یزدفردا

یزدفردا"مسعود طوفان *دانش آموخته روابط بین الملل"

در روابط بین المللی یافتن شرکای تجاری و همکار در توسعه اقتصادی و اجتماعی باید بر اصول و بسترهای مناسب و مطالعه شده ای صورت گیرد . از مهمترین دلایل همکاری و یا عدم همکاری های بین المللی که منجر به همگرایی و یا دور شدن کشورها از همدیگر می شود شناخت درست از منافع و نیز ارزیابی موقعیت و توان داخلی است که در دانش روابط بین الملل در دو اصل قدرت و منافع خلاصه می شود . بطور کلی منافع و میزان قدرت ستاره راهنمای همیشگی برای همکاری های بین المللی محسوب می گردد و قطعا استان یزد نیز باید این مهم را در سرلوحه گسترش روابط بین المللی خود قرار دهد .  

سفر اخیر هیات بلند پایه استان به کشورهای مجارستان و اتریش نشان دهنده عزم مسئولان استان برای گسترش ارتباطات بین المللی است . یزد مدت هاست از بستر سنتی خود جدا شده و پدیده هایی نظیر جهانی شدن و نیز روندهای روبه رشد در حوزه های بازرگانی ، صنعتی و گردشگری زمینه های این امر را از مدت ها قبل فراهم نموده است ؛ استان یزد برای گشودن مطلوب باب روابط بین المللی خود نیازمند شناخت موقعیت کشورها و نیز میزان قدرت، اهداف و منافع خود و نیز مطابق با سیاست های ملی و منطقه ای کشور هدف می باشد .

بنظر می رسد یکی از مهمترین دلایل انگیزه توسعه روابط با مجارستان بواسطه خواهر خواندگی شهر یزد و شهر یاس‍پرین می باشد و برخی از علقه های عاطفی در نزدیکی و توسعه این روابط موثر بوده است . بطور کلی استان یزد در زمینه خواهر خواندگی از معیار و یا برنامه  اعلام شده و مشخصی پیروی نکرده است و قرابت و یا منافع در این خواهر خواندگی ها شفاف نشده و حتی از ظرفیت های موجود خواهر خواندگی نیز به اندازه کافی استفاده نشده است ، در حال حاضر یزد ؛ علاوه بر یاسپرین با شهرهای جاکارتا در اندنزی ،حمص در سوریه ، هولگین در کوبا ، تزوی عمان و یئوسو کره جنوبی خواهر خوانده است ؛ قراردادهای خواهرخواندگی شهرهای جهان ابزاری برای ارتباط این شهرها در حوزه های فرهنگی، اجتماعی، علمی و ورزشی است، اما مشخص نیست تا چه اندازه استان یزد در این خصوص به هدف های مورد نظر دست یافته است .

بطورکلی سفر هیات استان به مجارستان هرچند می تواند تا حدی موثر و قدمی در جهت توسعه روابط بین المللی استان بخصوص یافتن بازار های تازه در حوزه خوشه کاشی و سرامیک محسوب شود ؛ اما فقدان یک چشم انداز راهبردی برای توسعه روابط بین المللی دستاوردهای سفر را تحت اشعاع قرار داده است. بنابر اعلام سایت اتاق بازرگانی ایران در سال 2012 سهم کشورمان تنها 7/3 میلیون دلار صادرات و 22 میلیون دلار واردات از مجارستان بوده است که تزار تجاری منفی 18 درصد را نشان می دهد ، این درحالی است که در همین سال یعنی 2012 میزان مبادلات تجاری ایران و ترکیه بیش از 21 میلیارد دلار اعلام شده  است . با توجه به اینکه استان یزد ظرفیت های مشخصی برای توسعه روابط بین المللی دارد و انجام سفرهای مورد نظر با هزینه ، تشریفات و محدودیت هایی نظیر هماهنگی های کنسولی ، توقعات و انتظارات افکار عمومی همراه است ؛ از این رو انتخاب کشورهای هدف قاعدتا باید با دقت مضاعفی همراه شود . از این نظر و در اولین ارزیابی ، توسعه روابط با مجارستان استراتژیک نخواهد بود و این کشور در چشم انداز بلند مدت نمی تواند به عنوان کشور هدف در توسعه مراودات متناسب با محورها و سیاست های راهبردی و توسعه ای استان  یزد محسوب شود .

برخلاف مجارستان که با اتحادیه اروپا دارای روابط نسبتا تنش آمیز می باشد که آخرین نمونه آن بحران پناهجویان و بستن مرزها با اتحادیه اروپا بود ، جایگاه اتریش جهت توسعه مناسبات به مراتب بهتر و راهبردی تر می باشد . برغم اینکه این سفر با ‍پیگیری بخش خصوصی تدارک دیده شده بود  انتظار می رفت استفاده بهینه و بهتر از وزن سیاسی استاندار محترم جهت توسعه روابط بین المللی استان و دست کم انجام ملاقات با یکی از مقامات همتراز نظیر وزیر و یا دست کم معاون یکی از وزرای دولت مجارستان و اتریش می بایستی مد نظر برنامه ریزان سفر قرار می گرفت .

استان یزد بیش از هر زمان دیگری به تامین زیرساخت های حوزه بین الملل نیازمند است . در این راستا فعال شدن جدی نمایندگی وزارت امورخارجه در استان و ارائه خدمات کنسولی ، اخذ روادید برای ورود کارشناسان، متخصصان ، ورزشکاران و مربیان خارجی برای مراکز صنعتی، دستگاههای اجرایی و ادارات و باشگاههای ورزشی بایستی تسهیل شود ، دانشگاههای استان یزد در زمینه جذب دانشجویان خارجی و رفت و آمد محققان و اساتید نیازمند فراهم شدن زیرساخت ها و امکانات در زمینه روابط بین المللی هستند ، افتتاح نمایندگی کنسولی کشورهای هدف برای قرار گرفتن یزد در ردیف استانهای برتر در حوزه روابط بین الملل ازجمله امور زیربنایی در این خصوص محسوب می شود .

پیشنهاد تشکیل کمیته و یا شورای روابط خارجی در استان از دیگر زیرساخت های لازم و مهم در این زمینه است . کمیته روابط خارجی تسهیل کننده امور بین الملل استان و هماهنگی مربوطه بین دستگاههای اجرایی مرتبط و نیز بخش خصوصی خواهد بود تا خلاء سیاستگذاری و هماهنگی در زمینه توسعه روابط بین المللی را پر کرده و فعالیت ها و اقدامات صورت گرفته را رصد و ارزیابی نماید ، در این میان ، استفاده از واسطه های بین المللی نظیر اتاق بازگانی ایران و استان ، ارتباط با دفاتر سازمان های بین المللی بخصوص سازمان ملل ،  استفاده از ظرفیت یزدی های مقیم و نیز دیپ‍لمات های یزدی وزارت امور خارجه و یا سفراء و نمایندگان یزدی تبار وزارت امور خارجه در جهان ، استقبال و پذیرایی از برند ها و شرکت های بین المللی و نیزکشورهایی که خود مایل یه همکاری و سرمایه گذاری در استان می باشند می تواند مد نظر برای توسعه روابط بین المللی در استان باشد .

مردمان یزد از از دیرباز رابطه دوستانه ، مناسب و عمیقی با هند داشته اند و هند می تواند دروازه ورود استان به کشورهای شرق آسیا باشد . کشورهایی نظیر ترکیه دروازه گردشگری به ایران محسوب می شوند و حتی بسیاری از قطارهای گردشگری با هدایت ترکیه به ایران و استان وارد شده اند ،ترکیه در مسائل اقتصادی کاملا عملگرا و واقع بینانه عمل می کند و سرمایه گذاری بر روی این کشور کاملا راهبردی و آینده دار خواهد بود .کره جنوبی و از جمله کشورهای جنوب شرقی آسیا در زمینه گسترش زیرساخت های فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی و تحقق طرح های نظیر شهر رسانه (Media City ) با مشارکت منطقه ویژه علم و فناوری استان بخوبی می تواند زمینه ایجاد کسب و کارهای جدید را در حوزه فناوری های ارتباطات ، صنعت چاپ و نشر و نیز اقتصاد رسانه در استان فراهم نماید . توسعه صادرات به کشورهای آسیای میانه و قفقاز همسایگان شرقی و نیز اکراین و روسیه با توجه به اینکه زمینه های صادرات محصولات گلخانه ای استان به این کشورها از قبل فراهم شده است ، می تواند موثر باشد . برگزاری هفته فرهنگی یزد در کشور سوئد می تواند زمینه معرفی توانمندی ها و چهره های برتر فرهنگی هنری و رسانه ای استان باشد که مدتی است پس از پیشنهاد رییس یزدی تبار مرکز فرهنگی ایران دراستکهلم مسکوت مانده و می تواند زمینه ساز معرفی چهره فرهنگی استان در حوزه کشورهای اسکاندیناوی و حتی اروپای غربی باشد . همکاری متقابل با کشورهای نظیر ژاپن در حوزه صنعت فلز و فولاد با توجه به اعلام آمادگی شرکت های ژاپنی و کره ای و نیز اتحادیه اروپا در حوزه استقرارصنایع " های تک " نوسازی صنعت خرید تجهیزات پزشکی و جذب سرمایه گذاری خارجی می تواند مد نظر برنامه ریزان توسعه روابط بین الملل در استان باشد .  

به نظر می رسد با توجه به شکل گیری مناسبات تازه ایران و جهان پس از برجام ، استان یزد بایستی جایگاه و سهم واقعی خودش را از فرصت بوجود آمده در دوران پسا تحریم جستجو نماید، با توجه به اینکه پس از برجام کشورهای توانمند غربی و جهان با اعزام هیات های بلند پایه سیاسی و اقتصادی درصدد توسعه روابط با جمهوری اسلامی ایران برآمده اند ؛ شایسته است استان از این فرصت پیش آمده استفاده نموده و ضمن دعوت از برخی از این هیات ها ، مناسبات تازه ای را با این کشورها  برنامه ریزی کند .