یزدفردا
پایگاه خبری و تحلیلیزمان : 18 Bahman 1385 - 08:06
شناسه : 4973
بازدید : 3537
در حالي كه نبرد فعالان خصوصي و نيمه دولتي در اتاق بازرگاني ايران روزهاي سرنوشت سازي و جنجال آفريني را پشت سر مي گذارد، در اتاق بازرگاني يزد ظاهرا اوضاع بدجوري آرام است آرامشي كه مسبوق سابقه است و چون هميشه مايه نگراني فعالان يكي از صنعتي ترين شهرهاي ايران.
پيوند هاي ديرين
در ايران امروز به همان اندازه كه دين و سياست پيوندهاي تنگاتنگي با هم يافته اند، مي شود در همه لايه هاي ساختار سياسي ردپايي از اقتصاد را نيز يافت. ردپايي كه همواره تعيين كننده بوده و گاه تغيير دهنده. در يزد نيز به طبع ساختار خاص اجتماعي و فرهنگي ، همواره فعالان اقتصادي نقشي بالادست در فرايندهاي سياسي داشته اند و كم نبوده اند سياستمداران يزدي كه فعال اقتصادي هم داشته اند. اين رويه حتي بسيار شده است كه مورد افتخار يزدي ها قرار گرفته است. چه كه هستند كساني كه به روشني گواهي دهند اگر نبود حمايت هاي مالي يزدي ها به سرپرستي شهيد صدوقي در روزهاي سخت انقلاب ، چه دشواري ها كه پيش نمي آمد. در پس اين محسنات اما ساختار اقتصادي يزد اغلب پنهان و كم ماجرا بوده است. نوعي روحيه محافظه كارانه و فعاليت هاي پشت پرده همواره در اقتصاد يزد وجود داشته و دارد كه حداقل در توسعه زيربناها و تقويت بخش توليد نقشي كاهنده داشته است. نمودهاي اين روحيه در ميان فعالان اقتصادي وابسته به دولت در يزد بسيار است و همواره مايه رنجش مردم و فعالان بخش خصوصي.
در چنين فضايي است كه همه اميد فعالان بخش خصوصي اقتصاد يزد به نهادهاي غيردولتي بر مي گردد. در يزد از اين دست نهادها كم هستند. اتاق بازرگاني ، خانه صنعت و معدن و انجمن صنايع و مديران. اولي سابقه اي بيش از نيم قرن دارد. سيد احمد اخوان دستمالچي ، بازرگان شهير و توانمند يزدي سال هاست كه رئيس اين نهاد است. او كه پيش از انقلاب هم مدتي رئيس اتاق بوده است ، از ابتداي انقلاب نيز تاكنون نيز بر مسند رياست تكيه زده است. مانند علي نقي خاموشي ، رئيس اتاق بازرگاني ايران. نهاد دوم را اقتصاددان نوگرا و موفقي چون دكتر حجت و احمد صادقيان راهبري مي كنند. اين نهاد خصوصي كه اخير تولد شاخه جوانانش را نيز جشن گرفته است اما هيچگاه روابط مناسبي با اتاق بازرگاني استان نداشته است. اين در حالي است كه در برخي استان ها ، خانه صنعت و معدن در محل اتاق بازرگاني تشكيل شده است. بگذريم كه محل كوچك و قديمي اتاق بازرگاني يزد اساسا محلي براي طرح چنين بحث هايي باقي نگذاشته است. نهاد سوم اما نمادي به نام احمد آزادمرد دارد. آزادمرد در سال هاي اخير به لطف روابط عمومي گسترده اش توانسته است جاي پاي اين نهاد را محكم كند. برآمدن آفتاب انجمن صنايع و مديران هم مي تواند مايه انتقادي باشد به عملكرد اتاق بازرگاني استان. چه كه اگر اتاق چتري بود بر سر همه گسترده ، چنين نهالي ضرورت و مجال رستن نداشت.
انتقادات ديگر
انتقادات از عملكرد اتاق بازرگاني استان يزد همين ها نيستند. سيد محمد المدرسي ، مديركل سابق بازرگاني استان كه اكنون از پرشانس ترين كانديداهاي انتخابات دوم اسفند به شمار مي رود ، به برخي از آنها چنين اشاره مي كند: اتاق بازرگاني يزد ، عليرغم تلاش هايي كه در حوزه رعايت اصل صرفه جوئي و پاسخگويي مسئولانه البته به روش سنتي داشته است ، در برخي حوزه ها همگام با تحولات حركت نكرده است. او با يادآوري اينكه روزگاري شهر يزد كارگري و كارگاهي بوده است ولي در سال هاي اخير روند شتاباني را براي صنعتي شدن طي كرده است ،عقيده دارد در اين شرايط ماندن در بند ارتباطات و سازمان هاي سنتي امري مذموم است.
به عقيده المدرسي عدم پيگيري براي به سرانجام رسيدن منطقه ويژه اقتصادي ، بي توجهي به نوسازي صنايع ،نداشتن تعامل مطلوب با نهادهاي دولتي ، دست كم گرفتن فرايند جهاني شدن ، فقدان نيروي كارشناس در بدنه اتاق بازرگاني ، نبود ارتباط فراگير با مراكز صنعتي ،نهادهاي دانشگاهي و رسانه ها و ساختار سنتي اتاق مواردي اند كه بيانگر ضرورت تحولي جدي در اتاق بازرگاني يزد را گوشزد مي نمايند.
او معتقد است اتاق بازرگاني يزد بايد محلي براي مشاوره ، تحقيق ، كارشناسي ، برنامه ريزي ، مطالعه و تبليغ جامعه سنتي يزد باشد نه صرفا انجام برخي امور اداري.
به المدرسي يادآور مي شوم كه رئيس اتاق در گفتگو با خاتم يزد گفته است كه در حوزه آموزش رتبه نخست كشور را كسب كرده است ولي او تاكيد مي كند كه اين تلاش ها درون جوش نبوده اند. بازرگاني اغلب برگزار كننده دوره هاي آموزشي بوده است و اتاق بازرگاني يزد ميزبان صرف.
حضور كمرنگ
تعداد دارندگان كارت بازرگاني در يزد نامعلوم است و دست كم مبهم. آنچنانكه سيد احمد اخوان دستمالچي ، رئيس اتاق بازرگاني يزد اظهار مي دارد ، 400 نفر كارت دارند و حدود 280 نفر فعال هستند. ولي بنابه گفته هاي اسكندري ، مديركل بازرگاني استان حدود 600 نفر كارت بازرگاني دارند و براي حضور در انتخابات دعوت شده اند. فارغ از اينكه چند نفر كارت دارند بر اساس مقررات بايد در انتخابات آينده اتاق بازرگاني يزد ، 15 نفر به عنوان هيئت نمايندگان انتخاب شوند و از ميان آنها 5 نفر براي هيئت رئيسه اتاق انتخاب شود. در انتخابات اخير اتاق بازرگاني يزد اما 32 نفر كانديدا شده اند. اخوان دستمالچي اين تعداد را با استناد به قانون كه وجود دو برابري متقاضيان را براي برگزاري انتخابات كافي دانسته ، متقاعد كننده مي داند و اشاره دارد كه در اكثر استان ها همينطور است. در مقابل اما فعالان عرصه انتخابات دلايل ديگري دارند. اسكندري ، مدير كل بازرگاني با اشاره به اينكه چندي پيش با ارسال فراخواني از همه فعالان دعوت كرده است كه در انتخابات شركت كنند ، مي گويد: متاسفانه تعداد كم بود و بسياري احساس مي كردند كه حضورشان تاثيري در نتيجه انتخابات ندارد. اين همان نكته اي است كه منتقدان اتاق انگشت روي آن مي گذارند. و به قضيه راي هاي وكالتي اشاره مي كنند.
راي هاي سرنوشت ساز
بر اساس قوانين انتخابات اتاق بازرگاني هر دارنده كارت بازرگاني مي تواند وكالت دو نفر ديگر را براي راي دادن بر عهده بگيرد. امري كه مطلوب نيست ولي قانون است. در انتخابات گذشته اتاق بازرگاني يزد ، برخي از فعالان اقتصادي از اين موضوع تجربه اي تلخ با خود به يادگار بردند. آنها فعاليت هاي خود را براي رقابتي شفاف سازماندهي كردند و غافل از آن شدند كه راي وكالتي نقش اول را بازي مي كنند. امري كه هيئت رئيسه كنوني اتاق به خوبي درك كرد و با سازماندهي راي هاي وكالتي ، رقيباني مهم چون احمد صادقيان و دكتر حجت را از حضور موثر در بازي بازداشت. اين دو در انتخابات اين دوره نيز حضور ندارند. گفته مي شود درباره انتخابات دوره گذشته شكايت هم صورت گرفت. ناظران اتاق ايران هم آمدند و عليرغم اينكه چند انتخابات مشابه يزد باطل شده بود ، در يزد ظاهر مناسب برگزاري انتخابات و وجود چهره هاي متنفذ مانع از ابطال انتخابات شد. درباره احتمال بروز چنين وضعيتي در اين دوره نيز نگراني هايي وجود دارد. اسكندري كه بر اساس قانون به همراه دو عضو اتاق نظارت بر انتخابات را بر عهده دارد – ولي معاونش را معرفي كرده است- در اين باره معتقد است كه چون قانون چنين امكاني را فراهم كرده است ، چاره اي جز حضور فعال همه دارندگان كارت در انتخابات نيست. نكته اي كه سايرين نيز بر آن تاكيد دارند.
رئيس كم فروغ است
محور ديگر انتقادات درباره عملكرد اتاق بازرگاني يزد به شخص رئيس بر مي گردد. سيد احمد اخوان دستمالچي ،مردي استخواندار است و از ديرباز اهل فعاليت هاي سياسي . اگرچه اكنون در حاشيه سياست قرار دارد و اقتصاد متن زندگي اش شده است. دستمالچي ، مرد هميشه رئيس اتاق بازرگاني در كنار همه هوشمندي ها و موفقيت هاي اقتصادي به نظر مي رسد گام هاي پرشتابي در قلب اقتصادي يزد برنداشته است. يكي از منتقدان با اشاره به اينكه رئيس اتاق بازرگاني يزد وقتي در يزد نبود اجازه نمي داد كسي به نمايندگي از او در جلسات شوراي برنامه ريزي و توسعه و ساير كميته هاي مرتبط شركت كند و عملا اتاق از فرايندهاي تصميم گيري توسعه صنعت و اقتصاد يزد دور مي ماند، اين نشانه را مبناي خوبي براي ادعاي وجود نوعي محدوديت مصلحت انديشانه در ساختار ذهني و اجرايي اتاق يزد تلقي مي كند. محدوديتي كه توام با "من محوري " سبب شده است اتاق بازرگاني استان يزد ، نقشي كم فروغ تر از آنچه انتظار مي رود ، ايفا كند.
پاسخ هاي رئيس
در مقابل انتقاداتي از اين دست اما رئيس باسابقه اتاق چه مي گويد؟ دستمالچي در گفتگو با خاتم يزد نه خود را زنجيره اي از شبكه خاموشي و سمپات هاي حزب موتلفه مي داند و نه مرتبط با شخصيت هاي سياسي – خاص. او با قدرت تمام از عملكرد چند دهه گذشته اتاق يزد دفاع مي كند . يادآور مي شود كه در آموزش اول بوده اند ، در صندوق ضمانت صادرات پس از تهران دوم شده اند و در صدور گواهي مبداء به رغم اينكه يزد استان مرزي نيست، جايگاه بالايي در ميان اتاق هاي ايران دارند. او با اشاره به اينكه اتاق يزد جزو 5 اتاق برتر ايران است ،اعتقاد دارد اگر ملاك جمعيت و تعداد كارت باشد ، جايگاه يزد پانزدهم يا شانزدهم است و تنها در سايه تلاش هايي كه شده ، اتاق يزد توانسته اين همه خودش را بالا بكشد!
رئيس اتاق بازرگاني يزد درباره انتخابات اخير با اشاره به اينكه اولا در انتخابات كسي ردصلاحيت نشده است و حتي در دو مورد كه مواردي مهم درباره حضور دو نفر از رقباي جدي در انتخابات وجود داشته ، تلاش كرده زمينه حضورشان فراهم شود ، اين اتهام كه مخالف جوانگرايي است را رد مي كند و به برگزاري انتخابات سالم اميدوار و مطمئن است.
دولت خواب است
كابينه دولت در يزد در بحث انتخابات اتاق استان يزد اما گويي خواب است. امري نيكو كه دخالت دولت را به حداقل مي رساند. ريشه اين قضيه البته به جوان بودن شاكله اصلي دولت در يزد و نداشتن حضور گسترده و ديرينه در عرصه اقتصاد استان بر مي گردد. چه كه بي ميلي شخص استاندار به دخالت در چنين فرايندهايي نيز مكمل اين دور بودن از ماجرا شده است.
روزهاي دشوار
تا انتخابات اتاق بازرگاني 16 روز بيشتر نمانده است. شواهد كنوني نشان مي دهد كه هيئت رئيسه كنوني تدارك كافي براي باقي ماندن بر صندلي رياست ديده اند. تعداد كم كانديداها و نبود كافي چهره هاي نوگرا در ميان آنها نيز مولفه هاي هستند كه به وارد شدن رئيس 72 ساله اتاق بازرگاني يزد به چهارمين دهه رياستش بر اين نهاد مهم كمك مي كنند. اما اين نيز قابل كتمان نيست كه روزهايي دشوارتر از هميشه براي آقاي رئيس فرا رسيده است. روزهايي كه ارمغانش موج تحول خواهي و دگرگون سازي است و بايد همراهش شد . خوشبين تر ها ساختمان نوساخته اتاق بازرگاني يزد را نشانه اي مي دانند براي اينكه هيئت رئيسه اتاق يزد هم فرارسيدن چنين روزهايي را جدي گرفته اند ولي بدبين ترها اين نكته را مطرح مي كنند كه نوسازي اتاق بازرگاني يزد در حد نوسازي ساختمان باقي خواهد ماند. آيا به راستي چنين است؟
رضا حقيقت نژاد