یزدفردا

روزنامه واشنگتن پست در تحلیلی نوشت: کسانی که معتقدند اکثریت دو سوم نمایندگان کنگره می‌تواند توافقنامه هسته‌ای با ایران را از مسیر آن خارج کند، دچار توهم هستند. آمریکا چه بخشی از توافقنامه هسته‌ای با ایران باشد چه نباشد، چین، روسیه و اتحادیه اروپا تحریم‌های ایران را لغو خواهند کرد زیرا وارد شدن ایران به بازار گاز طبیعی به لحاظ اقتصاد و ژئوپلیتیک به سود همه آنها است.

این روزنامه در مطلبی تحت عنوان «چرا رای کنگره آمریکا درباره توافقنامه هسته‌ای اهمیت چندانی ندارد»، نوشت: یکی از دلایلی که مجازات‌های اعمال شده علیه ایران لغو خواهند شد یا اینکه آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران کناره‌گیری کند یا خیر تفاوتی در این خصوص ایجاد نمی‌کند، این است که منافع اقتصادی سایر امضا‌کنندگان توافقنامه هسته‌ای ایران یعنی روسیه، چین و اتحادیه اروپا در این است که مجازات‌های اعمال شده علیه ایران لغو شود.این منافع اقتصادی به ویژه به گاز طبیعی مربوط می‌شود. در نگاه نخست، وارد شدن ایران به بازار گاز طبیعی هیچ منفعتی برای روسیه ندارد زیرا دو کشور در این زمینه رقیب هم هستند. اما با نگاه دقیق‌تر به ژئوپلیتیک پیچیده انرژی، راهبرد روسیه منطقی به نظر می‌رسد.

اتحادیه اروپا حدود یک سوم گاز طبیعی مورد نیاز خود را از روسیه وارد می‌کند. این وابستگی نفوذ اتحادیه اروپا را بر روسیه و در نتیجه ظرفیت اروپا را برای جلوگیری از الحاق شرق اوکراین به روسیه از سوی این کشور محدود می‌کند.

با توجه به اینکه ایران یکی از مهم ترین ذخایر گاز طبیعی جهان را دارد، به‌طور بالقوه به اروپا امکان می‌دهد واردات گازی خود را تنوع ببخشد. با وجود این، ایران به یک دهه زمان نیاز خواهد داشت تا به صادر‌کننده مهم گاز طبیعی تبدیل شود (با توجه به اینکه تقاضای بازار داخلی ایران روندی رو‌به رشد دارد). ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه به خوبی آگاه است که ایران می‌تواند در بازار گاز طبیعی به رقیب بزرگی برای روسیه تبدیل شود. اما به نظر می‌رسد محاسبات وی برای وارد کردن ایران در این بازار به روسیه کمک خواهد کرد کارتلی ایجاد کند که حفظ بهای گاز طبیعی را در سطحی بالاتر از بهای بازار امکان پذیر کند.روسیه، ایران و قطر در مجموع حدود 57 درصد ذخایر گاز طبیعی جهان را در اختیار دارند. بنابراین آنها در قلب سازمان کشورهای صادر‌کننده گاز طبیعی، فپگ (FPEG)، که سازمانی متشکل از یازده کشور شامل الجزایر، بولیوی، مصر، گینه استوایی، ایران، لیبی، نیجریه، قطر، روسیه، ترینیداد و توباگو و ونزوئلا است، از قدرت ممتازی برخوردارند.کشورهای صادر‌کننده گاز طبیعی نه تنها 70 درصد ذخایر گاز طبیعی جهان را در اختیار دارند، بلکه 38 درصد خطوط بین‌المللی انتقال گاز را نیز دارا هستند. با ظهور آمریکا به‌عنوان تولید‌کننده مهم گاز طبیعی به کمک فناوری گاز شیست و به دلیل رقابت آمریکا با روسیه در زمینه خط لوله انتقال گاز در دریای خزر و قفقاز، روسیه می‌خواهد همچنان رهبری بازار گاز طبیعی را در دست داشته باشد.

به این دلیل است که پیوستن ایران به بازار گاز طبیعی به سود روسیه است.روسیه درباره خطوط لوله انتقال گاز نه تنها با آمریکا بلکه با اتحادیه اروپا نیز اختلاف دارد. اتحادیه اروپا به منظور کاستن از وابستگی خود به گاز طبیعی روسیه، احداث خط لوله گاز نابوکو را پیش بینی کرده است که آذربایجان، گرجستان و اتحادیه اروپا را از طریق ترکیه و دور زدن جنوب روسیه به هم متصل می‌کند. در دسامبر 2014 ولادیمیر پوتین در رقابت با اتحادیه اروپا، قصد خود را برای احداث خط لوله گازی که گاز طبیعی روسیه را به‌طور مستقیم از طریق دریای سیاه به ترکیه منتقل کند، اعلام کرد.از زمانی که در سال 2001 سازمان کشورهای صادر‌کننده گاز تشکیل شد، بسیاری به روسیه و ایران مظنون هستند که می‌خواهند یک کارتل گاز طبیعی مانند کارتل صادر‌کنندگان نفت، اوپک، تشکیل دهند. در ماه مه 2006 الکساندر مدودف، معاون رئیس شرکت گازپروم اعلام کرد روسیه ممکن است «اتحادیه‌ای برای تولید‌کنندگان گاز طبیعی تشکیل دهد که بسیار پرنفوذتر از اوپک خواهد بود». در فوریه 2007 شبکه تلویزیون سی‌ان‌ان گزارش داد روسیه و ایران برای ایجاد کارتل گاز طبیعی مذاکره می‌کنند. به این ترتیب بازگشت ایران به بازار بین‌المللی گاز طبیعی به نفع روسیه خواهد بود.چین نیز از بازگشت ایران به بازار گاز طبیعی سود می‌برد چرا که پیش‌بینی می‌کند خط لوله انتقال گاز میان ایران و پاکستان را احداث کند. آمریکا پیش‌تر پاکستان را تهدید کرده بود در صورتی که در این طرح قدم پیش گذارد، با مجازات‌های آمریکا مواجه خواهد شد. با توافقنامه هسته‌ای جدید ایران، آمریکا چه بخشی از توافقنامه باشد یا نباشد، دیگر نمی‌تواند بر پاکستان فشار وارد کند.

منبع:دنیای اقتصاد