یزدفردا

شهرستان میبد با پیشینه‌ای چندین هزار ساله از شهر تاریخی ایراناست که همه ساله گردشگران زیادی را از داخل و خارج کشور به خود جذب می کند.

حاج رضا تنها خراط میبدی که این هنر را از اجدادش  به ارث برده با ۸۰ سال سن به صنعت خراطی با چوب مشغول است .

هنر صنعتی به نام خراطی که امروزه به فراموشی سپرده شده

وی که انواع وسایل چوبی در کارگاه کوچک خود می‌سازد ، گفت: امروزه این هنر درآمد و ارزشی ندارد به همین علت هست که کسی به سراغ آن نمی‌آید.

حاج رضا با بیان اینکه :احیای دوباره این هنر صنعت خراطی نیامند توجه مسئولان است،اضافه کرد: مسئولان می‌توانند این هنر را احیا کرده و باعث اشتغال جوانان شوند.

وی افزود:این وسایل امروزه چندان کارایی ندارد و بیشتر برای دکور منزل و مغازه‌های فرش فروشی استفاده و همچنین ازسوی برخی گردشگران خریداری می‌شود.

مهارت خراطی سنتی در میبد یکی از میراث ناملموس ثبت شده استان یزد

رسول مشتاقیان رئیس اداره میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی میبد  با اشاره به اینکه این هنر نوعی نازک کاری روی چوب محسوب می‌شود و به طور معمول در برخی مناطق کشور رایج است ،گفت: خراطی حرفه‌ای برای تولید محصولات چوبی است و از چوب‌های گردو ، نارون ، توسکا ، بید ، چنار ، چوب سفید ، گلابی ، عناب استفاده می‌شود، اما چوب عناب و گردو به دلیل استحکام زیبایی نقش ومرغوبیت دوام بیشتری داشته و مطلوب‌تر است.

مشتاقیان با بیان اینکه از محصولات ساخته شده به وسیله خراطی سنتی پایه‌های مبل، تختخواب، میز وصندلی، وردنه، بدنه قلیان، چرخ ودوک ریسی است ،افزود: مُغار، اِسکَنه، انواع پَرما (مَته)، گیره، سوهان وچوب ساب، کمانه از مهمترین ابزار کار خراطی است.

وی  با بیان اینکه مهارت خراطی سنتی شهرستان میبد یکی از سه میراث ناملموس ثبت شده استان یزد در فهرست میراث ملی کشور است گفت: در حال حاضر در کارگاه‌های خراطی علاوه بر دستگاه دستی دستگاه خراطی برقی نیز وجود دارد که دستگاه‌های دستی مشتمل بر چند ابزار دستی بوده است.

مشتاقیان در ادامه افزود: طبق بررسی‌های اخیر چندین قرن است که خراطی به شکل سنتی در شهر میبد انجام می‌شود استاد حاج رضا طحاری از هنرمندان پیشکسوت در این زمینه است که به قول خود استاد از پنج نسلش به او رسیده است.

رئیس اداره میراث فرهنگی گردشگری وصنایع دستی با بیان اینکه هنر خراطی در کار‌های تزیینی مانند مجسمه و.. وکار‌های کاربردی مانند قلیان چرتکه شطرنج و.. استفاده می‌شود افزود: این هنر صنعت به شماره ۱۰۲ در تاریخ ۲۲/۱۲/۱۳۹۵ در فهرست میراث معنوی کشور به نام میبد ثبت شده است.

وی گفت: در زمان قدیم با توجه به نوع نیاز وفعالیت‌های مردم چرخ‌های ریسندگی، دوک، نی ومیانه قلیان، وردنه، دسته تیشه، چکش، هاون، گوشکوب ساخته می‌شده است.

مشتاقیان با اشاره به اینکه در میبد از هنر صنعت خراطی برای ساخت دستگاه‌های چرخ ریسی، نخ تابی، ساخت تِجه درب‌های چوبی خانه‌ها وباغات برخی ابزار کشاورزی ومقنی گری، برخی اجزای دستگاه زیلو بافی استفاده می‌شده است گفت:در میبد از چوب‌های عناب، توت، به، زرد آلو وچوب‌های مناطق ییلاقی اطراف مثل گردو استفاده می‌شده است.

مشتاقیان  افزود: تنوع محصولات، ارتباط تنگاتنگ این هنر با صنعت ریسندگی ونقش وفرم‌های خاص آن از وجه تمایز هنر صنعت خراطی میبد برشمرد.

گزارش از رضا بهروزی

منبع:باشگاه خبرنگاران جوان