یزدفردا
پایگاه خبری و تحلیلی
سرنوشت وام ایران
شش ماه پس از درخواست وام ایران از IMF، همچنان این پرونده در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. در آخرین اظهارنظرهای مسوولان داخلی، سنگ‌اندازی آمریکا به‌عنوان مانع اصلی معرفی شده است. بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» تایید می‌کند که پرونده ایران در حال پیگیری است و هنوز دریافت وام منتفی نشده است. ایران به کمک اروپا سعی می‌کند تا بتواند حداقل بخشی از وام را دریافت کند. هر چند حق وتوی آمریکا در صندوق بین‌المللی پول، احتمالا بر نظر اروپایی‌ها سنگینی کند.
اواخر سال گذشته، رئیس‌کل بانک مرکزی درخواست ایران برای دریافت وام از صندوق بین‌المللی را ارسال کرد. در فروردین، رئیس‌کل بانک مرکزی متنی را منتشر کرده بود که نشان می‌داد آمریکا در روند اعطای تسهیلات به ایران، کارشکنی می‌کند. ایران در اسفند ۹۸، درخواست وام فوری ۵ میلیارد دلاری را به IMF ارسال کرده بود. اما اکنون پس از گذشت نزدیک به ۶ ماه، خبری از IMF نشد. پیگیری «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد که وضعیت وام ایران در IMF تغییر چندانی نکرده، همچنان آمریکا ساز مخالف می‌زند و اروپا از درخواست ایران حمایت می‌کند. چیزی که مشخص است اینکه همچنان ایران پیگیر وام صندوق بین‌المللی پول است؛ اکنون تلاش بر این است که حداقل بخشی از وام درخواستی، به حساب ایران واریز شود.
مشکلات موجود
درست ۶ ماه پیش، در اواخر اسفند رئیس‌کل بانک مرکزی نامه‌ای به رئیس صندوق بین‌المللی پول نوشت و درخواست رسمی ایران از این صندوق برای دریافت وام را اعلام کرد. اما تاکنون، سومین وام تاریخ IMF به ایران، به مرحله پرداخت نرسیده است. انتهای فروردین، مدیر بخش خاورمیانه و آسیای میانه صندوق بین‌المللی پول در یک کنفرانس خبری آنلاین، در پاسخ به «دنیای‌اقتصاد» در مورد وضعیت درخواست وام ایران گفته بود: « با توجه به تعاملات محدود با ایران (در دو سال اخیر) فرآیند جمع‌آوری اطلاعات لازم از ایران و تصمیم‌گیری این نهاد مالی بین‌المللی به درازا کشیده است.» چند روز بعد، رئیس‌کل بانک مرکزی به نوعی این ادعا را رد کرد. عبدالناصر همتی در مصاحبه با بلومبرگ بیان کرد: «سازوکار RFI به منظور کمک به یک کشور عضو با حمایت فوری مالی پس از مواجه شدن آن کشور با شوک برون‌زا طراحی شده است که شکاف تأمین مالی در ترازپرداخت‌ها را آشکار می‌کند. پس از آن، صندوق بین‌المللی پول می‌خواهد اطمینان حاصل کند که آن کشور قادر به بازپرداخت وام به صندوق است و بدهی عمومی کشور پایدار است، اینها همه خوب و صحیح است.» همتی توضیح داده بود: «هنگامی که از ویروس کرونا دچار آسیب شدیم، با شوک منفی برون‌زا روبه‌رو شدیم. برآوردهای ما نشان می‌دهد که برای مهار شیوع ویروس، تقویت نظام مراقبت‌های بهداشتی و محافظت از پرسنل خط مقدم در بیمارستان‌ها و جاهای دیگر و کمک به افرادی که شغل خود را از دست داده‌اند، نیاز به ۱۰ میلیارد یورو اضافه‌تر در تامین اعتبار خارجی خود داریم، این حدود ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی ماست. این یک واقعیت است و ما این اطلاعات را با صندوق بین‌المللی پول به اشتراک گذاشته‌ایم.»
پس از این ماجرا، تنها مانعی که مانده بود، ممانعت آمریکا در مسیر پرداخت وام بود. حداقل می‌توان با اطمینان بالا گفت که ۶ ماه، زمان مناسبی برای تبادل اطلاعات بوده و نمی‌توان حداقل در این زمان چنین توجیهی را جدی تلقی کرد. آمریکا بزرگ‌ترین سهامدار صندوق بین‌المللی پول است و از حق وتو در این نهاد برخوردار است. در این ۶ ماه، پرداخت وام صندوق بین‌المللی پول به برخی کشورها صورت گرفت. البته «کریستالینا جیورجیوا»، رئیس IMF در مصاحبه‌ای در ابتدای فروردین گفته بود که ۸۰ کشور برای دریافت تسهیلات از صندوق بین‌المللی پول درخواست کمک کرده‌اند که در وهله اول، به ۲۶ کشور دارای اولویت وام پرداخت شده است؛ کشورهایی چون افغانستان، بنین و بورکینافاسو.
آخرین خبر
وضعیت وام ایران در صندوق بین‌المللی پول چندان با گذشته تفاوت نکرده است، یعنی همچنان آمریکا تلاش می‌کند که مانع اعطای وام شود و ایران در سوی مقابل، سعی دارد تا از حمایت اروپا برای پرداخت وام بهره ببرد. اما به‌نظر می‌آید که ایران به‌دنبال یک راه جایگزین نیز است، در راه جایگزین ایران بخشی از مبلغ کل را دریافت می‌کند تا بتواند با استفاده از آن به واردات اقلام پزشکی و کالاهای اساسی بپردازد؛ یعنی بخشی از ۵ میلیارد دلاری که در ابتدا درخواست شده بود.