یزدفردا
پایگاه خبری و تحلیلی
نگاهي گذرا به دومين سال روي كارآمدن دولت
رضا سلطان زاده
مدیر مسئول هفته نامه آيينه يزد
اكثريت مردم مومن، صبور و انقلابي اين سرزمين در هشت سال با مشكلات فراواني روبرو بودند. توسعه ارتشاء، اختلاس و سوءاستفاده‌هاي كلان اقتصادي و مالي باعث نگراني بود گرچه بعضي از نهادها و سازمان‌هاي نظارتي نيز آن گونه كه بايد به وظايف اصلي خود عمل نمي‌كردند. در اين شرايط 24 خرداد ماه 92 حماسه سياسي در تاريخ ايران رقم خورد و دولت تدبير و اميد، امور اجرايي كشور را به دست گرفت.
بعد از گذشت دو سال كه از زمان تصدي دولت يازدهم مي‌گذرد يكي از دشواري‌هاي اقتصادي كشور مساله زنجيره طرح‌هاي «نيمه تمام» است كه همواره باري سنگين بر دوش اقتصاد مي‌باشد. اين بليه سرمايه سوز از اواخر دوره سازندگي بيشتر نمايان گرديد و به دولت اصلاحات به ارث رسيد كه با اتخاذ روش‌هاي اصلاحي آن دولت توفيق يافت از تشديد اين بيماري تا حدودي جلوگيري نمايد اما كار كه به دست دولت بعدي افتاد درآمد بيشتر نفتي در ظرفيت اقتصاد دولتي و يا مديريتي نادرست آميخته‌اي به حلقوم اقتصاد ريخت و خون جگري‌هايي ناپيدا پديد آورد كه تدبير مداواي آن، سال‌ها به درازا مي‌كشد.
با شيوه‌اي كه در برنامه سفرهاي گروهي استاني با هزينه‌هاي جانبي بسيار و نحوه تصويب طرح‌ها و تصميم‌سازي كف خياباني و پوپوليستي بدون رعايت اصول برنامه‌ريزي علمي و كارشناسانه، پيش گرفته شد وضع را بدتر نمود كه دولت‌هاي آينده به اين سادگي‌ها از عهده جمع‌آوري و به سرانجام رساندن آن بر نخواهند آمد و معلوم نيست كه چگونه كشور را از اين وضع بايد رهايي بخشند.
اينك كشور با طرح‌هاي عظيم و متعدد به صورت ناتمام با درصدهاي متفاوت پيشرفت مواجه است كه صرف نظر از ميزان درستي و به جايي اصل طرح، استاندارد بودن، مدت اجرا، تا از سرمايه كشور با كارآمدي بهره‌وري شود، در مورد آنها رعايت نشده و به اين ترتيب در گوشه و كنار، سرمايه‌هايي بدون استفاده مانده، بعضي در حالت تخريب قرار گرفته كه بودجه‌اي براي ادامه كار و تمام كردن آنها نيست! و يا پولي كه بايد به آنها تخصيص داد در حدي است كه صرف هزينه‌هاي جانبي و نگهباني و حداقل نگهداري است و هزينه تماشاي از بين رفتن سرمايه گذاري‌هاي نيمه كاره مي‌گردد!
از اين رو ضرورت دارد دولت با شاخص مديريت صحيح و برنامه‌ريزي اقتصادي و سامان دهي اجرايي با تدبير از ادامه اين گونه بينش و روش در تصويب طرح‌هاي بعدي جلوگيري نمايد.
دولت يازدهم در فرصت بازسازي سازمان مديريت و برنامه‌ريزي اين موضوع را حتي در گزينش مديران اين سازمان مورد ملاحظه قرار دهد به طوري كه نشانه‌اي از اصلاح روش‌ها باشد.
با ارائه و ارزيابي دقيق طرح‌هاي نيمه تمام و اطلاع‌رساني به آحاد مردم انگيزه عمومي را در بهبود شرايط تصميم‌گيري به سود منافع اساسي و ملي كشور بالا ببرد و با همكاري مراكز علمي نظام تشخيص و تعيين اولويت طرح‌ها و ساز و كار اتمام آنها تبيين گردد.
در شكل و كيفيت برگزاري تجمع‌هاي استاني تجديد نظر شود. ضمن اينكه مي‌بايستي به مردم فرصت داد همچنان مراتب اميد و پايداري خود را به آرمان‌ها و قداست‌ها كه در انتخابات 92 داشتند، تاكيد و ابراز نمايند ولي در اين صورت ضروري است به ظرافت‌هاي حفظ «كرامت انساني» بيشتر توجه و از اسراف و تبذير در وقت و نيرو و هزينه از جهات مختلف جلوگيري نمود.
رئيس‌جمهور سعي كند از لحن و سبك و اسلوب در سخنراني‌هاي عمومي به شدت از روش دولت قبل حتي در موارد ارائه گزارش موفقيت‌ها به ويژه در خصوص وعده‌ها و تصويب طرح‌هاي آينده از هر گونه شباهتي با سخنراني‌هاي دولت قبل پرهيز نمايد وگرنه به دليل نحوه عملكرد سابق و ذهنيت مردم، فضاي بي‌اعتمادي توسعه مي‌يابد.
مردم بايستي به فرايند «صدق وعده» اميدواري پيدا كنند و جريان انتظارات و توقّعات ايجاد طرح بدون پشتوانه عملي براي اتمام در زمان معقول مسدود گردد.
به عنوان نمونه استان يزد با اينكه توفيق دستيابي به مصوبات سفر چهارم دولت قبل را نداشت اما اطلاعات و آمار مربوط به طرح‌ها به تقريب مي‌تواند نمادي از وضعيت نابسامان مصوبات ديگر سفرها باشد.
بررسي‌كنندگان در بيشتر استان‌ها به اين موضوع دست مي‌يابند كه درصد بالايي از تعهدات به موقع انجام نشده و بار آن بر دوش بودجه سنوات بعد افتاده كه تامين آن به اين زودي‌ها امكان پذير نيست شايد بايد حدود ده سال و بيشتر امور عمراني را تعطيل نمود تا بتوان كارهاي نيمه تمام هر استان را به سرانجام رساند.
نكته ديگري كه در اين جا مورد بحث و بررسي قرار مي‌گيرد اينكه آقاي محمدباقر نوبخت در برنامه شبكه خبر در خصوص ضرورت اصلاح حامل‌هاي انرژي گفت: «بر اساس قانون هدفمندي يارانه‌ها مصوب سال 89 ما ملزم به اجراي قانون بوديم. بر اساس اين قانون اين افزايش قيمت و تامين منابع نهايتا بين يارانه بگيران تقسيم خواهد شد. رئيس سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور با اشاره به تك نرخي شدن بنزين گفت: اين گراني در جهت نزديك شدن به قيمت جهاني و جلوگيري از قاچاق بي رويه بنزين و نهايتا افزايش مصرف و تاثيراتش بر محيط زيست صورت گرفته است... وي خاطر نشان كرد: دو نرخي بودن بنزين طي سال‌هاي گذشته فسادهايي به وجود آورده بود كه بايد جلوي آن گرفته مي‌شد...
نوبخت اضافه كرد: پيش از اين قرار بود قيمت بنزين بين 1200 تا 1500 تومان شود كه رئيس‌جمهوري با آن مخالفت كرد. سخنگوي دولت گفت: طرح اصلي هدفمندي يارانه‌ها بر اين پايه استوار است؛ گران كن و بعد از افزايش قيمت؛ درآمد حاصله را دوباره بين مردم تقسيم كن. سخنگوي دولت گفت: درباره حذف سهميه‌بندي بنزين تصميم بين خوب و خوبتر نبود بلكه بين بد و بدتر انتخاب كرديم.»1
اگر واقعاً رئيس جمهور مي‌تواند با يك جمله بگويد من موافقم كه بنزين ليتري 1500 تومان نباشد يا مخالف هستم كه از هزارتومان بيشتر قيمت‌گذاري شود چرا نبايد با گران كردن مخالفت كند مگر نه اينكه مساله بايد كارشناسي شود؟ آيا از دولت احمدي‌نژاد انتقاد نمي‌شد كه شخصا در كارها دخالت مي‌نمايد يا بعدها بعضي از وزيران و همكارانش در دولت مي‌گفتند كه خود را كارشناس همه امور مملكتي مي‌دانست بنابراين اين گونه جملات و نسبت دادن اتخاذ تصميماتي اين چنيني به رييس‌جمهور همان طور كه قبلا به مناسبتي در اين ستون نوشته شد مورد قبول و تائيد مردم به ويژه اقشاركم درآمد نخواهد بود ضمناً مسئولان ذي ربط بايد به اين پرسش پاسخ دهند كه آيا براي جلوگيري از قاچاق بنزين تنهاراه گران كردن آن است؟
اطرافيان دكتر حسن روحاني و يا به عبارتي حلقه مشاوران وي لازم است از هر اظهارنظر تبليغاتي كه فاقد كار كارشناسي مي‌باشد و يا ممكن است خداي ناكرده تعريف و تمجيد بي‌جا يا مجيزگويي را در پي داشته باشد خودداري و در مواقع لازم زمينه‌هايي فراهم نمايند تا دولت يازدهم بتواند به وعده‌هاي داده شده قبل از انتخابات 92 جامه عمل بپوشد و اين گونه به اصطلاح خرج كردن رييس جمهوري شايسته موازين تدبير نيست.
كشور با مشكلات بيكاري چهل درصدي در بعضي از استان‌ها و شناسايي 12 ميليون نفر كه نيازمند بسته تامين غذايي هستند روبرو مي‌باشد.
«معاون اجتماعي وزير كشور گفت: با ايجاد قطب‌هاي اقتصادي در كشور شيب‌هاي تندي بين مناطق برخوردار و كم‌برخوردار ايجاد شده كه براي حل مشكل حاشيه‌نشيني اين شيب بايد كاهش پيدا كند. مرتضي ميرباقري نگاه غالب در ساماندهي حاشيه شهرها را نگاه كالبدي دانست و افزود: در كنار فعاليت‌هاي زيرساختي و تأمين امكانات فيزيكي بايد با آموزش و توانمندسازي مردم را در حل مسائل مشاركت دهيم. وي دليل شكل‌گيري حاشيه شهرها را ارائه امكانات به چند قطب خاص عنوان كرد و افزود: براي حل اين مشكل بايد علاوه بر ارائه خدمات به حاشيه شهرها چند برابر سرمايه براي ارتقاي جايگاه اقتصادي و اجتماعي نقاط ديگر كشور اختصاص دهيم تا فضاي چندقطبي كشور بهبود پيدا كند. وي با بيان اينكه 11 شهرستان در استان‌هاي لرستان، كرمانشاه، بخشي از كرمان و سيستان و بلوچستان بيكاري بيش از 40 درصد دارند افزود: بايد نرخ بيكاري اين مناطق به متوسط كشور برسد و برنامه‌هاي پيشنهاد شده در اين زمينه در كميسيون‌هاي مربوطه تصويب شده است.
قائم‌مقام وزير تعاون، كار و رفاه اجتماعي بر شناسايي فقرا و طرح غربالگري اجتماعي به عنوان يكي از اقدامات اساسي تاكيد كرد و گفت: در نظام بهزيستي بايد مدل اقتصادي خودكفا طراحي شود. سيدابوالحسن فيروزآبادي حركت به سمت بهزيستي اجتماع‌محور و خانه‌محور و پياده‌سازي فرهنگ خيري جمعي را از مأموريت‌هاي مهم بهزيستي برشمرد و گفت: اكنون به دنبال خير جمعي هستيم؛ چنانكه اسلام نيز به آن تاكيد ويژه كرده است و بايد از اين فرصت حداكثر بهره را ببريم. او بر شناسايي فقرا و طرح غربالگري اجتماعي به عنوان يكي از اقدامات اساسي تأكيد كرد و افزود: بايد در خصوص فقر، تعريف فقر و شناسايي سبك زندگي آحاد جامعه تفكر كرد، چرا كه اكنون هيچ نقشه‌اي از فقر در كشور وجود ندارد. البته سال گذشته براي ارائه بسته امنيت غذايي 12 ميليون نفر شناسايي شدند.»2
پيشنهاد مي‌گردد دولتمردان و برنامه‌ريزان چاره‌اي بينديشند تا با برنامه‌ريزي صحيح و اتخاذ تصميمات بجا و مفيد از گران كردن حامل‌هاي انرژي خودداري گردد تا باري بر دوش افرد بيكار و دهها ميليون نفر از كساني كه زير خط فقر زندگي مي‌كنند نباشد ضمناً در حد توان يارانه 45 هزار توماني ثروتمندان و افرادي كه درآمد مكفي دارند، يا در ويلاها و كاخ‌ها زندگي مي‌كنند يا بر مركب‌هاي صدها ميليون و ميليارد توماني سوار مي‌شوند و درآمدهاي آن چناني دارند و گاه بيش از ديگران هم معترض هستند حذف گردد تا بتوان به زندگي نيازمندان جامعه بيشتر رسيدگي نمود چون مصوبه دولت نيز براي حذف يارانه غيرنيازمندان به سازمان‌هاي ذي ربط ابلاغ گرديده است.
مديرمسئول
پي نوشت‌ها:
1- خبرگزاري مهر، 9/3/1394
2- روزنامه آرمان، 9/3/1394