یزدفردا
پایگاه خبری و تحلیلی
تشریح فرصت‌های سرمایه‌گذاری معدن و صنایع معدنی کرمان از سوی معاون اقتصادی استاندار
یزدفردا: معاون اقتصادی استانداری کرمان در نشست خبری با اصحاب رسانه در محل هتل المپیک تهران، فرصت‌های سرمایه‌گذاری استان کرمان در حوزه معدن و صنایع معدنی را مورد بررسی قرار داد.
به گزارش یزدفردا: امیر حسن‌زاده در نشست خبری با اصحاب رسانه در محل هتل المپیک تهران با اشاره به موقعیت استان کرمان عنوان کرد: کرمان با ۱۱.۵ درصد مساحت کشور و ۲۵ شهرستان، بزرگ‌ترین استان کشور از لحاظ جغرافیایی محسوب می‌شود. طول این استان هزار کیلومتر با دو زون بزرگ معدنی است که این استان را به بهشت معادن ایران تبدیل کرده است. کرمان ۴۵ تا ۵۰ درصد حقوق معدنی در کشور را پرداخت می‌کند. البته باید این بهشت معادن را با معدنکاری نسل‌های جدیدتر همراه سازیم؛ بنابراین باید به سمت روش‌های جدید در معدنکاری پیش برویم.
معاون اقتصادی استاندار کرمان در ادامه افزود: باید این موضوع را در نظر بگیریم که استان کرمان به یک توسعه نامتوازن دچار شده و بیشتر توسعه‌ها در سیرجان، رفسنجان و زرند اتفاق افتاده است. حدود دو سال برای احیای زون ارومیه – دختر، دو اقدام ساختاری و اداری را آغاز کرده‌ایم، ابتدا احیای نظام مهندسی دفتر جنوب در حوزه دولتی را ایجاد و فعال کرده و معدنکاری در جنوب را آغاز کرده‌ایم. در جنوب کرمان حتی تولید شمش طلا را نیز داریم.
وی ادامه داد: دوم تعیین تکلیف پروانه بهره‌برداری معادن و گواهی کشف است تا براساس ماده ۲۰ آنها را تعیین تکلیف کنیم و به سازمان صمت استان اعلام کرده‌ایم که در این راستا سلیقه‌ای برخورد نشود.
برنامه‌ریزی در پایین‌دست معادن
معاون اقتصادی استانداری کرمان در ادامه با اشاره به این موضوع که در صنایع پایین‌دست نیز برنامه‌هایی در دست اقدام داریم، عنوان کرد: ما به شرکت‌های فعال در استان کرمان توصیه کرده‌ایم که به صنایع پایین‌دست خود ورود پیدا کنند و در این راستا ما نیز آنها را حمایت خواهیم کرد و زمین و مجوز‌های لازم را به آنها خواهیم داد.
حسن‌زاده با اشاره به واحد‌های معدنی فعال در استان کرمان تصریح کرد: در استان کرمان ۱۵ واحد کنسانتره آهن فعالیت دارند که ۳۴ میلیون تن در سال کنسانتره آهن تولید می‌کنند، همچنین در این استان ۲۳ میلیون تن گندله آهن، آهن اسفنجی حدود ۶ میلیون تن، شمش فولاد ۵ میلیون تن، میلگرد ۱.۵ میلیون تن و کاتد مس ۳۵۰ هزار تن تولید می‌شود.
وی ادامه داد: در گام دوم انقلاب با توجه به تغییر شرایط اقلیمی در کشور و کمبود آب و انرژی باید به سمت صنایع پایین‌دست پیش برویم. برای نمونه در زمینه مس از کاتد می‌توان ۳۰۰ محصول پایین‌دستی تولید کرد. شرکت ملی صنایع مس ایران شاید نتواند خود وارد صنایع پایین‌دستی شود، اما سی‌وی‌سی CVC مس می‌تواند در این زمینه ورود پیدا کند که سرمایه آن در ابتدا ۲۰ میلیارد بود که به ۲۰۰ میلیارد رسیده که جا دارد، بالاتر نیز برود تا بتواند با ورود به شرکت‌های کوچک و دانش‌بنیان در این ۳۰۰ حوزه فعالیت کند. این برنامه در استان در حال پیگیری است. همچنین سی‌وی‌سی CVC فولاد نیز در حال شکل‌گیری است که هنوز نهایی نشده، اما سی‌وی‌سی CVC مس کاملا تشکیل شده است. علاوه بر این ما در استان کرمان دو پارک علم و فناوری داریم که صنایع پایین‌دست را با این دو پارک پیگیری خواهیم کرد.
ذخایر قطعی کرمان
معاون اقتصادی استانداری کرمان همچنین با اشاره به ذخایر معدنی در استان کرمان عنوان کرد: ما در شمال استان کرمان حدود ۶ میلیارد تن پروانه ذخایر قطعی و در جنوب استان نیز حدود ۴۰۰ میلیون تن پروانه ذخایر قطعی داریم. البته با اکتشافات جدید حتما به ۱۵ میلیارد ذخایر معدنی با پروانه قطعی خواهیم رسید، حتی با اکتشافات بیشتر می‌توانیم تا ۳۰ میلیارد تن نیز ذخایر معدنی کشف کنیم، چراکه تاکنون ۷ درصد کشور با عمق ۱۰ متر مورد اکتشاف قرار گرفته است. در این راستا حتی سنگ‌های ساختمانی نیز نیاز به اکتشاف دارد.
حسن‌زاده ادامه داد: همچنین حدود ۷۰ درصد کرومیت و ۸۰ درصد تیتانیوم کشور در جنوب کرمان واقع شده‌اند. در جنوب استان کرمان ۱۱۴ پروانه بهره‌برداری معادن صادر کرده‌ایم که ۴۷ معدن آن فعال، ۵۱ معدن غیرفعال و ۱۵ معدن نیز با توجه به ماده ۲۰ غیرفعال شده‌اند. همچنین کارخانه کنسانتره تیتانیوم کهنوج با ظرفیت ۱۳۰ هزار تن با پیشرفت ۹۰ درصدی تا پایان سال یا سه ماه ابتدای سال آینده توسط بخش خصوصی افتتاح خواهد شد.
معدن را جایگزین نفت کنیم
حسن‌زاده با اشاره به این موضوع که امروز اگر قصد داریم اقتصاد معدنی را جایگزین نفت کنیم باید ساختار‌های آن را نیز مهیا کنیم، عنوان کرد: تمام بخش‌های مختلف باید این نگاه را در خود تقویت کنند که کشور از ساختار اقتصاد نفتی به ساختار معدنی برسد که این امر نیز نیاز به حمایت رسانه‌ها دارد. در این راستا نیز پیشنهاد یک ساختار مستقل و حتی یک وزارتخانه جدا در حوزه معدن و صنایع معدنی را ارائه کرده‌ایم که در کنار این ساختار علاوه بر سازمان ایمیدرو، معاونت معدنی وزارتخانه صمت، سازمان زمین‌شناسی، منابع طبیعی، محیط زیست و حتی گمرک نیز قرار گیرد تا یک ساختار قوی شکل بگیرد. همچنین هنرستان‌هایی در جوار صنعت را باید ایجاد کنیم، ما صنایع بزرگی داریم که با کمبود نیروی کار ماهر مواجه هستند. البته در این راستا آموزش و پرورش این نیاز را احساس نکرده است، یا در دانشگاه‌ها جای برخی رشته‌های معدنی خالی است؛ بنابراین اگر بخواهیم این ساختار معدنی را شکل بدهیم باید فراتر از وزارتخانه صمت سایر وزارت‌خانه‌ها و نهاد‌ها را نیز درگیر کنیم. اگر اولویت اصلی کشور معدن است، باید این ساختار‌ها را ایجاد کنیم که ما پیگیر این موضوع در استان کرمان هستیم.
وی در ادامه با اشاره به واحد‌های فرآوری در دست اقدام در استان کرمان افزود: یک واحد کنسانتره مس با ظرفیت ۲۵ هزار تن در جیرفت توسط بخش خصوصی در دست اقدام است. همچنین یک واحد کنسانتره مس ۱۵ هزار تنی را در دست اقدام داریم. یک واحد کنسانتره طلا در واحد فاریاب با پیشرفت ۹۰ درصدی در حال ساخت است که تا ۶ ماه آینده افتتاح خواهد شد. علاوه بر این یک واحد کنسانتره کرومیت در فاریاب با پیشرفت ۹۵ درصدی آماده افتتاح است. همچنین ۹ کارخانه نیز به تازگی عملیات اجرایی آنها به پایان رسیده و وارد مرحله تولید شده‌اند که اشتغال‌زایی قابل توجهی را به خود اختصاص داده‌اند. این کارخانه‌ها در جنوب استان کرمان راه‌اندازی شده‌اند. البته معادن ما در جنوب استان کوچک‌مقیاس هستند، ولی با همین معادن، صنایع معدنی خوبی شکل گرفته‌اند.
کشاورزی فدای معدن نمی‌شود
معاون اقتصادی استانداری کرمان در ادامه تاکید کرد: البته ما هیچگاه در جنوب استان کرمان کشاورزی را فدای معدن نمی‌کنیم در این راستا جیرفت به هند ایران معروف است و باید این نگاه را در استان تقویت کنیم که کرمان هم بهشت معادن و هم بهشت کشاورزی است. جنوب کرمان سالی ۵ میلیون تن محصولات کشاورزی دارد که برخی از آنها بازار صادراتی در کشور‌های CIS دارند.
حسن‌زاده افزود: در زمینه معدن و صنایع معدنی در جنوب کرمان پذیرای سرمایه‌گذاری‌های بیشتری هستیم البته به این شرط که سرمایه‌گذاری همراه با فرآوری باشد.
وی همچنین خاطرنشان کرد در جنوب استان کرمان بحث آموزش‌های معدنی را آغاز کرده‌ایم برای نمونه چهار دوره آموزش عملیات اپراتوری حفاری را با همکاری ایمیدرو برگزار کرده‌ایم، برای دوره جدید نیز فراخوان داده‌ایم. به دو دلیل این آموزش‌ها را پیگیری کردیم یکی اینکه جوانان این منطقه را توانمند کنیم که خود کار را به دست بگیرند؛ دوم در راستای برطرف کردن مشکل معارضین محلی است، زیرا وقتی خود آنها آموزش ببینند دیگر مزاحمتی برای معدنکاری ایجاد نخواهند کرد. در خصوص شمال استان نیز صنایع پایین‌دستی به ویژه در حوزه مس در دستور کار است.
زغالسنگ پدر معادن استان کرمان
معاون اقتصادی استانداری کرمان همچنین با تاکید بر این موضوع که پدر معادن استان کرمان زغال سنگ است، خاطرنشان کرد: حوزه زغال سنگ در این استان به فراموشی سپرده شده است، در حالی که همراه زغال سنگ عناصر نادر خاکی نیز یافت می‌شود. ما زغال سنگ حرارتی خوبی داریم که کشور پاکستان از این زغال سنگ استقبال بسیار خوبی کرده است. متاسفانه شرکت‌های داخلی زغال سنگ به دلیل اختلاف قیمت زغال سنگ وارداتی و داخلی ورشکست شدند. با توجه به این موضوع که بیشترین تولید و مصرف مربوط به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است که مذاکره‌هایی با وزیر کار داشته‌ایم. همچنین با پاکستان و هند نیز باید وارد مذاکره شویم. در کرمان ۱۵ محدوده‌ی معدنی زغال سنگ مربوط به شرکت معادن زغال سنگ کرمان داریم و ۱۰ محدوده فعال دیگر مربوط به زغال سنگ در دست بخش خصوصی است که این حوزه ظرفیت خوبی برای سرمایه‌گذاری دارد. یکی از بحث‌هایی که شرکت زغال سنگ پیگیری می‌کند این است که این ۱۵ محدوده را به صورت راهبری به شرکت‌ها بدهد. یکی از ویژگی‌های زغال سنگ کرمان، گوگرد پایین آن است که صنایع از این زغال سنگ استقبال می‌کنند.
حسن‌زاده همچنین افزود: در معادن کرومیت اسفندقه نیز سرمایه‌گذاری انجام داده‌ایم. در کرمان سه شهر اسفندقه، فاریاب و منوجان دارای معادن کرومیت هستند که بهترین و پرعیارترین آنها اسفندقه است. مالکیت شرکت معادن اسفندقه در دست صندوق بازنشستگی فولاد است. در این راستا سرمایه‌گذاران می‌توانند ورود پیدا کنند. البته آنجا تنها کرومیت ندارد، بلکه یک منطقه پلی‌متال شامل طلا، مس و ... نیز می‌شود.
وی همچنین افزود: محدوده کرومیت اسفندقه متعلق به شهرستان ارزوئیه است. جاده متصل به این معدن در حال باز شدن است. محدوده و پهنه معدنی شرکت معادن اسفندقه ۱۲۰۰ کیلومتر بود که با ماده ۲۰ خلع ید شد و در مزایده به ۸۰۰ کیلومتر کاهش یافته است. اگر این شرکت کار نکند، دوباره با این ماده ۲۰ مساحت بیشتری از آنها گرفته خواهد شد. این انگیزه‌ای شده که این شرکت کار را با جدیت دنبال کند.
ارزش سنگ‌های نیمه‌قیمتی کرمان
معاون اقتصادی استانداری کرمان همچنین با اشاره به سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی عنوان کرد: در ۱۵ استان کشور ظرفیت سنگ‌های نیمه‌قیمتی وجود دارد. در دنیا ۱۲۰۰ دلار گردش مالی گوهرسنگ‌هاست که ۸۰ میلیارد دلار این گردش مالی مربوط به سنگ‌های رنگی است. ما در این حوزه در کشور کاری انجام نداده‌ایم. البته در کرمان در این حوزه اقداماتی را آغاز کرده‌ایم که جای سرمایه‌گذاری بیشتری نیز دارد. گارنت سبز باغ برج، فیروزه شهربابک متعلق به شرکت ملی مس، آمیتیس، عقیق و ... را در این استان داریم. در این راستا با همکاری ایمیدرو دوره‌های آموزش گوهرتراشی را در سیرجان و شهربابک برگزار کردیم. دومین مسابقات گوهرتراشی را نیز در کرمان میزبان بودیم. در کرمان حوزه گوهرتراشی را معدن خانگی نام‌گذاری کرده‌ایم، چراکه تجهیزات آن به راحتی و با سرمایه پایین در خانه قابل نصب است و ارزش‌افزوده بالایی دارد. بازار گوهرسنگ در دنیا بازار بسیار خوبی دارد و این حوزه در ایران جای سرمایه‌گذاری بالایی دارد که نیاز به آب، برق و گاز ندارد. به شرکت ملی مس که طلا، نقره و فیروزه دارد، پیشنهاد تولید داده‌ایم، اما این حوزه مغفول مانده است.
حسن‌زاده همچنین با اشاره به این موضوع که با توجه به کمبود آب و ناترازی انرژی باید به سمت تولید پایین‌دست حرکت کنیم، افزود: ما ۲۰ سال پیش سنگ آهن را به صورت کلوخه می‌فروختیم اما اکنون که شمش فولادی و محصولات نوردی می‌فروشیم این حرکت بسیار خوبی است اما ما نباید همین جا متوقف بشویم و ما باید با تولید محصولات خاص، در ۲۰ سال آینده فروش و صادرات دانش فنی و خدمات فنی و مهندسی فولادهای خاص و فولادهای آلیاژی را در دستور کار داشته باشیم. تولید در پایین‌دست ارزش‌افزوده بالاتری دارد، اگر هم‌اکنون این سرمایه‌گذاری را انجام ندهیم، عقب خواهیم افتاد. ما باید به این سمت پیش برویم که خدمات فناورانه با ارزش‌افزوده بالا را به فروش برسانیم. هم‌اکنون در استان کرمان با دید سرمایه‌گذاری با ایجاد ارزش‌افزوده بیشتر پیش می‌رویم تا منابع را هدر ندهیم.
تعامل دانشی با کشور‌های خارجی
معاون اقتصادی استانداری کرمان همچنین یادآور شد: اولین شرکت کرمان با افغانستان وارد تعامل شده است و در آنجا محدوده‌هایی را در اختیار گرفته و نخستین آزمایشگاه معدنی را در کابل ایجاد کرده است. همچنین در آفریقا در کشور نیجریه شرکت‌های کرمانی ۱۲ محدوده معدنی را در اختیار گرفتند و اولین آزمایشگاه معدنی را راه‌اندازی کردند و در این راستا آفریقایی‌ها ۶ ماه در کرمان آموزش اپراتوری آزمایشگاه را گذراندند؛ بنابراین ضروری است که به سمت صادرات دانش فنی پیش برویم و ما باید رفرنس معدنی منطقه باشیم و کشور‌های همسایه دانش خود را از ما بگیرند.
دو اقدام اساسی
حسن‌زاده تاکید کرد: ما باید دو اقدام اساسی در کشور انجام بدهیم، یکی اینکه موضوع اکتشافات را گسترش بدهیم و پس از اکتشاف صنایع پایین‌دستی را تقویت کنیم. البته در کنار آن باید نیروی ماهر نیز تربیت کنیم در این راستا در استان کرمان کنسرسیوم مهارت را آغاز کردیم که این کار را با ۱۲ شرکت معدنی خودرویی، مس، زغال سنگ، قطعه‌سازان و شرکت‌های کوچک و متوسط آغاز کردیم. در کرمان ۶ مرکز آموزشی داریم که از آنها برای آموزش دعوت به عمل آوردیم و تعداد شرکت‌ها را در این کنسرسیوم مهارت به ۴۹ شرکت رساندیم. در کنسرسیوم مهارت از ظرفیت فنی و حرفه‌ای استفاده کردیم تا فنی و حرفه‌ای را به سمت نیاز این صنایع سوق بدهیم. در این راستا با توجه به محدودیت‌های فنی و حرفه‌ای در حوزه مالی، خود شرکت‌ها کمک حال شده‌اند. برخی شرکت‌ها خود کارگاه‌های آموزشی داشتند که این کارگاه‌ها را با هم به اشتراک گذاشتند.
وی در پاسخ به خبرنگار «می‌متالز» درباره پهنه سرب و روی راور و شرکت صنایع مس شهید باهنر عنوان کرد: شرکت سرب و روی راور دچار یک مشکل زیست‌محیطی است که در حال برطرف کردن این مشکل هستیم تا با حضور رئیس‌جمهور مشکل این محدوده حل شود. همچنین در خصوص شرکت صنایع مس شهید باهنر که یک شرکت پایین‌دست کاتد است و ظرفیت خوبی دارد، اما در حال حاضر با ۵۰ تا ۶۰ درصد ظرفیت خود کار می‌کند. مشکل این شرکت تامین کاتد است که باید از بورس کالا خریداری کند که به دلیل عرضه پایین قادر به خریداری نیست. پیشنهاد ما این بود که شرکت ملی مس سهامدار این مجموعه شود تا بتواند خارج از بورس این شرکت را تامین کند یا حق العمل‌کاری به این شرکت کاتد بدهد و راه‌حل سوم اینکه مس باهنر خود به سمت معدنکاری و تولید کاتد پیش برود. البته ملی مس چندان راغب به سهامداری در شرکت صنایع مس شهید باهنر نیست. در هر صورت ما هیچ شرکتی را نمی‌توانیم مجبور به سرمایه‌گذاری بکنیم.
معاون اقتصادی استانداری کرمان همچنین در پاسخ به این پرسش که بحث واگذاری معادن زغال سنگ کرمان (زیرمجموعه صندوق بازنشستگی فولاد) به هلدینگ صدر تامین (زیرمجموعه شستا) تا چه اندازه جدی است، تصریح کرد: صدر تامین در طبس موفق بود اگر در این راستا زنجیره تامین تا مصرف زغال که شرکت ذوب آهن اصفهان است در کنار هم قرار بگیرند (که همگی زیرمجموعه وزارت کار نیز هستند) این مشکلات حل خواهد شد. با تغییر دولت مدیر صندوق بازنشستگی فولاد نیز تغییر کرد، اما شنیده‌ام که وزیر کار با انجام چنین کاری موافق بوده و در کل این پیشنهاد می‌تواند به نفع کشور باشد.
فرصت ایجاد نیروگاه خورشیدی در کرمان
وی همچنین در پاسخ به این پرسش خبرنگار «می‌متالز» که در زمینه صادرات محصولات معدنی و بازاریابی بین‌المللی آن در استان کرمان چه اقداماتی انجام داده‌اید، تصریح کرد: ما با کشور‌های مختلف وارد مذاکره شده‌ایم. برای نمونه با تغییر پایتخت کشور اندونزی (جاکارتا) رایزنی‌هایی را انجام داده‌ایم. در کل، کار چندان جدی‌ای در زمینه بازاریابی انجام نداده‌ایم، البته وظیفه حاکمیت نیست که به بازاریابی ورود پیدا کند، اما باید حتما به فکر بازار‌های خارجی نیز بود.
معاون اقتصادی استانداری کرمان ادامه داد: با وجود سنگ‌های ساختمانی بسیار در کشور ما حتی یک شو روم Show Room کشوری در این زمینه نداریم. ما با صادرکنندگان سنگ صحبت کردیم که در بنیاد مستضعفان کرمان یک شو روم بزرگ سنگ ساختمانی راه‌اندازی کنیم و با توجه به نزدیکی به بندرعباس و کریدور ریل شمال به جنوب بتوانیم یک نمایشگاه دائمی سنگ ساختمانی برای کشور داشته باشیم.
حسن‌زاده همچنین تاکید کرد: ما در کرمان به سمت صنایع آب‌بر مانند ساخت شیشه نمی‌رویم. در زمینه مشکل آب نخست باید بهره‌وری کشاورزی را افزایش بدهیم، دوم تصفیه آب‌های غیرمتعارف انجام داده و از پسماند‌های آب استفاده کنیم و سوم انتقال آب خلیج فارس را داشته باشیم. در حوزه برق نیز باید به سمت ایجاد نیروگاه خورشیدی پیش برویم. در زمینه گاز نیز باید مصرف خانگی را کاهش بدهیم که راهکار‌های این مسائل را می‌توان به شرکت‌های دانش‌بنیان جوان سپرد.
وی در پاسخ به این پرسش که در زمینه ایجاد نیروگاه خورشیدی چه اقدامی انجام داده‌اید، بیان کرد: در زمینه سرمایه‌گذاری دو مشکل زیرساخت‌ها و تامین مالی را داریم. در حوزه زیرساخت‌ها مشکل ما تامین برق و گاز است. استان کرمان با ۱۸۰ مگاوات تولید برق خورشیدی رتبه نخست کشور را به خود اختصاص داده است و ۱۲۰۰ مگاوات انرژی خورشیدی در حال ساخت است که در چشم‌انداز کرمان ۱۰ هزار مگاوات انرژی خورشیدی قابل پیش‌بینی است. نخستین شهرک انرژی خورشیدی را در راین کرمان که با وجود موقعیت مناسب آن ۷۰۰ هزار زمین احصا شده است و از ۱۰۰ کیلووات به بالا افراد و شرکت‌ها می‌توانند در این راستا سرمایه‌گذاری کنند. طرح دیگر ایجاد نیروگاه خورشیدی در جوار صنایع است که در این راستا مثل سرچشمه، میدکو و گل‌گهر این کار را شروع کرده‌اند. در انرژی خورشیدی تنها با یک مجوز محیط زیست می‌توان نیروگاه ایجاد کرد. سرمایه‌گذار نیز می‌تواند انرژی خورشیدی را تولید و به بورس انرژی بفروشد. انرژی خورشیدی در کرمان تبدیل به یکی از مهم‌ترین سرمایه‌گذاری در این استان شده است. البته انرژی خورشیدی در صنایع کوچک و متوسط بیشتر کاربرد دارد، از این‌رو صنایع بزرگ می‌توانند به این حوزه ورود کنند و انرژی خود را به شبکه بفروشند و برق مورد نیاز خود را از شبکه دریافت کنند.
معاون اقتصادی استانداری کرمان همچنین در پاسخ به این پرسش که شرکت‌ها تا چه اندازه از شرکت‌های دانش‌بنیان استفاده می‌کنند، گفت: این در عمل از سوی شرکت‌های بزرگ اتفاق نیفتاده است که ما در حال پیگیری این موضوع هستیم. دوم از طریق سی‌وی‌سی CVC شرکت‌ها می‌توان از شرکت‌های دانش‌بنیان استفاده کرد. مدیران صنایع هنوز به اهمیت این موضوع نرسیده‌اند.
باطله‌های معدنی معادن دوم
حسن‌زاده همچنین افزود: باید باطله‌ها مورد توجه قرار گیرند، چراکه باطله‌ها معادن دوم محسوب می‌شوند و خطرات زیست‌محیطی نیز به همراه ندارند و شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند در این زمینه پیش‌قدم شوند.
وی همچنین در پاسخ به این پرسش که طرح‌های توسعه شرکت‌های معدنی آیا بهتر نیست به سمت و سوی دیگری سوق داده شوند، عنوان کرد: طرح‌های توسعه‌ای مربوط به سال‌های گذشته بوده است. پیشنهاد ما این است که این شرکت‌ها به سمت تولیدات دیگری پیش بروند و بهتر است به سمت صنایع بالادست و اکتشاف یا صنایع پایین‌دست پیش بروند تا در آینده خود را نجات بدهند. در این راستا شرکت گل‌گهر و شرکت ملی مس سرمایه‌گذاری‌های خود را تغییر داده‌اند.