در مهاجرت دارد برجسته و تعیین کننده قلمداد کرد.
وی اصلاح سیستم آموزشی و پژوهشی کشور از مقطع ابتدایی تا پایان دانشگاه ؛ تلاش در جهت تربیت نیروهای انسانی خلاّق، تصمیم گیرنده، محقق و حلاّل مشکلات ؛ ترویج فرهنگ تحقیق و پژوهش در کشور و اجرا کردن نتایج تحقیقات ؛ تخصیص دادن فرصت های شغلی به شایستگان و اجرای نظام شایسته سالاری ؛ پیوند زدن مراکز آموزشی و پژوهشی به صنعت و نهادهای تولیدی و خدماتی ؛ و سرانجام، اجرا کردن برنامه های عملی برای احترام به شخصیت دانشمندان و نخبگان و ایجاد بستری مناسب جهت رشد و بروز خلاّقیت های آنان از جمله راهکارهای مناسب برای جلوگیری از مهاجرت نخبگان دانست.
"کلانتری" در پایان اذعان کرد که هرگونه رفتن صاحبان دانش و اندیشه، «فرار مغز» نیست ؛ بلکه می تواند هجرت باشد ؛ همان هجرتی که عقل و دین، توصیه می کنند. بسیاری از آنها سرانجام به کشورشان برخواهند گشت. آنها عمدتا علاوه بر دلایل ذکر شده در بالا، به دلیل کمبود امکانات و ظرفیت های علمی در داخل کشور به مهاجرت اقدام می کنند. در حقیقت، این فرزانگان، به دنبال دستیابی به ابزارهای مناسب تری برای خدمات انسانی، تولید علم و گستردن اندیشه خود هستند. لذا، باید به جای در حصار کردن اندیشه مندان و یا محدود کردن آنان و ایجاد تنگناهای مختلف برای آنها، به دنبال افزایش قابلیت ها و توانایی ها و ایجاد محیطی سالم در داخل کشور باشیم، که تنها این گونه می توانیم به شکوفایی اقتصاد مملکت، رشد مدیریت و افزایش بهروری کمک کنیم.