یزدفردا
پایگاه خبری و تحلیلییزدفردا:یک مجسمه‌ساز معتقد است، درباره‌ی ایجاد وقفه در برگزاری بی‌ینال مجسمه‌سازی یک مجموعه را نمی‌توان مقصر دانست و باید برای فرهنگی که وجود ندارد یا ضعیف است، همه کمک کنند.
به گزارش ايسنا؛ بهداد لاهوتی دبا اشاره به برگزار نشدن بی‌ینال مجسمه‌سازی در سال ۱۳۹۵ پس از دو دوره وقفه، اظهار کرد: ما موفق شدیم بعد از حدود ۳۰ سال، فقط شش بی‌ینال مجسمه‌سازی برگزار کنیم که این تعداد برای این مدت زمانی خیلی کم است. اگر برگزاری دوسالانه منظم پیش می‌رفت تا امروز باید حدود ۱۵ بی‌ینال برگزار می‌کردیم. ما حتا به سه‌سالانه هم قانع شدیم، اما وقفه‌ای چند ساله برای برگزاری هفتمین دوره‌ی بی‌ینال پیش آمده است.
او گفت: واقعا نمی‌دانم در رابطه با این اتفاق، چه کسی را مقصر بدانم. نمی‌توان فقط یک مجموعه را به‌عنوان مقصر معرفی کرد. این وقفه‌ها آن‌قدر طولانی می‌شود که به مشکل برمی‌خوریم.
لاهوتی که دبیر اجرایی ششمین بی‌ینال مجسمه‌سازی بود، در ادامه بیان کرد: در ششمین بی‌ینال مجسمه‌سازی که من به‌عنوان دبیر اجرایی در آن حضور داشتم، خیلی از کارها رد شدند و همین باعث شد، اعتراض‌هایی مطرح شود، اما ما مصمم بودیم که حتما بی‌ینال را برگزار کنیم. این مصمم بودن را اکنون نمی‌بینم. شاید برخی دوستان معتقدند بهتر است به جای بی‌ینال‌های هنری بی‌ینال هنری تهران برگزار شود، اما اشتباه می‌کنند، هر چیزی جای خودش را دارد.
این مجسمه‌ساز ادامه داد: اگر بی‌ینال‌های هنری در زمان خودشان برگزار شوند، می‌توان برگزیده‌های آنها را برای شرکت در بی‌ینال تهران معرفی کرد تا این رویداد، با کیفیت بهتری برگزار شود و در خاورمیانه حرفی برای گفتن داشته باشد.
لاهوتی همچنین بیان کرد: بخشی از این مشکلات به خودمان برمی‌گردد. باید قبول کنیم بی‌ینال یک رویداد حرفه‌ای است که قرار نیست همه در آن کار داشته باشند. بی‌ینال جای یکسری آدم فعال و به‌روز است، به‌خاطر همین، خیلی‌ها از جریان آن حذف می‌شوند و همان‌ها صورت مسأله را پاک می‌کنند.
این هنرمند در بخش دیگری از سخنانش، به بهانه‌ی نبودن بودجه برای برگزاری دوسالانه اشاره و اظهار کرد: خنده‌ام می‌گیرد از حرف برخی مدیرانی که می‌گویند، برای برگزاری بی‌ینال پول نداریم. احتمالا با ما شوخی می‌کنند! حضور یک اسپانسر هم می‌تواند هزینه بی‌ینال را تأمین کند. هرچه برگزاری این رویداد عقب‌تر می‌افتد، حساس‌تر و سخت‌تر می‌شود و هنرمندان رغبت نمی‌کنند در آن حضور پیدا کنند.
او افزود: در همه جای دنیا، بی‌ینال مهم‌ترین اتفاق هنری یک کشور است. مسؤولیت قبول کردنش هم با گذشت زمان سخت می‌شود. ما برای برگزاری بی‌ینال هفتم، تا مرحله انتخاب دبیر و انتشار فراخوان هم پیش رفتیم، اما با برگزاری حدود ۲۰ جلسه شورای سیاست‌گذاری به نتیجه‌ای نرسیدیم.
لاهوتی اضافه کرد: امیدوارم هیأت مدیره بعدی بتواند سال آینده بی‌ینال را برگزار کند. واقعا باید یک تصمیم جدی در این زمینه گرفته شود و زمان از دست نرود.
با نزدیک شدن زمان برگزاری انتخابات هیأت مدیره‌ی انجمن مجسمه‌سازان ایران و برخی مشکلات دیگر، برپایی هفتمین بی‌ینال مجسمه‌سازی ایران که پیش از این اعلام شده بود سال ۱۳۹۵ پس از دو دوره وقفه برگزار می‌شود، به سال آینده موکول شده است.
بی ینال یعنی چه؟
- برگرفته از کتاب هنر نوگرای ایران نوشته ی توکا ملکی" بی نال یعنی نمایشگاه دوسالانه.
این رسم که آثار چند هنرمند به دیوار جایی آویخته شود تا مردم از آن بازدید کنند ، ر ایران سابقه طولانی ندارد. می گویند ناصر الدین شاه در کاخ گلستان ، یکی از ساختمان ها را با اشیایی که مهمانان خارجی به او هدیه می دادند ، پر کرده بود و آنجا را به دیگران نشان می داد.
شاید این اولین موزه ایرانی باشد . خیلی طول کشید تا اولین موزه ایرانی برای هنر معاصر ساخته شود. الان می خواهیم از نمایشگاهی بگوییم با اسم عجیب و غریب « بی ینال تهران » . بی ینال یک لغت غیر ایرانی است به معنی « دوسالانه » .
در دنیای هنر ، « دو سالانه » یعنی جشنواره یا نمایشگاهی که هر دو سال یکبار برگزار می شود. نمایشگاه های سه سالانه ، چهارسالانه و پنج سالانه هم داریم که البته کمتر از بی ینال ها هستند.
در قرن هفدهم در فرانسه ، نمایشگاه هایی برگزار می شد که در آنها آثار اعضای آکادمی سلطنتی نقاشی و مجسمه سازی به تماشا در می آمد. این اسم قلمبه سلمبه « اعضای آکادمی سلطنتی » به این معناست که همه نقاشان و مجسمه سازان اجازه نداشتند در این نمایشگاه شرکت کنند. به این نمایشگاه ها « سالن » می گفتند.
صد سال بعد که انقلاب فرانسه اتفاق افتاد درهای سالن به روی همه هنرمندان باز شد . اواخر قرن نوزدهم هنرمندان نو پرداز یا همان مدرنیست ها اجازه نداشتند کارهایشان را در سالن ها به تماشا بگذارند ، پس نمایشگاه مجزایی برای خودشان درست کردند به اسم « سالن مردودین » . کم کم این هنرمندان توانستند کارهایشان را در جاهای عمومی نشان دهند.
از همان سال ها در ایتالیا نمایشگاه بزرگی هر دو سال یکبار برگزار شد که کارهای هنرمندان کشورهای مختلف را نشان می داد . این نمایشگاه به نام شهر محل برگزاری اش ، به نام « بی ینال ونیز » شناخته شده است.
بی ینال ونیز که اولین بی ینال هنری دنیاست هنوز هم یکی از مهم ترین و معتبر ترین نمایشگاه های جهانی است.
در ایران خودمان ، هنرمندان نوگرای ایرانی ، چیزهایی درباره سالن های فرانسوی و بی ینال ونیز شنیده بودند ؛ اما خودشان برای اولین بار در سال 1325 توانستند تعدادی از کارهایشان را در نمایشگاهی در انجمن ایران و شوروی نشان دهند .
مارکو گریگوریان نقاش ایرانی ، که بیشتر در ایتالیا درس خوانده و از بی ینال ونیز بازدید کرده بود ، پیشنهاد کرد بی ینال هم در تهران برگزار شود. پس به همت او ، در فروردین سال 1337 ، اداره کل هنرهای زیبا ، اولین بی ینال تهران را برپا کرد.
به همت او در فروردین سال 1337 ، اداره کل هنرهای زیبا ، اولین بی ینال تهران را برپا کرد. محل نمایشگاه ، کاخ ابیض در مجموعه ی کاخ های گلستان بود و در آن نقاش و مجسمه ساز کارهایشان را به نمایش گذاشتند . این نمایشگاه فقط به آثار هنرمندان نوگرا اختصاص داشت.
چرا این نمایشگاه این قدر مهم بود ؟ برگزاری نمایشگاه به معنی این بود که مسئولان دولتی ، هنر نوگرای ایران را به رسمیت شناخته اند . در ایران معمولا این دولت ها هستند که مسئولان اصلی هنر به شمار می آیند.
پس شرکت هنرمندان نوگرا در بی ینال تهران یعنی اولین حضور جدی و رسمی آنها. تا سال 1345 پنج دوره بی ینال تهران برگزار و در هر دوره ، آثار برندگان ، به بی ینال ونیز فرستاده می شد و این یکی از راه های مهم آشنایی هنرمندان خارجی با آثار هنرمندان ایرانی بود.
در سومین بی ینال تهران در سال 1341 ، یک اتفاق تازه افتاد . بیشتر نقاشی ها و مجسمه ها برگرفته از خط و نقاشی سنتی ایران بودند . حسین زنده رودی ، ناصر اویسی ، صاق تبریزی ، فرامرز پیلارام ، ژازه تباتبایی ، پرویز تناولی و منصور قند ریز از هنرمندانی بودن که این ویژگی در کارهایشان دیده می شد .
از سال 1345 به بعد ، دیگر بی ینال تهران برگزار نشد ، اما نمایشگاه های بزرگ و کوچک دیگری برپا شد که سعی می کردند تجربه ها و دستاوردهای هنرمند نوگرا را به نمایش بگذارند. با تلاش مرتضی ممیز نمایشگاه « پنجاه سال گرافیک ایران » در اسل 1355 در نگارخانه مهرشاه برگزار شد . این نمایشگاه کامل ترین نمایشگاهی بود که تا آن زمان در زمینه ی گرافیک ایران بر پا شده بود .
بعد از انقلاب اسلامی تا چند سال ، نمایشگاهی به به اسم دوسالانه وجود نداشت ، گرچه چند نمایشگاه بزرگ گروهی نقاشی برگزار شده بود . در سال 1370 اولین دوسالانه ی نقاشان ایران در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شد.
در این نمایشگاه نقاشی های 262 هنرمند به نمایش گذاشته شده بود . یعنی در طول 33 سال ، از زمان « اولین بی ینال تهران » تا « اولین دوسالانه نقاشان ایران » ، تعداد نقاشان ایرانی خیلی زیا شده بود .
تا امروز چندین دوره دوسالانه نقاشی برگزار شده است . دوسالانه ها فرصت خوبی هستن تا نقاشان جوان کارهایشان را نشان دهند. بعضی از نقاشانی که در این دوسالانه ها شرکت کرده و جایزه گرفته اند ، در سال های بعد دیگر کار هنری نکرده اند اما بعضی دیگر بعد تر نقاشان مهم و معتبری شده اند .
در این سال ها غیر از دوسالانه نقاشی ، هر رشته هنری هم برای خودش دوسالانه ای دست و پا کرده است : مثلاً دوسالانه گرافیک ، دوسالانه کاریکاتور ، دوسالانه تصویرگری کتاب کودک ، دوسالانه سفال ، دوسالانه نگارگری ، دوسالانه عکس و از همه جوانتر دوسالانه مجسمه سازی .
آشنایی با هنر مجسمه‌سازی
هنر مجسمه‌سازی راهی مناسب برای بیان و اشاعه فرهنگ و اندیشه انسانی است.
پیکر تراشی که به انگلیسی Sculpture خوانده می‌شود،از کلمه Sculper به معنی تراشیدن مشتق شده است.
در تعریف مجسمه می‌توان گفت که هر شیئی که قسمتی از فضا را اشغال می‌کند به آن حجم یا مجسمه می‌گویند.
تفاوت این هنر با سایر هنرها در کاربردی‌تر بودن و برقرار کردن ارتباط راحت‌تر با آن است.
مجسمه باید دارای هارمونی و هماهنگی در ساختار و اندازه‌ها باشد.
در این هنر تکنیکی، هر چه مواد مرغوب‌تر و بهتری در اختیار مجسمه‌ساز باشد، اثر با ارزش‌تر و ماندگارتری خلق می‌شود. پس دانستن اهمیت مواد ساختاری در مجسمه‌سازی ضروری است.
مجسمه‌ها از جنس‌های متفاوتی تشکیل شده است. مجسمه‌های فلزی جلب توجه بیشتری می‌کنند و شاید علاقمندان بیشتری نیز داشته باشند.
مجسمه‌هایی از جنس سنگ، شیشه، چوب و سایر مواد نیز طرفداران خاص خود را دارند که در نهایت،تمام آنها به دلیل ساخته شدن توسط دست یک هنرمند بسیار با ارزش هستند.
از سوی دیگر،مجسمه سازی،هنر همگذاری یا ریخت دادن به اشیاء است و ممکن است در هر اندازه یا با هر مصالحی انجام گیرد.
به فرآورده های این هنر، تندیس،پیکره یا مجسمه گفته می شود. هر پیکر سه بعدی که به منظور دارا بودن یک بیان هنری آفریده شده را می توان تندیس نامید.
البته باید توجه داشت هر شکل دادنی را مجسمه سازی نمی گویند بلکه باید در ورای آن یک فکر،خلاقیت یا یک نوآوری وجود داشته باشد.
مجسمه‌سازی که هنری سه بعدی و مرتبط با فضا است در تمدن های باستان به شکل گسترده در زندگی اجتماعی آدمیان نقش داشته و علاوه بر زیبایی،کاربردهای گوناگونی را تجربه کرده است.
گستردگی در به کارگیری مجسمه در میان اقوام و تمدن‌های دوران باستان تا به حدی بوده که در میان یافته‌های باستانی تعداد نامحدودی از آثار مجسمه‌سازان این دوران به چشم می‌خورد.
این هنر در تمدن‌های باستان علاوه بر کاربردهای زیبایی و بیان‌گرانه، کارکردی مذهبی و آئینی نیز یافته است.
رشته مجسمه‌سازی نیز رشته‌ای است که به صورت آکادمیک این هنر را به دانشجویان آموزش می‌دهد؛ یعنی دانشجویان این رشته پس از مطالعه مبانی عمومی شامل‌نقاشی، عکاسی، آشنایی با طراحی و چاپ و رنگ، دروس تخصصی را مطالعه می‌کنند که این دروس شامل طراحی در هنر مجسمه‌سازی،آشنایی با موزه‌ها و کارگاه‌های حجم،نقش برجسته،سفال،طراحی و ساخت سکه می‌شود.
در این رشته دانشجویان در آغاز الفبای حجم و مجسمه‌سازی را فرا می‌گیرند و در مرحله بعد نسبت به طبیعت شناخت پیدا می‌کنند و یاد می‌گیرند که چگونه از طبیعت برای ساخت مجسمه الهام بگیرند و سپس از طبیعت عبور کرده و آن را پالایش می‌کنند و در نهایت ترکیب می‌کنند و ماده جدید به دست می‌آورند.