یزدفردا

به گزارش یزدفردا: محققان به‌تازگی در اعلام کرده‌اند که مشکلات متابولیسمی در مغز ممکن است زمینه‌ساز برخی بیماری‌ها و اختلالات روان‌شناختی و عصبی باشد که از مهم‌ترین آنها می‌توان به امراض تحلیل‌برنده مغز مانند آلزایمر اشاره کرد. همچنین گفته شده است که برخی اختلالات پایه مانند اوتیسم نیز با متابولیسم مغزی در ارتباط است.

ارتباط متابولیسم مغزی با بیماری‌ها چیست؟

اگرچه بیماری‌هایی مانند افسردگی، صرع، شیزوفرنی و اختلال دو قطبی از لحاظ نشانه‌ها با یکدیگر تفاوت محسوسی دارند؛ اما همگی آنها درجاتی از اختلال‌های شناختی را شامل می‌شوند و معمولاً با مشکلات ژنتیکی تا متابولیکی زمینه‌ای در ارتباط هستند. کنسرسیوم پروژه pH مغز با هدف مطالعه بیشتر روی این ارتباط شکل گرفته است و شامل ۱۳۱ پژوهشگر و ۱۰۵ لابراتوار از ۷ کشور جهان می‌شود. این محققان سعی دارند که ارتباط میان اسیدیته مغز و سطح لاکتیک اسید آن با امراض و مشکلات روان‌شناختی را شفاف‌تر سازند.

این گروه از محققان، در گذشته نشان داده‌بودند که اسیدی شدن مغز در موش‌های آزمایشگاهی مبتلا به اسکیزوفرنی، اختلال دو قطبی و اوتیسم، امری رایج است و می‌تواند ارتباط مهمی با بروز یا میزان این نوع بیماری‌ها داشته‌باشد. آنها امیدوارند با کسب اطلاعات بیشتر، زمینه را برای شناخت بهتر سازوکار بیماری‌های عصبی و روان‌شناختی در کنار درمان‌های بالقوه برای آنها، هموار سازند.

از دیگر یافته‌های گروه مذکور می‌توان به پی بردن به تغییرات لاکتیک اسید هنگام بروز بیماری‌های عصبی اشاره کرد. طبق پژوهش آنها، تغییرات سطح لاکتات در سلول‌های عصبی می‌تواند مسیر انتقال پیام توسط نورون‌ها را با اختلال مواجه سازد و تعادل میان عملکردهای تحریکی و مهاری را برهم زند. ناگفته نماند که افزایش لاکتات (فرم یونی لاکتیک اسید) به کاهش pH و اسیدی شدن محیط مغز منتهی می‌شود.

در پژوهش اخیر که علاوه‌بر موش روی جوجه‌ها نیز تمرکز داشته، نشان داده شده است که ۳۰ درصد از ۲۲۹۴ حیوان آزمایشگاهی مورد مطالعه از میان ۱۰۹ مدل مختلف بیماری، تغییرات محسوسی در سطح لاکتات و اسیدیته مغز را تجربه کرده‌اند. این رویه در نمونه‌هایی که به‌واسطه استرس، دیابت یا التهاب روده به افسردگی مبتلا شده‌بودند، بیشتر بوده است و احتمال دارد بیانگر الگویی جامع در ارتباط با اسیدیته مغز و بیماری‌های عصبی باشد. گمان می‌رود که تغییرات ایجاد شده در حین بیماری مانند التهاب در مغز، به برهم‌خوردن تعادل لاکتیک اسید کمک کند.

تست‌های رفتاری صورت گرفته در پژوهش مذکور نیز ثابت کرده است که اسیدی شدن محیط مغز موجب اختلال در عملکرد حافظه می‌شود. یافته مذکور می‌تواند بیانگر این موضوع باشد که اختلالات متابولیک می‌توانند به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم روی عملکردهای شناختی مغز تأثیرگذار باشند.

در گذشته نیز نشان داده شده بود که اختلال در عملکرد میتوکندری سلول‌های مغزی می‌تواند با اختلالات روان‌شناختی گوناگون و تضعیف عملکرد حافظه در ارتباط باشد. در صورتی که فعالیت میتوکندری در سلول‌ها با مشکل مواجه شود، احتمال دارد که میزان مصرف لاکتیک اسید کاهش پیدا کند؛ امری که با تجمع این ماده در سلول و اسیدی شدن آن در ارتباط است. ناگفته نماند که لاکتیک اسید برای شکل‌گیری حافظه ضروری است و کمبود آن نیز مانند ازدیاد آن، می‌تواند مشکلات متعددی را در پی داشته‌باشد.