وزارت کشور در نظر دارد با مصوبه‌ای اسنپ و تپسی را محدود کند تا کسب‌وکارهای اینترنتی بیش از پیش احساس خطر کنند. این بزرگترین تهدید استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای آنلاین در طول عمر دولت یازدهم و دوازدهم محسوب می‌شود.
شاید کمتر کسی فکرش را می‌کرد که در این اوضاع نابسامان اقتصادی و در شرایطی که کشور نیاز به تثبیت شغل و کارآفرینی دارد، وزارت کشور در اقدامی عجولانه و بدون دیدگاه جامع، با ارائه لایحه‌ای به دولت خواستار محدود کردن اسنپ و تپسی در سراسر کشور شود.
در حالی که دولت در سال‌های اخیر به کارآفرینی و ایجاد شغل از طریق کسب‌وکارهای آنلاین چشم دوخته و از سویی گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان مهم‌ترین عامل پیشران توسعه در دستور کار قرار دارد، اعلام این خبر نه تنها رانندگان و کارکنان اسنپ و تپسی را دچار نگرانی می‌کند، بلکه تهدیدی بزرگ برای کسب و کارهای آنلاین دیگر بود و فعالان این حوزه خود را لبه تیغ احساس می‌کنند.
محدود شدن اسنپ و تپسی را می‌توان مبارزه مستقیم با تبدیل امور سنتی به کسب‌وکارهای آنلاین دانست. با اعمال این محدودیت دیجی‌کالا و بامیلو نیز باید نگران‌تر از قبل شوند، زیرا در هفته‌های اخیر عده‌ای معلوم‌الحال با انتشار شایعات و رواج آن تلاش بسیاری برای ناامیدی مردم نسبت به فروشگاه‌های آنلاین کرده و احتمال دارد با نفوذ خود در دستگاه‌های دولتی سعی در حذف این نوع از کسب‌وکارهای اینترنتی شود.
دقیقاً اتفاقی که برای فین‌تک‌ها افتاد و اگر حمایت وزارت ارتباطات و بخشی از سازمان‌های دولتی نبود، شاید هم‌اکنون نامی از استارتاپ‌های فناوری مالی یا همان فین‌تک‌ها نبود.
تنگ کردن عرصه بر کسب‌وکارهای سالم نه تنها باعث پیشرفت اقتصادی کشور و کسب‌وکارهای دیگر نمی‌شود، بلکه به سرعت آمار تولید اشتغال را منفی‌تر از قبل کرده و ضربه مهلکی به پیشرفت جامعه می‌زند؛ اتفاقی که در دوره‌های مختلف در برخی از صنایع به ویژه در صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات رخ داده است.
تهدید بزرگی که امروز از سمت بخشی از دولت گریبانگیر کسب‌وکارهای اینترنتی شده است، می‌تواند به شروعی برای مرگ تدریجی کسب‌وکارهای آنلاین تبدیل شود.
به نظر می‌رسد به جای فرهنگ مقابله با توسعه فناوری که سال‌های سال در کشورمان رایج بوده و هم‌اکنون نیز وجود دارد، بهتر است فرهنگ‌سازی و آموزش لازم برای استفاده بهینه از فناور‌ی‌ها را در دستور کار قرار دهیم.
به گفته عضو هیات عامل سازمان فناوری اطلاعات، وزارت کشور با تقدیم لایحه‌ای به هیات دولت خواستار محدودیت در فعالیت سرویسهای حمل و نقل آنلاین از جمله اسنپ و تپسی شده است. امیر ناظمی روز گذشته در نمایشگاه بین‌المللی الکترونیک، کامپیوتر و تجارت الکترونیک به نام «الکامپ ۲۰۱۸» اشاره کرد: این لایحه در کمیسیون امور زیربنایی دولت بررسی می‌شود. وی افزود: وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات برای مخالفت با این لایحه در این جلسه شرکت می‌کند.این تازه‌ترین اقدام برای جلوگیری از فعالیت شرکت‌های استارت‌آپی در زمانی رخ می‌دهد که کاهش ارزش ریال و مشکلات اقتصادی در این بخش نیز باعث چالش‌های بسیاری شده است. از طرف دیگر طی هفته‌های اخیر شاهد فیلترینگ برخی از این کسب و کارها نیز بوده‌ایم.
همه چیز درباره اسنپ و تپسی
بحبوحه امتحانات است و بچه‌ها با چهره‌هایی در هم و مضطرب، آخرین زورشان را می‌زنند که شاید چند پاراگراف بیشتر در ذهن پرشان فرو کنند. در همین حین یکی از دخترها با نگرانی می‌گوید: دیر شد، یکی به آژانس زنگ بزنه. دیگری می‌گوید: مگر یادت نیست دفعه پیش چقدر معطل شدیم تا ماشین بیاید، برویم سر خیابان دربست بگیریم سریع‌تر می‌رسیم. سارا اما بی آنکه خودش را وارد این بحث‌ها کند، داخل گوشی موبایلش غرق شده و انگار نه انگار...
دوستانش با عصبانیت به او تشر می‌زنند که ؛ دختر تو چقدر دل گنده ای .دیر شد.اما او سرش را از روی گوشی بلند نمی‌کند وهمین طور که در گوشی موبایل غرق شده می‌گوید: هولم نکنید، کار دارم... این حرف او عصبانیت دوستانش را شدید‌تر می‌کند و داد و هوارشان بلند می‌شود.سارا به عصبانیت دوستانش می‌خندد و می‌گوید:دارم ماشین می‌گیرم، شلوغ نکنید وبعد برایشان توضیح می‌دهد که چطور می‌توان از طریق نرم‌افزاری به نام «اسنپ» به صورت اینترنتی تاکسی گرفت . در این حین یکی از دخترها که تازه فهمیده علت سکوت سارا چه بوده می‌گوید: «چقدر خارجی»!
قصه یک شهر
صدای بوق تاکسی‌ها برای سوار کردن مسافر همواره صدایی جدانشدنی از شهر بزرگی همچون تهران است. رانندگانی که در خیابان‌های شهر به دنبال مسافر می‌گردند و بعضا برای سوار کردن مسافری با هم رقابت می‌کنند.
جوانی در خیابان ولیعصر زیر یکی از درختان در هم تنیده بساط کرده است و چایش به راه است. در همین حال گوشی او آلارمی می‌دهد و می‌گوید: «تاکسی». جوان هم نگاهی به گوشی می‌اندازد و به سمت مسافرش روانه می‌شود.
اسنپ، یکی از استارت آپ‌هایی است که از سال 93 فعالیتش را شروع کرده و روانه گوشی‌های هوشمند شده است. نرم‌افزاری که عده ای بازهم آن را کاملا ابتکاری ندانسته و نسخه ای از نرم افزار «اوبر» می‌دانند؛ یعنی باارزش‌ترین شرکت خصوصی دنیا با ارزش 60 میلیارد دلار. البته مدیر اسنپ، ادعایی درباره نوین بودن این ایده ندارد و معتقد است می‌توان از برنامه‌های دیگر الگوبرداری کرد و آن را با فرهنگ بومی‌تطبیق داد.
همه چیز آنلاین
در اسنپ همه چیز آنلاین است؛ از درخواست تاکسی گرفته تا پرداخت پول که همواره یکی از دغدغه‌های مسافران بوده است. دریافت رسید یا همان به اصطلاح قبض نیز به صورت آنلاین است؛ به صورتی‌که این قبض به ایمیل فرد فرستاده می‌شود. شهرام شاهکار، مدیرعامل و عضو هیات مدیره اسنپ این موضوع که رسید برگه‌ای به مسافر داده نمی‌شود را نه تنها عیب اسنپ ندانسته که آن را مزیت محسوب می‌کند. در این باره گفته: این روش دقیق‌تر است؛ چرا که مبدا و مقصد به صورت الکترونیکی و دقیق روی قبض ثبت می‌شود. سیستم‌های سنتی معمولا قبض خالی به مسافر می‌دهند و خود مسافر مبدا و مقصد و هزینه آن را یادداشت می‌کند که ممکن است اشتباهی در نوشتن آن صورت گیرد.
ماهیت کار با این برنامه به صورتی است که مسافر ابتدا مکان خود را روی نقشه پیدا و در گام بعدی مقصد را روی نقشه تعیین می‌کند. انجام این دوکار کافی است تا هزینه سفر برای مسافر برآورد شود و سپس او درخواست خودرو کند.
قابل کنترل
در این میان، خودروهای نزدیک به مسافر روی نقشه نشان داده می‌شوند و پس از درخواست مسافر، یکی از رانندگان درخواست او را قبول می‌کند. به محض قبول درخواست توسط راننده، گوشی مسافر زنگ می‌خورد و تا دقایقی دیگر خودرو در مکان حاضر می‌شود. برای شناسایی آسان تر خودرو توسط مسافر نیز مشخصات اتومبیل از قبیل پلاک و نوع و رنگ خودرو به همراه نام راننده برای او نشان داده می‌شود. همچنین در پایان سفر از مسافر نظرسنجی می‌شود و او باید به راننده امتیاز بدهد.
دسترسی ساده و سریع، به صرفه و اقتصادی، با کیفیت، پرداخت آنلاین، برآورد هزینه سفر و نمایش زنده خودروها در نقشه جزو ویژگی‌هایی است که در سایت اسنپ به آن اشاره شده .
یکی از ویژگی‌های اوبر این است که فرد می‌تواند نوع درخواست خود را شامل خودروی لوکس، تاکسی، پیک و... مشخص کند که در اسنپ هنوز این ویژگی دیده نشده و برخی کاربران را برای حمل بار با مشکل مواجه ساخته است.
یکی از رانندگان آژانس اسنپ ادعا دارد که قیمت اسنپ، 30 درصد پایین‌تر از هزینه آژانس است او می‌گوید:معمولا بین قیمت آژانس‌های مختلف، تفاوت وجود دارد و این تفاوت در محله‌های مختلف بیشتر به چشم می‌خورد. هرچند قانونا باید نرخ ثابتی وجود داشته باشد اما ممکن است لزوما این اتفاق نیفتد. پس نمی‌توان گفت که لزوما قیمت ما پایین‌تر از آژانس است و هدف این است که قیمت‌ها مقرون به صرفه باشد.
ریسک راه‌اندازی استارت‌آپ‌ها چقدر است؟
معمولا استارت‌آپ‌ها با درآمدهای بالایشان شناخته می‌شوند؛ البته که معمولا این کسب‌و‌کارها از اعلام رقم سرمایه و درآمد خود پرهیز می‌کنند؛ چنانچه مدیرعامل اسنپ نیز سرمایه اولیه را جزو اطلاعات محرمانه این شرکت می‌داند.
دو چهره خبر ساز دنیای استارت آپ ایران
دو نفر از آنهایی که سال‌ها حرف‌شان را می‌زدیم، برگشته‌اند؛ همان نخبگانی را می‌گویم که خبرهای رسیده و نرسیده‌اش تیتری با عنوان «فرار مغزها» دارد. «شهرام شاهکار» و «میلاد منشی‌پور» دو مدیرعامل در کسب‌وکارهای نوین بعد از ادامه تحصیل در خارج از کشور به کشورشان بازگشتند و با ایده‌های نوین، چنان بازار حمل‌ونقل درون‌شهری پایتخت را قبضه کردند که بی‌تردید می‌توان به آنها لقب پدیده‌های سال ٩٥ را داد.
پارسال که امکان درخواست خودرو روی موبایل فراهم نبود تصور نمی‌کردیم روزی دوران تماس‌های تلفنی، آدرس دادن به متصدی آژانس و منتظرماندن برای خودرویی که نمی‌دانستیم چیست و چه رنگی است و راننده‌اش پیر است یا جوان، به سر بیاید و ما با چند کلیک مقصد، هزینه و راننده تاکسی را یک جا شناسایی و دریافت کنیم.
دعوا بر سر روزی
هنوز که هنوز است در ایستگاه‌های تاکسی شاهد دعوای راننده‌های تاکسی با راننده‌های ماشینهای شخصی هستیم. راننده‌های تاکسی نمی‌خواهند اجازه بدهند که ماشینهای شخصی مسافر‌ها و روزی آنها را در روز روشن از آنها بگیرند و آن طرف ماشینهای شخصی هم برای امرار معاش خود، هر کجا که مسافر ببینند روی ترمز می‌زنند.
حالا این دعوای سنتی شکل تازه‌ای به خود گرفته و شخصی سوار‌ها بدون هیچ دغدغه‌ای با سرویسهای اینترنتی ارائه دهنده خدمات خودرو همکاری می‌کنند و با درآمد مناسب مثل خار در چشمهای راننده تاکسی‌ها و آژانس‌ها فرو می‌روند.
داریم ورشکست می‌شویم!
احمد شاکری یکی از راننده‌های آژانس کرایه اتومبیل در غرب تهران درباره این موضوع می‌گوید: «زنگ خور آژانس روز به روز کمتر می‌شود و بسیاری از راننده‌ها به خاطر اینکه حالا باید ساعت‌ها منتظر بمانند تا نوبتشان شود از آژانس رفته‌اند. یکی از دوستانم که از آژانس رفته، الآن با اسنپ کار می‌کند و درآمدش حداقل سه برابر من است. با توجه به اجاره مغازه و کاهش عجیب زنگ خور آژانس، مدیرمان چندبار تا حالا گفته است که داریم ورشکست می‌شویم.
اسنپ برایمان دردسر شده
یکی از راننده تاکسی‌های شهر که در شهرک غرب فعال است هم از این موضوع ناراضی است و می‌گوید: «اسنپ حتی برای ما که در خط کار می‌کنیم هم دردسرساز شده. خیلی از مسافران وقتی در ماشین می‌نشینند می‌گویند که مثلا مسیری را که ما با ٢٠ هزار تومان دربست می‌رویم با اسنپ با ١٠ هزار تومان رفته‌اند. خیلی‌ها حتی ترجیح می‌دهند به جای اینکه برای رفتن به مقصدشان چند بار خط عوض کنند با هزینه بسیار ناچیز با اسنپ و بدون اتلاف وقت به مقصد برسند. اگر اوضاع همینطور ادامه داشته باشد، باید ماشین‌هایمان را در خانه پارک کنیم و همین درآمد ناچیزمان را هم از دست بدهیم.
از کمیسیون‌های عجیب آژانس راحت شدم!
اما رانندگان اسنپ نظر متفاوتی نسبت به این ماجرا دارند. هومن حیدری، یکی از رانندگان اسنپ می‌گوید: «خدا پدر و مادرشان را بیامرزد. دیگر از قوانین و کمیسیون‌های عجیب آژانس و عمری که در آنجا تلف می‌کردم خسته شده بودم. حالا دیگر با آرامش و بدون اتلاف وقت کار می‌کنم و دیگر نیازی نیست در صف انتظار برای مسافر بمانم. آن موقع اگر می‌خواستم هم نمی‌توانستم از یک سقفی بیشتر درآمد داشته باشم ولی الآن می‌دانم هرچقدر بخواهم می‌توانم کار کنم و درآمد بسیار بالاتری نسبت به آژانس دارم».
دیگر مردم کمتر در کنار خیابان دربست می‌گیرند
با برخی از تاکسی‌های شهری درباره این نرم افزار صحبت کردیم، معتقد بودند که چندان روی تاکسی‌های خطی تاثیرگذار نبوده است. یکی از رانندگان تاکسی شهر تهران می‌گوید: «شنیده ام که چنین نرم افزاری روی گوشی‌های هوشمند نصب می‌شود و به راحتی می‌توان ماشین کرایه کرد، اما این اتفاق تاثیری روی تاکسی‌های خطی نگذاشته است. آنها مسافران خودشان را دارند و کسی که تاکسی خطی سوار می‌شود کمتر پیش می‌آید به سراغ آژانس و دربست گرفتن برود.» راننده تاکسی گردشی اما گلایه دارد از این وضعیت و می‌گوید: «تا قبل از آنکه این نرم افزار وارد بازار شود ما تاکسی‌های گردشی در طول روز چندین سرویس دربست می‌رفتیم؛ اما الان با چنین شرایطی که مردم در هر مکانی باشند می‌توانند اتومبیل کرایه کنند بدون آنکه کنار خیابان معطل شوند و با راننده سر قیمت چک و چانه بزنند؛ سرویسهای دربستی ما نیز بسیار کاهش پیدا کرده.» تاکسی دیگری می‌گوید قصد دارد او هم عضو این نرم افزار شود: می‌گویند درآمد کسانی که با این نرم افزار کار می‌کنند بالاست برای همین تصمیم دارم من هم عضو این نرم افزار شوم. به هر حال چرخ زندگی ما هم با ماشین می‌گذرد.
اپلیکیشن‌های مسافربری، مورد توجه مردم
خیلی‌ها با وجود شک و تردیدهایی که در استفاده کردن یا استفاده نکردن از این اپلیکیشن دارند، با این حال نرم افزار آن را در گوشی همراه خود نصب می‌کنند و شاید یک بار هم شده از آن استفاده کرده یا قصد دارند، استفاده کنند.
اگر سری به سایت این گونه نرم افزارها زده باشید، فعالیت خود را این گونه تبلیغ کرده اند،« دنبال یک راه ساده و سریع برای سفر‌های شهری هستید؟ اسنپ پل ارتباطی میان شما و رانندگان شهر تهران است. با اپلیکیشن اسنپ شما می‌توانید تمامی‌خودروهای اسنپ اطرافتان را به صورت زنده در نقشه ببینید و با مشخص کردن مبدا و مقصد، نزدیک‌ترین خودرو، شما را به مقصد خواهد رساند. به همین سادگی»!
آری به همین سادگی، آیا واقعا به همین سادگی است؟
خیلی‌ها چنین نظری دارند، این موضوع از صحبت‌های برخی از افراد کاملا مشخص و واضح است. «سمیرا.ز» که از نرم‌افزار اسنپ استفاده کرده و رضایت کامل از خدمات آن دارد، می‌گوید: هزینه پرداختی به رانندگان این نوع خدمات آژانس، در مقابل سایر آژانس‌ها ناچیز است و از طرفی به موقع به مقصد می‌رسم، رانندگان این نوع سرویس‌ها، از اقداماتی که منجر به افزایش دستمزدشان شود مثل استفاده از تاکسی متر و طی مسیرهای طولانی برای رسیدن به مقصد تا هزینه بیشتری دریافت کنند، پرهیز می‌کنند.
این شهروند ادامه می‌دهد: بارها پیش آمده که یک مسیر همیشگی را از طریق آژانس رفته ام و به عنوان مثال 30 هزار تومان بابت طی این مسیر پرداخت کرده ام اما با استفاده از نرم افزار اسنپ، همان مسیر را 13 هزار تومان پرداخت کرده‌ام.
این سرویس به مخاطبان خود گردش حساب داده، از طرفی بعد از اعلام مقصد مورد نظر، عکس، شماره تلفن راننده، شماره خودرو، رنگ خوردو که اغلب انواع خودروها را شامل می‌شود، را در اختیار مسافر قرار می‌دهد.
این شهروند انتقاد می‌کند که رانندگان این شرکت در ساعتهای پرترافیک و در روزهای برفی و بارانی، کمتر به قبول مسافر رغبت نشان می‌دهند اما به نظر می‌رسد شرکت این مشکل را در این شرایط با گران کردن قیمت سفر، تا حدودی حل کرده است.
این سرویس خدمات پشتیبانی دارد به عنوان مثال می‌توانید مشکلات خود در مورد خودرو یا راننده و همچنین هزینه یا نرم‌افزار را در اختیار مدیریت این سرویس قرار دهید از طرفی امکان تماس با پشتیبان نیز وجود دارد.
زهره کارمند یکی از شرکت‌های خصوصی است که از این اپلیکیشن‌ها استفاده می‌کند، می‌گوید: این نرم افزارها امکان رصد خودرو در طول مسیر توسط ، شرکت، راننده، مسافر و خانواده وی را فراهم کرده است.
رانندگان فعال در این نرم افزار حاضر به تغییر مسیر نیستند هر چند در برخی مواقع این ضرورت پیش می‌آید آن هم به دلیل ترافیک یا تراکم خودرو. اما با این حال، مسیر خود را از آن جایی که رصد می‌شوند، به هیچ عنوان تغییر نمی‌دهند.
همچنین این امکان وجود دارد تا پس از پایان مسیر به رانندگان امتیاز دهیم که این امیتاز دهی سبب ادامه همکاری رانندگان با شرکت می‌شود.
بهزاد.ک که در یکی از سازمان‌های دولتی خدمت می‌کند، می‌گوید: بعد از ظهرها برای تامین مخارج زندگی ام مسافرکشی می‌کنم، یک روز یک مسافر جوانی که دانشجو بود را سوار کردم، او به من پیشنهاد داد تا نرم افزار اسنپ را نصب کنم و به جای مسافرکشی از طریق همکاری با شرکت اسنپ، مخارج زندگی ام را تامین کنم.
در حال حاضر به دلیل ازدیاد ماشینهای شهرستان که در تهران مشغول مسافربری هستند وفعال شدن نرم افزارهایی مثل اسنپ، با دریافت هزینه‌های غیر متعارف، بر کار و کاسبی تاکسی‌ها اثر گذاشته و تا حدودی منجر به کسادی شده است.
این دانشجوی جوان می‌گفت که مخارج دانشگاهش را از این طریق تامین می‌کند و بسیار راضی است، در حالی که تمام وقتش را در طول روز نمی‌گیرد.
مریم.ن که حدود دو ماهی است به صورت مرتب از این نرم افزارها استفاده می‌کند، می‌گوید: از خدمات این نوع آژانس راضی هستم، به موقع به مقصد می‌رسم، سایر همکارانم که بیشتر آنها خانم هستند از این سرویس استفاده می‌کنند.
امیدوارم این نرم افزار مورد حمایت دولت و مسئولان ذی ربط قرار گیرد.
این گونه که به نظر می‌رسد اغلب مشتریان این نرم افزارها را زنان تشکیل می‌دهند و زنان هم می‌توانند در این نوع آژانس‌ها به عنوان راننده همکاری داشته باشند.
رانندگان اپلیکیشن‌های مسافربری رصد می‌شوند
عده زیادی این سوال را مطرح می‌کنند که به چه صورت رانندگان این سرویس‌ها به لحاظ امنیت تحت نظارت هستند؟
طبق گفته یکی از رانندگان اسنپ، اصل سند و بیمه خودرو و همچنین گواهی نامه رانندگی را باید ارایه دهند. ضمن اینکه اگر راننده‌ای چندین بار امتیاز کافی از مسافرانش اخذ نکند، از همراهی با این شرکت باز مانده که البته این مساله سبب رقابت سازنده در جهت ارایه خدمات کیفی می‌شود.
دنیا منتظر هیچکس نمی‌ماند
دنیا دارد با سرعت به سمت نو شدن می‌رود و حضور استارت آپ‌ها شاهدی بر نو شدن دنیای مدرن است.البته بسیاری از افرادی که حرفه‌های سنتی را دنبال می‌کنند با ورد تازه واردهای دنیای نوین دچار مشکل می‌شوند و اعتراضات رخ می‌نماید، مانند اعتراض آژانس داران علیه استارت آپ‌هایی مانند اسنپ و تپسی که سر و صدای زیادی به راه انداخت.اما واقعیت این است که دنیا در حال تغییر است و دنیای نو منتظر کسی نمی‌ماند وکسانی که نتوانند خودشان را با دنیای نو وفق دهند از قافله زندگی عقب می‌مانند.
منابع:
فردانیوز
دنیای اقتصاد
کلیک
وزارت کشور به دنبال محدودیت فعالیت اسنپ و تپسی
وزارت کشور در نظر دارد با مصوبه‌ای اسنپ و تپسی را محدود کند تا کسب‌وکارهای اینترنتی بیش از پیش احساس خطر کنند.