كارنگروم(carengrom): كارنگروم نوعي  كوارتز دودي زرد- قهوه اي است كه معمولا در جواهر سازي سنتي سلتيك به كار برده  مي شده .كارنگروم از توپاز اسكاتلندي متفا وت است . ذخيره  كارنگروم  در حا ل اتمام است بنابراين آمتيست برزيلي كه با حرارت پرداخته شده  به عنوان جانشين آن بكار برده مي شود .

 آمیتیست (به انگلیسی: Amethyst) با فرمول شیمیایی SiO2 از مجموعه کانی هاست و از واژه آماتیس به معنای بنفش اخذ شده‌است. محلول در HNO۳ و مقدار Mg تحت تاثیر اسیدها کم می‌شود. MgO:۲۳٫۴۱٪ FeO:۴۱٫۷۱٪ SiO۲:۳۴٫۸۸٪ (خالص ۱/۱: Mg / Fe) (سری ایزومورف فورستریت تافایالیت) برای اولین بار در رومانی کشف شد و

از نظر شکل بلور: منشوری - بی پیرامیدال - پسودوکوبیک، رنگ: سیاه - خاکستری - قهوه‌ای - بنفش - تیره - سبز- صورتی، شفافیت: شفاف - نیمه کدر، شکستگی: صدفی - تراشه ای(خشن)، جلا: شیشه‌ای - صدفی، رخ: ناقص - مطابق با سطح و در رده‌بندی اکسید است همچنین خاصیت مغناطیسی ندارد و منشأ تشکیل آن ماگمایی - هیدروترمال است.

همایند کانی‌شناسی (پارانژ) آن سختی - چگالی - رخ پذیری - انحلالدر اسیدها - واکنش‌های شیمیایی -اشعه Xآپاتیت - پولوسیت - بریل - توپاز -فناکیت- کالسدوئن- کریستال دراک است ، از نظر ژیزمان بلوری - آگرگات دانه‌ای - توده‌ای کمیاب است و بیشتر در آلمان غربی وشرقی، چک اسلواکی، رومانی، روسیه، برزیل، آمریکا، ماداگاسکار، مکزیک و نامبیا یافت می‌شود.

نام آمتیست از زبان یونانی باستان گرفته شده است. باستانیان بر این باور بوده اند که شخصی که آمتیست همراه خود داشته باشد از مست شدن دور خواهد ماند. فرمول این سنگ زیبا که از خانواده کوارتزها می باشد: SiO2 در قرن نوزدهم تصور بر این بوده، که رنگ آمتیست به علت وجود منگنز می‌باشد.

آمتیست (Amethyst)

ترکیب شیمیایی این سنگ SiO2  بوده که رنگ بنفش آن حاصل وجود ناخالصی های آهن است. بهترین نوع این سنگ ارغوانی و بنفش است.

آمتیست در رنگ های بنفش کمرنگ تا بنفش پررنگ یافت می شود. بعضی بر این باورند این سنگ باعث تشدید احساسات و عواطف می شود و رابطه را محکمتر می سازد، به همین دلیل یکی از بهترین هدایای زوجین در زوهای خاص محسوب می شود. باستانیان بر این باور بوده اند که شخصی که آمتیست همراه خود داشته باشد از مست شدن دور خواهد ماند.

مهمترین معادن استخراج گوهر آمیتیست ، ایالت ریو دو ژانیروی برزیل است ولی این گوهر در کشورهای بولیوی، کانادا، هند، ماداگاسکار، مکزیک، میانمار(برمه)، نامیبیا، روسیه، سریلانکا، آریزونای آمریکا، اروگوئه، کره جنوبی، استرالیا و زامبیا نیز یافت می شود.

خواص و فواید روحی آمتیست:

آمتیست با رنگ بنفشی که دارد ارزش فراوانی در درمان با رنگ ها داراست. باعث زدودن انرژی های منفی می شود.

از ویژگی های مهم آمتیست تبدیل انرژی های منفی به مثبت است از این رو توصیه شده است که تکه ای از این سنگ را در گوشه اتاق یا محل کار خود قرار دهید تا با عث پراکندگی انرژی های مثبت شود. این سنگ همچنین باعث تعادل و آرامش روحی است.

خواص و فواید جسمی آمتیست :

خواص و فواید سنگ آمیتیست :

سنگ آمیتیست اراده را تقویت می نماید . حکما عقیده دارند که استفاده از این سنگ برای ترک عادات ناپسند بسیار مفید است . لذا معتادانی که قصد ترک مواد مخدر ، سیگار و یا مشروبات الکلی را دارند ، از این سنگ استفاده می کنند . هم چنین این سنگ به دلیل ارتباط با چاکرای پیشانی و تاج ، برای رفع دردهای ناشی از میگرن و سردردهای عصبی و نیز بهبود حمله های عصبی به ویژه صرع ، بسیار مفید است . علاوه بر آن ، برای رفع بی خوابی و کابوس سفارش می کنند که آن را زیر بالش بگذارند و بخوابند .

سنگ آمیتیست با رنگ بنفشی که دارد ، ارزش فوق العاده ای در شفا بخشی ، خصوصاً در زمینه درمان با رنگ ها دارد . زدودن انرژی منفی ، از دیگر ویژگی های آمیتیست است که آن را به انرژی های مثبت تبدیل می کند . تکه ای از سنگ آمیتیست را در گوشه ای از اتاق یا محل کار خود قرار دهید تا علاوه بر پراکنده شدن انرژی های مثیت در فضا و ذهن و روح شما ، به تعادل و آرامش دست یابید و از تشویش ، اضطراب و هراس ، دور گردید .
درمان بی خوابی اگزما و جوش و لک و پیس
تقویت مجراهای تنفسی و مغز و موها و سیستم ایمنی
کاهش مشکلات ناشی از مصرف الکل
از بین برنده خشم و اضطراب و اندوه
دارای اثر تسکین دهنده
تقویت سیستم ایمنی
افزایش فعالیت مغز در سمت راست و کاهش توهم

نگهداری و شارژ آمتیست :

برای شستشوی آن از آب استفاده کنید و برای شارژ، آن را دو ساعت در نور خورشید قرار دهید.

گفتنی است :

اعتقاد علما بر این است که این سنگ برای رفع عادات ناپسند بسیار مفید است.

نکته جالب در این است که نام این سنگ هم از این ویژگی گرفته شده است که به معنی ترک شرابخواری است. بنابراین کسی که قصد ترک عادات ناپسند خود را دارد میتواند از ویژگی بسیار مفید این سنگ کمک بگیرد.

كليست(calcite): كليست يا كربنات كلسيم  با فرمول شيميايي(CaCO3)،كاني متداولي است كه  داراي رنگها ، شكلها و انواع مختلفي است. بلورهاي تريگونا ل آن از شفاف تا نيمه شفاف تغيير ميكنند كه نوع شفاف آن اثر شكست مضاعف را از خود بروز مي دهد ، بطوري كه  اگر از درون بلور نگاه كنيد اجسام دوتايي ديده مي شوند. كلسيت معمولا داراي سختي 3 و وزن مخصوص 7/2  و ضريب شكست 49/1 تا 66/1  و رنگ خا كه  سفيد مي باشد.

این سنگ نوعی کریستال کوارتز به رنگ بنقش است . آمیتیست ، گران بهاترین سنگ در گروه کوارتزها به شمار می رود .

این سنگ را در کتب جواهرشناسی فارسی ( جمشت ) گفته اند لکن نام آن در لاتین ( آمیتیست ) است . نام آمیتیست از زبان یونانی مشتق شده و به معنای « مست نبودن » است ؛ چون می پنداشتند که دست بند و یا گردن بندی از آمیتیست هنگام می خواری ، مانع مستی می شود . بعضی از بلورهای آمیتیست در مقابل نور خورشید قسمتی از رنگ خود را از دست می دهند . با وجود این ، اشعه X رنگ اولیه آن را می تواند باز گرداند . بلورهای آمیتیست با حرارت زیاد به رنگ های زرد روشن ، قهوه ای ، سبز و آبی در می آیند .

شکنندگی ، از دیگر ویژگی های این سنگ است . لذا باید با دقت بسیار آن را نگاه داشت .

 

 

دهانه  آتشفشان(caldera):

Definition from آتش فشان:
کالدرا (Caldera) دهانه های خیلی وسیع آتشفشانی که قطر آنها به چندین کیلومتر می رسد و شامل انواع ذیل می باشد:
کالدرای ریزشی: متداولترین نوع کالدرا می باشد می باشد که عمل فرونشست و یا ریزش، کالدراهای فرسایشی بر اثر فرسایش دهانه آتشفشان قدیمی و گسترش آنها به وسیله عوامل جوی، یخچالی و بادی حاصل می شوند. کراترهالکا کالا در جزیره ماوی هاوایی است.

يك دهانه  آتشفشان فرو افتادگي بزرگي كه از آتشفشان فرو افتاده بوجود مي آيد .كالدرها  معمولا دايره اي و بيضوي هستند.

 غول‌دهانه[۱] یا کاسه آتشفشانی (Caldera) پدیدهٔ آتشفشانی دیگ‌مانندی است که معمولاً پس از فوران‌های آتشفشانی، و بر اثر فروریختن زمین‌های اطراف آتشفشان شکل می‌گیرد. غول‌دهانه به صورت گودال رُمبشی بزرگی در قلهٔ آتشفشان است که دارای شکلی مدور و در برخی موارد کمی کشیده است و ابعاد آن چند برابر مجراهای درون آن است.


Example sentence(s):

    يك آتشفشان ناحيه‌اي روي سطح زمين است (سطح هر سياره ديگر و ماه) جايي كه سنگ‌هاي گداخته، گازها و خرده سنگ آذر آوراري از طريق پوسته زمين فوران مي‌كند. آتشفشانها مقداري در ساختارشان تغيير ايجاد ميشود. تعدادي شكلهاي پوسته زمين هستند كه گدازه از آن فوران مي‌كند و مقداري گنبدي، سپري و ساختارهاي كوه مانند با يك دهانه در قله مي‌باشندو تعدادي از آتشفشانها شامل كالدرا caldera، مخروط خاكستر، هورنيتو يا شاخه‌اي (hornito)، گنبد خاكستر، لاستين مي‌باشد و از (Vulcan) حذاي آتش و فلز كاري در روم باستان مي‌آيد - لغتنامه  
    فراوان ترین انواع کالدراها ، کالدراهای ریزشی هستند. در واقع وقتی از کالدراها صحبت می شود منظور فقط کالدراهای ریزشی است. به دنبال تغییر شکل مخازن ماگمایی در اعماق و خالی شدن بخش های زیرین و سنگین قسمت های فوقانی ، ریزش انجام می شود (در سبلان قطر کالدراهای ریزش 12 کیلومتر و در دماوند 9 کیلومتر است). با پیدایش کالدراهای ریزشی شکاف هایی در مخروط ایجاد می شود که ممکن است حلقه مانند بوده و در اطراف مخروط ظاهر شود در این صورت آن را دایک حلقوی گویند. - دهانه آتشفشان  
    عوارض آتشفشانی بزرگ وتقریبا"دایروی که از ماگما پر شده اند ودر بالای قلل آتشفشانی وجود دارند.کالدرا های با قطر کمتر از 5 کیلومتر بر فراز مناطق ...

دهانه آتشفشان
غالبا انتهای فوقانی دودکش در سطح زمین وسیع تر می گردد و دهانه را بوجود می آورد ومعادل لاتین آن crater می باشد.

بعضی آتشفشانها دهانه وسیع و دریاچه مانند (Lake Crater) دارند. در آتشفشانهای انفجاری دهانه بر اثر انفجار ، از بین می رود و دهانه های جدید بوجود می آید.
Definition from own experience or research:
فرو رفتگی بزرگ دهانه کوه اتشفشان است که بعد از خارج شدن مواد مذاب در ان درست می شود

Example sentence(s):

    بعضی آتشفشانها دهانه وسیع و دریاچه مانند (Lake Crater) دارند. در آتشفشانهای انفجاری دهانه بر اثر انفجار ، از بین می رود و دهانه های جدید بوجود می آید.
ریشه واژه انگلیسی

عامهٔ مردم، اغلب کالدرا را با دهانه‌های آتشفشانی اشتباه می‌کنند. ریشهٔ این واژه به زبان لاتین باز می‌گردد. مردمان آن روزگار، کالدرا را Caldaria (کالداریا) به‌معنای «دیگ پخت‌وپز» می‌نامیدند. این کلمه بعدها به شکل Caldera (کالدرا) وارد زبان اسپانیایی شد؛ و سرانجام به زبان انگلیسی داخل گشت.[۲]
انفجاری

انفجار، تنها عامل ایجاد کاسه‌های آتشفشانی انفجاری است. تراکم و فراوانی گازهای تحت فشار که با انفجار همراه است، دهانهٔ وسیعی را ایجاد می‌کند.
ریزشی

کاسه‌های ریزشی در اثر تغییر شکل مواد مذاب یا خالی‌شدن بخش‌های زیرین و سنگینی بخش‌های بالایی و درنتیجه ریزش دهانه، ایجاد می‌شوند.

این کاسه‌ها، فراوان‌ترین گونهٔ کاسه‌های آتشفشانی هستند و اغلب وقتی صحبت از کاسه آتشفشانی می‌شود، منظور فقط کاسه‌های ریزشی است.
فرسایشی

گاهی فرسایش جوی به‌ویژه یخچال و بادی، فرورفتگی‌هایی در دهانه ایجاد می‌کند که می‌توان آن‌ها را کاسه آتشفشانی نامید. کاسه‌های فرسایشی کمیابند و در انواع آتشفشان‌های قدیمی مشاهده می‌شوند.

 

 

ياقوت كاليفرنيا(california rubg): ياقوت كاليفرنيا در واقع  يك گارنت پيروپ است.

یاقوت سرخ


یاقوت سرخ یا به اختصار یاقوت نوع سرخ‌رنگ کوراندوم است که بعد از الماس سخت‌ترین کانی‌ها محسوب می‌شود. کوراندوم از کانی‌های سنگ‌های آذرین است و نوعی آلومین (اکسید آلومینیوم) محسوب می‌شود که ممکن است حاوی مقدار کمی ناخالصی از عناصری همچون تیتانیوم، مس، منگنز، کروم و آهن آغشته شود. وجود این ناخالصی‌ها باعث ایجاد رنگ‌های مختلف مانند آبی، زرد، بنفش، صورتی، نارنجی، و سرخ در یاقوت می‌شود. کوراندوم‌هایی که رنگی به‌جز سرخ داشته باشند یاقوت کبود نامیده می‌شوند و کوراندوم‌های سرخ‌رنگ یا صورتی با نام یاقوت سرخ شناخته می‌شوند.

بیشتر یاقوت جهان در کشورهای میانمار، سری‌لانکا، کنیا، ماداگاسکار و تایلند قرار دارد و مرغوبترین آن‌ها در دره موگوک در میانمار یافت می‌شود.

ریشهٔ نهایی این واژه از یونانی باستان huakinthos است که یک بار از عربی به صورت «یاقوت» و یک بار از فارسی میانه به صورت «یاکَند» وارد فارسی شده است.

 California Ruby (یاقوت سرخ کالیفرنیایی) ، نوعی یاقوت سرخ است که به صورت مصنوعی است.  انواع گارنت - پیروپ

گارنت از کلمه لاتین”granatus”  به معنی دانه اقتباس شده است ؛ و این بدان دلیل است که بسیاری از رسوبات گارنت از دانه های کریستالی قرمز رنگ در داخل و یا روی سنگ میزبان حاصل میشود.

گارنتها داراری گونه های مختلفی بوده که در این سلسله مقالات به معرفی آنها خواهیم پرداخت :


•    پیروپ - Pyrope Garnet

پیروپ از کلمه یونانی “ puropos”  به معنای همچون آتش گرفته شده است و از دسته گارنتهای سرخ رنگ بشمار میرود ؛ این نوع از گارنت معمولا آمیخته ای از پیروپ و آلماندین است .
یکی از متداولترین این نوع گارنتها ، گارنت پیروپ کرومی است که رقیبی برای یاقوت میباشد که اغلب در آریزونا یافت میشود و از آنجایی که دانه های آن توسط مورچه ها به سطح زمین حمل میشود ، به آنها لقب " گاررنتهای تپه مورچه ای " داده اند. رنگ این نوع گارنتها بسیار زیبا و با تن رنگ  بسیار تیره  است . بعلاوه این نوع گارنت عموما بصورت سنگ ریزه بوده و به ندرت اندازه آنها به بیش از یک قیراط میرسد .

باور پیشینیان

بر پایه باور و خرافات پیشینیان همه گوهرها در آتش می‌گدازد بجز یاقوت رُمّانی. محمد بن محمود همدانی در کتاب عجایب‌نامه درباره یاقوت می‌گوید:

«طبع وی گرم و خشک است، به درجه رابع. هر که با خود دارد از طاعون ایمن بُوَد. یاقوت از زر و سرب سنگی‌تر بُوَد. معدن وی کوه رُهون است به سَرَندیب(سریلانکا) که آدم به آن فروآمد، و در میان دریاست. هر که یاقوت با خود دارد، خون در تن وی صافی کند و از خُمود و سکته و صرع ایمن بود.»

  California Ruby (یاقوت سرخ کالیفرنیایی) ، نوعی یاقوت سرخ است که به صورت مصنوعی است.

ویژگیهای عمومی سنگ
نام فارسی	یاقوت کالیفرنیا
نام لاتین	California Ruby
ترکیب شیمیایی	Al2O3
محل پیدایش	کالیفرنیا
موقعیت مکانی	سنگ های دگرگونی
اسم های مترادف	Adelaide Ruby ، American Ruby ، Arizona Ruby ، Australian Ruby ، Bohemian Ruby ، Cape Ruby ، Colorado Ruby ، Elie Ruby ، Montana Ruby ، Rocky Mountain Ruby ، Pyrope
ویژگیهای فیزیکی سنگ
رنگ	قرمز
جلا	شیشه ای - صمغی
سیستم تبلور	کوبیک
ابعاد سلولی	a = 11.526, Z = 8; V = 1,531.21 Den(Calc)= 4.32
سختی	8 - 7
رخ	ندارد
رنگ اثر خط	سفید
وزن مخصوص (چگالی)	4.19
شفافیت	شفاف تا مات

یاقوت سرخ
 

اکسید آلومینیم جز مواد سرامیکی است که دارای ویژگی سختی بالاست به همین دلیل است که دارای سختی موس قابل توجهی برابر با 9 است که آن را بعد از الماس در رده سخت ترین مواد شناخته شده قرار می دهد. یاقوت قرمز به دلیل ساختار فیزیکی نسبتاً خاص، کمیابی و زیبایی بی مانندش به گوهری قیمتی تبدیل شده است

یاقوت سرخ-ruby
 
رنگ

منشا اسم یاقوت سرخ (Ruby) کلمه لاتین Ruber به معنی قرمز است و همین سرخی آن است که به معیاری مهم در ارزیابی آن تبدیل شده است.این گوهر به رنگ های قرمز، صورتی و قرمز مایل به قهوه ای یافت میشود.با این وجود، قیمتی ترین نوع یاقوت سرخ، یاقوت سرخ مایل به آبی است که به نام یاقوت خون کبوتری (pigeon blood-red) شهرت دارد
 
شفافیت (clarity)

در یاقوت سرخ هم مانند الماس میزان شفافیت از اهمیت خاصی برخوردار است. این سنگ در مقایسه با یاقوت کبود کدرتر است و هرچه میزان نا خالصی آن کمتر باشد دارای قیمت بالاتری است اما همین ناخالصی ها معیار خوبی برای تشخیص این گوهر از سنگ های مشابه است. اگر قصد خرید یاقوت دارید بهتر است آنرا در زیر نورهای مختلف بررسی کنید و مطمئن شوید که ناخالصی های آن با چشم غیر مسلح دیده نمی شوند.
 
معادن یاقوت سرخ

معادن میانمار(برمه) را میتوان منبع اصلی این گوهر دانست زیرا در این منطقه بهترین نوع یاقوت سرخ یافته شده است.سریلانکا، تایلند، کامبوج، ویتنام، کنیا، تانزانیا، افغانستان، پاکستان، چین و ماداگاسکار نیز دارای معادن یاقوت سرخ هستند، در کشورهای آمریکا (ایالت کارولینای شمالی) و هندوستان نیز یاقوت هایی با کیفیت پایین یافت شده است
 
بهینه سازی یاقوت سرخ

یاقوت سرخ-ruby

از آنجایی که یاقوت سرخ از گرانبهاترین جواهرات به حساب می آید، دانشمندان سعی می کنند با روش های مختلف کیفیت این سنگ فوق العاده را افزایش دهند. یکی از روش های رایج برای بهبود رنگ و از بین بردن نا خالصی های یاقوت، حرارت دادن آن است. روش دیگر که به آن Glass Filling میگویند بدین صورت است که یاقوت را در کنار شیشه ای که حاوی سرب است، تحت حرارت قرار می دهند،بدین ترتیب ترک های ریز روی یاقوت با شیشه پر می شود. این روش تاثیر چشمگیری بر روی بهبود شفافیت یاقوت دارد.
 
دانستنی هایی درباره یاقوت سرخ

زمین منبع بسیاری از سنگ ها و کانی های مختلف است که دراین بین، برخی از این کانی ها گرانبها و برخی دیگر نسبتا بی ارزشند. ما تصمیم داریم در سری مقاله های دنیای گوهرها، سنگ های معدنی مختلف را به علاقه مندان این رشته معرفی کند. در این مقاله سعی داریم یاقوت سرخ را به شما بیشتر بشناسانیم.

بسیاری از یاقوت های سرخ دست کاری می شوند و میزان فعالیتی که روی هر کدام صورت می گیرد، متفاوت بوده و بر قیمت آنها نیز تاثیر می گذارد. متداول ترین و مناسب ترین کاری که انجام می گیرد، حرارت دادن سنگ هاست. حرارت، پرتو افکنی، پخش رنگ روی سطح، پر کردن ترک ها و شکاف های سنگ ها باعث می شود کیفیت رنگ آنها بهتر شود

یاقوت سرخ-ruby

غوطه ور کردن یاقوت ها در رنگ، موم و روغن های متفاوت، ترک ها، شکاف ها و سایر عیب های آنها را می پوشاند. لازم به ذکر است که انجام این آزمایشات و تغییرات بر روی همه یاقوت ها تاثیر مطلوب ندارد و تنها برخی از آنها شفاف تر می شوند. بهترین راه این است که آزمایشات مختلف و تاثیر آنها بر یاقوت ها را بررسی کرد. اخیرا مطالعات گوهر شناسی و جواهر شناسی ثابت کرده است که این آزمایشات تاثیر مطلوبی روی یاقوت ها داشته است.

علاوه بر این سال های بسیاری است که یاقوت ها در آزمایشگاه های مخصوص ترکیب می شوند ولی اخیرا این یاقوت ها در بازار موجود نیستند. یاقوت های ترکیب شده در رنگ های بسیار زیبا و با اندازه بزرگ ساخته می شوند. با وجود این، قیمت آنها از نمونه طبیعی به خاطره فراوانی شان، بسیار کمتر است.

ترکیبات این نوع یاقوت ها با نمونه طبیعی کاملا متفاوت است، البته روش های بسیاری نیز برای ترکیب یاقوت ها وجود دارد که بتوان نمونه های شبیه نمونه طبیعی ساخت. سنگ شناسان مجرب با استفاده از تجهیزات پیشرفته می توانند سنگ های قیمتی طبیعی و ترکیبی را از هم تشخیص دهند.

سنگ های قیمتی بسیاری که شبیه یاقوت سرخ ساخته شده اند، در بازار موجود هستند که عبارتند از: انواع رنگ قرمز سنگ های لعل، کهربای اصل، یاقوت کبود و غیره. ترکیب کردن سنگ ها از استخراج نمونه های طبیعی آنها هزینه اش کمتر است. مصرف کنندگان برای اطمینان باید از آزمایشگاه های معتبر این سنگ ها را خریداری نمایند.
 
بهبود کیفیت و عملیات بر روی یاقوت سرخ

بیش از دو هزار سال است که یاقوت سرخ حرارت داده می شود تا رنگ سرخ-صورتی آن بیشتر جلوه کند و رنگ آبی آن زدوده شود. عملیات حرارتی با ابزار ساده ای مانند نیچه و شعله زغال چوب انجام می شد. امروزه این کار با ترکیب مواد شیمیایی ای مانند بریلیوم(beryllium)، براکس(borax)، سرب (lead) و تانتال (tantalum ) انجام می گیرد. یکی از علائم بارز عملیات حرارتی وجود شکستگی های کوچک قرص مانند است که در ساختارهای مواد معدنی طبیعی وجود دارد. دمای عملیات حرارتی از 15001/4تا 18501/4سلسیوسو در دورهزمانی دو تا 10 ساعت متغیر است.

بسیاری از منابع موثق اعلام کرده اند که تقریبا بر روی تمام یاقوت های سرخ تازه استخراج شده مونگ هسو برای از بین بردن آثار رنگ آبی از عملیات حرارتی استفاده می شده است. یاقوت های مونگ هسو یک منطقه 6 گوش سورمه ای رنگ داشتند که درست از مرکز سنگ عبور می کرد. یاقوت قرمز برمه ( Burmese rubies) حاوی اثرات ناشی ازعملیات حرارتی بودند.

یاقوت سرخ-ruby
 
شبیه سازی قبل- بعد از عملیات حرارتی

عملیات حرارتی که برای ارتقاء رنگ استفاده می شد، شکست هایی را در سنگ ایجاد می کرد که صدای شکست(decrepitation (feathers نامیده می شد و بعد با عملیات پر کردن شکست، ترمیم می شد. درصد بسیاری از یاقوت های موجود در بازار تحت عملیات حرارتی یا flux healing یا هردو قرار گرفته اند. شکستگی های کوچک داخلی گاهی اوقات با پروسه قابل تشخیص پر کردن شیشه ترمیم می شوند.

طبق گزارش AGL ( لابراتوارهای جواهر شناسی امریکا) حدود 70 درصد یاقوت های مونگ هسو برمه در تایلند flux heal یا پر شده اند. معادن تایلندی در چانتابوری یا کانچانابوری هنوز هم مقادیر کمی یاقوت قرمز تولید می کنند، اما امروزه بسیاری از موادی که از تایلند می آید در سریلانکا، ماداگاسکار یا دیگر مناطقی که یاقوت قرمز می سازند، تولید می شود.

كالسيليس(calsilica): كالسيليس رنگين كماني، سنگ لايه اي چند رنگه اي است  متشكل از كلسيم و سيلسيوم . اين سنگ به تازگي در مكزيك و آمريكايي شمالي (اين موضوع معلوم نيست) كشف شده است و برخي عقيده دارند كه اين سنگ در اثر تجمع مواد شيميايي حاصل از معدنكاري بوجود مي آيد  و در 30 تا 50 سال اخير شكل گرفته است .

 

 الماس قناري(canary diamond): الماس قناري ، ا لماسي كه داراي رنگ زرد پر رنگ است .الماسها سنگهاي قيمتي شفافي و با ارزشي هستند كه از كربن بسيار فشرده بوجود مي آيند.آنها يكي از سخت ترين مواد شناخته مي باشند . سختي الماس 10، و وزن  مخصوص آن 5/3 و ضريب شكست آن 417/2 تا419/2 مي باشد.

 

كانيون(canyon): يك كانيون دره عميقي است با شيب تند كه غالبا در اثر عملكرد رودخانه شكل مي گيرد.

 

 

امتيست كيپ(cap amethyst): آمتيست كيپ نوعي آمتيست لايه اي يا نواري همراه با كوارتز شيري است. اين سنگ قيمتي نيمه شفاف و رنگ آن از صورتي  روشن تا ميانه همراه با نوارهاي سفيد در تغيير است.

 

ياقوت كيپ(cap ruby):  ياقوت كيپ در واقع گارنت پيروپ است.

 

قيراط(carat): يك قيراط مقدار استانداردي از وزن بكار برده شده براي سنگ قيمتي است. يك قيراط برابر با 2/0 گرم است كه با علامت اختصاري ct.  نشان داده مي شود. هر صد قيراط  را يك نقطه(point) مي گويند. اين واحد وزني را در سال 1907 معرفي كردند.

 

كاربوناردو(carbonardo): كاربوناردو نوع نا دري از الماس سياه است كه براي جواهر آلات استفاده نمي شود، بلكه براي مواردي مانند وسايل ساينده و مته هاي  حفا ري بكار برده ميشود.زماني تصور ميشد كه اين سنگ در اثر برخورد ستاره هاي دنباله دار در دو ميليارد سال قبل بوجود آمده ،امااين اعتقاد پا برجا نماند. بزرگترين الماسي كه كشف شده يك كاربراندو بود كه نيم كيلو گرم وزن داشت .اين سنگ در باماها ،برزيل وآمريكاي جنوبي يافت مي شود. برخلاف ساير الماسها ، كاربراندو در شكل بلوري شكل نميگيرد بلكه به صورت گرد شده و قطعات نامنظم است .اين سنگ داراي سختي 10و  وزن مخصوص يا چگالي 1/3 تا3/3 مي باشد .الماسها ساختار كربني چند بلوري بسيار محكمي دارند .

 

كاربانسل(carbancle): يك كاربانسل گارنتي است كه به صورت محدب و صيقلي تراش داده شود.

 

كارنلين(carnelian): كارنلين يا كورنيل يا كورنول نوعي كلسدوني قرمز است (كلسدوني نوعي كوارتز است). اين سنگ نيمه شفاف داراي جلاي واكسي  است  و بهترين نوع آن در هند يافت مي شود. اغلب كارنلين ها ي تجاري ،كلسدوني لكه دار هستند. كارنلين داراي سختي 7  وزن مخصوص 61/2 است.

 

كريزوبریل چشم گربه اي(s eye chrysoberyl’cat): كريزوبریل چشم گربه اي يا كريزوبریل سوسوزن، سنگي زرد تا زرد- سبز تا خاكستري- سبزاست كه داراي سوراخ مردمك مانند روشني است و با حركا ت سنگ به نظر متحرك ميرسد. اغلب اين سنگ براي بدست آوردن حد اكثر اثر مردمك مانند خود به شكل محدب  و صيقلي تراشيده مي شود .اغلب كريزوبریل هاي چشم گربه اي در برزيل كشف مي شود. اين سنگ داراي سختي 5/8 است . گاهي اين سنگ با از بين بردن حالات رنگين كماني اش  كه باعث از بين رفتن رنگ  و پراكندگي نور در آن مي شود ،ارزش بيشتري مي يابد.

 

غار(cave): يك غار سوراخ بزرگي در زمين یا ديوا رهاي يك كوه يا تپه است .

 

دوران سونوزوئيك(cenezoic era): در عهد پستانداران (از 65 ميليون سال قبل تا كنون )پيدايش اشكال آشناي حيات، انسانها، شكل امروزي قاره ها و خنك شدن آب و هوا صورت گرفت. دوران سنوزوئيك بعد از دوران مزو زوئيك (mesozoic era) صورت گفت.

 

كلسدوني(chalcedony): كلسدوني خانواده از كا ني ها ست  كه نوعي كوارتز بسيار دانه ريز محسوب مي شود . اين كاني خاكستري تا آبي  است و مي تواند ساختار سنگهاي قيمتي مانند آگات ،كارنلين (قرمز واكسي)، كلسدوني (آبي)،كريزوپراز (سبز)، انيكس(سياه و سپيد)، خون سنگ ،سارد يا سنگ سليماني( قرمز – قهوه اي)، ژاسير (شاخ سنگ)، سفتونيت  و ساير سنگها راتشكيل مي دهد. اين كاني نيمه شفاف متخلخل است وداراي سختي 5 تا 7 و وزن مخصوص 6/2 مي باشد.

 

الماس شامپاني(cham pagne diamond): الماس شامپاني الماس قهوهاي- صورتي است كه غالبا در معادن غربي استرليا معدنكاري مي شود. رنگ اين سنگ به علت محتواي  نيتروژن موجود در ساختارش است.

 

كريزوپراز(chrysoprase): كريزوپراز گرانبها ترين نوع كاني كلسيدوني (كوارتز بسیار ريز بلور) مي باشد كه نيكل موجود در آن آنرا به رنگ سبز سيبی درآورده. اين سنگ نيمه شفاف و متخلخل است و به صورت منحني و صيقلي تراشيده مي شود . سختي آن 7 و وزن مخصوصش 6/2 است. اين كاني در معادن استرليا ، روسيه، برزيل و غرب ايالات متحده معدنكاري مي شود. اين سنگ گاهي يشم استرليا يي نيز ناميده مي شود، اما هيچ ارتباطي با يشم ندارد. تفكيك اين سنگ با نمكهاي لكه دار داراي نمكهاي كروم مشكل است.

 

خاكستر هاي آتشفشاني(cinders): سيندرهاي قطعات كوچكي از گدازه هستند كه حدود 2/1 اينچ (يك سانتي متر)قطر دارند.

 

كريزوليت(chrysolite): كريزوليت نامي است كه براي بسيار ي از سنگها بكار برده مي شود. در برخي دوره ها ين نام به كريزو بريل سبز – زرد و در برخي دوره ها به  پريدوت بر مي گشت. در زمانهاي قديم اين نام به اكثر سنگهاي قيمتي زرد نسبت داده مي شد.

 

سيترين(citrine): سيترين در زبان فرانسه به معني ليمو ست و نام نوعي كوارتز زرد كمياب  و نيمه قيمتي است. در واقع رنگ سيترين از زرد كمرنگ تا نارنجي و قهوه اي و طلايي تغيير مي كند. مرغوب ترين نوع سيترين در برزيل يافت مي شود. بسياري از سنگهايي كه به نام سيترين فروخته مي شود در واقع آمتيستهاي حرارت داده شده هستند. سيترين داراي سختي 7 و وزن مخصوص 65/2  است.

 

مخروط خاكستر(cinder cone): مخروط خاكستر،آتشفشاني مخروطي شكل است كه داراي دامنه پر شيب است كه در اثر سقوط خاكستر هاي آتشفشاني، نزديك شكاف در حال فوران بوجود مي آيند.

 

وضوح(clarty): وضوح به معني پاكي و شفافي يك سنگ قيمتي و عدم وجود تركهايي دروني است. مقياس وضوح براي الماسها از(FL) به معني بدون ترك (flawless) تا13 به معني وجود بسياري از نقا يص قابل مشاهده با چشم غير مسلح است. براي تعين وضوح يك الماس از عدسي  با بزرگنمايي 10 استفاده مي شود.

  

سنگ رسوبي تخريبي(clastic sedimentary rock): سنگ رسوبي تخريبي نوعي سنگ رسوبي است كه در اثر انتقال فيزيكي و رسوب گذاري واريزه هاي سنگي هوا زده بوجود مي آيد. اين رسوبات بعداً مجدداً به سنگ تبديل مي شوند.

 

رخ(cleavage): رخ خصوصيتي است كه بر  اساس آن كاني در امتداد صفحات معيني مي شكند. اين صفحات معين به ساختار بلوري دروني بستگي دارد.

 

 

 صخره(cliff): يك صخره پهنه  شيب دار يك سنگ يا خاك است.

 

 

ابر(cloud): يك ابر نوعي تداخل شيري مانند است كه در برخي از سنگهاي قيمتي وجود دارد. يك ابر معمولا از تداخلهاي ريز تشكيل شده و تاثير زيادي روي ارزش سنگ قيمتي دارد.

 

زغال(coal): زغال نوعي سنگ رسو بي است كه از باقيمانده  آلي فشرده شده و سنگ شده تشكيل مي شود. اغلب اين باقي مانده ها از آلي هاي گياهي هستند كه تحت تاثير حرارت و فشار قرار گرفته و سخت مي شود. زغال يك سوخت فسيلي است.

  

الماس كاگناگ(cognac diamond): الماس كاگناگ الماسي با رنگC7 است و غالبا در استرالياي غربي  و در آرژايل (argyle) معدنكاري مي شود. رنگ اين الماس به دليل وجود كمی نيتروژن در تركيب آن است.

 

ياقوت كلورادو(clorado rubg):  ياقوت كلو رادو در اقع گارنت پيروپ است.

  

تراكم زيست (biomass) : تراكم زيست به تعداد حيات جانوري و گياهي موجود در يك ناحيه گفته مي‌شود.

 

آتشفشان مركب (composite volcano) : يك  آتشفشان مركب، آتشفشاني‌ست كه داراي مخروط آتشفشاني شيبداري متشكل از جريانهاي گدازه‌اي چگال و واريزه‌هاي پيرو كلاسيك است.

 

تراكم (condensation) : تراكم يا چگلش فرآيندي است كه طي آن بخار يا گاز سرد شده و به فاز مايع تبديل مي‌شود. ابرها در اثر تراكم بخار آب جوي بوجود مي‌آيند.

 

مجرا (conduit) : مجرا، در واقع مسيري‌ست كه ماگما (سنگهاي مذاب) در يك آتشفشان از آن عبور مي‌كنند.

 

قاره (continent) : سرزمينهاي موجود در روي كره زمين به قاره‌هاي متفاوتي تقسيم شده‌اند. هفت قاره موجود شامل آفريقا، آسيا، استراليا، اروپا، آمريكاي شمالي، آمريكاي جنوبي و قطب جنوب هستند.

 

پوسته قاره‌اي (continental crust) : پوسته اقيانوسي بخشي از پوسته زمين است كه قاره‌ها را مي‌سازد و تقريباً داراي ضخامت 20 تا 70 كيلومتر است.

 

 

 

 شناوري قاره‌ها (continentad drift) :شناوري قاره‌ها يا رانش قاره‌ها همان حركات قاره‌هاي زمين است. سرزمين‌هاي مختلف، قطعات پوسته‌اي زمين هستند كه بر روي زمين مذاب حركت مي‌كنند. ايدة‌ شناوري قاره‌ها و وجود ابر قارة پانگه‌آ توسط آلفرد وگنر (Alfred Wegner) ارائه شد.

  

سكوي قاره‌اي (continental shelf): سكوي قاره‌اي بخشي از پوسته اقيانوسي كنار قاره‌ها است. كف دريا به تدريج از قاره به عمقي در حدود 200 متري شيبدار مي‌شوند . پشت شيب قاره‌اي، كف دريا كم‌شيب و صاف مي‌شود.

‌

 اپال كنترا لاز (contra luz opal) : اپالهاي كنترا لاز اپالهاي شفافي هستند كه تنها هنگاميكه نور از درون سنگ تابانده مي‌شود حالت رنگين‌كماني درخشان را از خود نشان مي‌دهند. وقتيكه نور از طرف بيننده تابانده شود، اين حالت بوجود نمي‌آيد. اين كيفيت باعث مي‌شود كه طراحي جواهر با استفاده از اين خاصيت سنگ قيمتي مشكل شود. كنترا لاز به معني ”در برابر نور” مي‌باشد. برخلاف ساير اپال‌ها كنترا لاز بيشتر از اينكه به شكل منحني و صيقلي بريده شود، به شكل صاف پرداخت مي‌شود.

 

صفحات قاره‌اي (continental shelf) : پوسته زمين به صفحات مختلفي شكسته شده است. صفحات از مجموعه سنگهاي ضخيمي كه بر روي جبة نرم شناورند، تشكيل شده‌اند. صفحات با سرعتي كه 1 تا 10 سانتيمتر در سال تخمين زده شده در حال حركت هستند.صفحات ضخيم‌تر، قديمي‌تر و كم چگال‌تر از صفحات اقيانوسي هستند. اين صفحات داراي ضخامتي حدود 125 كيلومتر هستند و از گرانيتي كه حدود 3 ميليارد سال سن دارد تشكيل شده‌اند.

 

 

 مس (copper) : مس فلز نرمي‌ست كه اغلب در جواهرسازي به‌ كار برده مي‌شود. اين مغز در ساخت آلياژهاي برنز، برنج و طلا به كار برده مي‌شود.

 

 

 

مرجان (coral) : مرجان جانوري‌ست كه در اجتماعات درون اقيانوس رشد مي‌كند. لوله‌هاي مرجان ساختار كلسيم محكمي ترشح مي‌كنند كه در جواهر سازي كاربرد دارد. رنگ مرجانها از صورتي (مرجان پوست فرشته‌اي) ، نارنجي، قرمز، تا سياه تا سفيد تغيير مي‌كند. رنگ‌هاي با ارزش‌تر مرجان قرمز (مرجان نجيب) و صورتي هستند. مرجان در جواهر سازي هم بصورت تسبيح و قطعات كنده‌كاري شده و هم بصورت سالم و بدون پرداخت (شاخه‌اي شكل) به كار مي‌رود. تصور براين بوده كه مرجان صاحب خود را حفظ مي‌كند، از اين‌رو به عنوان هديه‌اي براي بچه‌ها استفاده مي‌شد مرجان داراي سختي 5/3 و وزن مخصوص 6/2 تا7/2 مي‌باشد. از آنجا ئيكه مرجان از كربنات كلسيم بوجود آمده، در تماس با اسيد حل مي‌شود. مرجان قلابي از شيشه، چيني يا پلاستيك ساخته مي‌شود.

  

 هسته (core) : هسته، داخلي‌ترين لايه زمين است كه حاوي آهن و نيكل مي‌باشد. اين بخش تحت فشار و حرارت بسيار بالايي است. بخش داخلي‌تر هسته جامد و بخش بيروني‌تر آن مذاب است.

 

 

كورنلين (cornelian) : كورنلين، كارنلين يا كورنئل نوع قرمز كلسدوني (نوعي كوارتز) است. كه سنگ نيمه شفاف داراي جلاي واكسي است و بهترين انواع آن در هند يافت مي‌شود. اغلب كورنلين‌هاي تجاري در واقع كلسدوني خالدار هستند. كورنلين داراي سختي 7 و وزن مخصوص 61/2 مي‌باشد.

 

كروندوم (corundum): كروندوم كاني بسيار سختي است (سختي 9 و وزن مخصوص 96/3 تا 01 / 4 ) كه بسته به رنگ آن ياقوت يا سافير هم ناميده مي‌شود. رنگ آن نيز به اكسيدهاي مغزي موجود در آن مربوط است . در شكل خا لص كمياب آن، بي‌رنگ است كه به آن سافير سفيد مي‌گويند. ياقوت‌ها حاوي اكسيدهاي كروم ، سافيرهاي آبي حاوي تيتانيوم و سافييرهاي زرد حاوي اكسيدهاي آهن هستند. ساير انواع ناخالص كدر هستند. كروندوم، مي تواند حالت ستاره‌اي زيبا از خود نشان دهد. اين نام، معادل كلمه ياقوت به زبان تاميلي است.

 

دهانه آتشفشان (crater) :دهانة آتشفشان، گودي دايره‌اي شكلي‌ست در زمين، اين گودي داراي لبه‌هاي پرشيب و يك رگه آتشفشاني است.

 

دوره كرتاسه (cretaceous period) : در اين دوره دايناسورها در بيشترين جمعيت خود بودند و گياهان گلدار ظاهر شدند. در پايان اين دوره كه 65 تا 145 ميليون سال قبل بود، انقراض جمعي گسترده‌اي بوقوع پيوست و دايناسورها و بسياري از گونه‌هاي ديگر از بين رفتند. كوسه‌هاي امروزي در اين دوره بوجود آمدند.

 

تبلور (crgstalization) : تبلور فرآينديست كه طي آن ماگما به سنگ جامد بلورين تبديل مي‌شود.

 

بلور (crystal) : بلور، جسم جامدي‌ست كه اتمهايش ساختار بسيار منظمي دارند. برخي بلورها شامل كوارتز، الماس و زمرد هستند.

 

شكل بلوري خاص (crystal habit) : شكل بلوري خاص شامل شكل بلوري است كه يك بلور خاص دارد. معمولترين شكلهاي بلوري خاص شامل موارد زير هستند.

 

منشوري (prismatic) : كه درامتداد لبه‌هايش كشيده شده است، مانند زمرد وم تورمالين.

 

تخته‌اي (tabular) : كوتاه و مسطح (تخته مانند) مانند مورگارنيت.

 

هشت وجهي (octahedral) : داراي هشت سطح، مانند الماس.

 

دوازده وجهي (dodeca hedral) : داراي دوازده سطح مانند گارنت.

 

سوزني شكل (acicular) : مانند سوزن ، مانند كورارتز.

 

صفحه‌اي (platy) : به شكل يك صفحه بسيار نازك، مانند هماتيت.

 

سيستم‌هاي بلوري (crystal system) : بلورها بر اساس خواص نوري (اينكه نور درون بلور چگونه رفتار مي‌كند)، صفحة تقارن، محور تقارن، مركز تقارن و محور بلور شناختي، بر هفت سيستم بلوري تقسيم مي‌شوند. در هر سيستم، بلورها مي‌توانند به اشكال مختلف متبلور شوند. اين هفت سيستم بلوري شامل : سيستم‌هاي مكعبي (cubic sy.) ، سيستم‌هاي چهاروجهي (tetragonal sy.) ، سيستم‌هاي شش وجهي (hexagoal sy.) ، سيستم‌هاي راست‌نوري (orthorhombic sy.) ، سيستم‌هاي كج نوري (monoclinic sy.) و سيستم‌هاي كج وجهي (triclinic sy.) .

 

الماس كالينان (cullinan diomond) : الماس كالينان يا ستاره آفريقا بزرگترين الماسي‌ست كه تا كنون يافت شده است. اين الماس فوق‌العاده با وزن تقريباً 3106 قيراط (3/1 پوند) در معدن پري‌ماير (premier) آفريقاي جنوبي يافت شد و به نام رئيس شركت صاحب معدن نام گرفت. اين الماس به مناسبت تولد پادشاه، ادوارد دوم انگلستان، در سال 1970 به وي هديه داده شد. اين الماس توسط جوزف، جي اسچر (Joseph J. Asscher) به 4 قطعه بريده شده (كالينان 1تا كالينان 4).

 

جريان (current) : يك جريان، حركت افقي غيرمتناوب آب است جريان‌ها در اثر بادها، تفاوت دما‌ها و ساير نيروها بوجود مي‌آيند، و نمي‌توانند در اثر نيروهاي جزرومدي (جاذبه ماه و خورشيد) بوجود آيند. برخي جريانهاي اصلي شامل جريان گلف‌استريم (Golf stream) در اقيانوس اطلس و جريان هامبولت (Homboldt) در اقيانوس آرام هستند.

 

پوسته (crust) : خارجي‌ترين لاية سنگي كره زمين را پوسته مي‌گويند.

منابع"

جواهرباز