یزدفردا
پایگاه خبری و تحلیلی
بیتدبیری مسئولان، کوچهباغهای مهریز را نشانه رفت!ویرانی کوچهباغ کوهریگ مهریز
شما کار خبر میکنید، خواهش میکنم بیاید به منطقه ما، دارند کوچه باغهای مهریز رو خراب میکنند، ما توی باغمون درخت‌هایی داریم که 50 سالشونه ، ... "
اینها صحبتهای خانمی بود که با هراس و هیجان غیرقابل وصفی، از پشت گوشی شنیده میشود؛ تا بگوید که تیغ جفا دوباره کوچه باغهای مهریز را نشانه رفته است؛ کوچه باغهایی که در گذشته ریههای طبیعی مهریز بودند و امروز به واسطه فعالیت معادن شن و ماسه و خشک شدن قنوات، ریشههایشان تشنهی آب و شاخ و برگهایشان در حسرت زدوده شدن گرد و غبارهای برخاسته از معادن است.
وصف مهریز از زبان معاون گردشگری
"سید مصطفی فاطمی" معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی استان در مورد این باغشهر در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا – منطقه یزد، می‌گوید: مهریز از فوق العاده‌ترین شهرهای کویری است که چهرهای متفاوت و متمایز از جاذبههای گردشگری را به خود اختصاص داده. این شهر در واقع خط تقارنی بین کویر و کوهستان است که همین امر سبب تفاوتهای ژئوتوریستی آن شده است.
وی ادامه میدهد: شاید بتوان گفت که بیشترین پتانسیل ژئوتوریستی در استان یزد را شهرستان مهریز دارد چرا که قرارگرفتن در نزدیک بلندترین قله مرکزی کشور یعنی "شیرکوه"، باعث شده ییلاقهای خوش آب و هوایی داشته باشد و همچنین در نقطهای از آن نیز شاهد پدیده ای به نام "کوه ریگ" باشیم که تلفیقی از کویر و کوهستان و از آثار طبیعی ثبت ملی شده هستند.
البته با این اوصاف، ارائه طرحهای مختلف برای اماکن تاریخی و جاذبههای طبیعی مهریز حکایت از آن دارد که مسئولین استان و شهرستان درصدد توسعه گردشگری مهریز برآمدهاند و از جمله این طرح‌ها، "طرح توسعه گردشگری کوه ریگ" است.
کوه ریگ و طرح توسعه آن
کوچه باغ محله بغدادآباد مهریز با طول 400 متر و عرض هشت متر شناخته شده ترین راه مواصلاتی به کوه ریگ است که به منظور توسعه گردشگری در دستور کار شهرداری و شورای شهر شهرستان مهریز قرار گرفته است.
این طرح که با عنوان طرح توجیهی بلوار شهید صدوقی مهریز در حال اجراست دارای 2 بخش بوده که بخش اول آن مربوط به ایجاد بلوار در محدوده شهری مهریز و بخش دوم آن نیز شامل کوچه باغ منتهی به کوه ریگ است.
البته "مهدی ناطق" مدیر عامل شرکت مشاور این طرح به خبرنگار ایسنا، منطقه یزد، می‌گوید: هنوز مطالعات بخش دوم طرح به دلیل عدم موافقت سازمانهای مربوطه انجام نشده و در نتیجه هنوز طرحی برای آن نوشته نشده است.
وی با بیان این که کوچه باغ مهریز خارج از محدوده کار شرکت مشاور است، ادامه میدهد: تا زمانی که مجوزهای لازم از مراجع مربوطه گرفته نشود، شرکت کاری را در آنجا انجام نخواهد داد و ارائه نظر کارشناسی نیز منوط به طرح مطالعاتی آن است.
اما با این حال، شهرداری مهریز توانسته است با برگزاری جلساتی با مردم و توافق با برخی از آنها حدود 20 درصد از کار را انجام دهد و قسمتی از باغات مسیر کوچه باغ منتهی به کوه ریگ را تخریب کند؛ محدوده ای که بنا به گفته اهالی آنجا میتوانست تخریب کمتری را به دنبال داشته باشد چرا که راههای مواصلاتی دیگری نیز برای رسیدن به کوه ریگ وجود دارد.
"سید مصطفی فاطمی" معاون گردشگری استان در ادامه با بیان این که راه کوچه باغ، یک راه درون محلهای برای دسترسی به کوه ریگ است که خود زیبایی طبیعی خاصی دارد، اظهار میکند: کوه ریگ حجم گردشگری بالایی ندارد که بخواهیم جاده ای برای آن ایجاد کنیم و خدمات گردشگری را در آنجا افزایش دهیم.
وی می‌گوید: شخصاً موافق ایجاد جادههای بزرگ و مدرن در مناطق گردشگری نیستم و تجربه نیز نشان داده است که این دست اقدامات، معمولاً ساختار و اکوسیستم منطقه را به هم میزند.
البته شهردار و رییس شورای شهر مهریز با بیان این مسئله که کوچه باغ محله بغدادآباد مهریز فاقد بنای تاریخی و آثار باستانی است و در نتیجه اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان ارتباطی با موضوع پیدا نمیکند، به اتفاق به ایجاد بلوار در این منطقه اصرار دارند.
"محمدرضا زارعیان" شهردار مهریز در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، منطقه یزد، با اعلام این که شهرداری مخالفتی از سوی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری دریافت نکرده، عرض هشت متر کوچه باغ را مناسب برای مسافران و گردشگران نمیداند و اضافه میکند: در ایام عید به دلیل تعداد بالای گردشگر در این منطقه، گاهی با ترافیکهای چهار ساعته مواجه هستیم.
"محسن مروی‌نام" رییس شورای شهر مهریز نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا – منطقه یزد، تخریبهای صورت گرفته را تکذیب میکند و می‌گوید: باغات اصلی مهریز در این منطقه واقع نشده و درختان این کوچه باغ، درختانی غیرمثمر هستند که خشک شدهاند و به دلیل تصادفاتی که در این منطقه رخ داده، طرح تعریض کوچه باغ به 30 متر ارائه شده است.
وی ادامه میدهد: تنها 11 باغ در این مسیر وجود دارد که با هماهنگی و بازدید نماینده جهادسازندگی، طرح تعریض بلوار ارائه شده و قرار است باغات مثمر و فعال به عنوان فضای سبز مجاور بلوار حفظ شود و چنانچه مجبور به تخریب بخشی از آن باشیم، در جایی دیگر، فضای سبز ایجاد شود.
مروی‌نام اضافه میکند: بلوار شهرک صلواتی و منطقه زینبیه، حدود دو کیلومتر است که 400 متر آن در محله باغات واقع شده و قرار است که یک طرح گردشگری خوب برای آن تعریف شود.
تخریب بدون مجوز باغات
در شرایطی که بخشی از باغات کوچه باغ منتهی به کوه ریگ به هر دلیلی تخریب شده است و شهردار مهریز نیز از انجام مطالعات و اخذ مجوزهای لازم می‌گوید، معاون گردشگری میراث فرهنگی استان و همچنین رییس جهادکشاورزی شهرستان مهریز، مخالفت خود را با بخش دوم طرح بلوار شهید صدوقی که منجر به تخریب باغات و تعریض کوچه باغ میشود اعلام کردهاند.
"کامیار رسولی" رییس جهادکشاورزی مهریز با بیان این که بر حسب وظیفه سازمانی با تخریب باغات آن محدوده مخالف هستیم، به خبرنگار ایسنا، منطقه یزد، می‌گوید: ما از طریق قانونی وارد شده و مخالفت کرده‌ایم ولی شهرداری از راههایی که وجود داشته مانند کمیسیون تبصره یک ماده یک به این موضوع ورود و مجوزهایی را دریافت کرده است و تنها بخشی از آن باقیمانده که در حال رسیدگی است تا حل بشود.
وی با بیان این که بنا به درخواستهای مکرر مسئولان شهر و پیگیریهای آنها، مجوزهای لازم از کانالهای قانونی گرفته و در این باره اقدام شده است، ادامه میدهد: راههایی را قانون گذاشته که در موارد خاص و براساس اهمیت موضوع، بتوانند مجوز را براساس کمیسیون تبصره یک ماده یک که مجموعه ای متشکل از مسئولین استان شامل استاندار و مسئولین سازمانهای مربوطه است، صادر کند.
البته در شرایطی که شهردار مدعی گرفتن مجوزهای لازم است و رییس جهادکشاورزی مهریز هم اقدام شهرداری را مجوزدار و قانونی می داند، "زارعزاده" مسئول امور اراضی جهادکشاورزی شهرستان به ایسنا می‌گوید: پرونده شهرداری هنوز به کمیسیون نرفته است تا بتواند راه گریزی برای گرفتن مجوز داشته باشد.
وی ادامه میدهد: پرونده شهرداری برای بررسی بیشتر جهت ارائه به کمیسیون تبصره یک به سازمان جهاد کشاورزی استان ارجاع داده شده و هنوز مجوزی برای آن صادر نشده است.
زارعزاده اظهار میکند: در حالی حدود 20 درصد از طرح انجام شده، که برای شهرداری، مجوزی صادر نشده است.
تخریب کوچهباغ، شروعی برای تغییر کاربری
هرچند که در ظاهر تخریب باغات محله بغدادآباد مهریز خبر از توسعه طرح گردشگری دارد ولی در محدوده کوچهباغ که کاربری کشاورزی دارد و اجازه تغییر کاربری ندارد، زمین زراعی وجود دارد که به گفته یکی از اهالی مالک آن، آن را به شش قسمت تقسیم کرده و برای ساخت و ساز مسکن فروخته است و این موضوع شاید از دیگر لایه های پنهان این طرح باشد، لایهای چون آغازی برای تغییر کاربری.
البته "محمد رضا زارعیان" شهردار مهریز در این باره این اطمینان را میدهد که مجوزهای ساخت مسکن مشروط به تغییر کاربری است و تاکنون تغییر کاربری در باغات انجام نشده و مجوزی نیز در این رابطه صادر نشده است.
"محسن مروی‌نام" رییس شورای شهر مهریز نیز با رد چنین موضوعی، اظهار می کند: اگر زمانی این اتفاق بیفتد، آیا می شود جلوی آن را گرفت؟ آیا قانونی برای آن است؟ مانع فروش که نمی توانیم باشیم ولی مانع ساخت و ساز می شویم.
"کامیار رسولی" رییس جهادکشاورزی مهریز نیز در پاسخ به این که علت تخریب باغات، غیرمثمر بودن و خشک شدن آن عنوان می شود، اعلام می کند: درختان کوچه باغ اگر غیر مثمر و خشک شده است باید با درختان مثمر و جدید، اصلاح شده و جایگزین شود، نه آن که بخواهند عرصه را خراب کنند و تغییر کاربری ایجاد کنند.
توسعه گردشگری در مهریز
"سید مصطفی فاطمی" معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان در رابطه با توسعه گردشگری در مهریز در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا تصریح میکند: پیش از آن که برای کوه ریگ و شهرستان مهریز جاده و بلوار ساخته شود باید یک بسته تبلیغاتی مناسب برای گردشگری مهریز تعریف شود.
وی تأکید می کند: اگر اکوسیستم منطقه به واسطه این طرح به هم زده شود، قطعاً مخالفت خواهیم کرد ولی از آنجایی که باغات به ثبت نرسیده اند، امکان ورود نخواهیم داشت و متولی اصلی که سازمان جهاد کشاورزی است، باید برخورد لازم را داشته باشد.
از دیگر مسائلی که در این طرح مطرح است؛ کاهش یافتن حجم ریگ منطقه کوه ریگ به دلیل برداشت هایی بوده که در گذشته از آن صورت گرفته و همچنین امرار معاش وابسته به باغات برخی از باغداران آنجا که می بایست در ایجاد بلوار و توسعه گردشگری این منطقه مورد توجه قرار گیرد.
اما با تمام این اوصاف همچنان این سوال مطرح است که طرحی که مصوبه آن از سالها قبل(حدود سالهای 67 و 68) انجام شده، چرا در یک سال گذشته و بدون تکمیل مطالعات لازم و توجه به نظرات سازمانهای درگیر با این طرح، وارد مرحله اجرایی شده است.
