یزدفردا

بر طبق آنچه در مجله دیابت منتشر شده، محققان با پیوند سلول های بنیادی انسانی، موفق شده اند سلول های تولید کننده انسولین تولید کرده و دیابت نوع ۱ را درمان کنند.

 

دیابت نوع ۱، بیماری ای نسبتا ناشایع که در سنین پایین و نوجوانی رخ می دهد و مبتلایان نیازمند تزریق مکرر انسولین هستند.
دیابت نوع ۲، با شیوع بسیار بالا (بیشتر در افراد چاق) که از میانسالی شروع شده و نیاز آنها به انسولین و عوارض عدم درمان آن، به شدت نوع ۱ نیست.

در این مطالعه، موش ها در شرایط مشابه انسانی، با گذشت چهار ماه از پیوند، بی نیاز به انسولین خارجی شدند.

محققانی با مدیریت تیموتی کیفر، پروفسور دپارتمان علوم سلولی و فیزیولوژیک در دانشگاه بریتیش کولومبیای کانادا، با کمک محققانی از نیوجرسی توانستند feedback loop (حلقه بازخوردی) انسولین را باز سازی کنند، به این صورت که سطح گلوکز خون به صورت اتوماتیک میزان ترشح انسولین این سلول ها را کنترل کند.

برای درک اصطلاح فیدبک لوپ یک واکنش زنجیره ای چهار مرحله ای به شکل یک حلقه را در نظر بگیرید. (۱) گلوکز خون کاهش می یابد، این کار باعث می شود که (۲) ترشح انسولین کاهش یابد. با کاهش انسولین (۳) گلوکز خون افزایش یابد و این کار باعث می شود (۴) ترشح انسولین افزایش یابد. با افزایش انسولین، حلقه دوباره تکرار شده و (۱) گلوکز خون کاهش یابد. اکثر مکانیسم های تنظیم مواد در بدن به این صورت کار می کنند.

گفتیم که این دانشمندان موفق شده اند این حلقه فیدبک را که در دیابتی ها از کار می افتد، دوباره به کار بیاندازند. علاوه بر این موش های آنها حتی با مصرف زیاد قند هم، سطح گلوکز خون بالایی پیدا نمی کردند.

بعد از چند ماه، محققان سلول های پیوندی را از بدن موش ها خارج کردند و متوجه شدند که تعداد سلول های تولید کننده انسولین در پانکراس (داخل همان جزایر لانگرهانس معروف) به حد نرمال و طبیعی رسیده است.

پروفسور کیفر می گوید «ما کاملا از این یافته ها هیجان زده ایم، اما تحقیقات بیشتر برای شروع تست های انسانی نیاز است.»

از سوی دیگر، وی ذکر می کند «مطالعات روی موش های دیابتی ای انجام شده که سیستم ایمنی آنها برای جلوگیری از رد پیوند ضعیف شده بود. ما نیازمند راهی مناسب برای محافظت این سلول ها در برابر سیستم ایمنی هستیم.»

دیابت نوع ۱ زمانی رخ می دهد که پانکراس انسولین کافی تولید نکند. انسولین هورمونی است که برای ذخیره گلوکز در عضلات، بافت چربی و کبد لازم است. عدم ذخیره گلوکز و افزایش مقدار آن در خون باعث دیابت و (در طولانی مدت) بروز عوارضی چون کوری، حمله قبلی، سکته مغزی، آسیب های عصبی و نارسایی کلیه می شود.

درمان اصلی دیابت نوع ۱ تزریق مرتب انسولین است و گرچه درمان های پیوندی موفقی نیز انجام شده اما هنوز به این نوع درمان توجه چندانی نشده.

در تحقیقی که در مجله American Medical Association به چاپ رسید، بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ با تزریق سلول های بنیادی خودشان، بهبود یافتند.

اما مطالعات دیگر، پیوند سلول های بنیادی را درمانی موقتی در حد ۶ ماه تا ۳ سال می دانند. زیرا سیستم ایمنی بیماران علیه این سلول ها واکنش و آنها را از بین برده و دیابت بار دیگر بروز می کرد. به این ترتیب اگر ادامه مطالعه حاضر کمکی بکند و بتوان جلوی واکنش سیستم ایمنی را گرفت، می توان از این درمان، یک بار و برای همیشه برای بیماران دیابتی استفاده کرد.