یزدفردا
پایگاه خبری و تحلیلیمسجد چهل محراب شماره ثبت ملّی : 2441
|
|
|
|
موقعیت مكانی :
یزدفردا"مسجد چهل محراب در ضلع غربی خیابان امام خمینی ،محله فهادان و در کوچه مسجد چهل محراب واقع شده است .
بر اساس نوشته های مؤلف جامع مفیدی ، خواجه شمس الدین محمد تازیكو در سده هفتم هجری در محّلة شهرستان ودر حوالی زندان اسكندر مسجد چهل محراب را دایر نمود . امروزه مسجد مذكور در محّلة فهادان نزدیك مدرسة ضیائیه ، متصّل به حمام ابوالمعالی و روبروی مجموعة عربها واقع گردیده است .
بانی
نویسندگان متون تاریخی یزد در آثار خود در این باره چنین نگاشته اند كه خواجه شمس الدین محمد تازیكو مسجد چهل محراب ، خانقاه وعمارتی بنا كرد وچهار دانگ از قریه هنزا را بر آن وقف نمود.
منابع تاریخی
خواجه شمس الدین محمد تازیكو مقابل بارگاه شیخ جمال الاسلام، كه از عرفای معروف دیار یزد كه مزارش تا سده نهم هجری مطاف ومورد احترام زائران بود ،خانقاه وعمارتی بنا كردوچهاردانگ از قریه هنزاءرا وقف مسجدكردآن مسجد با گذشت ایام ویران شد. تا اینكه در عهد میرزا اسحاق بیك ، از نوادگان خواجه شمس الدین تازیكو ، تجدید بنا گردید .
مشخصات
مسجد چهل محراب یکی از مساجد تاریخی و در عین حال ساده شهر یزد است . علت انتصاب نام چهل محراب برای این مسجد وجود چهل عددسنگف محراب در بنا بوده است که امروزه متاسفانه تنها سه عدد از کاشی های مذکور باقی مانده و بقیه یا تخریب شده و یا به سرقت رفته است . این مسجد دارای سر دری است که ماذنه ای کوتاه بر بالای آن قرار دارد . مسجد شامل صحن ، شبستان و یک اتاق مشهور به مزار آقا در ضلع جنوبی می‌باشد. در ضلع شرقی صحن سه غرفه دیده می‌شودکه دریكی از آنها کاشیف محرابی فیروزه ای رنگی به چشم می خورد . شبستان بنا در ضلع غربی صحن قرار داردكه غرفه‌های آن به‌صورت دو طبقه دیده می‌شود. دریكی از این غرفه‌ها نیز کاشی محراب فیروزه ای رنگ نصب می‌باشد.
سومین کاشی محراب در اتاقی مشهور به مزار آقا نصب می‌باشد كه جمله (( بحسن توفیقه )) به خط نستعلیق و برجسته برآن نقش بسته است . به گفته ایرج افشار در کتاب یادگارهای یزد کاشی های محراب این مسجد قابل مقایسه با کاشی محراب های ابوالمعالی و باغ صندل است که امروزه نیز اثری از کاشی محراب های این دو مسجد نیست .
كتیبه های تاریخی
سه کاشی محراب فیروزه ای مذکور در مسجد دارای کتیبه می باشند که متاسفانه به غیر از یکی از آنها که جمله (( بحسن توفیقه )) بر آن خوانده می شود ، بقیه خوانا نیست .