یزدفردا

 
معرفی مراجع صدور احكام مربوط به آزادی مشروط تعلیق مجازات و عفو زندانیان و مقررات مربوطه

الف: آزادی مشروط زندانیان:
به موجب ماده ٣٨- (اصلاحی٢٧/٢/١٣٧٧) هركس برای اول به علت ارتكاب جرمی به مجازات حبس محكوم شده باشد و نصف مجازات را گذرانده باشد دادگاه صادركننده دادنامه محكومیت قطعی می تواند در صورت وجود شرایط زیر حكم به آزادی مشروط صادر نماید:
١- هرگاه در مدت اجرای مجازات مستمرا حسن اخلاق نشان داده شده باشد.
٢- هرگاه از اوضاع و احوال محكوم پیش بینی شود كه پس از آزادی،دیگر مرتكب جرمی نخواهد شد.
٣- هرگاه تا آنجا كه استطاعت دارد ضرر و زیانی كه مورد حكم دادگاه یا مورد موافقت مدعی خصوصی واقع شده بپردازد یا قرار پرداخت آن را بدهد و در مجازات حبس توام با جزای نقدی مبلغ مزبور را بپردازد یا با موافقت رئیس حوزه قضایی ترتیبی برای پرداخت داده شده باشد.
تبصره١- (اصلاحی ٢٧/٢/١٣٧٧) مراتب مذكور در بندهای(١)و(٢) باید مورد تائید رئیس زندان محل گذران محكومیت و قاضی ناظر زندان یا رئیس حوزه قضائی محل قرار گیرد و مراتب مذكور در بند(٣) باید به تائید قاضی مجری حكم برسد.
تبصره٢- (اصلاحی٢٧/٢/١٣٧٧) در صورت انحلال دادگاه صادر كننده حكم آزادی مشروط از اختیارات دادگاه جانشین است.
تبصره٣- دادگاه ترتیبات و شرایطی را كه فرد محكوم باید در مدت آزادی مشروط رعایت كند از قبیل: سكونت درمحل معین یا خودداری از اشتغال به شغل خاص یا معرفی نوبه ای خود به مراكز تعیین شده و امثال آن در متن حكم قید می كند كه در صورت تخلف وی از شرایط مذكور یا ارتكاب جرم مجدد بقیه محكومیت وی به حكم دادگاه صادركننده حكم به اجرا درآید.
ماده ٣٩- صدور حكم آزادی مشروط منوط به پیشنهاد سازمان زندانها و تایید دادستان یا دادیار ناظر خواهد بود.
ماده٤٠- مدت آزادی مشروط بنا به تشخیص دادگاه كمتر از یكسال و زیادتر از پنج سال نخواهد بود.

ب- تعلیق اجرای مجازات:
به موجب ماده ٢٥ قانون مجازات اسلامی،در كلیه محكومیتهای تعزیری و بازدارنده حاكم می تواند اجرای تمام یا قسمتی از مجازات را با رعایت شرایط زیر از دو تا پنج سال معلق نماید:
الف:محكوم علیه سابقه محكومیت قطعی به مجازاتهای زیر نداشته باشد:
١- محكومیت قطعی به حد.
٢- محكومیت قطعی به قطع یا نقص عفو
٣- محكومیت قطعی به مجازات حبس به بیش از یكسال در جرایم عمدی
٤- محكومیت قطعی به جزای نقدی به مبلغ بیش از دو میلیون ریال.
٥- سابقه محكومیت قطعی دو بار یا بیشتر بعلت جرم های عمدی با هر میزان مجازات
ب: دادگاه با ملاحظه وضع اجتماعی وسوابق زندگی محكوم علیه واوضاع و احوالی كه موجب ارتكاب جرم گردیده است اجرای تمام یا قسمتی از مجازات رامناسب نداند.
تبصره ـ در محكومیت های غیر تعزیری وبازدارنده ,تعلیق جایز نیست مگر در مواردی كه شرعاً وقانوناًتعیین شده باشد./.
تذكر : با عنایت به حكم ماده ٢٦ قانون مرقوم, در مواردی كه جزای نقدی یا دیگر تعزیرات همراه باشد. جزای نقدی قابل تعلیق نیست.
تذكر ـ براساس ماده ٢٨ قانون مجازات اسلامی , دادگاه مكلف است جهات وموجبات تعلیق ودستورهایی كه باید محكوم علیه در مدت تعلیق از آن تبعیت نماید در حكم خود تصریح ومدت تعلیق را نیز بر حسب نوع جرم وحالات شخصی مجرم وبا رعایت مدت مذكور در ماده ٢٥ تعیین می نماید. از جمله دستورهایی كه محكوم علیه باید در مدت تعلیق از آن تبعیت كند در ماده ٢٩ همین قانون بشرح ذیل احصاء وبیان شده است كه عبارتنداز:
١ـ مراجعه به بیمارستان یا درمانگاه برای درمان بیماری یا اعتیاد خود.
٢ـ خودداری از اشتغال به كار یا حرفه معین.
٣ـ اشتغال به تحصیل در یك موسسه فرهنگی ..
٤ـ خودداری از تجاهر به ارتكاب محرمات وترك واجبات یا معاشرت با اشخاصی كه دادگاه معاشرت با آنها را برای محكوم علیه مضر تشخیص میدهد..
٥ـ خودداری از رفت وآمد به محلهای معین.
٦ـ معرفی خود در مدت های معین به شخص یا مقامی كه دادستان تعیین می كند.
در تبصره ماد٢٩ تصریح شده ,چنانچه مجرمی كه مجازات او معلق شده است در مدت تعلیق بدون عذر موجه از دستور دادگاه موضوع این ماده تبعیت ننماید بر حسب در خواست دادستان پس از ثبوت مورد در دادگاه صادر كننده حكم تعلیق , برای بار اول به مدت تعلیق مجازات او یكسال تا دو سال افزوده می شود وبرای بار دوم حكم تعلیق لغو ومجازات معلق به موقع اجراء گذاشته خواهدشد.
بنابر حكم ماده , ٣٣ قانون مذكور هرگاه محكوم علیه از تاریخ صدور قرار تعلیق اجرای مجازات در مدتی كه از طرف دادگاه مقرر شده مرتكب جرایم مستوجب محكومیت در ماده ٢٥ نشود محكومیت تعلیقی بی اثر محسوب واز سجل كیفری او محو می شود.
اما چنانچه محكوم علیه مرتكب جرم جدید كه مستوجب محكومیت مذكور در ماده ٢٥ هست بشود به محض قطعی شدن , دادگاهی كه حكم تعلیق مجازات سابق را صادر كرده است یا دادگاه جانشین باید الغاء آن را اعلام دارد تا حكم معلق نیز در باره محكوم علیه اجراء گردد.
ماده ٣٠ قانون مجازات اسلامی عدم تعلیق اجرای احكام جزایی زیر را بیان نموده است :
١ـ مجازات كسانی كه به وارد كردن ویا ساختن ویا فروش مواد مخدر اقدام ویا به نحوی از انحاء با مرتكبین اعمال مذكور معاونت می نمایند.
٢ـ مجازات كسانی كه به جرم اختلاس یا ارتشاء یا كلاهبرداری یا جعل پرونده ویا استفاده از سند مجعول یا خیانت در امانت یا سرقتی كه موجب حد نیست یا آدم ربایی محكوم می شوند.
٣ـ مجازات كسانی كه به نحوی از انحاءبا انجام اعمال مستوجب حد , معاونت می نمایند.
پ ـ تخفیف مجازات:
بنا بر تجویز ماده ٢٢ قانون مجازات اسلامی , دادگاه می تواند در صورت احراز جهات مخففه, مجازات تعزیری ویا بازدارنده را تخفیف دهد ویا تبدیل به مجازات از نوع دیگری نماید كه مناسبتر به حال متهم باشد جهات مخففه عبارتند از:
١ـ گذشت شاكی یا مدعی خصوصی
٢ـ اظهارات وراهنمایی متهم كه در شناختن شركاء و معاونان جرم ویا كشف اشیایی كه از جرم تحصیل شده است موثر باشد.
٣ـ اوضاع واحوال خاصی كه متهم تحت تاثیرآنها مرتكب جرم شده است از قبیل: رفتار وگفتار تحریك آمیز مجنی علیه , یا وجود انگیزه شرافتمندانه در ارتكاب جرم.
٤ـ اعلام متهم قبل از تعقیب ویا اقرار او در مرحله تحقیق كه موثر در كشف جرم باشد.
٥ ـ وضع خاص متهم ویا سابقه او
٦ ـ اقدام یا كوشش متهم به منظور تخفیف اثرات جرم وجبران زیان ناشی از آن
تبصره ١ـ دادگاه مكلف است جهات تخفیف مجازات را در حكم صریحاً قید كند
تبصره٢ـ در مورد تعدد جرم نیز دادگاه می تواند جهات مخففه را رعایت كند.
تبصره٣ـ چنانچه نظیر جهات مخففه مذكور در این ماده در موارد خاصی پیش بینی شده باشد دادگاه نمی تواند به موجب همان جهات دوباره مجازات را تخفیف دهد.

در خاتمه شایان ذكر است كه به حكم ماده ٢٣ همین قانون در جرائمی كه با گذشت متضرر از جرم تعقیب یا رسیدگی یا اجرای حكم موقوف میگردد گذشت باید منجز باشد و به گذشت مشروط ومعلق ترتیب اثر داده نخواهد شد.هرگاه متضررین از جرم متعدد باشند تعقیب جزایی با شكایت هر یك از آنان شروع ولی موقوفی تعقیب , رسیدگی ومجازات موكول به گذشت تمام كسانی كه شكایت كرده اند, است.
تبصره ـ ماده ٢٣ تصریح دارد كه حق گذشت به وراث قانونی متضرر از جرم منتقل ودر صورت گذشت همگی وراث , تعقیب, رسیدگی واجرای مجازات موقوف میگردد..
غیر از مراتب مذكور , بموجب ماده ٢٧٧ قانون آیین دادرسی كیفری , هرگاه شاكی یا مدعی خصوصی در جرایم غیر قابل گذشت بعد از قطعی شدن حكم ازشكایت خود صرفنظر نماید محكوم علیه می تواند با استناد به استرداد شكایت از دادگاه صادر كننده حكم قطعی, در خواست كندكه در میزان مجازات تجدید نظر نماید , در این مورددادگاه به در خواست محكوم علیه در وقت فوق العاده رسیدگی نموده ومجازات را در صورت اقتضاء در حدود قانون تخفیف خواهد داد. این رای قطعی است..
ت ـشرایط , تشریفات قانونی عفو وبخشودگی محكومین وموانع آن :
به استناد ماده ١٠ آیین نامه كمیسیون عفو وبخشودگی مصوب ١٩/٩/١٣٧٣, تقاضا وپیشنهاد عفو وتخفیف برای محكومیت ذیل پذیرفته می شود:
١ ـ كلیه محكومیتهای اعدام (به استثناء قصاص نفس ) حبس وجزای نقدی وشلاق كه از ناحیه مراجع قضایی (دادگاههای عمومی ـ انقلاب ـ نظامی ـ ویژه روحانیت) وقانونی صادر شده است.
٢ـ كلیه محكومیتهای محرومیت از حقوق اجتماعی ویا اقامت ویا ممنوعیت از اقامت در محل معین.
٣ـ كلیه محكومیتهای تكمیلی وتبعی صادره از مراجع قضایی وقانونی.
٤ـ كلیه محكومیتهای اضافی خدمت سربازی و یا تنزیل درجه پرسنل نیروهای مسلح .
تبصره ١ـ در مورد احكام اعدام (به استثناء قصاص نفس)چنانچه پس از صدور حكم قطعی محكوم به اعدام ویا خانواده وی در خواست عفو نماید حسب مورد رئیس هیات یا دادستان موظف به ارسال تقاضای محكوم علیه وپرونده مربوط با اظهار نظر صریح به ریاست كمیسیون عفو می باشند.كمیسیون عفو فوراً در وقت فوق العاده وحداكثر تا دو ماه از تاریخ دریافت تقاضا در خصوص مورد رسیدگی نموده واعلام نظر می نماید, اجرای احكام تا اعلام نتیجه , به وسیله رئیس كمیسیون عفو به تاخیر خواهد افتاد..
تبصره٢ـ در صورت موافقت با عفو محكوم به اعدام كمیسیون حق ندارد بیش از دو درجه تخفیف برای وی منظور ومجازات را كمتر از ١٥ سال حبس تعیین نماید مگر بنا به فرمان مقام معظم رهبری..
تبصره٣ـ برای محكومانی كه تقاضای آنان از طرف كمیسیون عفو رد شده است پیشنهاد مجدد عفو در صورتی بلامانع است كه علت رد منتفی شده باشد..
انواع عفو ومراجع مربوطه:
به طور كلی می توان انواع عفو را به سه نوع تقسیم نمود: عفو عمومی ـ عفو كلی ـ عفو موردی.
١ ـ عفو عمومی , معمولاًطرح ویا لایحه عفو از سوی مرجع مربوط تنظیم شده وبه مجلس شورای اسلامی تحویل می گردد ,كه با تصویب مجلس عفو عمومی انجام می پذیرد این نوع عفو اختصاص به محكومان ندارد وممكن است شامل كسانی كه هنوز درباره آنان حكمی صادر نشده نیز بشود



٢ ـ عفوكلی:
در مورد عفو كلی ابتدا برای یكی از مناسبت های عفو در اداره عفو وبخشودگی ,پیش نویس دستور العمل تهیه شده ودر كمیسیون عفو بررسی می گردد.این دستورالعمل پس از تصویب وامضای كمیسیون به رئیس قوه قضائیه ارایه شده واز آن طریق به مقام معظم رهبری پیشنهاد می شود .با موافقت معظم له عفو اعلام شده كه آمار این مشمولان در اختیار اداره عفو وبخشودگی قرار نمیگیرد.
٣ ـ عفو موردی:
هریك از پرونده ها براساس مقررات آیین نامه كمیسیون عفو وبخشودگی در كمیسیون مطرح شده ومراحل بعدی آن طبق روال پیش گفته انجام می شود. ناگفته نماند بعضی از عفوهای موردی ممكن است از طریق اعمال ماده ١٤ آیین نامه كمیسیون عفو وبخشودگی انجام گردد.در آن ماده به رئیس قوه قضائیه اختیاراتی خارج از اختیارات كمیسیون عفوو مقررات آیین نامه داده شده كه ایشان می توانند راساً یا با پیشنهاد كمیسیون ,در خصوص مواردی كه خارج از مقررات آیین نامه است در صورتی كه عفو مورد خواسته را مصلحت بدانند به مقام معظم رهبری پیشنهاد دهند./.
در خاتمه ذكر سه موضوع شایان توجه است:
نخست, عدم شمول عفو محكومین در برخی جرایم مانند جاسوسی, آدم ربایی , سرقت مسلحانه , ارتشاء و.... دوم موقعیت ومناسب های ا علام عفو و بخشودگی را می توان در ایام:١ ـ مبعث حضرت رسول اكرم (ص) ٢٧ ربیع الاول ٢ـ ولادت حضرت امیر المومنین (ع)١٣ رجب ٣ـ ولادت حضرت امام حسین (ع) سوم شعبان ٤ـ ولادت حضرت قائم (عج) ١٥شعبان ٦ـ عید سعید فطرـ اول شوال ٧ـ عید سعید قربان١٠ ـ عید سعید غدیر١٨ذی الحجه ـ ٨ ـ سالروز پیروزی شكوهمند انقلاب اسلامی ـ٢٢ بهمن ـ١٠ـ سال روز جمهوری اسلامی ـ ١٢ فروردین ١١ ـ عید نوروز ـ اول فرودین
وبالاخره سومین مطلب اینكه در هنگام بررسی در خواست های محكومان توسط كمیسیون عفو وبخشودگی , مراتب ذیل حائز اهمیت است.
١ـ سوابق محكومیت قبلی , ٢ـ سوابق عفو ٣ـ نوع جرم ارتكابی ٤ـ موقعیت اجتماعی ووضعیت مالی واقتصادی ٥ ـ شرایط ارتكاب بزه ٦ـ تعداد عائله ٧ ـ سن واحیاناًبیماری محكوم علیه ٨ ـ ندامت وپشیمانی وتنبیه زندانی ٩ـ تاثیر زندان بر روحیه زندانی./.

ث ـ آشنایی با نحوه وچگونگی وشرایط وموارد اعطای مرخصی به زندانیان
در فصل سوم آیین نامه اجرایی سازمان زندانها از ماده ٢٠٦ تا ماده ٢١٧ به موضوع مرخصی زندانیان , اختصاص داده شده است كه بشرح زیر توصیف می گردد:
١ـ مرخصی ضروری : تجویزماده ٢٠٦ (اصلاحی ١٢/٤/١٣٨١) مقرر شده است در موارد ازدواج , فوت , بستگان نسبی وسببی درجه اول از طبقه اول یا ابتلاء آنان به بیماری حاد , رئیس ویا قاضی ناظر زندان می تواند پس از اخذ وثیقه لازم یا كفالت ویا اطمینان به بازگشت زندانی برای مدت ٧٢ ساعت به زندانی مرخصی اعطاء نماید..
تبصره ١ـ (اصلاحی ١٢/٤/٨١) در صورت عجز از تودیع وثیقه یا معرفی كفیل اعزام زندانی تحت مراقبت مامورین با لباس شخصی حداكثربه مدت ٢٤ ساعت به خارج از زندان بلا مانتع است.
تبصره ٢ـ (اصلاحی ١٢/٤/١٣٨١) در غیر موارد مذكور , در صورت نیاز اعطای مرخصی موضوع این ماده موكول به كسب نظر رئیس زندان وموافقت قاضی ناظر زندان می باشد.
٢ـ مرخصی ارفاقی:
ماده ٢٠٧ـ در موردی كه زندانی پس از تحمل حداقل ٢ ماه از محكومیت حبس به تشخیص مسئول زندان مربوطه از شخصیت واخلاق ورفتار مناسبی برخوردار باشد رئیس حوزه قضایی ویا قاضی ناظر زندان می تواند هرماه در قبال اخذتامین لازم حداكثر ٥ روز بطور پیوسته ویا ناپیوسته به او مرخصی اعطاء نماید.
تبصره ١ـ اصلاحی( ١٢/٤/٨١) در صورت احساس نیاز بیشتر این مرخصی تا حداكثر ٥ روز دیگر در هر ماه قابل تمدید است.
ماده٢٠٩ـ رئیس زندان یا قاضی زندان می توانند به زندانیان زندانهای باز و مشغول بكار در زندانهای بسته نیمه باز و مجتمع های حرفه آموزی وكاردرمانی (اردوگاه ) هر پانزده روز یكبار حداكثر ٤٨ ساعت مرخصی اعطاء نمایند./.
ماده ٢١٠ ـ قاضی ناظر زندان می تواند به مناسبت عید نوروز واعیاد اقلیت های دینی رسمی كشور , به زندانیان محكوم حداكثر هفت روز مرخصی اعطاء نماید.
ماده ٢١١ـ اصلاحی( ١٢/٤/٨١) زندانیان مربوط به جرایم چك وهر گونه محكومیت های مالی می توانند با موافقت هر یك از مسئول ویا قاضی ناظر زندان جهت جلب رضایت شاكی ویا كاهش مدیونیت خویش , مرخصی های تا سقف یكماه بگیرند این مرخصی های با تشخیص مفید بودن آن از طرف رئیس ویا قاضی ناظر زندان قابل تمدید می باشد.
٣ ـ مرخصی تشویقی:
ماده ٢٠٨ـ به زندانیان كه در مدت تحمل كیفر در زمینه حفظ ودرك مفاهیم قرآن كریم و نهج البلاغه فراگیری احكام واعتقادات ذینی , فعالیت های آموزشی , فرهنگی , هنری و ورزشی توفیقاتی بدست آوردند به تشخیص مسئول فرهنگی وموافقت رئیس زندان به ترتبیب زیر مرخصی تشویقی اعطاء خواهد شد.
الف ـ برای حفظ هر جزء از قرآن كریم هفت روز
ب ـ برای قبولی در هر دوره نهضت سواد آموزی وسایر موارد فوق الذكر پنج روز..
در خاتمه مفاد مواد ٢١٣ و٢١٤ و٢١٥ و٢١٦ آیین نامه مذكور برای تكمیل اطلاعات مربوط به مرخصی زندانیان .بشرح زیر اعلام می گردد.
ماده ٢١٣ـ (اصلاحی ١٢/٤/٨١) مرخصی های پیش بینی شده در موارد قبل, مانع یكدیگر نبوده وبا اعطای مرخصی لازم است , آدرس زندانی در خارج از زندان و اماكن تردد او, آدرس محل سكونت خانواده اش در مدت مرخصی دقیقاًثبت شود. چنانچه مدت مرخصی بیش از یك هفته باشد در اول هر هفته با زندان تماس داشته ومحل خود راگزارش كند
.ماده ٢١٤ ـ(دراصلاحی ١٢/٤/٨١) چنانچه زندانی پس از پایان مدت مرخصی , به تشخیص مقام اعطاء كننده مرخصی بدون عذر موجه به زندان مراجعه ننماید, مطابق قانون آیین دادرسی اقدام قانونی لازم نیز معمول وایام مرخصی وغیبت جزء دوران محكومیت وی محسوب نی گردد.
ماده ٢١٥ ـ (اصلاحی ١٢/٤/٨١) محكومینی كه جرم آنان سرقت مسلحانه , جاسوسی اقدام علیه امنیت كشور, دایر كردن مراكز فساد وفحشاء , هر گونه شرارت وآدم ربایی جرایم سیاسی وكلیه مجرمینی كه به جهت اجرای حكم قصاص ویا حد واعدام در زندان نگهداری می شوند از شمول اعطای مرخصی مستثنی هستند مگر با تشخیص رئیس كل دادگستری استان.
ماده ٢١٦ ـاعطای مرخصی به زندانیان تحت قرار با دستور ویا موافقت مقام رسیدگی كننده به پرونده یا قائم مقام قانونی آن خواهدبود./.
ج ـ مقررات وضوابط قانونی ملاقات زندانیان:
درآیین نامه اجرایی سازمان زندانها, ملاقات زندانیان در صورت عدم وجود منع قانونی (دستور مقام قضایی دایر بر ممنوع الملاقات بودن زندانی)وبه شرح موارد ١٧٤ تا ١٩١پیش بینی شده است كه عیناًذكر می شود:
ماده ١٧٤ـ كلیه زندانیان اعم از متهم ومحكوم تحت نظارت كامل وطبق مقررات این آیین نامه مجاز به داشتن ارتباط با بستگان وآشنایان خود می باشد واین ارتباط بوسیله ملاقات ومكاتبات انجام می پذیرد.
تبصره ـ چنانچه ملاقات یا مكاتبه متهمی مخالف حسن جریان محاكمه باشد قاضی مربوطه می بایست كتباً ملاقات با زندانی یا مكاتبه وی را ممنوع اعلام كند. در این صورت ودر مدت ممنوعیت حسب مورد ملاقات با زندانی ویا مكاتبه او فقط با اجازه كتبی مراجع قضایی ذیصلاح مجاز می باشد . تخلف از مفاد این تبصره موجب تعقیب انتظامی یا اداری متخلف خواهد بود. ولی به مجرد شروع محاكمه وكیل مدافع شخص بازداشت شده حق خواهد داشت كه با او ملاقات نماید وهیچ یك از ماموران انتظامی یا اداری وقضایی نمی توانند به هیچ وجه از این ملاقات جلوگیری نمایند.
ماده١٧٥ ـ محل ملاقات عمومی زندانیان حتی الامكان بایستی مجهز به دیوارهای شیشه ای نشكن ووسایل تلفن ولوازم ضد صوت باشد ووسایل مذكور باید طوری تعبیه گردد كه هنگام ملاقات ومكالمه زندانیان با اشخاص , مزاحمت برای سایرین فراهم نگردد و مكالمات به سهولت انجام پذیرد.
تبصره ـ مسئولین زندانها می توانند برای چنین محلهایی كه درد جهت رفاه خانواده زندانیان احداث می گردد از اعتبارات انجمنهای حمایت از زندانیان محل استفاده نمایند.
ماده ١٧٦ ـ زوج یا زوجه , پدر , مادر , برادر, خواهر وفرزندان زندانی وهمچنین پدر ومادر همسر وی حق دارند طبق شرایط ملاقاتهای هفتگی با زندانی ملاقات كنند وسایر بستگان ودوستان زندانی در صورت در خواست با كسب اجازه از طرف رئیس زندان یا قاضی ناظر زندان می توانند ملاقات كنند.
ماده ١٧٧ ـ زندانیانی كه حسن رفتار وكردار داشته باشند با صلاحدید رئیس زندان می توانند با همسر وفرزندان وپدر ومادر وبرادر وخواهر وپدر ومادر همسر خود با حضور مامور مراقب ملاقات حضوری نمایند.
ماده ١٧٨ ـ زندانیان موسسات صنعتی , كشاورزی وخدماتی نیز می توانند حداقل هفته ای یكبار با اشخاص مذكور در ماده ١٧٧ ملاقات نمایند . محل ملاقات این گروه از زندانیان در محل مناسبی كه به این منظور اختصاص داده می شود انجام خواهد شد در اینصورت حضور یك مامور مراقب ضروری است.
ماده ١٧٩ـ زندانیان با موافقت رئیس زندان یا قاضی ناظر زندان در مواردی می توانند ملاقات خصوصی بدون حضور مراقب با همسر وفرزندان خود داشته باشند.
ماده ١٨٠ ـ وكلای دادگستری در صورت داشتن وكالتنامه رسمی برای حفظ حقوق موكل زندانی خود هر موقع ضرورت ایجاب نماید می توانند با اخذ مجوز كتبی از مقامات قضایی ذیصلاح در ساعات اداری به زندان مراجعه ویا ارائه وكالتنامه رسمی به رئیس زندان در صورت امكان در اتاق مخصوص ومجزا از اتاق ملاقات عمومی با موكلان خود ملاقات نمایند ودر صورت ممنوع الملاقات بودن زندانی ملاقات با نظر مقامات قضایی مربوطه انجام می گیرد بدیهی است مقدمات تنظیم وكالتنامه رسمی توسط مسئولین زندان فراهم خواهد شد.
تبصره ـ كانون وكلا می تواند در هر زندان به هزینه خود با نظر سازمان اتاقی بسازد كه برای ملاقات وكلای دادگستری با موكلان زندانی آنها اختصاص داده شود.
ماده ١٨١ ـ ملاقات مقامات قضایی ذیصلاح با زندانی باید بدون حضور نگهبان انجام گردد.
ماده ١٨٢ ـ برنامه ملاقات عمومی در هر زندان از نظر روز وساعت متناسب با فصول سال ونیاز هر محل بوسیله رئیس زندان تهیه وبا تصویب مدیر كل مربوطه آگهی می شود.
تبصره١ـ برنامه ملاقات باید به گونه ای تنظیم شود كه زنان ومردان ملاقات كننده وملاقات شونده بتوانند بطور جداگانه با یكدیگر ملاقات نمایند.
تبصره ٢ـ برنامه ملاقات عمومی باید به گونه ای تنظیم شود كه هر زندانی حداقل هفته ای یكبار ملاقات داشته باشد ومدت آن كمتر از ٢٠ دقیقه نباشد.
ماده ١٨٣ـ علاوه بررئیس زندان , مقامات قضایی ذیصلاح ومدیركل زندانهای استان نیز در صورت تشخیص ضرورت می توانند در وقت اداری كتباًاجازه ملاقات با زندانی را با اشخاص مجاز در آیین نامه صادر نمایند.
تبصره١ ـ اعطای ملاقات موضوع این ماده در خارج از وقت اداری با نظر رئیس زندان یا بالاترین مقام مسئول در زندان بلا مانع است.
تبصره ٢ـ در صورتی كه برای زندانی از سوی شورای انضباطی محدویت ملاقات در نظر گرفته شود موضوع با ذكر دلیل به مراجع مذكور در ماده فوق اعلام تا از دادن ملاقات خوداری نمایند.
ماده ١٨٤ ـ رئیس زندان می تواند تسهیلات ملاقات زندانیان بیمار را كه در بیمارستان بستری بوده یا قادر به حركت نیستند با نظر پزشك فراهم آورد.
ماده ١٨٥ـ رد وبدل كردن نامه واشیاء مجاز بدون اجازه رئیس زندان یا نماینده وی بهر نحو از انحاء بین ملاقات كننده وزندانی به كلی ممنوع می باشد ومامور ملاقات موظف به حفظ انتظام وانضباط كامل واجرای دقیق ملاقات خواهد بود.
تبصره ـ تخلف مامور ملاقات ویا قصور وتقصیر وی موجب تعقیب انتظامی یا اداری خواهد بود.
ماده ١٨٦ ـ ملاقات اتباع بیگانه با خانواده وغیر آن باید با حضور یك نفر مترجم مورد اعتماد انجام شود مگر آنكه مكالمات به زبان فارسی انجام گیرد, پرداخت دستمزد با سازمان است.
ماده ١٨٧ـملاقات نماینده سیاسی وكنسولی با اتباع زندانی خود با معرفی وزارت امور خارجه وبا اجازه مقامات صلاحیتدار قضایی با هماهنگی رئیس زندان خواهد بود.
تبصره ـ زندانیانی كه كشور آنها در ایران نماینده سیاسی ندارد می توانند بارعایت ماده فوق با نماینده سیاسی وكنسولی دولتی كه حافظ منافع آنان می باشد ملاقات نمایند.
ماده ١٨٨ـ در تمام مواردی كه شخص خارجی با زندانی ملاقات می نماید باید با حضور یكنفر از كاركنان زندان كه حتی الامكان به زبان زندانی آشنایی داشته باشد صورت گیرد وصحبت باید بدون نجوا وبا صدای بلند باشد .اگر مامور مسئول ملاقات موضوع مذاكره طرفین را بر خلاف مقررات ونظامات داخلی زندان تشخیص دهد باید فوراًبه ملاقات خاتمه دهد وچگونگی امر را به رئیس زندان گزارش نماید.
ماده ١٨٩ ـ روسای زندانها باید ترتیبی اتخاذ نمایند تا سالن انتظار جهت استقرار ملاقات كنندگان مجهز به سرویس , فروشگاه وسایر وسا ئل رفاهی باشد وتدابیری اتخاذ گردد تا ملاقات كنندگان از مسیر مخصوص جدای از محوطه عمومی زندان به قسمت محل ملاقات هدایت شوند.
ماده ١٩٠ـ در تمامی موارد تنظیم برنامه ملاقات از نظر روز وساعت وطول مدت ملاقات وچگونگی وكیفیت آن با نظر رئیس زندان خواهد بود.