رضا سلطان زاده-مديرمسئول آیینه یزد:چند سال پيش مسئولان ادارهاي در يزد ميگفتند: يكي از افرادي كه در دولت نهم مقام وزارت را بر عهده دارد، اگر براي افتتاح و كلنگ زني پروژهاي به استان سفر كند و نوشته و شعاري مبني بر خوش آمدگويي به نام وي و همراهان بر روي پارچه و بنري مشاهده كند ناراحت ميشود و براي اينكه نشان دهد بايد بيتالمال را حفظ كرد و از هزينههاي زائد خودداري نمود. ضمن اعتراض، برنامههاي پيش بيني شده را به هم ميزند، محل را ترك ميكند و به اصطلاح از همان راهي كه آمده برميگردد.
در اين ستون مكرر به نحوه صرف هزينهها جهت برگزاري بعضي از جلسات و همايشها و يا نصب بنر و تابلو و پارچه و چاپ اطلاعيهها در مواقع مختلف از جمله هنگام توديع و معارفه بعضي از مديران كه هيچ دردي از مشكلات فراوان مردم را درمان نميكند، انتقاد شده است. در اين شماره نيز تذكري دوستانه و مشفقانه ارائه ميگردد باشد تا مورد توجه و عنايت مسئولان بلندپايه اجرايي در استان قرار گيرد و ديگر مديران دستگاههاي اداري را به رعايت صرفه جويي و ميانهروي ملزم نمايند تا در اين زمينه از هدر دادن بيتالمال ولو به مقدار كم يا به قول عدهاي غير قابل توجه جلوگيري گردد. گاهي مشاهده ميشود كه در استان رييس اداره يا سازماني تغيير ميكند علاوه بر اينكه روز برگزاري جلسه توديع و معارفه در ساعات رسمي بر خلاف قانون و انصاف امور اداري را تعطيل ميكنند، اكثريت كارمندان براي خوش آمدگويي و به نام خداحافظي و اظهار سپاس و تشكر در سالني جمع ميشوند، كليپ و فيلمي كه با هزينه ميليونها تومان تهيه و تدوين گرديده به حاضران نشان ميدهند، شخصي به عنوان مجري دعوت ميكنند كه گاهي اوقات با بيان عبارات آميخته با مداهنه وچرب زباني و خواندن اشعار و تملقها و معمولاً مدح و ستايشهاي بيجاي آن چناني، از كارهاي گذشته مديريت به گونهاي تعريف و تمجيد و به حاضران تفهيم ميكند كه اگر دست تقدير وي را به اين پست و سمت رهنمون نكرده بود كارها به سرانجام نميرسيد.!!
ديده و شنيده شده است مجيز گويي مجري يا بعضي از سخنوران آنقدر مبالغه آميز است كه سبب بهت و حيرت حاضران ميشود. هديهها هم گوشهاي چيده شده تا در پايان جلسه به مدير سابق اهدا گردد.
اگر پول اين نوع هزينهها از افرادي به هر دليل اخذ يا از محلي ديگر تامين شده باشد چون به طور قطع در بودجه سازمان و اداره مورد نظر پيش بيني نشده، علاوه بر اينكه برابر با ضابطه و قانون آن موسسه نيست در مواقعي اسراف و تبذير محسوب شده و در جامعه اثرات منفي به بار ميآورد و با اصولي كه بايد بدان پاي بند بود هم خواني ندارد. درج آگهيهاي تبريك و خداحافظي خطاب به مدير فعلي و قبلي هم حكايتي ديگر دارد.
آبا نبايد از زحمات و تلاشهاي مديري توانا و لايق سپاسگزاري كرد؟
آيا نبايد براي مسئول جديد آرزوي موفقيت كرد و به او خير مقدم گفت؟
شايسته است در وقت مناسب جلسهاي تشكيل و از خدمات مسئول مورد نظر صميمانه و محترمانه قدرداني، اظهار تشكر و سپاسگزاري گردد اما بايد از اسراف و هزينه كردن از بيتالمال خارج از ضابطه و يا با دريافت كمك و مساعدت از ديگران كه بعيد است براي رضاي خداوند وجوهي پرداخت نموده و جلسه آرايي كرده باشند پرهيز نمود.
عدهاي از ترس اينكه از پشت بام و بر روي بلندي كه در حال حركت هستند سقوط نكنند، آن قدر به قول معروف «پس پس» ميروند تا از آن طرف بام به پايين پرت ميشوند.
هر بييندهاي هنگام مشاهده اين گونه جلسات، تهيه كليپهاي دهها ميليون ريالي، تعريف و تمجيدهاي غير واقعي به ويژه كه رديف بودجهاي هم براي آن پيش بيني نشده نميتواند شاهد دست و دل بازيها و هزينههاي اين چنيني باشد.
چون ناخود آگاه سختيهاي زندگي افراد ناتوان و درمانده را به نظر ميآورد، ميبيند از سويي تورم و گراني موجود كمر گروهي كم درآمد و فقير و حتي متوسط را شكسته است. بيش از يك ميليون زن سرپرست خانوار با دريافت ماهي 60-50 هزار تومان بايد زندگي كنند، زنان و مردان و خانوادههايي چشم كمك و مساعدت به كميته امداد دوختهاند، تعداد زيادي از فرزندان و نوباوگان اين آب و خاك به سبب فقر و بدبختي از تحصيل محروم هستند يا عدهاي با اندك وسايل در زير چادر درس ميخوانند، صدها و هزاران نفر از داشتن آب آشاميدني سالم بيبهرهاند، كودكان محروم و بي پناه و بي سرپرست آواره و بسياري از آبرومندان كه شرمنده زن و بچههايشان هستند و گاه متاسفانه بعضي از آنان به علت عدم تحمل مشكلات طاقت فرسا خود را سر به نيست ميكنند، كه اگر با چنين مواردي هم روبرو نبوده و يا نباشيم مجاز به انجام عملي برخلاف ضابطه و قانون نيستيم.
مولاي متقيان حضرت علي (ع) خطاب به يكي از فرمانداران و در واقع به همه حاكمان و مسئولان در طول تاريخ ميفرمايد:
«همانا پست فرمانداري براي تو وسيله آب و نان نبوده، بلكه امانتي در گردن تو است، بايد از فرمانده و امام خود اطاعت كني، تو حق نداري نسبت به رعيت استبداد ورزي و بدون دستور به كار مهمي اقدام نمايي، در دست تو اموالي از ثروتهاي خداي بزرگ و عزيز است، تو خزانه دار آني تا به من بسپاري.»1
بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران حضرت امام خميني (ره) در موارد متعدد مسئولان حكومتي را به حفظ بيتالمال از جمله به شرح زير توصيه و سفارش مينمايند:
«حكومتهاي اسلامي بايد بيت المال مسلمين را براي جلال و جبروت خودشان صرف نكنند، بيت المال مسلمين صرف آن چيزي بشود كه براي مسلمين است. وزارتخانهها بايد وقتي كه ميبينند كه كارمند بيت المال مسلمين هستند و مسلمين هستند و از آنجا حقوق ميگيرند و ارتزاق ميكنند و اداره، اداره بيت المال مسلمين است، حتي در آن مسائلي كه حضرت امير گفته ملاحظه كنند، كوچك نشمرند مسئله را، مسئله بيتالمال مسلمين است و دستور، دستور اسلام است به حد ضرورت. البته راجع به آن چيزهايي كه مربوط به حفظ مقامات است- در حالي كه ما الان درش ميگذرانيم- آن يك چيز لازم است، اما به حد لزوم. حتي مطبوعات بايد اين توجه را داشته باشند كه چيزهايي كه براي ملت مفيد نيست در روزنامهها ننويسند، كاغذ صرف اين نكنند، وقت صرف اين نكنند.بايد راديو - تلويزيون توجه به اين معنا داشته باشد كه اين از بيتالمال مسلمين است، بايد وقتش صرف چيزهايي كه مربوط به مصالح مسلمين نيست، نشود، مسئوليت دارد اينها.بايد اشخاصي كه، مقاماتي كه هستند، ملاحظه كنند كه به اندازه ضرورت مشاور بگيرند، به اندازه ضرورت خدمتگزار بگيرند، نه به اندازه دلخواه. و اين معنا را بايد همه ما بدانيم كه دلخواههاي ما آخر ندارد.»2
اميد آن كه يكايك مسئولان و حافظان بيت المال در انجام امور محوله بر اساس دستورات تعاليم عاليه اسلام و قوانين مصوب آنگونه كه رضاي خداوند منان را در پي داشته باشد توفيق حاصل نمايند و روزنامه نگاران نيز در جهت و راهي هدايت گردند كه در مسير حق و انصاف بنويسند و گام بردارند.
پي نوشتها:
1- «نهج البلاغه»، ترجمه محمد دشتي(ره)، نامه 5، صفحه 345
2- صحيفه امام(ره)، جلد 19، صفحه 374 و 375