یزدفردا

ویژه ی چهلم حجت الاسلام والمسلمین حاج شیخ محمدعلی صدوقی (2)

پیوند سیاستمداری و مردمداری

حجت الاسلام محمد صدوقی

شهروند امروز: حجت‌الاسلام محمد صدوقی، فرزند مرحوم حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی صدوقی در ایام سوگواری دعوت «شهروند امروز» را جهت پرسش از خاطراتش از پدر پذیرفت و در ایام دید و بازدیدهای تسلیت‌گونه اوقاتی را در نظر گرفت و تلفنی برخی مسائل را مطرح كرد؛ اگرچه غم و آشفتگی آنچنان اجازه تمركز را نمی‌داد. ما هم آنچه گفت در قالب یادداشتی قرار دادیم و خاطرات تحلیلی‌اش را به عرصه انتشار آوردیم.

***

1‌ـ مهم‌ترین ویژگی مرحوم والد این بود كه به «مردمداری» توجه كافی و وافی داشت. اتفاق نیفتاده بود كه مراسم بزرگداشت شهدا توسط خانواده آنان برگزار شود و ایشان در آن حضور نیابند. در همین اواخر كه ایشان رو به ضعف رفته بودند، همچنان این ارتباط را حفظ كرده بودند. به یاد دارم، با وجود اینكه روز جمعه تمام ملاقات‌هایشان را جهت انجام مطالعات لازم برای خطبه‌های نمازجمعه لغو می‌كردند، یك روز جمعه، بعد از پاسخ به تلفن با وجود اینكه مدت اندكی به زمان نماز جمعه باقی مانده بود، به راه افتادند كه بیرون بروند. پرسیدم چه شده است؟ گفتند: فردی كه نمی‌شناختم، تماس گرفت و خواستار اقامه نماز میت برای درگذشته‌شان بود. نكته جالب دیگر در زندگی‌شان این بود كه هیچ‌گاه نمی‌گذاشته موبایلشان را دیگران جواب دهند و همه تماس‌ها را خودشان پاسخ می‌دادند و نیز اگر دفتر می‌خواست شماره موبایل یكی از شخصیت‌ها و افراد را بگیرد، اجازه نمی‌دادند و می‌گفتند: موبایل حوزه شخصی افراد است و باید خودم با تلفن شخصی‌ام، تماس بگیرم.

در برخورد با مردم هم حساسیت داشتند كه رفتارهای محافظان به گونه‌ای نباشد تا به آنها بی‌احترامی شود. از این‌رو جایگاهشان به سمت و پست‌ها وابسته نبود. واقعا جاذبه‌شان بیش از دافعه‌شان بود.

2ـ رفتارهای مرحوم پدرم، كاملا متأثر از پدرشان (شهید آیت‌الله صدوقی) بود. پدرشان هم همچون خود ایشان همواره در خانه‌شان به روی مردم باز بود. حتی پس از ترور و تشدید حفاظت مقامات، پدر سعی می‌كردند این مسائل روی روابط‌شان با مردم تأثیر نگذارد. به دلیل ارتباط با مردم، سخنرانی‌ها و خطبه‌هایشان بیشتر به مشكلات آنان اشاره داشت. از این‌رو، دیدگاه‌های سیاسی و فكری‌شان تا جایی مطرح می‌شد كه بوی یكجانبه‌گرایی نداشته باشد. به عنوان نمونه، همان زمان كه پدرم معاون پارلمانی و حقوقی دولت آقای خاتمی بودند، در خطبه‌ها از دولت انتقاد می‌كردند و نمی‌گذاشتند از تریبون نماز جمعه یك جریان سیاسی خاص فقط عرضه شود.

اظهارات پدر فقط در محدوده صلاح انقلاب، كشور و مردم تعریف می‌شد؛ از این‌رو بود كه شاید به كام برخی خوش نمی‌آمد. حل مشكل مردم بیش از تمامی امور برایشان اهمیت داشت و هر كاری لازم بود، برای این مسئله انجام می‌دادند.

3ـ به یاد دارم،‌ روزی درباره فردی كه از مخالفان پدر بودند، سخن می‌گفتم كه ناگهان ایشان گفتند: مطمئن هستی؟! گفتم: شنیدم، مطمئن نیستم. گفتند: تا زمانی كه مطمئن نیستی، بیان نكن!

در پی وقایع اخیر كه با آتش‌سوزی همراه بود، هیچ‌كس را متهم نكردند و از كسی هم گلایه نكردند و حتی گفتند: من از حق شخصی خود می‌گذرم!

به یاد دارم، دو سال پیش یكی از مخالفان محلی ایشان دستگیر شد كه پدر خودشان رفتند و برای آن شخص وثیقه گذاشتند و آزادشان كردند.

4ـ در بحث امامت جمعه پس از مرحوم آیت‌الله خاتمی، پدر هیچ‌گاه راضی نبود و حاضر نشد كه این سمت را بپذیرد؛ چراكه می‌خواست به دنبال كارهای حوزوی و علمی خودش برود. حتی دفتر امام هم كه تأكید داشتند، دلایل ایشان را پذیرفتند. اما ناگهان مدتی بعد حكم امام خمینی(ره) مبنی بر امامت جمعه یزد از رادیو و تلویزیون پخش شد. ایشان هم این حكم را پذیرفتند.

5ـ در قم كمتر عالمی بود كه پدر با آنها ارتباط نداشته باشد. سعی می‌كردند، در سفرهای خود به قم به دیدار تمامی علما بروند. در یكی از دیدارهایشان با آیت‌الله‌العظمی وحید خراسانی، ایشان به پدر گفتند: «مبادا قم بیایید و ما شما را نبینیم!» یعنی این‌چنین روابطی میان ایشان و مراجع و علمای قم برقرار بود.

پدر وقتی در دولت آقای خاتمی هم بودند، همواره سعی می‌كردند، نظر مراجع و علما در دولت لحاظ شود و به آن توجه گردد. ایشان و مرحوم آقای توسلی همواره دغدغه‌شان این بود.

6ـ روابط پدر با طبقات و گروه‌‌های مختلف مردم محدود نبود؛ از روحانیت و خانواده شهدا تا فرهنگیان و دانشگاهیان. رابطه بسیار صمیمانه‌ای هم با اقلیت‌های مذهبی به‌طور خاص زرتشتیان داشتند و نوع برخورد با آنان هیچ تفاوتی نسبت به رابطه با مسلمانان نداشت.

7ـ ایشان در تمام مسائل به‌ویژه امور سیاسی و رایزنی‌هایی در این رابطه، کتوم بودند. پدر برای حل برخی مشكلات با افراد و شخصیت‌های مختلف رایزنی می‌كردند؛ چه در دوران اخیر و چه در زمان معاونت پارلمانی دولت اصلاحات. اما هیچ‌گاه این مسائل را علنی نمی‌كردند و عادت به اعلام آن نداشتند.

منبع: هفته‌نامه شهروند امروز