یزدفردا

بانو حمیده زابلی – وکیل پایه یک دادگستری یزد -کارشناس ارشد حقوق مالکیت فکری

دانش و فکر امروزه در توسعه پایدار و اقتصاد دانش محور نقش مهم و غیر قابل انکری را در جوامع به عهده دارد.
اختراع در لغت یعنی آفریدن چیز نو و جدید و در اصطلاح قانونی طبق ماده یک از فصل اول قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری مصوب 07/08/1386 به نتیجه فکر فرد یا افرادی است که برای اولین بار فرآیند یا فرآورده ای خاص را ارائه می کند و مشکلی را در یک حرفه، فن، فناوری، صنعت و مانند آنها حل می نماید.
خیلی از افراد مراجعه می نمایند و اصرار  دارند ایده شان به هر نحوی به ثبت برسد اما قبل از آن باید بدانیم شرایط حمایت از ایده تحت عنوان اختراع چیست؟
همانطور که گفته شد اختراع یا به شکل یک فراورده و محصول نهایی است یا به شکل یک فرآیند و روش. محصول و یا روش باید جدید باشد (Novelty) ، ملاک جدید بودن در کل دنیا می باشد.
اخترع نباید قبل از اقدام به ثبت به هیچ طریقی و در هیچ کجای دنیا افشا شده باشد حتی از طریق انتشار مقاله یا ارائه کنفرانس.
داشتن گام ابتکاری خلاقانه (Inventive step) شرط دیگر اختراع است و می بایست نسبت به فن یا صنعت قبلی یک گام به جلو باشد پس کوچکترین نوآوری و ابتکاری که منجر به بهتر شدن وضعیت کارآیی و یا کاهش مصرف سوخت و ... شود قابلیت ثبت را خواهد داشت.
شرط سوم اینست که اختراع ادعائی باید دارای کاربرد صنعتی باشد (Practical use) و یا به عبارتی قابل ساخت یا استفاده در هر نوع صنعتی اعم از صنایع دستی، کشاورزی، ماهیگیری و خدمات باشد.
آخرین شرط آنکه اختراع نباید مشمول استثنائات باشد. موارد غیر قابل ثبت به عنوان اختراع شامل کشفیات، نظریه های علمی، روش های ریاضی، طرح ها و نقشه ها، قواعد و روش ها ( مثل روش انجام بازی یا تجارت)، روش تشخیص یا معالجه بیماری در انسان یا حیوان، گونه های گیاهی یا جانوری یا روش ایجاد آنها و اختراعی که استفاده تجاری آن مخل نظم عمومی یا اخلاق حسنه باشد، می شود.
با توجه به مطالب ذکر شده ایده زمانی تحت عنوان اختراع (Patent) قابل ثبت می باشد که به صورت ملموس، عینی و اجرایی در آید و در واقع ایده کاربردی باشد و ایده محض غیر قابل ثبت است. تا کنون حدود 3000 اختراع ثبت شده است. و هر مخترع و مبتکری می تواند با تسلیم اظهارنامه به اداره کل مالکیت معنوی نسبت به ثبت اختراع خود در سطح ملی اقدام نموده و از حقوق انحصاری ناشی از آن به مدت بیست (20) سال بهره مند گردد.