یزدفردا | نسخه چاپی | عشق من فارسی (11):معادل فارسی کلمات «سوپر استار» ، «گلایدر» و «توستر» «کامپیوتر» ، «کادر» و «هیتر»

یزدفردا"فرهنگستان زبان و ادب فارسی معادل کلمات «کامپیوتر» ، «کادر» و« هیتر» را « رایانه»، «پایوران» و «اجاقک» معرفی کرده است.

، گاهی کاربرد زیاد معادل کلمه لاتین سبب می شود که آن کلمه در بین مردم رواج پیدا کند و گاهی به کار نرفتن آن سرنوشت دیگری را برای کلمه رقم می زند. سرنوشتی که چندان دلچسب فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیست. درست حدس زده اید واژه در بین مردم به کار نمی رود و تنها در بین لغات فرهنگستان جا باز می کند. فکر می کنم این مسئله سرنوشت چندان خوشایندی نباشد. اما سرنوشت معادلهای کلمات « کامپیوتر » ، « کادر » و « هیتر » به کجا رسید.

1-«کامپیوتر»، معادل رایانه را برای آن انتخاب کرده اند که از ترکیب کلمه «رای »، «ان » جمع و «ها»ی تصغیر ساخته شده است و بر مفهوم کلمه «کامپیوتر » دلالت می کند کاربرد زیاد معادل آن سبب شد تا در بین مردم رواج پیدا کند هرچند هنوز هم تعدادی کلمه « کامپیوتر» را به کار می برند.البته نمی توان از نظر دور داشت که تلفظ کلمه « کامپیوتر » با تلفظ آن در زبان انگلیسی متفاوت است و در صورتیکه تلفظ فارسی آن به انگلیسی زبان گفته شود وی مقصود گوینده را نمی یابد.

2-«کادر»، معادل « پایوران » جایگزین این کلمه شده است و این معادل در زبان فارسی به کارنمی رود این کلمه از ترکیب «پای » ، پسوند « ور » و « ان » ساخته شده است پسوند این کلمه ، پسوندی قدیمی است که در کلمه ای چون « پیله ور » نیز دیده می شود. کاربرد « پای » در این کلمه اشتباه نیست کاربرد این جزء در کلمه با کاربرد آن در کلماتی چون « پای آبراه » نیز دیده می شود. با وجود تمام این نکات این کلمه با استقبال عموم مواجه نشد و این مسئله شاید به مانوس نبودن کلمه با زبان امروز بازمی گردد.

3-«هیتر»، کلمه ای است که معادل آن تنها به دلیل به کارنرفتن زیاد آن مغفول مانده است و کلمه «اجاقک» را جایگزین آن کرده اند این کلمه از ترکیب اسم و کاف تصغیر ساخته شده است در نحوه ساخت آن ایرادی دیده نمی شود به دلیل آنکه کلمه بر اساس قوانین ساخت کلمه در زبان فارسی ساخته شده است . شاید انبوه کلماتی که توسط فرهنگستان زبان و ادب فارسی ساخته شده و از نظر مردم چندان خوشایند نبوده به دلیل آنکه آن را زیبا نمی دانستند سبب شده تا مردم به سراغ کلمات جدید فرهنگستان یا حتی قدیمی آن نروند.

همچنین فرهنگستان زبان و ادب فارسی معادل کلمات «سوپراستار» ، «گلایدر» و «توستر» را « ابرستاره» ، «بادپر» و «برشته کن» معرفی کرده است.

، معادلهایی که فرهنگستان زبان و ادب فارسی برای کلمات بیگانه می سازد توسط مردم به کار نمی رود و این مسئله به زیبایی کلمه نیز بازمی گردد . در بین معادلهای فرهنگستان کلماتی را می بینیم که تنها به دلیل زیبا نبودن از نظر مردم به کار نمی روند در اینجاست که اهمیت زیباشناسی کلمه مشخص می شود و خود را به خوبی نشان می دهد فکر می کنید معادلهای کلمات « سوپراستار» ، « گلایدر» و « توستر» از نظر زیبایی و کاربرد آن توسط مردم در چه جایگاهی قرار دارند؟

4-« سوپراستار»، برای این کلمه معادل « ابرستاره » را قرار داده اند. این کلمه از ترکیب دو اسم ساخته شده است و ابر بودن در کاری به مهارت زیاد فرد در آن حرفه و بزرگ بودن وی بازمی گردد اصطلاحی است که هرچند در نظر اول جزء بدیعی به نظر برسد، اما می توان نمونه های آن را در کلماتی چون « ابرمرد» نیز مشاهده کرد. این کلمه در بین مردم رواج نیافت به دلیل آنکه مردم از نظر زیبایی شناسی با این کلمه مشکل دارند و کاربرد کلمه لاتین را ترجیح می دهند.

5-«گلایدر»، معادل «بادپر» را برای آن قرار داده اند. این کلمه از ترکیب اسم و بن فعل مضارع ساخته شده است . جزء دوم فعل « پر» ، بن مضارع فعل « پریدن » است که در ترکیب با اسم به کار رفته است . این کلمه در متون قدیمی به کار نرفته و جزء کلمات جدید در زبان فارسی محسوب می شود مردم نیز به دلیل کاربرد اندک و زیبا ندانستن این کلمه از کاربرد آن خود داری می کنند.

6-« توستر »، معادل « برشته کن » را برای آن وضع کرده اند این کلمه فعل امری محسوب می شود که در معنای اسم به کار می رود و فعل امر آن از فعل مرکب « برشته کردن » ساخته شده است . این کلمه و معادل لاتین آن در زبان فارسی به کار می رود البته میزان کاربرد « توستر » از « برشته کن » بیشتر است این مسئله به کاربرد اندک کلمه توسط مردم بازمی گردد.