یزدفردا

بابک زنجانی خودش را بسیجی اقتصادی می‌دانست، حتی در جلسه با نمایندگان هم از تأکید بر این نکته ابایی نداشت. گویی می‌خواست برای خودش حاشیه امنی بسازد، با آن اعتماد‌به‌نفس بیش‌از‌اندازه. حالا «حسین دهدشتی» درباره نشست‌های مرتبط با پیگیری پرونده زنجانی در دولت گذشته به نکاتی اشاره دارد که بدون شک پاسخ‌گوی برخی ابهام‌ها است. اینکه علاوه بر حمایت چهار مرد کابینه احمدی‌نژاد، نگاه سیستم امنیتی وقت نیز به شخص «بابک زنجانی» مساعد بود و اغلب از او به نیکی یاد می‌کردند. در این گفت‌و‌گو، نماینده آبادان تأکید دارد اگر دستگاه‌های نظارتی و اطلاعاتی به نکات تاریک در پرونده زنجانی اشاره می‌کردند، ماجرا اصلا به شکل‌گیری یک تخلف تاریخی و از‌دست‌رفتن اموال بیت‌المال نمی‌رسید. از شناسنامه‌های جعلی گرفته تا ١٥ پرونده باز زنجانی در مراکز حقوقی و قضائی. هر چه باشد زنجانی حتی در اقتصاد پایین‌دستی ایران هم مرد خوش‌نامی نبود، چه رسد به ظهور یک‌شبه‌اش در فروش نفت و ردپایش در وزارتخانه‌های مربوطه. دهدشتی تا‌جایی‌که حافظه‌اش درباره آن جلسه‌ها یاری می‌کند، یکی‌یکی به نکات و موارد ابهام اشاره می‌کند. از حمایت نمایندگان برخی دستگاه حاضر در جلسه تا اعتماد‌به‌نفس کاذب زنجانی و تأکیدش بر کار و خدمت بسیجی در جلسه با نمایندگان. نتیجه‌گیری‌اش این است که «سیستم‌های نظارتی وظایف خود را به خوبی انجام نداده‌‌اند و در این زمینه اهمال یا تبانی صورت گرفته است. یا اینکه متخلفان به مراکز قدرت وصل بوده‌‌اند که افراد را بایکوت کرده‌‌اند و سیستم‌ها را به نحوی محدود کرده‌‌اند که آنها نتوانند ورود پیدا کنند».

 آقای دهدشتی یکی از نقدهای همیشگی شما در پرونده زنجانی این بوده که می‌شد جلوی ضرر را خیلی زودتر گرفت، این جمله یعنی اینکه شما در ذهن‌تان مسائلی دارید که نشان می‌دهد امکان شناسایی زنجانی خیلی پیش از جلسه‌های مجلس و ورود کمیسیون انرژی هم وجود داشته است، چه نکات قابل طرحی در این زمینه وجود دارد؟
به‌هر‌حال وقتی دستگاه نظارتی و اطلاعاتی در ارائه برخی اطلاعات و شناسایی و گزارش آن کوتاهی کند، نتیجه این می‌شود که باقی افراد به اعتبار حضور آن افراد به شخص معرفی‌شده اعتماد می‌کنند؛ یعنی خطای نخست با بزرگوارانی بوده که در مسئولیت خود کوتاهی کرده‌اند.
 به هر شکل نمایندگان نهادهای نظارتی و اطلاعاتی نیز در کمیسیون انرژی حاضر بودند، پاسخ و توضیح آنها در آن جلسه‌ها چه بود؟
متأسفانه آن زمان فقط از عملکرد مثبت زنجانی دفاع می‌شد یعنی به وجوه دیگر ایشان پرداخته نشد. قبل از قضیه اختلاس زنجانی در سال‌های ٨٩- ٩٠ تقریبا تمام کسانی که به نوعی با او کار کرده بودند و او را می‌شناختند نظر مثبتی درباره‌اش داشتند؛ یعنی می‌توان گفت زنجانی قبل از اختلاسش اعتمادسازی کرده بود و نظر خیلی‌ها را جلب کرده بود و بعد شروع کرد به انجام پروژه بزرگش.
 در آن زمان سیستم‌های امنیتی چیزی درباره اینکه این فرد در همان دوره خودش هم خوش‌نام نبوده، نگفتند و به آن اشاره نکردند؟
نگاه بسیاری در آن دوره درباره زنجانی مثبت و قابل قبول بود و به‌همین‌دلیل زنجانی اعتماد‌به‌نفس بالایی داشت و در نخستین جلسه‌های کمیسیون انرژی که با او داشتیم ادعا می‌کرد کار او بسیج اقتصادی است و دارد «بسیجی‌وار» زحمت می‌کشد.
 فکر می‌کنید به بسیجی‌بودن اعتقاد داشت؟
می توان گفت با این صحبت‌ها می‌خواست برای خودش حاشیه امنی ایجاد کند و این حرف‌ها هم از اعتماد‌به‌نفس بالای او ناشی می‌شد. چیزی که برای ما جای تعجب داشت اعتماد فراوان و بیش‌از‌اندازه مسئولان به یک فرد است، حتی اگر فردی سفارش‌شده هم باشد، مگر چقدر می‌توان به او اعتماد کرد آن هم با این حجم بالای منابع.
 البته گویا همان موقع هم مصوبه پرحاشیه‌ای در وزارت نفت تصویب شد که اجازه می‌داد وزارتخانه به افراد نفت بفروشد، فکر نمی‌کنید همین مصوبه اسباب بسیاری از خطاها و مسائل را فراهم کرد؟
 بله، درست همان موقع بود که مصوبه‌ای در دولت تصویب شد و فروش نفت به افراد را مجاز کرد. به نظر می‌رسد تصویب همین قضیه بود که منجر به فسادهای نجومی شد و زمینه ایجاد ابهام را فراهم آورد. می‌خواهم بگویم در شرایط خاصی مانند وضعیت تحریم‌ها، دولت و سیستم‌های امنیتی باید تدابیر لازم را در نظر بگیرند و نظارت کنند که پول‌ها کجا می‌رود و شرکای این ماجرا چه کسانی هستند. باید شرکای این ماجرا هم تحت نظر باشند. با این اوصاف، این ابهام و نگرانی برای ما به وجود می‌آید که سیستم‌های امنیتی وظایف خود را به خوبی انجام نداده‌‌اند و در این زمینه اهمال یا تبانی صورت گرفته است. یا اینکه متخلفان به مراکز قدرت وصل بوده‌‌اند که افراد را بایکوت کرده‌‌اند و سیستم‌ها را به نحوی محدود کرده‌‌اند که نتوانند ورود پیدا کنند.
 سرنوشت نامه‌نگاری‌های کمیسیون انرژی برای حضور نماینده‌ای از قوه قضائیه در این جلسه‌ها به کجا رسید؟
همان‌طور که انتظار می‌رفت، پس از آشکارشدن تخلف زنجانی، قوه قضائیه ورود پیدا کرد، اما تا حالا این پرونده سرانجامی نداشته است. ما در دو سال اخیر بارها در کمیسیون انرژی جلسه‌هایی با حضور مسئولان امنیتی و وزارت نفت داشته‌ایم؛ اما مسئولان قوه قضائیه هرگز در این جلسه‌ها حضور نیافتند و شرکت نکردند.
 ماجرای نامه‌نگاری‌ها برای دیدار با زنجانی به کجا رسیده است؟
نامه اول که بی‌نتیجه ماند و حالا اگر لازم باشد وارد نامه‌نگاری دوم می‌شویم، چراکه دیدار با زنجانی حق نمایندگان است.
  با توجه به اینکه گفتید در دولت احمدی‌نژاد سیستم امنیتی به بابک زنجانی اعتماد داشت برخورد مسئولان امنیتی دولت روحانی در این زمینه چگونه بود؟
مقداری متفاوت بود. سیستم قضائی گزارشی از کار خود در پرونده زنجانی به ما داد که در آن ذکر شده بود بارها با مسئولان قوه قضائیه جلسه داشته‌‌اند و به نوعی خوشبینانه اظهار می‌کردند که پرونده روال قانونی خود را طی می‌کند و اوضاع رصد می‌شود؛ اما سیستم امنیتی از اینکه عملا چه اتفاقی در شرف وقوع است بی‌اطلاع بودند، چون پرونده دست مسئولان قضائی بود و آنها هم اطلاعاتی از پرونده به سایر مسئولان دستگاه‌های دیگر ارائه نکردند. در همان جلسه‌ها ما بارها از سیستم قضائی دعوت کردیم که در جلسات‌مان در مجلس حضور یابند که به هیچ‌کدام از درخواست‌های‌مان پاسخی داده نشد.
  همان موقع بود که ماجرای طرح سؤال از وزرای مرتبط از جانب کمیسیون انرژی مطرح شد؟
بله؛ ما در این زمینه ناچار به طرح سؤال از وزرای مربوطه شدیم و پس از آن نیز از سیستم قضائی تقاضا کردیم دیداری با زنجانی داشته باشیم و ببینیم زنجانی حرف جدیدی دارد یا نه؟ می‌توانم بگویم عملکرد ما در این پرونده انعکاس نگرانی‌‎های مردم است. به همین دلایل است که عده‌ای از نمایندگان در این پرونده پیش‌قدم شده‌اند.
 گفته می‌شود بسیاری از نمایندگان به دلایلی حاضر نشده‌‌اند پای درخواست تحقیق از زنجانی را امضا کنند.
دلایل را خودشان باید بگویند؛ اما چهار نفر از نمایندگان در این زمینه پیش‌قدم شدند و خواستار رسیدگی شفاف به پرونده از سوی قوه قضائیه شدند. درخواست ما برای دیدار با زنجانی نیز به دلیل روشن‌شدن افکار عمومی است تا مردم بدانند در مجلس کسانی هستند که به این پرونده‌ها اهمیت می‌دهند. در این زمینه هم اطلاعات جدیدی به دست رسیده که قرار است آنها را جمع بندی کنیم.
  اطلاعات به‌دست‌آمده در چه زمینه‌ای است؟ آیا اطلاعی از اموال او در خارج از کشور به دست آورده‌اید یا اینکه با چه کسانی ارتباط داشته است؟
در موارد مختلفی اطلاعاتی به دست آمده است که باید بررسی شوند.