یزدفردا
پایگاه خبری و تحلیلیزمان : 27 Dey 1394 - 13:39
شناسه : 116871
بازدید : 6921
اجرای برجام و تحول در روابط ایران و آمریکا؟
در گفتگو با داود هرمیداس باوند
یزدفردا"یک استاد دانشگاه با اشاره به اجرای برجام و تاثیر آن بر روابط ایران و آمریکا گفت: «اگرچه هنوز گروههایی در داخل ایران مایل نیستند روابط ایران و آمریکا بهبود یابد، اما آثار و تبعات مثبت برجام و گسترش تعاملات خارجی فضا را مساعد می کند تا مقامات ارشد تصمیم گیرنده تعدیلی در نگرش خود در این باره انجام دهند؛ اما همانطور که عرض شد این موضوع بلافاصله رخ نخواهد داد.»
برجام بالاخره به روز اجرا رسید و تحریم های آمریکا و اتحادیه اروپا علیه ایران لغو گردید. در این بین برخی اتفاقات دیگر نیز روی داد. از جمله مبادله چند زندانی میان ایران و آمریکا که البته گفته شد ارتباطی به برجام ندارد و به دلیل مصالح کلی نظام صورت گرفته است. آیا اجرای برجام می تواند منجر به بهبود روابط ایران و آمریکا شود؟
دکتر داوود هرمیداس باوند استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین الملل در گفتگو با فرارو گفت: «اجرای برجام زمینه و پیش درآمدی برای بهبود روابط ایران و آمریکا فراهم می کند و تا مادامی که مسئله ما با آمریکا حل و روابط برقرار نشود کماکان با مشکلات خاصی روبرو می شویم.»
وی ادامه داد: «اکنون تحولات منطقه و جهانی ایجاب کرده آمریکا روابط خود با ایران را بر مبانی مثبت و سازنده ای بنا کند. لذا اگرچه استراتژی کلان آمریکا به سمت شرق رفته اما برآورد آمریکا حاکی از این است که امنیت منطقه را در گروی موضع ایران می داند.»
این استاد دانشگاه اظهار کرد: «این مذاکرات زمینه مثبتی به خصوص در رابطه با مسئله اقتصادی ایجاد کرد و از آنجا که چین و اروپا برای سرمایه گذاری های اقتصادی پیش قدم خواهند شد، شرکت های آمریکای نیز خواستار رفع محدودیت ها برای خود خواهند شد.»
باوند اظهار کرد: «اکنون نگرانی من بیشتر از داخل ایران است که برخی گروهها تمایلی برای بهبود جدی روابط با آمریکا ندارند؛ اما آثار و تبعات برجام و بهبود شرایط اقتصادی و جذب سرمایه گذاری های خارجی به نوبه خود اثر مثبت ویژه نه تنها در داخل بلکه در سطح منطقه خواهد گذاشت.»
وی ادامه داد: «با اجرای برجام زمینه مساعدی در روابط ایران و آمریکا برقرار شد. مسئله زندانی های آمریکایی - ایرانی از نظر جامعه امریکا یک امر منفی بود اما اکنون که آزادی آنها با مسئله برجام تقارن پیدا کرد و قبل از آن هم شاهد آزادی ملوانان آمریکایی بودیم این موارد بازتاب روانی بسیار مثبتی به نفع ایران و آمریکا خواهد داشت.»
وی افزود: «این اتفاقات مخالفین و نمایندگان جمهوری خواه آمریکا که منتظر شنیدن اخبار دیگری برای پیروزی خود در انتخابات ریاست جمهوری آینده هستند را تا حدودی متاثر کرد. اما بعد از گذشت مدت کوتاهی ارزیابی رسانه ای که انجام می دهند تاثیر مثبتی خواهد گذاشت.»
باوند در پاسخ به این سوال که طرفین عنوان کردند آزادی زندانیان، ارتباطی با برجام نداشته، آیا شما معتقدید برجام در این رویداد تاثیرگذار بوده است؟، گفت: «بدون تردید تاثیر داشته است. در این مدت روابط کری و ظریف دوستانه و بلکه مثبت بوده است و سعی کردند جنبه های مثبت را منتقل کنند.»
وی ادامه داد: «لذا موضع گیری های کری و روابط مثبت وی با ظریف در این موضوع تاثیرگذار بوده است. این مسئله از طریق مذاکرات دیپلماتیک و سیاسی، فشارهای خاصی را وارد کرده که برای حل آن تاثیرگذار بوده است، لذا اگرچه طرفین گفتند این موضوع ربطی به برجام نداشته اما فضای مثبت برجام بر آن تاثیرگذار بوده است.»
باوند در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است اجرای برجام منجر به آغاز تنش زدایی میان ایران و آمریکا شود؟، گفت: «تصمیم برای تنش زدایی با آمریکا امری است که توسط مقامات بالای نظام تصمیم گیری می شود؛ منتهی برجام می تواند بر انتخابات آینده مجلس تاثیرگذار باشد.»
تاثیر برجام بر سیاست داخلی
وی با بیان اینکه این رویداد مردم را خشنود کرده و مسئله حضور گسترده آنها را در انتخابات فراهم کرده است گفت: «اما اگر بسیاری از کاندیداها رد صلاحیت شوند و هیجان مردم تبدیل به بی تفاوتی شود احتمالا حضور گسترده ای را شاهد نخواهیم بود.»
وی ادامه داد: «رد صلاحیت های جناحی می تواند فضا را تیره کند و در حالی که انتظار می رفت مجلسی همسو با دولت در تصمیم گیری های داخلی و خارجی تشکیل شود، ممکن است وحدت استراتژیک میان دولت و مجلس شکل نگیرد و لذا بسیاری از برنامه هایی که دولت می توانست اتخاذ کند با دست انداز روبرو شود.»
وی افزود: «لذا در مجموع به نظر می رسد اگرچه هنوز گروههایی در داخل ایران مایل نیستند روابط ایران و آمریکا بهبود یابد، اما آثار و تبعات مثبت برجام و گسترش تعاملات خارجی فضا را مساعد می کند تا مقامات ارشد تصمیم گیرنده تعدیلی در نگرش خود در این باره انجام دهند؛ اما همانطور که عرض شد این موضوع بلافاصله رخ نخواهد داد.»
تاثیر برجام بر مناسبات خاورمیانه
باوند درباره تاثیر اجرای برجام بر تحولات منطقه و به خصوص فرایند صلح سوریه گفت: «مذاکرات سوریه در پیش است و بدون تردید برجام تاثیر مثبت خود را در تثبیت و تسریع نسبی مسئله سوریه خواهد گذاشت؛ حتی اگر برخی کشورها به صورت غیرمستقیم سعی کنند در این باره سیاست تاخیر را در پیش بگیرند.»
وی ادامه داد: «به طور کلی نتایج برجام و به ویژه بهبود روابط نسبی ایران و آمریکا اثر ویژه ای بر کشورهای منطقه و به ویژه کشورهای عربی خواهد گذاشت. چون هرگاه زمینه برای بهبود روابط میان ایران و آمریکا فراهم می شود اگرچه ممکن است کشورهای عربی در نگاه اولیه نگران شوند اما بعد بر آن می شوند روابط خود را با ایران بهبود دهند.»
وی افزود: «اما اگر روابط ایران و امریکا خدشه دار شود کشورهای عربی خوشحال خواهند شد. بنابراین بهبود روابط ایران و آمریکا در منطقه تاثیر خواهد داشت.»
این استاد دانشگاه درباره تاثیر اجرای برجام بر تنش اخیر میان ایران و عربستان گفت: «با اجرای برجام و بهبود روابط ایران و آمریکا، عربستان موضع گیری های خود مبنی بر دخالت ایران در کشورهای عربی همچون عراق، یمن، سوریه، بحرین را تعدیل خواهد کرد و سعی می کند گفتگوهای سازنده ای با ایران در پیش بگیرد و مثلا از ابزار نفت برای کاهش قیمت آن استفاده نکند و در مجموع زمینه های منفی شکل گرفته را تعدیل کند.»
برجام بالاخره به روز اجرا رسید و تحریم های آمریکا و اتحادیه اروپا علیه ایران لغو گردید. در این بین برخی اتفاقات دیگر نیز روی داد. از جمله مبادله چند زندانی میان ایران و آمریکا که البته گفته شد ارتباطی به برجام ندارد و به دلیل مصالح کلی نظام صورت گرفته است. آیا اجرای برجام می تواند منجر به بهبود روابط ایران و آمریکا شود؟
دکتر داوود هرمیداس باوند استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین الملل در گفتگو با فرارو گفت: «اجرای برجام زمینه و پیش درآمدی برای بهبود روابط ایران و آمریکا فراهم می کند و تا مادامی که مسئله ما با آمریکا حل و روابط برقرار نشود کماکان با مشکلات خاصی روبرو می شویم.»
وی ادامه داد: «اکنون تحولات منطقه و جهانی ایجاب کرده آمریکا روابط خود با ایران را بر مبانی مثبت و سازنده ای بنا کند. لذا اگرچه استراتژی کلان آمریکا به سمت شرق رفته اما برآورد آمریکا حاکی از این است که امنیت منطقه را در گروی موضع ایران می داند.»
این استاد دانشگاه اظهار کرد: «این مذاکرات زمینه مثبتی به خصوص در رابطه با مسئله اقتصادی ایجاد کرد و از آنجا که چین و اروپا برای سرمایه گذاری های اقتصادی پیش قدم خواهند شد، شرکت های آمریکای نیز خواستار رفع محدودیت ها برای خود خواهند شد.»
باوند اظهار کرد: «اکنون نگرانی من بیشتر از داخل ایران است که برخی گروهها تمایلی برای بهبود جدی روابط با آمریکا ندارند؛ اما آثار و تبعات برجام و بهبود شرایط اقتصادی و جذب سرمایه گذاری های خارجی به نوبه خود اثر مثبت ویژه نه تنها در داخل بلکه در سطح منطقه خواهد گذاشت.»
وی ادامه داد: «با اجرای برجام زمینه مساعدی در روابط ایران و آمریکا برقرار شد. مسئله زندانی های آمریکایی - ایرانی از نظر جامعه امریکا یک امر منفی بود اما اکنون که آزادی آنها با مسئله برجام تقارن پیدا کرد و قبل از آن هم شاهد آزادی ملوانان آمریکایی بودیم این موارد بازتاب روانی بسیار مثبتی به نفع ایران و آمریکا خواهد داشت.»
وی افزود: «این اتفاقات مخالفین و نمایندگان جمهوری خواه آمریکا که منتظر شنیدن اخبار دیگری برای پیروزی خود در انتخابات ریاست جمهوری آینده هستند را تا حدودی متاثر کرد. اما بعد از گذشت مدت کوتاهی ارزیابی رسانه ای که انجام می دهند تاثیر مثبتی خواهد گذاشت.»
باوند در پاسخ به این سوال که طرفین عنوان کردند آزادی زندانیان، ارتباطی با برجام نداشته، آیا شما معتقدید برجام در این رویداد تاثیرگذار بوده است؟، گفت: «بدون تردید تاثیر داشته است. در این مدت روابط کری و ظریف دوستانه و بلکه مثبت بوده است و سعی کردند جنبه های مثبت را منتقل کنند.»
وی ادامه داد: «لذا موضع گیری های کری و روابط مثبت وی با ظریف در این موضوع تاثیرگذار بوده است. این مسئله از طریق مذاکرات دیپلماتیک و سیاسی، فشارهای خاصی را وارد کرده که برای حل آن تاثیرگذار بوده است، لذا اگرچه طرفین گفتند این موضوع ربطی به برجام نداشته اما فضای مثبت برجام بر آن تاثیرگذار بوده است.»
باوند در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است اجرای برجام منجر به آغاز تنش زدایی میان ایران و آمریکا شود؟، گفت: «تصمیم برای تنش زدایی با آمریکا امری است که توسط مقامات بالای نظام تصمیم گیری می شود؛ منتهی برجام می تواند بر انتخابات آینده مجلس تاثیرگذار باشد.»
تاثیر برجام بر سیاست داخلی
وی با بیان اینکه این رویداد مردم را خشنود کرده و مسئله حضور گسترده آنها را در انتخابات فراهم کرده است گفت: «اما اگر بسیاری از کاندیداها رد صلاحیت شوند و هیجان مردم تبدیل به بی تفاوتی شود احتمالا حضور گسترده ای را شاهد نخواهیم بود.»
وی ادامه داد: «رد صلاحیت های جناحی می تواند فضا را تیره کند و در حالی که انتظار می رفت مجلسی همسو با دولت در تصمیم گیری های داخلی و خارجی تشکیل شود، ممکن است وحدت استراتژیک میان دولت و مجلس شکل نگیرد و لذا بسیاری از برنامه هایی که دولت می توانست اتخاذ کند با دست انداز روبرو شود.»
وی افزود: «لذا در مجموع به نظر می رسد اگرچه هنوز گروههایی در داخل ایران مایل نیستند روابط ایران و آمریکا بهبود یابد، اما آثار و تبعات مثبت برجام و گسترش تعاملات خارجی فضا را مساعد می کند تا مقامات ارشد تصمیم گیرنده تعدیلی در نگرش خود در این باره انجام دهند؛ اما همانطور که عرض شد این موضوع بلافاصله رخ نخواهد داد.»
تاثیر برجام بر مناسبات خاورمیانه
باوند درباره تاثیر اجرای برجام بر تحولات منطقه و به خصوص فرایند صلح سوریه گفت: «مذاکرات سوریه در پیش است و بدون تردید برجام تاثیر مثبت خود را در تثبیت و تسریع نسبی مسئله سوریه خواهد گذاشت؛ حتی اگر برخی کشورها به صورت غیرمستقیم سعی کنند در این باره سیاست تاخیر را در پیش بگیرند.»
وی ادامه داد: «به طور کلی نتایج برجام و به ویژه بهبود روابط نسبی ایران و آمریکا اثر ویژه ای بر کشورهای منطقه و به ویژه کشورهای عربی خواهد گذاشت. چون هرگاه زمینه برای بهبود روابط میان ایران و آمریکا فراهم می شود اگرچه ممکن است کشورهای عربی در نگاه اولیه نگران شوند اما بعد بر آن می شوند روابط خود را با ایران بهبود دهند.»
وی افزود: «اما اگر روابط ایران و امریکا خدشه دار شود کشورهای عربی خوشحال خواهند شد. بنابراین بهبود روابط ایران و آمریکا در منطقه تاثیر خواهد داشت.»
این استاد دانشگاه درباره تاثیر اجرای برجام بر تنش اخیر میان ایران و عربستان گفت: «با اجرای برجام و بهبود روابط ایران و آمریکا، عربستان موضع گیری های خود مبنی بر دخالت ایران در کشورهای عربی همچون عراق، یمن، سوریه، بحرین را تعدیل خواهد کرد و سعی می کند گفتگوهای سازنده ای با ایران در پیش بگیرد و مثلا از ابزار نفت برای کاهش قیمت آن استفاده نکند و در مجموع زمینه های منفی شکل گرفته را تعدیل کند.»