یزدفردا

گزارشی از برگزاری نخستین همایش یزدشناسی نکوداشت استاد ایرج افشار

نخستین همایش یزدشناسی نکوداشت استاد ایرج افشار در روز پنجشنبه 18 اسفندماه و همزمان با یکمین سالروز درگذشت استاد افشار در محل تالار فرهنگیان یزد برگزار گردید. در ابتدای این همایش که به همت تعدادی از انجمن های غیرولتی فرهنگی استان یزد از جمله انجمن چارسوق کویر، بنیاد میبدی و انجمن حافظان و دوستداران خشت خام و با مشارکت سازمانهای دولتی برگزار گردید، رضا ملاحسینی اردکانی، دبیر اجرایی این همایش ضمن عرض خیر مقدم، گزارشی کوتاه از روند برگزاری این برنامه ارائه نمود. به گفته وی برای برگزاری این همایش از چندماه قبل برنامه ریزی شده بود و از آنجا که استاد افشار در زمان حیات نیز از برگزاری برنامه هایی در بزرگداشت خود خرسند نبودند، چنین برنامه ریزی شد که در کنار بزرگداشت این چهره ماندگار، یکی از دغدغه های وی که مباحث یزدشناسی بوده است، مورد توجه قرار گیرد و برای همین از تعدادی از اساتید برجسته در حوزه های مختلف یزدشناسی دعوت شد تا به نمایندگی از سایر پژوهشگران به بیان گوشه هایی از یزدشناسی در حوزه های مختلف بپردازند.

در ادامه غلامحسین دشتی، معاون سیاسی امنیتی استاندار یزد با بیان اینکه تاریخ شناسی و ادبیات فارسی در تاریخ گذشته ایران مغفول مانده است و استاد ایرج افشار در هر دو این زمینه ها پیشتاز بود، اظهار داشت: ایران و شاید حتی بشریت از مغفول ماندن این دو عرصه متضرر شده اند چرا که اگر مردم و ایرانیان به هویت خود آشنا بودند باید تحولات 30 سال پیش زودتر از این ها اتفاق می افتاد. وی با بیان اینکه اگر ایران شناخته شود تحولی عظیم در جهان ایجاد خواهد شد و استاد ایرج افشار از پیش قراولان این عرصه است، افزود: آینده از آن کسانی است که با ریشه و باطن عالم در ارتباط هستند. معاون استاندار یزد با اشاره به اینکه برگزاری این نشست آغازی برای ادامه راه آینده است، اظهارداشت: نام استاد ایرج افشار با ایران پژوهی، با کتاب، متون کهن فارسی، واژه شناسی، اسناد تاریخی، جغرافیای تاریخی، باستان شناسی، عشق به فرهنگ و هویت ایران و ساده زیستی گره خورده است.

حسین مسرت پژوهشگر و محقق یزدی نیز در سخنانی به بیان جایگاه یزد در پژوهشهای استاد ایرج افشار پرداخت. وی که پژوهشی با عنوان یزدشناس نامور شامل زندگی، آثار و خدمات استاد ایرج افشار را به رشته تحریر در آورده است در این همایش گفت: استاد افشار در سفرهای پدر همواره به یزد می آمد، همسری یزدی برگزید، میهمانانش را در سفرها به یزد می آورد و عشق به یزد تا آخرین لحظه در جانش شعله ور بود. وی با اشاره به خدمات بسیار استاد ایرج افشار برای فرهنگ و هویت یزد بیان کرد: استاد افشار در مدت 60 سال آثار بسیاری را در حوزه فرهنگ یزد تصحیح و تالیف کرده است که از جمله آنها می توان به تصحیح کتابهای تاریخ یزد، تاریخ جدید یزد، جامع مفیدی، جامع جعفری و همچنین تالیف کتاب ماندگار یادگارهای یزد در 3 جلد و یزدنامه در 2 جلد اشاره نمود.

سخنران بعدی مراسم حسین بشارت از دوستان استاد ایرج افشار بود که وی نیز در این مراسم خاطرنشان کرد: آشنایی من با استاد ایرج افشار به اوایل دهه 30 و راهروهای دانشکده حقوق باز می گردد، سال های 1360 تا 1365 آغاز ایامی بود که با راهنمایی استاد به چاپ کتاب هائی در حوزه فرهنگ یزد و یزدشناسی پرداختم و بیش از 13 تا 14 عنوان کتاب به چاپ رسید که به عنوان گنجینه حسین بشارت نام گرفت. وی خاطرنشان کرد: استاد ایرج افشار سعه صدر بسیار داشت و علاقه مند بود هر آنچه می داند دیگران نیز بدانند، هر کجا استعدادی می دید دوست داشت آن را پرورش دهد، هیچگاه دوست نداشت که جلودار باشد جلوداری ایشان در این بود که دیگران جلودار باشند.

دکتر سید حجت الحق حسینی، محقق و مدرس دانشگاه نیز در سخنان خود به شخصیت و آثار استاد ایرج افشار پرداخت و استاد افشار را پدر علمی همه ایران شناسان و ایران پژوهان دانست. وی با تاکید بر نقش استاد افشار در بازخوانی و تصحیح متون خطی کهن خاطرنشان کرد اگر همت این استاد فقید نبود بسیاری از برگ های تاریخ ایران مغفول می ماند و دور از ذهن نیست که تصور کنیم در این صورت امروز چیزی از گذشته مان نمی دانستیم. وی در بخش دیگری از سخنانش از برگزاری چنین مراسمی ابراز خرسندی نمود و پیشنهاد کرد که انجمن آثار و مفاخر فرهنگی مراسمی ملی در بزرگداشت استاد افشار برگزار نماید.

حجت الاسلام سید محمدکاظم مدرسی سخنران پایانی نشست نخست همایش یزدشناسی نکوداشت استاد افشار بود که به موضوع مفاخر یزد پرداخت. وی با اشاره به جایگاه ممتاز یزد در طول تاریخ و همچنین پرورش انسانهای بزرگ و اندیشمند در دامن این خاک تصریح کرد عنوان دارالعلم که از سوی مقام معظم رهبری در سفر اخیرشان به یزد بار دیگر مورد توجه قرار گرفته است، عنوانی است که قرنها پیش به واسطه وجود علما و دانشمندان بنامی در این خطه به آن تعلق گرفته است که جوانان باید آنان را بشناسند و از آنان درس بگیرند.

دکتر محمدحسین پاپلی یزدی استاد بازنشسته دانشگاه سخنران آغازین نشست دوم همایش بود که سخنان خود در ارتباط با موضوع جغرافیای یزد را به بحث یزد و تمدن کاریزی اختصاص داد. به اعتقاد دکتر پاپلی شرایط اقلیمی و جغرافیایی یزد در طی قرنها سبب شده بود که روحیاتی خاص بر مردمان این دیار حاکم شود که از جمله آنها روحیه سازگاری و همزیستی و آشتی است که گواه آن زندگی مسالمت آمیز پیروان سه دین اسلام، زدشت و یهود در این شهر در طول قرن هاست. وی تصریح کرد این موضوع جای پژوهشهای بیشتری دارد تا به صورت شفاف مشخص شود که جغرافیا چه تاثیری بر خلق و خو و فرهنگ مردمان این سرزمین داشته است.

دکتر اصغر سمسار یزدی سخنران دیگر نخستین همایش یزدشناسی بود که قناتهای یزد را مورد بررسی قرار داد. وی ضمن تشریح چگونگی حفر قنات و تکنیکهای آن در استان یزد به نقش بی بدیل قنات در توسعه و آبادانی یزد پرداخت و خاطرنشان کرد که تکنولوژی حفر قنات از این منطقه به سایر مناطق از جمله تا ژاپن و آمریکا برده شده و این نشانی از همت و سختکوشی و البته دانایی مردمان این سامان است.

دکتر محمدرضا اولیاء استاد دانشکده معماری دانشگاه یزد در سخنان خود تحت عنوان "یزد اصیل و یزد بدلی" که در موضوع معماری یزد بود به بیان پیشینه معماری در یزد پرداخت و خاطرنشان کحرد که معماری سنتی یزد صرفاً ساختمان سازی نبوده و پشت هر بنا و فنی که معماران به کار می برده اند، حقایق و مفاهیمی ژرف نهفته است. وی با مقایسه ای تطبیقی بین معماری اصیل یزد و آنچه در شهرسازی امروز یزد به کار می رود، ضمن انتقاد از روند بی هویتی در ساخت و سازهای سالهای اخیر در یزد، خاطر نشان کرد که این روند اگر اینچنین به پیش رود به زودی شاهد خواهیم بود که همه معانی و مفاهیم اصیلی که در قالب معماری نسل به نسل منتقل شده است، به پوچی گرویده خواهد شد و از مسولین امر خواست تا دیر نشده فکری بردارند.

خانم صذیقه رمضانخانی از پژوهشگران فرهنگ عامه یزد نیز در سخنانی به بررسی فرهنگ یزد پرداخت و با اشاره به روحیات فرهنگی و اجتماعی ساکنان یزد، بر حفظ میراث های معنوی و همچنین تدوین و گردآوری تاریخ شفاهی یزد تاکید نمود. سید عبدالعظیم پویا نیز دیگر پژوهشگر یزدی بود که در سخنان خود با موضوع تاریخ یزد با اشاره به تاریخ طولانی و غنی این سرزمین بحث درباره این موضوع را نیازمند زمانی کافی دانست که بتوان به تفکیک و تشریح تاریخ این سرزمین را موشکافی نمود. وی با قدردانی از تلاشهای استاد ایرج افشار در زمینه احیاء متون تاریخی یزد خاطر نشان کرد که بدون تردید هرکس که بخواهد تاریخ یزد را بشناسد لاجرم باید به آثار استاد افشار رجوع کند.

دکتر غلامرضا محمدی (کویر) شاعر معاصر یزد نیز در انتهای همایش ضمن قرائت قطعه شعری نسبت به مقام علمی استاد ایرج افشار ادای احترام نمود. پایان بخش نخستین همایش یزدشناسی نکوداشت استاد ایرج افشار نیز بیانیه پایانی آن بود که ضمن تقدیر از برگزار کنندگان و حامیان برپایی این همایش بر ادامه برپایی چنین نشست هایی تاکید داشت. همچنین در این بیانیه از شورای اسلامی شهر یزد و شهرداری یزد خواسته شد تا برای بزرگداشت نام و یاد استاد ایرج افشار، خیابانی به نام وی نام گذاری شود.

اما در حاشیه مراسم:

- نمایشگاهی از کتابهای استاد افشار و عکسهایی از وی توسط سازمان اسناد ملی یزد برپا گردیه بود؛

- در این مراسم علاوه بر حضور پرشور محققان و پژوهشگران یزدی، مسولین استانی از جمله معاون استاندار یزد، نماینده مردم یزد در مجلس شورای اسلامی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی، مدیرکل میراث فرهنگی استان، مدیر سازمان اسناد ملی یزد و مدیرکل دفتر امور اجتماعی استانداری یزد نیز حضور داشتند؛

- در بخشی از برنامه از سایت استاد ایرج افشار به نشانی http://irajafshar.ir/ با حضور معاون استاندار یزد و همچنین خانواده استاد افشار رونمایی شد؛

- در انتهای برنامه دکتر پاپلی یزدی با نوشتن نامه ای خطاب به استاندار یزد خواهان تعیین تکلیف سازه بتنی منبع آب در حریم دخمه زردشتیان یزد شد با استقبال حاضران روبرو شد.