دکتر محمدرضا رحمتی دانشیار و عضو هیأت علمی گروه تاریخ دانشگاه یزد گفت: شب یلدا که نخستین شب زمستان و طولانیترین شب از شبهای سال محسوب میشود، اوج نبرد اهورا مزدا و اهریمن(شیطان) بوده است.
وی افزود: ایرانیان باستان مطابق آیین زرتشت، روز و روشنایی را نماد خیر (اهورامزدا) و در مقابل، شب و تاریکی را نماد شر (اهریمن) میدانستند و چون شب یلدا، طولانیترین شب سال بوده اوج نبرد اهورامزدا با اهریمن به شمار میرفت که در نهایت با سپریشدن شب، روشنایی بر تاریکی غالب شده و بدین ترتیب پیروزی اهورامزدا بر اهریمن آشکار میشود در نتیجه طول روزها از طول شبها بیشترخواهد شد و از همین روست که شب یلدا را شب زایش یا تولد مهر (خورشید) نامیدهاند.
دکتر رحمتی یادآور شد: جشن کریسمس در بین مسیحیان که هرساله در تاریخ چهارم دیماه (25دسامبر) به مناسبت زادروز میلاد عیسی مسیح(ع) برپا میشود، متاثر از یلدای ایران باستان است که در نتیجه تعاملات سیاسی و اجتماعی ایران و روم باستان، رومیان آنرا از ایرانیان اقتباس کردند.
حجتالاسلام محمدتقی گلمحمدی عضو هیأت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه یزد نیز گفت: شب یلدا یکی ازکلمات آشنا به ذهن هر ایرانی است که در نهانخانه ذهنش خوشی و سرور را در پی دارد از اینرو شب یلدا یکی از ایام دوستداشتنی و شادیآفرین در فرهنگ و رسوم ایرانی است .
وی گفت: ازآنجهت که در 1400 سال پیش فرهنگ ایرانیان با اسلام و تعالیم ناب اسلام شیعی آمیخته شد، برخی به اشتباه گمان میکنندکه اسلام با اعیاد و ایامی مانند یلدا و نوروز مخالف است و در صدد برآمدند تا با یلدای شادیآفرین مخالفت کنند، در حالی که باید دانست اسلام به عنوان دین سعادت و برگزیده ازسوی خداوند متعال دارای دو نوع تعالیم است: یکی تعالیم قرآن، رسول اکرم(ص) و معصومین (علیهم السلام) که به وضوح بیان شده و دیگری تعالیم امضایی، یعنی آنچه قبلا رایج بوده و اسلام آن را با سکوت و یا با اصلاح تایید کرده است، که یلدا نمونهای ازاین نوع تعالیم است.
عضو هیأت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه یزد با اشاره به برخی از اعمال مهم شب یلدا از جمله رفتن نزد بزرگترها، دور هم جمعشدن وگفتن سخنان زیبا و شادیآفرین تاکیدکرد: با این اوصاف وقتی دستورهای اسلام را بررسی میکنیم، میبینیم که اغلب اعمالی که ایرانیان در شب یلدا انجام میدهند، نمونههایی از سفارشهایی است که اسلام به عنوان صله رحم، در احکام دین بر آنها تاکید کرده است.
حجتالاسلام گلمحمدی تصریح کرد: دور کردن ظلمتهای ایام، آگاهشدن از احوال یکدیگر، شکرگزاری کشاورزان، پاسداشتن سالی که گذشت و دعا برای سالی پربرکت که در پیش روست، همه از ارزشهای انسانی، عقلی و دینی ایرانیان بوده است.
وی افزود: تنها چیزی که اسلام با آن مخالف است این است که در ایام مذکور نباید اعمالی چون گناه، شکستن دلهای یکدیگر، غیبت، تهمت و اعمالی از این قبیل که باعث از بین رفتن شادی میشود، صورت گیرد، لذا باید تلاش کرد تا خدای ناکرده گناهی که باعث غم و اندوه امام زمان(عج) شود، انجام نگیرد.
وی در پایان سخنانش تاکیدکرد: ما نهتنها نباید مانع یلدا شویم، بلکه باید مبلغ یلدای اینچنینی باشیم تا روح شادی و گشایش در کارها را در دل مردم مسلمان ایرانزمین زنده کنیم.