یزدفردا

ایران دومین کشور میزبان پناهندگان در جهان است رییس مؤسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیتی کشور با بیان اینکه بیشتر مهاجران اجباری در کشورهای همسایه کشور خود زندگی می‌کنند گفت: در طول سه دهه گذشته پاکستان و ایران به ترتیب اولین و دومین کشور میزبان پناهندگان در جهان هستند. دکتر محمدجلال عباسی شوازی روز چهارشنبه ۲۸ بهمن‌ماه در نشست علمی اجتماعی جمعیت‌شناسی پناهندگان و مهاجرین اجباری در ایران و جهان در دانشگاه یزد با بیان اینکه در طول تاریخ صدر اسلام تاکنون بحث پناهندگی و مهاجرت‌های اجباری وجود داشته افزود: مهاجرت‌های اجباری به طور طبیعی تأثیرات قابل توجهی بر جامعه مبدا و مقصد و همچنین جوامعی که به عنوان کشورهای میانه بودند، دارد. وی تصریح کرد: محققان علوم اجتماعی و سیاستگذاران باید به بحث پناهندگان توجه لازم را داشته و برای بهبود وضعیت زندگی بشر و مهاجران تلاش کنند. رییس مؤسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیتی کشور با بیان اینکه مهاجرت‌های اجباری به عنوان یک موضوع جهانی است گفت: در سال ۲۰۱۳ بیش از ۵۰ میلیون‌ نفر از جمعیت دنیا به روش‌های  مختلف پناهنده یا آوارگان داخلی شده بودند. عباسی شوازی افزود: آمارها نشان می‌دهد در طول دو دهه گذشته وضعیت پناهندگان به طور کلی حدود ۱۵ میلیون‌ نفر بودند و آمار آوارگان داخلی همیشه درحال افزایش است. استاد گروه جمعیت‌شناسی دانشگاه تهران اضافه کرد: در سال ۲۰۱۵ حدود پنج میلیون‌ نفر مهاجر اجباری و غیر متعارف وارد اروپا شدند که درحال حاضر این یک موضوع مهم در اروپا است. دکتر عباسی شوازی تصریح کرد: کشورهایی که ‌بالاترین درصد درخواست پناهندگی داشتند عمدتا سوریه و افغانستان هستند. وی با بیان اینکه هنگامی که در کشورها واقعه‌ای روی می‌دهد محققان علوم اجتماعی و جمعیت‌شناسی باید احساس مسئولیت کنند افزود: برای کاهش مهاجرت‌های اجباری به تحقیقات جمعیت‌شناسی نیاز است. وی تصریح کرد: امروزه با افزایش حجم و پیچیدگی مسئله مهاجران، روش‌های سنتی مدیریت دستگاه‌های نظارتی در زمینه مهاجرت‌های اجباری کارساز نیست و باید با دقت بیشتر عمل کنیم و خود را در این زمینه با شیوه‌های جدید آماده کنیم. وی در بخش دیگری از تحقیقات خود با اشاره به اینکه جمعیت‌شناسی مطالعه جمعیت‌های انسانی است که به سایز، ترکیب و توزیع جمعیت‌های انسانی توجه می‌کند افزود: پروسه‌هایی که جمعیت‌های انسانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد مرگ‌و‌میر، بارداری و مهاجرت است که به بحث مهاجرت کمتر توجه شده است. رییس مؤسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیتی کشور با بیان اینکه باید به مهاجرت به‌ ویژه مهاجرت‌های اجباری و علل و عوامل آن بیشتر توجه شود افزود: جنگ، بلایای طبیعی، توسعه مثل ساختن سد، اتوبان، معدن از جمله دلایل مهاجرت است. وی با اشاره به مهاجرت افغانی‌ها از سال‌های متوالی به ایران اظهار کرد: از زمان انقلاب تا سال ۶۸ حجم وسیعی از افغانی‌ها وارد ایران شدند و از سال ۷۰ تا ۷۲ موج بازگشت ایجاد شد و ۷۳ به بعد موج جدیدی از مهاجران افغانی وارد کشور شدند. رییس مؤسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیتی کشور با اشاره به اینکه از سال ۲۰۰۴ به بعد موج مهاجرت‌های کاری به ایران وارد شدند گفت: ۹۵۰ ‌هزار نفر از پناهندگان کارت آمایش دارند، ۵۰۰ هزار نفر پاسپورت کار و یک ‌میلیون نفر به صورت غیر قانونی در ایران زندگی می‌کنند. وی با بیان اینکه ۵۱ درصد جمعیت مهاجران افغانی در افغانستان و ۴۹ درصد در ایران متولد شده‌اند افزود: با توجه به سیاست‌ها و شرایط اقتصادی ایران افغان‌های مهاجر بیشتر در نقاط مرکزی ایران ساکن هستند. وی در ادامه با بیان این سوال که با این سابقه تاریخی که مهاجران افغان در ایران بوده چگونه آنها انطباق پیدا کرده‌اند؟ گفت: در بحث ساختار انطباق افغانی‌ها در ایران، مهاجران افغان از لحاظ نسلی،سطح سواد، الگوی اشتغال، با ایرانی‌ها مورد مقایسه قرار گرفته که از لحاظ الگوی اشتغال نیروی کار افغان‌ها با ایرانی‌ها متفاوت است و درصد بیکاری ایرانی‌ها نسبت به نسل دوم افغانی‌ها بالاتر است. وی تصریح کرد: مهاجران افغان در مناطقی ساکن هستند که درصد بیکاری در پایین‌ترین سطح است و نوع کار آنها با کاری که ایرانی‌ها به دنبال آن هستند متفاوت است. وی همچنین درخصوص تحقیقات در زمینه باروری کشورهای اسلامی در پنجاه سال گذشته گفت در سال‌های اخیر افغانستان بالاترین و ایران پایین‌ترین سطح بوده است و رفتارهای باروری و خانواده مهاجرینی که در ایران بودند به سمت ایران انطباق پیدا کردند و نسل دوم مهاجران بسیار به ایران نزدیک شدند. دکتر عباسی شوازی با بیان اینکه مطالعات و تحقیقات انجام شده درخصوص مهاجران افغانی در ایران نشان می‌دهد نسل دوم مهاجران افغان به ایران الگوهای متفاوتی برای انطباق در ایران دارند تصریح کرد: درصد بیشتری از مهاجران قصد دارند در ایران بمانند. رییس مؤسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیتی کشور تصریح کرد: نسل دوم مهاجران افغان تجربه تحرک تحصیلی بیشتری داشته‌ نه تحرک شغلی و درصد بالایی از آنها قصد بازگشت به کشور خود را ندارند. وی اظهار کرد: نکته‌ای که بسیار مهم تلقی می‌شود، مسئله بازگشت است که از سال ۲۰۱۰ به بعد آمارها نشان می‌دهد مهاجران افغان به کشورشان بازگشتند اما درحال حاضر بازگشت بسیار کند شده است. وی عنوان کرد: دولت‌ها باید به جای حاشیه گزیدن مهاجران، سیاست انطباق را برای مهاجران تدوین کنند. به گفته وی نکته سیاسی مهمی که وجود دارد این است که تا زمانی که شرایط اقتصادی و اجتماعی نابرابری بین دو کشور ایران و افغانستان وجود داشته باشد سیاست‌های کنترل مرزی نمی‌توانند روی مهاجران کنترل مناسبی داشته باشند. رییس مؤسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیتی کشور تاکید کرد ما باید کمک کنیم و افغانستان را بسازیم این بازسازی می‌تواند انگیزه ایجاد ‌کند تا مهاجران به کشور خود بازگردند همچنین ساختن کشورهایی که تجربه جنگ داشته‌اند می‌تواند از افزایش مهاجرت‌ها به اروپا جلوگیری کند.  وی افزود: مذاکرات صلح باید در خاورمیانه هماهنگ شود تا بتوانیم روند مهاجرت‌های اجباری را به اروپا و کشورهای همسایه متوقف کنیم.  در پایان این نشست دکتر عباسی شوازی به سوالات حاضران پاسخ گفت. نشست علمی اجتماعی جمعیت‌شناسی پناهندگان و مهاجرین اجباری در ایران و جهان با تاکید بر وضعیت مهاجرین افغانی به ایران با همکاری انجمن جامعه‌شناسی ایران دفتر یزد برگزار شد.