یزدفردا

مسجد حاجی محمد علی عرب            شماره ثبت ملی  :  -

موقعیّت مكانی :

یزدفردا"مسجد حاج محمد علی عرب در ضلع غربی خیابان امام خمینی محله فهادان ، کوچه حسینیه بزرگ فهادان واقع گردیده است .    

بانی

براساس نوشته كتیبه موجود درمسجد بانی بنای مذكور شخصی به نام حاجی محمد عرب می باشد كه در عهد قاجار می زیسته است  .

منابع تاریخی

از كتیبه موجود در مسجد چنین برمی آید كه مسجد مذكور در سال 1297 هجری بناگردیده و بنا به گفته ایرج افشار ، یكی از زیلوهای مسجد در همان سال تأسیس مسجد نیز بافته شده است .بنابراین با استناد به این دو سند ، دوره احداث این مسجد متقارن با اواسط پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار بوده است .

مشخصات

مسجد حاجی محّمد علی عرب ، منحصر به گرمخانه زمستانی است . بنای مذكور دارای دو درب ورودی می باشد . در هنگام ورود پس از طی كردن راهرویی كوچك كه با آجر فروش شده ، وارد گرمخانه مسجد می شویم . تمام این گرمخانه گچ اندود و محراب آن دارای رسمی بندی ( كاربندی ) گچی ساده است.

فضای ضلع غربی گرمخانه مخصوص زنانه است . این گرمخانه مسقف به طاق و تویزه با قوس جناقی و دو اشكوبه می باشد . غرفه تحتانی قوس نیم دایره تخت یا طاق شكسته و طبقه فوقانی قوس جناقی دارد . دو نورگیر با درپوش مرمرین ( گلجام ) در سقف گرمخانه دیده می شود . پنجره مشبك چوبی نیزدر وسط سقف تعبیه شده است .

پشت بام مسجد با آجرهای مربعی شكل ( قزاقی ) پوشیده شده است و سه پنجرۀ چوبی جهت تأمین نور مسجد در پشت بام به چشم

 می خورد . چند طاق نمای کاهگلی در پشت بام مسجد تعبیه شده است .

كتیبه های تاریخی

بر سنگ مرمری به ابعاد 44× 42 سانتیمتر نصب شده در محراب ، به خط نسخ عادی ، این عبارت منقور شده است :

« وقف بر مسجد مرحمت شأن حاجی محمد علی عرب 1297. تعمیر مسجد نمود حاجی محمد كاظم عرب 1351 » .